Mikroinstalacje i małe instalacje PV w projekcie ustawy o OZE Marek Dolatowski Wardyński i Wspólnicy 1

Definicje Mikroinstalacja - instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 40 kW, przyłączonej do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 120 kW. Mała instalacja – instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 40 kW i nie większej niż 200 kW, przyłączonej do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu większej niż 120 kW i nie większej niż 600 kW. 2

Mikroinstalacje i małe instalacje różnice Zakres Mikroinstalacje Małe instalacje Moc Elektryczna do 40 kW, cieplna do 120 kW. Elektryczna 40-200 kW, cieplna 120-600 kW. Wsparcie Odrębny system wsparcia + możliwość korzystania z systemu certyfikatów lub systemu aukcyjnego. Brak odrębnego systemu wsparcia. Możliwość korzystania z systemu certyfikatów lub systemu aukcyjnego. Działalność gospodarcza Zwolnienie z obowiązku prowadzenia działalności, ale niezbędna do uzyskania świadectw pochodzenia Działalność regulowana – obowiązek wpisu do rejestru prowadzonego przez Prezesa URE. Koncesje Brak obowiązku posia-dania koncesji. Działalność regulowana zastępuje obowiązek koncesyjny 3

Mikroinstalacje – kontynuacja i rozwinięcie obowiązujących rozwiązań W przypadku mikroinstalacji projekt ustawy OZE przewiduje kontynuację obowiązujących rozwiązań zawartych w ustawie – Prawo energetyczne, tj. zwolnienie osób fizycznych wytwarzających energię elektryczną w mikroinstalacji OZE z obowiązku prowadzenia działalności gospodarczej (kontrowersje związane z określeniem prosumenta) zwolnienie wszystkich wytwórców w mikroinstalacji z obowiązku uzyskiwania koncesji, brak innej formy reglamentacji działalności gospodarczej (dotychczasowe koncesje wygasają z dniem wejścia w życie ustawy). bezpłatne i odformalizowane przyłączenie (jeśli wymagane), koszt instalacji układu zabezpieczającego i układu pomiarowo-rozliczeniowego ponosi operator 4

Mikroinstalacje – sprzedaż nadwyżki energii elektrycznej Sprzedawca zobowiązany – obowiązek zakupu wytworzonej energii elektrycznej. Osoby fizyczne - 80% średniej ceny energii na rynku konkurencyjnym Przedsiębiorcy - 100% średniej ceny energii na rynku konkurencyjnym (uruchomienie mikroinstalacji przed wejściem w życie rozdziału 4 lub przeprowadzenie modernizacji już po wejściu w życie rozdziału 4) 5

Zmodernizowana mikroinstalacja Energia elektryczna z OZE wytworzona w mikroinstalacji zmodernizowanej po 1 stycznia 2016 r. może zostać zakupiona jedynie w przypadku gdy: w wyniku modernizacji mikroinstalacji nastąpił przyrost mocy zainstalowanej elektrycznej, ale nie więcej niż do 40 kW; nakłady na modernizację mikroinstalacji wyniosły co najmniej 30% wartości początkowej modernizowanej mikroinstalacji; urządzenia wchodzące w skład zmodernizowanej mikroinstalacji, służące do wytwarzania energii elektrycznej, zamontowane w czasie modernizacji zostały wyprodukowane nie później niż 48 miesięcy przed dniem wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej w tej zmodernizowanej instalacji. 6

Prosumenci – zasady rozliczeń Sprzedawca zobowiązany będzie zakupić energię elektryczną na podstawie wskazań urządzeń pomiarowo-rozliczeniowych. Ilość energii elektrycznej będzie rozliczana w okresie półrocznym jako nadwyżka energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji prosumenta i wprowadzonej do sieci w stosunku do ilości energii elektrycznej pobranej z sieci w tym półroczu. Mechanizm stwarza jedną cenę "urzędową" dla wszystkich mikroinstalacji, połączoną z mechanizmem rozliczeń salda energii zakupionej przez prosumenta i odsprzedanej do sieci (mechanizm nazywany net metering). 7

