I MŁODZIEŻY NIEWIDOMEJ SPORTY DLA DZIECI I MŁODZIEŻY NIEWIDOMEJ I SŁABO WIDZĄCEJ

dalekosiężnego zmysłu wzroku, Dzieci niewidome i słabowidzące stanowią poważny odsetek społeczeństwa, znacznie poszkodowanych przez los, bowiem pozbawionych prawidłowo funkcjonującego, dalekosiężnego zmysłu wzroku, będącego dla człowieka podstawą poznania otaczającego świata, orientowania się w otoczeniu oraz warunkującego prawie każdą ludzką działalność.

Znaczne ograniczenie lub całkowity brak widzenia, szczególnie u dzieci i młodzieży, utrudnia w dużym stopniu ich prawidłowy rozwój.  

Warunki umożliwiające i ułatwiające dzieciom niewidomym i słabowidzącym osiągnięcie możliwie najwszechstronniejszego rozwoju: wczesna rewalidacja edukacja rehabilitacja zapewnienie skutecznych, specyficznych metod i środków, umożliwiających prawidłowe poznawanie otaczającego świata i właściwe funkcjonowanie w środowisku społecznym

Wiele dyscyplin sportowych zostało dostosowanych do możliwości i ograniczeń dzieci niewidomych, inne zostały stworzone dla ich potrzeb. Sport jest ważny dla dzieci niewidomych, ponieważ promuje zdrowie i pomaga w kształtowaniu umiejętności samodzielnego poruszania się, co ma decydujące znaczenie w późniejszym życiu.

biorą udział w zawodach wspólnie z dziećmi widzącymi rywalizują z innymi dziećmi słabo widzącymi lub innymi niepełnosprawnymi Dzieci słabo widzące

Najważniejsze, aby dziedziny sportowe, zostały odpowiednio dobrane do stopnia schorzenia. Dlaczego warto wybrać sport? promuje zdrowie pomaga w kształtowaniu umiejętności samodzielnego poruszania się, co ma decydujące znaczenie w późniejszym życiu.

Dzieci słabowidzące uprawiają dyscypliny sportowe: według zasad i reguł, które obowiązują wśród dzieci widzących (np. sporty walki, takie jak judo i zapasy są nieznacznie zmodyfikowane) zaadoptowane do potrzeb dzieci niewidomych np. krykiet i lekkoatletyka.

Sporty zaadoptowane do potrzeb dzieci niewidomych Krykiet – stosuje się skórzaną piłkę, która wydaje brzęk. Piłkę serwuje się od dołu i musi odbić się ona chociaż raz, aż osiągnie cel, aby człowiek po wydawanym przez nią dźwięku ocenił, w którym kierunku leci. Biegi – dłuższe niż 100 m., biegacz powinien mieć przewodnika biegnącego obok niego i udzielającego słownych instrukcji. Dla zachowania kierunku biegu można zastosować linę (bieg na uwięzi). Niewidomy biegacz musi pierwszy przekroczyć linię mety. Piłka bramkowa (goal ball) – wymyśla specjalnie dla niewidomych.

Lekkoatletyka Dyscypliny lekkoatletyki na paraolimpiadzie w Pekinie: biegi skoki wzwyż Skok w dal trójskok rzuty kulą rzuty oszczepem rzuty dyskiem rzuty młotem pięciobój maraton

Zasady paraolimpijskich dyscyplin lekkoatletycznych nie odbiegają od swoich odpowiedników z igrzysk olimpijskich dla pełnosprawnych! Różnica polega na tym, iż zawodnicy biorący udział w konkurencjach paraolimpijskich biegają z przewodnikiem.

Sztuki walki Może je uprawiać każdy, niezależnie od wieku, poziomu wytrenowania i faktycznych możliwości osiągnięcia wyników „obiektywnych”. Są doskonałą formę rozwoju ciała i umysłu osób z dysfunkcją wzroku. Pozytywny wpływ zajęć sztuk walki na dzieci niewidome poprawa aspektów typowo „fizycznych” jak siła mięśni, koordynacja ruchowa, stabilność postawy (co często stanowi duży problem u dzieci i młodzieży całkowicie niewidomych), rozwój „umysłu” i charakteru.

Judo 1930 powstała Międzynarodowa Federacja Judo 1947 samoobronę i jujitsu wprowadzono do programów nauczania na warszawskim AWF 1951 Europejska Federacja Judo 1954 pierwsze oficjalne walki odbyły się w Warszawie pomiędzy judokami z Gwardii i AZS-AWF  1988 Seul Niepełnosprawni judocy po raz pierwszy walczyli na paraolimpiadzie 2004 Ateny panie zaprezentowały się po raz pierwszy Jigoro Kano autor zasad Znani paraolimpijczycy: Austriak Hanl Walter - złoty medalista w kategorii do 100 kg, Japończyk Fujimoto Satoshi - także złoty medalista w kategorii do 66 kg Brytyjczyk Simon Jackson - trzykrotny złoty i brązowy medalista.

