Przyroda ,, Rośliny pod ochroną znajdujące się w ŁPKDN” Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi

I. Dzięgiel Litwor Angelica archangelica L Nazwa łacińska pochodzi od słowa archangelos, które oznacza archanioł i nawiązuje do niezwykłych właściwości leczniczych tej rośliny, które miał objawić Archanioł Rafał. Od nazwy tej rośliny pochodzi wiele geograficznych nazw w Tatrach, np. Dolina Litworowa, Litworowa Przełęcz, Litworowy Staw Gąsienicowy. W Polsce podgatunek typowy rośnie w Sudetach i Karpatach, podgatunek nadbrzeżny występuje w pasie wybrzeża i dolinach rzek.

Dzięgiel litwor

II. Orlik pospolity Aquilegia vulgaris Nazwa łacińska wzięła się od słowa aquila – orzeł, ponieważ ostroga orlika przypomina szpon orła. Kiedyś robiono z tej rośliny płyn ściągający. Według mowy kwiatów orlik oznacza odmienne nastroje. Występuje w stanie dzikim w Polsce, jest niezbyt pospolity. Rośnie na rozproszonych stanowiskach zarówno na niżu, jak i w górach, najwyżej sięga w Tatrach.

Orlik pospolity

III. Ziarnopłon wiosenny, jaskier wiosenny Ficaria verna Huds Ziele ziarnopłonu (Herba Ficariae) ma pewne własności lecznicze i dawniej było używane w medycynie ludowej. Dawniej zielem ziarnopłonu leczono hemoroidy i brodawki. Młode liście są jadalne, dawniej ludność wiejska wczesną wiosną (na tzw. przednówku) z głodu spożywała młode liście ziarnopłonu, uważając je za smaczne warzywo. Jednak starsze liście stają się gorzkie i trujące. W Polsce jest gatunkiem rodzimym, pospolitym na terenie całego kraju. Występuje także w Rezerwacie ,,Kalinowo”.

Ziarnopłon wiosenny, jaskier wiosenny

IV. Złoć żółta Gagea lutea Złoć żółta była pierwszą rośliną w zielniku Paszczaka w książce Tove Jansson "W Dolinie Muminków". W Polsce występuje pospolicie na całym niżu, oraz na Pogórzu i w niższych partiach gór. Spotkać ją można przede wszystkim w lasach liściastych (zwłaszcza w łęgach i grądach), w parkach, na zadrzewionych stokach potoków i w jarach. Zajmuje siedliska w typologii siedlisk leśnych określane jako las świeży, wilgotny i łęgowy.

Złoć żółta

V. Arnika górska Arnica montana Dawniej w Bawarii, w wigilię św. Jana arnikę wtykano na brzegach pól w celu ochrony przed gradobiciem. Ustawiona w oknie miała chronić przed uderzeniem pioruna. W Polsce najliczniej występuje w Sudetach i na Pojezierzu Mazurskim, rzadziej, na rozproszonych stanowiskach na Dolnym Śląsku, Wyżynie Małopolskiej, w Górach Świętokrzyskich i w Bieszczadach Zachodnich. Na Podlasiu – w rezerwatach przyrody.

Arnika górska

VI. Turówka wonna Nierychło odorata Roślina lecznicza: rzadko stosowana w medycynie. W medycynie ludowej stosowana zewnętrznie w postaci naparów z ziela i wewnętrznie na dolegliwości układu pokarmowego. Wykorzystywana w przemyśle perfumeryjnym oraz do aromatyzowania napojów (najbardziej znanym przykładem jest wódka zwana Żubrówką). Gatunek trawy z rodziny wiechlinowatych. W Polsce spotykana na całym niżu, ale bardzo rzadko. Roślina objęta w Polsce częściową ochroną gatunkową . Umieszczona jest na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia: V).

Turówka wonna

VII. Kalina koralowa Viburnum opulus Owoce dostarczają czerwonego barwnika, a kora czarnozielonego, stosowanego do farbowania wełny. Kalina jest rośliną miododajną, choć pszczoły zbierają z niej zwykle tylko pyłek Z pędów kaliny robi się lub robiło pręty, tyki i strzały. W Polsce kalina koralowa jest pospolita na terenie całego kraju z wyjątkiem Tatr.

Kalina koralowa

VIII. Bobrek trójlistny Menyanthes trifoliata Surowcem lekarskim bobrka są liście. Działanie: liść bobrka ma właściwości przeciwszkorbutowe, przeciwmigrenowe i przeciw czerwiowe. Działa oczyszczająco. Ma właściwości przeczyszczające, wzmacnia organizm, pobudza wydzielanie soku żołądkowego i kwasu solnego, działa przeciwzapalnie, żółciopędnie. Wzmacnia działanie gruczołów wydzielania wewnętrznego. W Polsce występuje na terenie całego niżu, niezbyt pospolicie.

Bobrek trójlistny

IX. Kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine (L.) Crantz Nektar zawiera pewne związki chemiczne o narkotycznym działaniu na owady. Powodują one zwolnienie ich ruchów, tak że owady przez dłuższy czas przebywają na kwiatach kruszczyka, mimo że są one dla nich mało atrakcyjne. Zwiększa to szanse na zapylenie kwiatów. Dla owadów jest to oczywiście mniej korzystne, gdyż nazbierają mniej nektaru, a ponadto łatwiej ulegają drapieżnikom z powodu spowolnionych reakcji. W Polsce roślina dość pospolita.

Kruszczyk szerokolistny

X. Lilia złotogłów Lilium martagon Dawniej jej cebulki uchodziły za przysmak w każdej postaci: surowej, gotowanej i pieczonej. Gatunek byliny z rodziny liliowatych (Liliaceae). W Polsce jest rośliną rzadką, częściej spotykana jest w Sudetach i Karpatach. Spotykana również w ŁPKDN

Lilia złotogłów

Źródła 1. Przewodnik łomżyński 5. 2. http://pl.wikipedia.org 3. http://www.4lomza.pl 4. http://www.lpkdn.wrotapodlasia.pl

Autorzy Zespół klasy 5a: -Domalewski Bartłomiej -Górski Bartosz -Kur Piotr -Sakowski Jakub -Włodkowski Dawid