Sportowiec w sytuacji urazu fizycznego -schemat postępowania Charakterystyka sportowca w sytuacji kontuzji sportowej Kierunki oddziaływań treningu psychologiczno mentalnego w procesie rehabilitacji Etapy zastosowania treningu wyobrażeniowego w rehabilitacji

Charakterystyka sportowca w sytuacji kontuzji sportowej: -Czynniki destabilizujące sytuację sportowca po urazie -Konsekwencje zdrowotne nowej sytuacji życiowej -Zmienne środowiskowe mające wpływ na zawodnika -Możliwe reakcje sportowca na uraz -Preferowana reakcja sportowca na nową sytuację Kierunki oddziaływań treningu psychologiczno mentalnego: -Motywacja -Koncentracja -Kontrola emocji -Umiejętność komunikowania się -Kontrola procesów myślowych -Kształtowanie pewności siebie -Relaksacja -Trening wyobrażeniowy Etapy zastosowania treningu wyobrażeniowego w rehabilitacji: -Po odniesieniu urazu -W rozpoczęciu rehabilitacji -W trakcie rehabilitacji -W końcowej fazie rehabilitacji -W powrocie do treningu sportowego

Charakterystyka sportowca w sytuacji kontuzji sportowej: Czynniki destabilizujące sytuację sportowca po urazie -Ból będący przyczyną wewnętrznej frustracji -Destabilizacja hormonalna spowodowana zmianą natężenia wysiłku fizycznego -Nagła zmiana trybu życia -Zmiana roli społecznej z czynnego zawodnika na kontuzjowanego -Zaburzenie poczucia tożsamości jako sportowca -Niepewność o przyszłość swojej kariery sportowej -Konsekwencje finansowe spowodowane absencją sportową Konsekwencje psychofizyczne nowej sytuacji życiowej -Wzmożone ogólne napięcie mięśni antagonistycznych (zmniejszające ogólną siłę) -Spowolnienie czasu reakcji psychomotorycznej -Pogorszenie wrażliwości kinestetycznej (czucie położenia części ciała) -Zwiększone rozproszenie uwagi -Zaburzenia motoryki układu ruchu (mikroruchy- brak zaufania do ciała) -Utrata motywacji i wiary w siebie -Depresja Zmienne środowiskowe mające wpływ na zawodnika -Rodzina -Środowisko sportowe kontuzjowanego -Kibice -Media

Charakterystyka sportowca w sytuacji kontuzji sportowej: Możliwe reakcje sportowca na uraz: -Bagatelizujący – zbytnio nie przejmuje się kontuzją, ani nie traktuje jej jako szansy rozwoju, jako wyzwania czy okazji do refleksji i zbierania nowych doświadczeń. -Refleksyjny pesymista – osoba ta bardzo przejmuje się doznaną kontuzją, mocno przeżywaja, analizuje i rozpamiętuje przykre doświadczenia. -Nastawieny na emocje – podstawową kwestią w sytuacji doznania kontuzji, jest doświadczenie nieprzyjemnych i skrajnych emocji oraz zmienność nastrojów (od zamartwiania się do zupełnego nieprzejmowania). -Refleksyjny optymista – w przypadku urazu fizycznego koncentruje się na czynnikach sprzyjających wyleczeniu. Jest nastawiony na rozwój, i pozytywne zakończenie procesu rehabilitacji. Preferowana reakcja sportowca na nową sytuację: -orientacja na działanie -poczucie skuteczności -radzenie sobie -aktywne poszukiwanie wsparcia

Kierunki oddziaływań treningu psychologiczno mentalnego wg J.Blecharz: -Motywacja -Koncentracja -Kontrola emocji -Umiejętność komunikowania się -Kontrola procesów myślowych -Kształtowanie pewności siebie -Relaksacja -Trening wyobrażeniowy

Kierunki oddziaływań treningu psychologiczno mentalnego wg J.Blecharz: -Motywacja Miejsce: -Sesje fizycznej terapii Czas: -Na początku każdej sesji i na początku każdego tygodnia

Kierunki oddziaływań treningu psychologiczno mentalnego wg J.Blecharz: -Motywacja: Uświadomienie pacjenta że rehabilitacja to wciąż trening. Stworzenie osoby partnera treningowego w rehabilitacji. Ustalenie pozytywnych i motywujących do ciężkiej pracy haseł lub celów. Wyznaczenie celów trudnych ale możliwych do wykonania, zapisanych lub nagranych na nośniku. Cele długoterminowe (droga do sukcesu): -Osiągnięcie pożądanej w sporcie siły mięśniowej -Osiągniecie potrzebnego zakresu ruchu w stawie -Powrót do treningu na poziomie sprzed kontuzji

Kierunki oddziaływań treningu psychologiczno mentalnego wg J.Blecharz: -Motywacja Cele krótkoterminowe (codzienne): -Zwiększenie zakresu ruchu -Zwiększenie liczby powtórzeń -Uzyskanie pożądanego rozciągnięcia tkanek etc. Systematyczne zapisywanie lub nagrywanie postępów w dzienniku rehabilitacyjnym. W momentach zwątpienia w proces rehabilitacji, warto przypominać pacjentowi o celach długoterminowych, oraz o przebytych już małych sukcesach podczas rehabilitacji.

