KAMPANIA EDUKACYJNA Projektu „Budowa Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ZTPOK) dla Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko

RACJONALNA GOSPODARKA ODPADAMI Alicja Gackowska

ZASADY POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI Zapobieganie i minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów Odzyskiwanie surowców i ponowne wykorzystywanie odpadów Wykorzystywanie właściwości materiałowych i energetycznych odpadów Unieszkodliwianie poprzez składowanie tylko w przypadku, gdy odpadów nie można poddać procesom odzysku

ILOŚĆ ODPADÓW WYTWORZONYCH W WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIM W 2010 R. L.p. Obszar Liczba mieszkańców Jednostkowy wskaźnik wytwarzanych odpadów kg/Mk Ilość odpadów Mg 1 Duże miasta > 50 tys. Mk 85 2962 323,4 273 498,5 2 Małe miasta < 50 tys. Mk 39 0099 245,0 98 158,7 3 Tereny wiejskie 82 6482 176,4 146 232,2 Ogółem województwo kujawsko-pomorskie 2 069 543 --- 517 889,4 Wg Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2012-2017

UDZIAŁ POSZCZEGÓLNYCH PROCESÓW UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW W WOJ. KUJ UDZIAŁ POSZCZEGÓLNYCH PROCESÓW UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW W WOJ. KUJ.-POM. Wg Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2012-2017

SPOSOBY UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW W KRAJACH UE Wg European Commission EUROSTAT 6

CELE W GOSPODARCE ODPADAMI Zwiększenie udziału odzysku w szczególności recyklingu (szkła, metali, tworzyw sztucznych, papieru i tektury) Zwiększenie udziału odzysku energii z odpadów zgodnie z wymogami ochrony środowiska Zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowisko odpadów Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów

GŁÓWNE ZADANIA GOSPODARKI ODPADAMI Redukcja ilości odpadów biodegradowalnych kierowanych na składowisko Selektywna zbiórka odpadów surowcowych na wymaganych poziomach

REDUKCJA ILOŚCI ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH Wymagane ograniczenia ilości odpadów biodegradowalnych kierowanych na składowiska do 2015 roku nie więcej niż 45% wagowo do 2018 roku nie więcej niż 40% wagowo do 16 lipca 2020 roku nie więcej niż 35% wagowo w odniesieniu do masy odpadów wytworzonych w 1995 roku Rozp. M.Ś. Z dn. 25 maja 2012 r. w sprawie poziomów ograniczania masy odpadów ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania oraz sposobu obliczania poziomu ograniczania tych odpadów

KRYTERIA ODPADÓW KIEROWANYCH NA SKŁADOWISKO Ogólny węgiel organiczny TOC < 5% Straty przy prażeniu < 8% Ciepło spalania < 6 MJ/kg

SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW SUROWCOWYCH Wymagane poziomy odzysku z gospodarstw domowych: Papieru, metalu, tworzyw sztucznych i szkła w ilości: Do 31 grudnia 2016 roku minimum 18% Do 31 grudni 2020 roku minimum 50% Inne niż niebezpieczne odpady budowlane i rozbiórkowe Do 31 grudnia 2016 roku minimum 42% Do 31 grudnia 2020 roku minimum 70% Rozp. M.Ś. Z dn. 29 maja 2012 r. w sprawie poziomu recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych

DZIAŁANIA NIEZBĘDNE DO REALIZACJI ZADAŃ GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI Objęcie 100% mieszkańców województwa zorganizowaną zbiórka odpadów i wyeliminowanie niekontrolowanego wprowadzania odpadów do środowiska Wdrożenie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów w tym termicznego przekształcania odpadów Udoskonalenie systemu selektywnej zbiórki odpadów w celu uzyskania wymaganych poziomów odzysku

SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW U „ŹRÓDŁA” ZALETY Najbardziej efektywny sposób selektywnej zbiórki Zbiórka surowców czystych Zbiórka odpadów z podziałem ukierunkowanym na technologie ich ostatecznego przerobu Zwiększenie ilości odpadów skierowanych do gospodarczego wykorzystania Ograniczenie ilości odpadów kierowanych na składowisko

SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW U „ŹRÓDŁA” PROBLEMY Zorganizowanie miejsca na przechowywanie pojemników bądź worków z wysegregowanymi odpadami Jest skomplikowana organizacyjnie- wymaga zwielokrotnienia liczby pojemników bądź worków oraz rozbudowy systemu transportu Metoda ta przenosi część prac na mieszkańców

SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW Rozporządzenie Ministra Pracy z dnia 25 października 2005 r w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami opakowaniowymi określa: rodzaje odpadów opakowaniowych, które powinny być zbierane, charakteryzuje pojemniki do selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych. Sposób i zakres selektywnego zbierania odpadów winien być dostosowany w poszczególnych gminach do warunków pracy instalacji przetwarzania odpadów komunalnych.

SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW PAPIER-POJEMNIK NIEBIESKI gazety, katalogi, ksiązki, czasopisma, papier biurowy, torebki papierowe, papier do pakowania, kartonowe i tekturowe pudełka.

SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW DO POJEMNIKA NIEBIESKIEGO NIE WRZUCAMY!!! tworzyw sztucznych, kalki, celofanu, papieru zatłuszczonego i silnie zabrudzonego, opakowań po mrożonkach, papieru higienicznego.

SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW METALE, TWORZYWA SZTUCZNE -POJEMNIK ŻÓŁTY butelki plastikowe po napojach i płynach, plastikowe nakrętki, plastikowe torebki, plastikowe koszyczki po owocach, czyste opakowania po jogurtach, puszki po napojach.

SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW DO POJEMNIKA ŻÓŁTEGO NIE WRZUCAMY!!! butelek po smarach i olejach, naczyń jednorazowych, styropianu, zabawek, metalowych zakrętek.

SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW SZKŁO KOLOROWE – POJEMNIK ZIELONY kolorowe szklane butelki po napojach i innych produktach spożywczych, kolorowe słoiki bez nakrętek metalowych, kolorowe szklane pojemniki po kosmetykach.

SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW SZKŁO BEZBARWNE – POJEMNIK BIAŁY bezbarwne szklane butelki po napojach i innych produktach spożywczych, bezbarwne słoiki bez nakrętek metalowych, bezbarwne szklane pojemniki po kosmetykach.

SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW DO POJEMNIKA ZIELONEGO I BIAŁEGO NIE WRZUCAMY!!! porcelany, tworzyw sztucznych, luster, opakowań po lekach, szkła zabrudzonego smarami lub farbami, termometrów, świetlówek.

DWUPOJEMNIKOWY SYSTEM SEGRGACJI Podział na frakcje Frakcja sucha- może być klasyfikowana, w zależności od składu morfologicznego jako odpad: zmieszane odpady opakowaniowe – 15 01 06, inne nie wymienione frakcje zbierane w sposób selektywny - 20 01 99 Frakcja mokra – zdecydowanie powinna być sklasyfikowana jako odpad - niesegregowane zmieszane odpady komunalne - 20 03 01 Sposób i zakres selektywnego zbierania odpadów winien być dostosowany w poszczególnych gminach do warunków pracy instalacji przetwarzania odpadów komunalnych.

KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z SEGREGACJI ODPADÓW Odzysk surowców wtórnych ze strumienia odpadów Odzysk odpadów ogranicza zużycie surowców naturalnych Przetworzenie odpadów na nowe produkty wymaga mniejszego zużycia energii niż obróbka surowca pierwotnego

CZY WIECIE ŻE… Z odzyskanych butelek plastikowych można wyprodukować bluzy polarowe, koszulki, firany Już 35 butelek PET wystarczy do zrobienia ciepłego polaru Odzyskując 1 tonę makulatury chronimy przed wycięciem 17 drzew Odzyskując szkło tylko z 1 butelki można zaoszczędzić tyle energii ile zużyłaby 100 W żarówka świecąca bez przerwy przez 4 godziny

ĆWICZENIE I Które z wymienionych odpadów komunalnych są odpadami niebezpiecznymi: opakowanie po płynie do naczyń, opakowanie po płynie do czyszczenia urządzeń sanitarnych, bateria guzikowa, bateria typu AA (paluszkowa), pampers, szklany pojemnik po kosmetykach, opakowanie po środkach ochrony roślin.