Mikroinstalacje – zawiadomienie zamiast procedury przyłączenia Pisemnie informuje OSD, do którego sieci ma zostać przyłączona mikroinstalacja, o terminie przyłączenia mikroinstalacji, jej planowanej lokalizacji oraz o rodzaju i mocy zainstalowanej elektrycznej tej mikroinstalacji, nie później niż na 30 dni przed dniem planowanego przyłączenia do sieci. Warunek – moc zainstalowana mikroinstalacji, o przyłączenie której ubiega się ten podmiot, nie większa niż określona w wydanych warunkach przyłączenia. Pisemnie informuje OSD o każdej zmianie rodzaju i mocy zainstalowanej elektrycznej w mikroinstalacji oraz o zawieszeniu lub zakończeniu wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w mikroinstalacji, w terminie 14 dni od dnia zmiany tych danych. 8

Mikroinstalacje OZE – możliwe systemy wsparcia System certyfikatów System aukcji System ceryfikatów przewidziany jest dla mikroinstalacji prowadzo- nych przez przed-siębiorcę pod warunkiem, że energia elektryczna została wytworzona po raz pierwszy przed 1 stycznia 2016r., a także dla mikroinstalacji zmoder-nizowanej po 1 stycznia 2016r. (tylko przez okres 6 miesięcy) + obowiązek zakupu energii. Możliwość przejścia mikroinstalacji prowadzonej przez przedsiębiorców, które wytwarzały energię przed 1 stycznia 2016r. (lub zostały zmodernizowane zgodnie z wymaganiami w ustawie). W razie wygrania aukcji, instalacje tracą prawo do wsparcia w postaci: obowiązkowego zakupu energii prawo do korzystania z systemu certyfikatów. Mikroinstalacje prowadzone przez przedsiębiorców uruchomione po 1 stycznia 2016r. korzystają z systemu aukcji. 9

Mikroinstalacje – okres wsparcia Obowiązek zakupu energii z mikroinstalacji obowiązuje przez kolejnych 15 lat, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2035 r. i będzie liczony od dnia wytworzenia energii po raz pierwszy (ew. od energii wytworzonej po raz pierwszy potwierdzonej wydanym świadectwem pochodzenia). Świadectwo pochodzenia dla energii z mikroinstalacji przysługuje przez okres kolejnych 15 lat, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2035 r., a okres liczony jest od dnia wytworzenia po raz pierwszy tej energii, potwierdzonego wydanym świadectwem pochodzenia. Obowiązek zakupu energii i świadectwo pochodzenia wytworzonej w mikroinstalacji zmodernizowanej po wejściu w życie rozdziału 4 projektu ustawy o OZE przysługują w okresie 6 miesięcy od dnia jego wejścia w życie. 10

MAŁE INSTALACJE Działalność regulowana w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wymagająca wpisu do rejestru wytwórców energii w małej instalacji. Rejestr wytwórców energii w małej instalacji prowadzi Prezes URE. Wpisu dokonuje Prezes URE na podstawie wniosku wytwórcy wykonującego działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji. Możliwość podjęcia działalności 14 dni od złożenia wniosku, chyba że Prezes URE wezwał do uzupełnienia wniosku. 11

Niektóre warunki podjęcia i prowadzenia działalności regulowanej tytuł prawny do obiektów budowlanych, tytuł prawny do małej instalacji, przyłączenie do sieci, spełnianie wymagań zawartych w przepisach o ochronie przeciwpożarowej, sanitarnych i o ochronie środowiska, prowadzenie dokumentacji dotyczącej zużytych paliw, łącznej ilości energii elektrycznej w wytworzonej w małej instalacji, energii sprzedanej sprzedawcy zobowiązanemu i odbiorcom końcowym, przekazywanie Prezesowi URE sprawozdań kwartalnych w zakresie powyższej dokumentacji, informowanie Prezesa URE o każdej zmianie danych zawartych w rejestrze w terminie 14 dni. 12