Kierunki oddziaływań treningu psychologiczno mentalnego wg J.Blecharz: -Koncentracja Czas: -Na każdej sesji rehabilitacyjnej Zadanie domowe dla sportowca. Liczenie co 7 w dół, jako trening pozbywania się negatywnych myśli oraz koncentracji. Bycie tu i teraz: Wytworzenie rutynowych zachowań które robi się przed rehabilitacją. Wejście w pozytywny stan umysłu związany z rehabilitacją: -wyznaczenie celu dzisiejszej sesji -pozytywna afirmacja postanowionego celu -nakreślenie głównej zasady W celu większego skupienia: -wyobrażenie sobie danych ruchów przed ćwiczeniem -liczenie poprawnie wykonanych powtórzeń -pełne skupienie na mięśniach i prawidłowo wykonanych ruchach -skupienie na właściwym timingu napinania mięśni podczas ruchu

Kierunki oddziaływań treningu psychologiczno mentalnego wg J.Blecharz: -Kontrola emocji Czas: -W domu codziennie przed kolacją. Wyuczenie pacjenta technik oddechowych i relaksacji, zmniejszających napięcie emocjonalne.

Kierunki oddziaływań treningu psychologiczno mentalnego wg J.Blecharz: -Umiejętność komunikowania się Nauczenie pacjenta że o uczuciach również należy rozmawiać i są one bardzo istotne w komunikacji. Uświadomienie pacjentowi jak ważne jest aby mówił o swoich najbardziej nawet nietypowych potrzebach. W celu lepszego zrozumienia potrzeb sportowca jak i lepszego zrozumienia intencji, warto wyrażać komunikaty od: JA, MÓJ, MNIE. Unikanie słów utrudniających kontakt oraz zamykających drogę porozumienia, takich jak: ZAWSZE, NIGDY, ZNOWU, POWINIENEŚ Wyjaśnienie wpływu mowy ciała na komunikację między ludźmi. Uświadomienie że postawa ciała również wpływa negatywnie lub pozytywnie na ostateczny wynik zarówno rehabilitacji jak i rywalizacji sportowej.

Kierunki oddziaływań treningu psychologiczno mentalnego wg J.Blecharz: -Kontrola procesów myślowych Zapisanie autorozmowy, myśli i uczuć pojawiających się w procesie rehabilitacji. Następnie poddanie analizie zapisanych myśli i stwierdzeń. Unikanie myśli typu: -nie dam rady -nie powinienem -nie zasługuję na to Wyrobienie nawyku zastępowania tych myśli pozytywnymi afirmacjami, autosugestiami (chcę mogę potrafię) odblokowującymi źródła energetyczne i przeciwdziałające negatywnym samoutrudniającym przepowiedniom. Stosowanie wobec siebie metafor np. szybki jak gepard, cierpliwy jak żaba czekająca na tę wielką muchę. Kiedy pojawiają się negatywne myśli i sądy: -Zakwestionować to przekonanie i zamienić na pozytywne -Znaleźć argumenty przeciw tym negatywnym sądom -Odwrócić uwagę

Kierunki oddziaływań treningu psychologiczno mentalnego wg J.Blecharz: -Kształtowanie pewności siebie Nauka radzenia sobie z oporem, uświadomienie mechanizmów zdrowienia, i wpływu jaki ma zawodnik na wynik rehabilitacji. Stopowanie myśli negatywnych lub nieprawidłowego myślenia o JA. Nie zajmowanie energii umysłowej na rzeczy i zjawiska nad którymi nie ma się kontroli. Dbanie o pozytywny monolog wewnętrzny, nacechowany: wyrozumiałością, akceptacją i dodawaniem sobie otuchy. Wyciąganie pozytywnych aspektów z porażek . Wsparcie otoczenia: -Rodzina -Trener -Zawodnicy

Kierunki oddziaływań treningu psychologiczno mentalnego wg J.Blecharz: -Kształtowanie pewności siebie Ćwiczenie pewności siebie: Zapytanie siebie jak mógłbym pełniej okazać szacunek samemu sobie, swoim potrzebom emocjom Zapisanie w pionie swojego imienia i nazwiska. Przypisanie pozytywnych cech własnej osoby, które zaczynają się od poszczególnej litery w pionie. Zapisanie w dzienniczku treningowym, z czego dziś byłem zadowolony w skali od 1 do 10. Zapisać imię i nazwisko pod spodem wypisać np.: -jestem dumny z.. -moim pierwszym sukcesem było.. -pod moim hasłem w encyklopedii będzie napisane.. Stanięcie pacjenta naprzeciw lustra i uśmiechanie się do siebie

Kierunki oddziaływań treningu psychologiczno mentalnego wg J.Blecharz: -Relaksacja Nauczenie zawodnika osiągania stanu relaksu, koncentracji uwagi i kontroli pobudzenia, co będzie podstawą umiejętności kontroli emocji i zachowań. Nauka techniki relaksacji neuromięsniowej Jacobsona. Nauka treningu autogennego Schutlza. Nauka relaksujących technik oddechowych. Przeprowadzenie wstępnego testu umiejętności wizualizacji. Pierwsze ćwiczenia do osiągania relaksu. -Odliczanie oddechów od 100 do 1go.

Kierunki oddziaływań treningu psychologiczno mentalnego wg J.Blecharz: -Relaksacja Fazy wizualizacji: Po opanowaniu przez sportowca technik oddechowych oraz relaksacji neuromięśniowej, można przejść do systematycznego treningu, który odbywa się w czterofazowej kolejności: Faza relaksacyjna (indukcja) Faza programująca (sugestia) Faza asocjująca (werbalizacja) Faza utrwalająca („z myśli do mięśni”)

Chcesz poznać szczegóły treningu mentalnego ze sportowcem ? Zapraszam do współpracy ! Artur Trunkowski Psycholog sportu Fizjoterapeuta