Walki judo rozgrywają się na macie w kształcie kwadratu - Dojo Judo niewidomych różni się od judo w wykonaniu pełnosprawnych już przed rozpoczęciem rywalizacji. Przed komendą sędziego rozpoczynającą walkę, zawodnicy już są w kontakcie dotykowym. Przez 5 minut walki niewidomi judocy zdobywają punkty za pomocą chwytów i rzutów. Ilość przyznanych punktów za rzut zależy od poprawności technicznej, a punkty za trzymanie są uzależnione od czasu przytrzymania rywala. Jeśli któryś z zawodników zdobędzie 10 punktów, wygrywa walkę przed czasem. Do tzw. Ipponu może wystarczyć jeden perfekcyjnie wykonany rzut lub przytrzymanie rywala na plecach przez 25 sekund. Judo dla niewidomych nie przewiduje dźwigni (wykręcanie rąk) oraz duszeń.

Wychowanie fizyczne, a proces psychofizycznej rewalidacji dzieci z uszkodzeniem wzroku. Szczególną rolę mają do spełnienia gry zespołowe z piłką, które: wyzwalają dużo emocji związanych z rywalizacją, kształtują zmysły, orientację przestrzenną, uczą pokonywania barier psychicznych, doskonalą, nie zawsze będącą na odpowiednim poziomie, sprawność fizyczną.

Odmiany gier zespołowych z piłkami dźwiękowymi Dzieci niewidome i słabo widzące w sposób autentyczny mogą uczestniczyć w grach zespołowych tylko z użyciem piłek dźwiękowych. Odmiany gier zespołowych z piłkami dźwiękowymi futsal torball goalball Wspólną cechą torballu i goalballu jest to, iż zawodnicy tej samej drużyny przez cały okres gry pozostają na własnej połowie boiska, a tym samym nie mają ze sobą bezpośredniego kontaktu.

Piłka dla 5 - futsal Piłka dla 5 to młodzik wśród paraolimpijskich dyscyplin sportowych. Po raz pierwszy zagościła na igrzyskach w Atenach w 2004 roku. Ten fascynujący sport jest przeznaczony dla osób niewidomych i niedowidzących. Jak sama nazwa wskazuje, rywalizują w nim dwie drużyny składające się z pięciu graczy. Wszyscy prócz bramkarzy mają oczy zasłonięte specjalnymi opaskami. Bramkarze mogą podpowiadać zawodnikom, spełniając rolę przewodników. W piłkę dla 5 gra się na mniejszym boisku, o szerokości mieszczącej się w przedziale 18 – 22 m. i długości 38 – 42 m. Bramki mają szerokość 3 m. Pole gry otoczone jest miękką ścianą, a piłka wydaje z siebie dźwięki – wszystko po to, by podnieść poziom bezpieczeństwa i ułatwić zawodnikom tę niezwykle wymagającą rywalizację. Mecz trwa 50 minut. Zwycięża oczywiście drużyna, która zdobędzie więcej goli.

1998 – organizowanie Mistrzostw Świata w tej dyscyplinie sportowej 2004 Ateny – włączenie tej gry zespołowej do programu Igrzysk Paraolimpijskich

GOAL – BALL 1946 – wymyślony przez austriaka, Hanza Lorenzena i niemca, Seppa Reindle, w celu rehabilitacji niewidomych weteranów wojennych. 1975 – w Polsce pojawia się regulamin gier z piłkami dźwiękowymi - włączony do dyscyplin paraolimpijskich w czasie V Igrzysk Paraolimpijskich w Toronto 1982 – rozegrano w Lublinie pierwszy turniej o randze imprezy międzynarodowej Najpopularniejszy na świecie, również w Polsce

Drużyna – trzech zawodników, grających z zasłoniętymi oczami, broniących bramki o wysokości 1,3 metra zajmującej całą szerokość boiska. Boisko – 9 x 18m i podzielone jest na trzy strefy: bramkową (na szerokość 3 m od bramki), rzutu (3 m za strefą bramkową) i strefę środkową, zajmującą szerokość 6 m na środku boiska.