Zakazanie wykonywania działalności Złożenie przez wytwórcę oświadczenia o niezaleganiu z uiszczaniem podatków, opłat oraz składek na ubezpieczenie społeczne oraz oświadczenia o zgodności z prawdą danych zawartych we wniosku o wpis do rejestru niezgodnego ze stanem faktycznym; Posługiwanie się przez wytwórcę nieprawdziwymi dokumentami potwierdzającymi tytuł prawnych do obiektów budowlanych, w których będzie wykonywana działalność gospodarcza w zakresie małych instalacji; Nieusunięcie naruszeń braku tytułu prawnego do obiektów budowlanych, instalacji, nieposiadania umowy o przyłączenie instalacji do sieci, posiadania dokumentacji potwierdzającej datę wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej w małej instalacji w terminie wyznaczonym; Wykorzystywanie podczas wytwarzania energii elektrycznej w małej instalacji paliw kopalnych lub paliw powstałych z ich przetworzenia lub biomasy, biogazu, biogazu rolniczego i biopłynów, do których dodano niedozwolone substancje; Brak dokumentacji dotyczącej ilości energii elektrycznej wytworzonej w małej instalacji. Konsekwencje: wykreślenie z rejestru, ponowne wpisanie po min. trzech latach. 13

Przepisy przejściowe dla rejestru małych instalacji Wpis z urzędu wytwórców małych instalacji z ważnymi koncesjami Koncesje zachowują ważność do czasu doręczenia wpisu do rejestru Wnioski o koncesje stają się wnioskami o wpis do rejestru 14

Istniejące małe instalacje art. 42 ust. 1 projektu ustawy o OZE Zakres Instalacje inne niż mikroinstalacja, w tym instalacje energii elektrycznej wytworzonej w okresie rozruchu technologicznego tej instalacji, w której energia elektryczna została wyt- worzona po raz pierwszy przed dniem 1 stycznia 2016 r., a także instalacje OZE inne niż mikroinstalacja zmo- dernizowane po 1 stycznia 2016 r. 15

Istniejące małe instalacje – 2 możliwe systemy wsparcia System certyfikatów System aukcji Możliwość złożenia deklaracji o przystąpieniu do aukcji, które będą organizowane odrębnie dla istniejących instalacji OZE. Operator istniejącej instalacji, który wygra aukcję, traci prawo do otrzymywania świadectw pochodzenia oraz nie będzie objęty obowiązkiem zakupu energii. Cena referencyjna zostanie określona biorąc pod uwagę sumę średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym w roku poprzednim oraz średniej ważonej ceny praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia w latach 2011 – 2013 (z giełdy). Dotychczasowy system wsparcia – system certyfikatów + obowiązek zakupu energii po średniej cenie sprzedaży na rynku konkurencyjnym 16

Istniejące małe instalacje – okres wsparcia dla systemu certyfikatów Obowiązek zakupu energii z małej instalacji obowiązuje przez kolejnych 15 lat, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2035 r. i będzie liczony od dnia wytworzenia energii po raz pierwszy potwierdzonej wydanym świadectwem pochodzenia. Świadectwo pochodzenia przysługuje przez okres kolejnych 15 lat, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2035 r., a okres liczony jest od dnia wytworzenia po raz pierwszy tej energii, potwierdzonego wydanym świadectwem pochodzenia. Obowiązek zakupu energii i świadectwo pochodzenia wytworzonej w małej instalacji zmodernizowanej po wejściu w życie rozdziału 4 projektu ustawy o OZE przysługują w okresie 6 miesięcy od dnia jego wejścia w życie. 17

