PODSTAWY NAUKI O PRACY ERGONOMIA

TREŚĆ Model systemu pracy Nauka o pracy Paradygmaty i formy pracy Istota nauki o pracy Zamiary i podmiot nauki o pracy Problematyka i metodologia badań Nowe kierunki rozwoju nauki o pracy Powiązania nauki o pracy z innymi naukami Zagadnienia Bibliografia

MODEL SYSTEM PRACY

OBCIĄŻENIA I UCIĄŻLIWOŚCI PRACY

CZTERY WYMIARY PRACY

OBSZARY ZADAŃ DLA NAUKI O PRACY Człowiek w systemie pracy: Określanie granic górnych i dolnych wymagań dla człowieka wynikających z interakcji z systemem technicznym. Kształtowanie elementów systemu pracy: Rozwijanie dostosowanych do człowieka środków pracy, miejsc pracy i przebiegów pracy w celu zmniejszenia obciążenia. (Bullinger H-J.: 1994)

PARADYGMATY KSZTAŁTOWANIA PRACY

NAUKA O PRACY NAUKA O PRACY: Fizjologia pracy Psychologia pracy Kształtowanie środowiska pracy Kształtowanie stanowisk pracy Kształtowanie produktu Systemy człowiek - maszyna KSZTAŁTOWANIE: Badanie pracy Kształtowanie systemów pracy Kwalifikowanie personelu Dokonywanie oceny pracy Organizacja czasu pracy (Bullinger H-J.: 1994)

ŹRÓDŁA INFORMACJI O PRACY Analiza dokumentacji Obserwacja funkcjonowania Pomiar na stanowisku pracy Konsultacje z pracownikami

PODSTAWOWE CELE ANALIZY PRACY CELE TEORETYCZNE CELE APLIKACYJNE

CZYNNIKI KSZTAŁTUĄCE ORGANIZACJĘ PRACY RYNEK CZŁOWIEK TECHNIKA (Bullinger H-J.: 1994)

OKREŚLENIE ERGONOMII Ergonomia jest kompleksową nauką empiryczną ukierunkowaną na wielo-aspektowe poznanie układu człowiek - praca i opracowanie dyrektyw dla urzeczywistnienia w praktyce obu-stronnego dostosowania elementów układu celem zapewnienia mu możli-wie optymalnego funkcjonowania. (Olszewski J.: 1993)

RODOWÓD NAUK PRACY Usprawnianie produktu Doskonalenie organizacji Psychologia inżynieryjna Socjologia pracy Fizjologia pracy Antropometria Medycyna pracy W 1857 r. ukazał się manifest ergonomiczny pt. „Rys ergonomii...”, który dał w Polsce początek nauce o pracy. W.Jastrzębowski posługiwał się terminem „ergonomia” w kontekście filozofii pozytywistycznej. (Bańka J.: 1970)

ZAMIARY NAUKI O PRACY EFEKTYWNOŚĆ: zwiększenie wydajności, polepszenie jakości, wykorzystanie czasu, zwiększenie różnorodności, ochrona środowiska, zmniejszenie zużycia zasobów. HUMANIZACJA: zmniejszenie obciążenia pracą, zwiększenie komfortu pracy, zwiększenie bezpieczeństwa, realizacja potrzeb człowieka, zmniejszenie monotonii. (Kirchner R.: 1992)

ELEMENTY I REALCJE W SYSTEMIE PRACY Procesy Operator Środki pracy Warunki pracy Ukształtowanie przestrzeni RELACJE: Energetyczne Informacyjne Czasowe Przestrzenne

PROBLEMATYKA BADAWCZA NAUKI O PRACY Znajomość człowieka w pracy Kształtowanie środowiska pracy Projektowanie środków działania Projektowanie i organizacja systemu Rozwijanie nowych form pracy Doskonalenie standardów i norm Kształtowanie metod badawczych

METODOLOGIA BADAŃ NAUK O PRACY Metoda systemowa Metody analizy procesów Metody badania pracy Metody fizjologii pracy Metody psychologii pracy Metody socjologii pracy Metody antropometryczne )

ASPEKTY BADAŃ NAUK O PRACY Podmiotowy Przedmiotowy Społeczny Ekonomiczny Organizacyjny Techniczny Medyczny KOREKCJA KONCEPCJA

ZASTOSOWANIE NAUK I O PRACY

NOWE UJĘCIE DEFINICJI ERGONOMII Jest to dziedzina wiedzy zajmująca się dopasowaniem techniki do człowieka w celu ułatwienia pracy. Celem jest utrzymanie obciążenia na możliwie niskim poziomie przez wykorzystanie osiągnięć wiedzy technicznej, medycznej, psychologicznej, socjologicznej i ekologicznej. (Bullinger H-J.: 1994)

NAJNOWSZE KIERUNKI ROZWOJU ERGONOMII Ergonomia wyrobów masowego użytku Ergonomia osób w wieku starszym Ergonomia oprogramowania Ergonomia pracy przy komputerze Ergonomia telepracy Ergonomia systemów zabezpieczenia Ergonomia w projektowaniu zakładów Ergonomia ludzi chorych.

NAUKI UCZESTNICZĄCE W ROZWOJU NAUK O PRACY

ZAGADNIENIA DO DYSKUSJI Sens wejść i wyjść w modelu systemu pracy ? Jakimi zagadnieniami zajmuje się nauka o pracy? Jakie są współczesne czynniki organizacji pracy? Jakie są nowe formy pracy? Czego dotyczy organizacja i kształtowanie pracy? Jakie są zamiary nauki o pracy? Jaka jest metodologia badań nauki o pracy? Jakie zastosowanie może mieć nauka o pracy? Jakie są nowe kierunki rozwoju nauk o pracy? Jakie nauki uczestniczą w rozwoju nauk o pracy?

BIBLIOGRAFIA Grabosz J.: Lean Management - nowe formy ergonomicznej organizacji pracy, Mat. z konf. „Quo Vadis Polsko Ergonomia?” PP Poznań 1993, s. 131-143. Górska E.: Ergonomia w zarządzaniu przez jakość, Problemy Jakości nr 7, 1997, s. 35-39. Karpińska E.: Przewodnik dla pracownika, INFOR, Personel nr 5, 1999, s. 24-26. Pasko-Porys W.: Zmiany w formach organizacji pracy, EiOP nr 10, 1999, s. 22- 25. Pokorski J.: Ergonomia ludzi starszych, skala problemu, Atest – OP nr 1, 2000, s. 14-15 PN- B- 02365:70: Powierzchnie budynków.