ZASADY GOAL – BALL Mecze rozgrywane są w absolutnej ciszy. Gra trwa 2 razy po 10 min. Piłka zawiera dzwoneczki i waży 1,25kg Piłka musi być toczona, musi dotknąć podczas rzutu strefy rzutu zarówno drużyny rzucającej, jak i broniącej. Po pierwszym kontakcie piłki z zawodnikiem drużyny broniącej, drużyna ta ma 10 sekund na odrzucenie piłki. Jeden zawodnik może tylko dwa razy pod rząd rzucić piłkę. Za przewinienia drużyna może otrzymać rzut karny. Dla wyrównania szans zawodników niewidomych i słabo widzących, podczas meczu goalballa gracze mają zaklejone specjalnymi plastrami oczy oraz dodatkowo noszą nieprzeźroczyste gogle. Wszystkie linie na boisku są wyklejone plastrem, pod którym znajduje się sznurek w celu ułatwienia poruszania się i orientacji na nim, gdyż zawodnicy jedną ręką niemal cały czas dotykają podłoża.

TORBALL – niemiecka piłka bramkowa Uprawiany w około 30 krajach świata. Zdobył największą popularność we Francji, Belgii i we Włoszech, gdzie rozgrywki krajowe obejmują 3 lub 4 ligi. Gra jest popularna także w krajach niemieckojęzycznych, Mołdawii a poza Europą m.in. w Argentynie, Urugwaju, Kamerunie i Uzbekistanie. W Polsce torball był uprawiany do początku lat 90 XX wieku. W 2009 roku w Białymstoku powstało Polskie Stowarzyszenie Torballu, które ma za cel reaktywację tej dyscypliny w Polsce. Rozgrywa się Mistrzostwa Europy i Świata

Przeznaczony głównie dla osób niedowidzących i niewidomych. Polega na zdobyciu jak największej ilości goli za pomocą ważącej 500 g piłki wydającej dźwięk podczas toczenia się po boisku. Drużyna – 6 zawodników (3 grających i 3 rezerwowych). Boisko – 7m x16 m

Zawodnicy mają oczy zaklejone plastrami i zakładają nieprzezroczyste gogle. Podczas gry polega się jedynie na słuchu i orientacji w przestrzeni. Mecz składa się z dwóch pięciominutowych połów. Orientację na boisku ułatwiają dywaniki o wymiarach 1 m x 2 m. Dwa dywaniki wysunięte są do przodu. Krótszym bokiem przylegają do linii bocznych boiska, zaś dłuższe boki są oddalone o 1,20 m od linii bramkowej. Środkowy dywanik jest umieszczony na środku szerokości boiska w odległości 20 cm od linii bramkowej. Przed oddaniem rzutu przez drużynę atakującą, zawodnicy drużyny broniącej mogą dotykać podłoża od kolan w dół. Jeden zawodnik może oddać pod rząd maksymalnie trzy rzuty. Podczas rzutu piłka nie może dotknąć umieszczonych na wysokości 40 cm nad boiskiem sznurków z zamocowanymi dzwoneczkami, które wydają dźwięk w wypadku dotknięcia sznurka przez piłkę. Przewinienia są karane rzutami karnymi, które broni dwóch zawodników. Każdy trzeci rzut karny jest broniony tylko przez jednego zawodnika.

Showdown – sport stworzony dla osób z upośledzeniem wzroku (zwany również, niesłusznie – tenisem stołowym dla niewidomych, bardziej jednak przypomina grę "cymbergaj") Dyscyplina o charakterze integracyjnym (osoby pełnosprawne – grają w nieprzejrzystych okularach) 1960 – wymyślony przez Kanadyjczyka Joe Lewisa. Miał być początkowo jedynie rozrywką dla osób niewidomych. Udoskonalił zasady i rozwinął dyscyplinę Patrick York z USA. 1992 – showdown aspiruje do bycia dyscypliną paraolimpijską. 2012 – na Igrzyskach w Londynie w roku zostaną rozegrane pierwsze paraolimpijskie turnieje showdown 2016 – przyznanie medali olimpijskich

Rozgrywka odbywa się na specjalnym stole obramowanym listwami. Gra się metalową piłką z dzwoneczkiem w środku. Dzwoneczek wskazuje położenie piłki. Odbija się ją drewnianymi wiosełkami. Ręce graczy chronione są przez rękawice. Gracze oddzieleni są pionowym ekranem rozdzielającym Stół na dwie połowy. Ekran wsparty jest na bandach (listwach) okalających stół. 

Zasady Showdown Na przeciwległych końcach stołu umieszczone są bramki. Rozgrywka toczy się do zdobycia 11 punktów. Umieszczenie piłki w bramce przeciwnika to 2 punkty. Uderzenie w pionowy ekran na środku stołu to 1 punkt dla przeciwnika. Wyrzucenie piłki poza stół – 1 punkt dla przeciwnika. Dotknięcie piłki czymkolwiek poza wiosełkiem – 1 punkt dla przeciwnika. Gracz serwuje pięciokrotnie. Po pięciu zagraniach następuje zmiana serwującego.