Zakres System aukcyjny art. 74 ust. 1 i 2 projektu ustawy o OZE OZE, w których energia elektryczna wyprodukowana została po raz pierwszy po dniu 1 stycznia 2016 r. i w których urządzenia wchodzące w skład tych instalacji zostały wyprodukowane nie później niż 48 miesięcy przed dniem wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej. Zmodernizowane OZE, jeżeli w wyniku modernizacji nastąpi przyrost mocy zainstalowanej elektrycznej; nakłady na modernizację wyniosły co najmniej 30% wartości początkowej instalacji, a zmodernizowana instalacja nie będzie wykorzystywana w instalacjach spalania wielopaliwowego innych niż dedykowane. 18

System aukcyjny Aukcje przeprowadzane co najmniej raz w roku przez Prezesa URE. Aukcje przeprowadzane osobno dla instalacji o mocy zainstalowanej do 1 MW oraz instalacji o mocy zainstalowanej powyżej 1 MW. Aukcje przeprowadzone osobno dla istniejących instalacji i dla nowych instalacji. 19

System aukcyjny Procedura formalnej oceny (nie dot. istniejących instalacji): dokumenty lokalizacyjne dopuszczalność lokalizacji (plany miejscowe, decyzje o warunkach zabudowy) przyłączenie (warunki lub umowa) harmonogram rzeczowy lub finansowy. 20

OZE w aktach planistycznych gminy Jeżeli na obszarze gminy przewiduje się wyznaczenie obszarów, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu, w studium ustala się ich rozmieszczenie. W planie miejscowym, w zależności od potrzeb, ustala się granice terenów pod budowę urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW oraz granice ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie, zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu oraz występowaniem znaczącego oddziaływania tych urządzeń na środowisko. 21

Istotne zmiany w postępowaniu planistycznym w odniesieniu do OZE Nowelizacja weszła w życie z dniem 25 września 2010 r. Studia oraz plany miejscowe obowiązujące w dniu wejścia nowelizacji w życie zachowują ważność. Dotychczasowe przepisy stosuje się w stosunku do studiów i planów miejscowych uchwalonych lub będących w trakcie procedury uchwalania w dniu wejścia w życie nowelizacji. Możliwość lokalizacji OZE na podstawie „starych” planów miejscowych – odpowiednie przeznaczenie terenów 22

Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu Decyzji o warunkach zabudowy nie wymagają roboty budowlane: polegające na remoncie, montażu lub przebudowie, jeżeli nie powodują zmiany sposobu zagospodarowania terenu i użytkowania obiektu budowlanego oraz nie zmieniają jego formy architektonicznej, a także nie są zaliczone do przedsięwzięć wymagających przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, niewymagające pozwolenia na budowę. 23

Postępowanie budowlane Montaż pomp ciepła, urządzeń fotowoltaicznych o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kW oraz wolnostojących kolektorów słonecznych nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, jak również zgłoszenia. Pozostałe instalacje wymagać będą pozwolenia na budowę. 24

Postępowanie budowlane Stanowisko Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 18 lutego 2013 r. w odniesieniu do obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę dla instalacji PV: montaż wolnostojących ogniw fotowoltaicznych nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę ani zgłoszenia; instalowanie na obiekcie budowlanym ogniw fotowoltaicznych wraz z konstrukcją mocującą, w celu produkcji energii elektrycznej na potrzeby obiektu, na którym zostały zainstalowane, nie wymaga dokonania zgłoszenia właściwemu organowi ani uzyskania pozwolenia na budowę, o ile zainstalowana całość nie przekracza 3 m wysokości. Przekroczenie wysokości 3 m wymaga wcześniejszego zgłoszenia; montaż ogniw fotowoltaicznych podłączonych do sieci elektroenergetycznej służących do produkcji energii elektrycznej w celu jej dalszej dystrybucji (tzw. farma fotowoltaiczna) należy traktować jako budowę obiektu budowlanego, a co za tym idzie na jego realizację inwestor zobowiązany jest uzyskać pozwolenie na budowę - decydujące jest podłączenie choćby jednego z ogniw fotowoltaicznych do sieci elektroenergetycznej. 25

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach Systemy PV, których powierzchnia zabudowy wynosi co najmniej 1 ha kwalifikowane są jako przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (interpretacja GDOŚ §3 ust. 1 pkt 52 Rozporządzenia). Mikro– i małe instalacje PV nie potrzebują decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. 26