ĆWICZENIE II Posegreguj odpady zgodnie z rodzajem pojemników (pojemnik niebieski, żółty, biało-zielony, pojemnik na odpady niesortowalne, pojemnik na odpady problemowe): 1. butelka szklana z zawartością, 2. zabawka, 3. puszka po konserwie, 4. pojemnik po aerozolu, 5. lodówka, 6. bateria, 7. gazeta, 8. karton, 9. pielucha jednorazowa, 10. świetlówka, 11. torba papierowa, 12. naczynia porcelanowe, 14.kapsel, 15.nakrętka plastikowa, 16. karton po mleku, 17.kineskop, 18. słoik czysty, 19.butelka po napojach. PAPIER PLASTIK I METAL SZKŁO ODPADY NIESORTOWANE ODPADY PROBLEMOWE 27

KOMPLEKSOWA GOSPODARKA ODPADAMI 28

ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW W KRAJACH UE Wg European Commission EUROSTAT 29

KOMPLEKSOWA GOSPODARKA ODPADAMI Jednym z zasadniczych kierunków działań w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi jest rozwój: biologicznych metod zagospodarowania odpadów, termicznych metod przekształcania odpadów. Kompostownia odpadów zielonych Heiligenkreuz, Austria Spalarnia odpadów w Malmo Szwecja

KOMPLEKSOWA GOSPODARKA ODPADAMI Ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji związane jest z koniecznością budowy: kompostowni odpadów zielonych, linii mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, zakładów termicznego przekształcania odpadów komunalnych.

PROJEKT „BUDOWY ZAKŁADU TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH DLA BYDGOSKO - TORUŃSKIEGO OBSZARU METROPOLITALNEGO” Cel projektu: uporządkowanie i organizacja systemu gospodarki odpadami dla Bydgosko – Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego, dostosowanie systemu gospodarki odpadami na terenach objętych przedsięwzięciem do kryteriów formalno prawnych, technicznych i ekologicznych.

ZAKRES RZECZOWY PROJEKTU Projekt „Budowy Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych dla Bydgosko - Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego” obejmuje: ZTPOK o zdolności produkcyjnej 180 000 Mg/rok, kompostownię o wydajności 4 000 Mg/rok, stację przeładunkową odpadów w Toruniu o wydajności 60 000 Mg/rok sieć przesyłową- wyprowadzenie energii cieplnej i elektrycznej z ZTPOK wraz z całą infrastrukturą w ilości: energia cieplna - 648 000 GJ/rok (180 000 MWh/rok), energia elektryczna - 54 000 MWh/rok.

LOKALIZACJA 34

ZASIĘG PROJEKTU Bydgoszcz i gminy: Solec Kujawski, Białe Błota, Dąbrowa Chełmińska, Dobrcz, Nowa Wieś Wielka, Osielsko, Sicienko, Mrocza Toruń i gminy: Lubicz, Łubianka, Łysomice, Wielka Nieszawka, Zła Wieś Wielka, Czernikowo, Obrowo

TERMICZNE PRZEKSZTAŁCANIE ODPADÓW Do Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych powinny być kierowane w szczególności odpady: z których odzyskano frakcje surowcowe do recyklingu (co najmniej makulatura, szkło, tworzywo sztuczne, metale), pozostałość po sortowaniu, w tym frakcje zawierające odpady ulegające biodegradacji, odpady, które nie mogą być przygotowane do ponownego użycia, bądź poddane recyklingowi, odpady, których przetworzenie nie jest uzasadnione z punktu widzenia ochrony środowiska.