KOLARSTWO Wyścigi kolarskie odbywają się na dwóch rodzajach dróg: na szosie: to 30 - 120 km dla jazdy wytrzymałościowej oraz 1,5 - 40 km przy jeździe na czas na torze w kształcie koła o obwodzie 250 lub 233m, od 1 do 4 km

Kolarstwo Tandemowe Konkurencje szosowe: start wspólny       Konkurencje szosowe: start wspólny jazda indywidualna na czas jazda parami na czas                 Konkurencje torowe: sprint ( 200 m ze startu lotnego + biegi) 1 km ze startu zatrzymanego - 4 km ze startu zatrzymanego.

Osoba niewidoma wprawdzie nie widzi pokonywanej trasy, ale odczuwa szybkość, mozół wspinania się na wzniesienie, zmęczenie z pokonania dystansu i radość z wygranej

Pływanie Jest dyscypliną bardzo popularną wśród osób niepełnosprawnych ze względu na swoją uniwersalność. Dlatego też w klasyfikacji medycznej i funkcjonalnej IPC (International Paralimpic Comitee) niewiele jest takich dysfunkcji, które uniemożliwiałaby uprawianie pływania. W praktyce, oznacza to możliwość realizowania się w tej dyscyplinie osób z różnymi dysfunkcjami narządu ruchu i wzroku, podzielonych na grupy i klasy startowe.

Zawodników niewidomych i słabowidzących dotyka sie tyczką w głowę, plecy lub klatkę piersiową (w zależności od stylu) płynącego zawodnika w celu określenia odległości od końca basenu.

W treningu pływackim zawodników niepełnosprawnych konieczna jest obecność wolontariuszy. Spełniają oni różne funkcje. Najczęściej ich pomoc dotyczy: organizacji treningu i jego przebiegu, pomocy zawodnikom w czynnościach organizacyjnych (założenie czepka, okularów, płetw, łapek). pomoc zawodnikom w przejściu z szatni na pływalnię, wejściu i wyjściu do wody, czy zajęciu pozycji startowej. przeszkoleni wolontariusze asekurują lub pomagają zawodnikom przy starcie lub nawrocie (zawodnicy niewidomych i niedowidzących).

Szachy Trudno dociec, kiedy po raz pierwszy przy szachownicy zasiadła para osób niewidomych. 1994 – Międzynarodowa Federacja Szachistów (ang. FIDE) przyjęła w swe szeregi niewidomych zawodników. Wobec niewidomych graczy Zastosowano jednak nietypowe rozwiązanie: w rozgrywkach drużynowych, podczas szachowych olimpiad, niewidomi i słabowidzący szachiści różnych narodowości dopuszczani są na prawach państwa. Razem tworzą jedną drużynę, traktowaną jak reprezentacja odrębnego kraju. Dzięki temu szachy są jedyną dyscypliną sportu, w której rywalizują osoby widzące z niewidomymi i słabowidzącymi. Rozwiązanie to dało niewidomym szachistom szansę uczestnictwa w najbardziej prestiżowym drużynowym turnieju szachowym na świecie.

Modyfikacja gry w szachy każdy zawodnik gra na swojej szachownicy osoba niewidoma gra na szachownicy brajlowskiej na szachownicy brajlowskiej w polach wywiercone są niewielkie otwory tak, aby mogły się w nich mocno trzymać figury i nie przewracać przy dotknięciu wyciągnięcie figury z otworu (w szachach tradycyjnych - dotknięcie) oznacza, że zawodnik musi wykonać nią ruch wszystkie czarne pola na szachownicy położone są o kilka milimetrów wyżej od białych dla odróżnienia figur białych od czarnych, te ostatnie mają bardziej ostre zakończenia zawodnik musi poinformować przeciwnika o wykonanym ruchu.

Dla niewidomego i słabowidzącego szachisty najważniejsza jest pamięć Dla niewidomego i słabowidzącego szachisty najważniejsza jest pamięć. Odgrywa ona szczególnie dużą rolę wtedy, gdy przeciwnikiem jest osoba widząca. Jeśli gracz nie ma dobrej pamięci, zmuszony będzie sprawdzać położenie figur na desce za pomocą rąk. To jednak może ułatwić zadanie rywalowi, który, śledząc ruchy przeciwnika, będzie mógł się zorientować, jakie warianty bierze pod uwagę oraz poznać jego sposób myślenia. Czasami, dla zmylenia, osoba niewidoma, zanim wykona właściwe posunięcie, robi jeszcze kilka ruchów i dotknięć "maskujących", mających ukryć jej zamiary. Ale zawodnicy ze ścisłej czołówki rzadko sprawdzają ustawienia palcami. Wszystko muszą mieć w głowie.

Dziękuję za uwagę ! Prezentację przygotował: mgr Janusz Wójcik.