Przyłączenie do sieci Obowiązek przyłączenia odnawialnego źródła energii do sieci przez przedsiębiorstwo energetyczne o ile istnieją ekonomiczne i techniczne warunki przyłączenia, priorytetowe traktowanie OZE w nowym brzmieniu ustawy Prawo Energetyczne Mikroinstalacje brak opłat. Tylko na podstawie zgłoszenia, gdy podmiot ubiegający się o przyłączenie mikroinstalacji jest przyłączony do sieci jako odbiorca końcowy, a moc zainstalowana mikroinstalacji nie jest większa niż określona w wydanych warunkach przyłączenia. Małe instalacje Warunki przyłączenia ważne są 2 lata od dnia ich doręczenia; stanowią warunkowe zobowiązanie do przyłączenia do sieci. Za przyłączenie źródeł OZE o mocy elektrycznej zainstalowanej nie wyższej niż 5 MW pobiera się połowę opłaty ustalonej na podstawie rzeczywistych nakładów. 27

System aukcyjny Aukcję zwycięży producent energii elektrycznej, który zaoferuje najniższą cenę. Wytwarzanie energii elektrycznej powinno rozpocząć się nie później niż 4 lata od daty rozstrzygnięcia aukcji. W przypadku energii promieniowania słonecznego wytwarzanie energii elektrycznej powinno rozpocząć się nie później niż 2 lata od daty rozstrzygnięcia aukcji. 28

System aukcyjny Co najmniej 25% ilości energii powinna zostać wytworzona w instalacjach OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej do 1 MW. Minister Gospodarki w terminie do 30 listopada każdego roku określi w drodze rozporządzenia ilość i wartość energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach OZE o łącznej mocy zainstalowanej do 1 MW, jaka powinna zostać sprzedana w drodze aukcji w następnym roku kalendarzowym. Cena referencyjna dla nowych małych instalacji określana przez Ministra Gospodarki w oparciu o wyniki analiz ekonomicznych dotyczące średnich kosztów wytwarzania energii elektrycznej z OZE. 29

System aukcyjny Wygrana w aukcji organizowanej dla instalacji OZE o mocy zainstalowanej do 500 kW będzie zobowiązywać podmiot wybrany w aukcji do sprzedania całości zaoferowanej w aukcji energii sprzedawcy zobowiązanemu po cenie ustalonej w aukcji. Sprzedawca zobowiązany będzie miał obowiązek zakupu energii elektrycznej wytworzonej w instalacji OZE od wytwórcy energii, po cenie ustalonej w aukcji rozstrzygniętej nie później niż do dnia 30 czerwca 2021 r. Samo wsparcie może trwać do dnia 31 grudnia 2035 r. maksymalnie 15 lat. 30

Certyfikowani instalatorzy Osoba dokonująca instalacji: mikroinstalacji; małych instalacji; instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nie większej niż 600 kW może wystąpić z wnioskiem do Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego, o wydanie certyfikatu instalatora. Przedsiębiorstwa energetyczne, które uzależniają przyłączenie instalacji od faktu posiadania certyfikatu, działają bez podstawy prawnej, dopuszczając się naruszenia przepisu art. 56 ust. 1 pkt 4 Prawo energetyczne (informacja Prezesa URE nr 40/2013). 31

Dziękuję za uwagę Marek Dolatowski Aleje Ujazdowskie 10,  00-478 Warszawa tel.: 22 437 82 00, 22 537 82 00 e-mail: marek.dolatowski@wardynski.com.pl Całość niniejszej prezentacji jest chroniona prawami autorskimi. Nie wyraża się zgody na wykorzystywanie a w szczególności kopiowanie jakichkolwiek jej fragmentów. Prezentacja nie stanowi porady prawnej. Osoba podejmująca jakiekolwiek działania na jej podstawie działa wyłącznie na własne ryzyko.