TERMICZNE PRZEKSZTAŁCANIE ODPADÓW Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych w Bydgoszczy ANIMACJA_3D_ZTPOK\VIDEO_TS\VIDEO_TS.IFO ANIMACJA_3D_ZTPOK\VIDEO_TS\VIDEO_TS.VOB ANIMACJA_3D_ZTPOK\VIDEO_TS\VTS_01_0.VOB

PLAC BUDOWY NA DZIEŃ 6 MARCA 2015 38

PLAC BUDOWY NA DZIEŃ 6 MARCA 2015 39

PLAC BUDOWY NA DZIEŃ 6 MARCA 2015 40

PLAC BUDOWY NA DZIEŃ 6 MARCA 2015 41

KORZYŚCI WYNIKAJĄCE ZE SPALANIA ODPADÓW Odpady są niewyczerpalnym źródłem energii Odpady stanowią surowiec energetyczny o wartości rzędu 8-10MJ/kg * Metoda ograniczania składowania odpadów biodegradowalnych Redukcja 70-80% masy odpadów Ograniczenie efektu cieplarnianego Możliwość produkcji energii elektrycznej i cieplnej Możliwość wykorzystania żużli *Żygadło M. „Strategia gospodarki odpadami komunalnymi” Poznań 2001

BILANS MASOWY TERMICZNEGO UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW *Marta JOFRA SORA. „Incineration overcapacity and waste shipping in Europe: the end of the proximity principle? 2013 43

DZIAŁANIA EDUKACYJNO-INFORMACYJNE Cele działań Osiągnięcie odpowiedniej skuteczności prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów Zmiana zachowań oraz nawyków mieszkańców wobec problemu produkcji odpadów komunalnych Wdrożenie nowych reguł postępowania z odpadami Dostarczenie informacji o rodzajach odpadów, zasadach ich selektywnej zbiorki i sposobach ich zagospodarowania Włączenie tematyki ograniczania ilości odpadów, ich odzysku i recyklingu do zajęć i oraz programów edukacyjnych Wg Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2012-2017

PARTNERZY DZIAŁAŃ EDUKACYJNO-INFORMACYJNYCH Szkoły Mogą być miejscem rozpowszechniania materiałów informacyjnych Funkcjonowanie różnych kół zainteresowań Są źródłem ekspertów w dziedzinie edukacji Organizacje pozarządowe Doradztwo w sprawach merytorycznych i w sprawach przekazu informacji Udostępnianie kanałów informacyjnych Możliwość umieszczania informacji w biuletynach organizacji pozarządowych Wg Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2012-2017

PARTNERZY DZIAŁAŃ EDUKACYJNO-INFORMACYJNYCH Organizacje o charakterze wojewódzkim Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska Wg Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2012-2017

DZIAŁANIA EDUKACYJNO-INFORMACYJNE Środki komunikacji Plakaty, bilbordy, ulotki, książki dla dzieci, Warsztaty, seminaria, konferencje, konkursy, zebrania wizyty studyjne, Imprezy specjalne np. pikniki Publikacje w prasie Wg Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2012-2017 47

NARZĘDZIA KAMPANII EDUKACYJNEJ Centrum informacyjne Materiały edukacyjne Kampania medialna Szkolenia w gminach dla samorządów, szkół, mieszkańców Wycieczki tematyczne Ekolekcje Mobilne laboratorium Konkursy i akcje okolicznościowe

WAŻNE ADRESY profil dalEKOwzroczni na facebooku Ministerstwo Rozwoju Regionalnego www.mrr.gov.pl Ministerstwo środowiska www.mos.gov.pl Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej www.nfosigw.gov.pl Międzygminny Kompleks Unieszkodliwiania Odpadów ProNatura Sp. z o.o. www.pronatura.bydoszcz.pl www.generacjaczystejenergii.pl profil dalEKOwzroczni na facebooku

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!