Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Szkolenie pt.: „Zarządzanie procesem dydaktycznym w aspekcie nowelizacji ustawy prawo o szkolnictwie wyższym i ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki” Szkolenie odbywa się w ramach projektu „Wsparcie narzędzi polityki rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce” realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Działanie 4.1. Poddziałanie r., LUBLIN

PROGRAM SZKOLENIA 1. Potwierdzanie efektów uczenia się. 2. Profil praktyczny i profil ogólnoakademicki. 3. Zmiany mające na celu zapewnienie lepszej jakości kształcenia. 4. Monitoring karier zawodowych absolwentów. 5. Ogólnopolskie repozytorium prac dyplomowych. 6. Zmiany w systemie POL-on. 7. Zmiany dotyczące Polskiej Komisji Akredytacyjnej. 8. Związki uczelni. 9. Zmiany dotyczące praw studentów lub doktorantów. 10. Zmiany dotyczące spraw pracowniczych: 11. Zmiany w postępowaniach dyscyplinarnych wobec nauczycieli akademickich i Konwent Rzeczników. 12. Zmiany dotyczące KNOW. 13. Uwłaszczenie naukowców. 14. Zmiany regulacji dotyczących finansowania uczelni niepublicznych. 15. Zmiany w ustawie o stopniach i tytule. 16. Zmiany w systemie oświaty dotyczące likwidacji zakładów kształcenia nauczycieli. 17. Pozostałe zmiany

1.Potwierdzanie efektów uczenia się osiągniętych poza systemem szkolnictwa wyższego. a) wyjście naprzeciw potrzebom rynku pracy oraz potrzebom osób dojrzałych, które już zdobyły doświadczenie zawodowe - będą one mogły zostać przyjęte na studia przy uwzględnieniu wcześniej uzyskanej wiedzy, umiejętności i kompetencji (efektów uczenia się), b) efekty uczenia się będą mogły być potwierdzane osobom posiadającym świadectwo dojrzałości i co najmniej 5 lat doświadczenia zawodowego zdobytego zarówno przed, jak i po maturze - w przypadku ubiegania się o przyjęcie na studia pierwszego stopnia lub jednolite studia magisterskie, a także osobom posiadającym już licencjat lub wykształcenie magisterskie jeśli będą chciały kontynuować naukę na studiach, c) efekty uczenia się mogą potwierdzać wydziały uczelni, posiadające co najmniej pozytywną ocenę programową na określonym kierunku studiów albo – w przypadku nieprzeprowadzenia jeszcze oceny przez PKA – jednostka posiadająca uprawnienie do nadawania stopnia doktora w zakresie dziedziny związanej z kierunkiem studiów, d) uczelnie opracują organizację potwierdzania efektów uczenia się, w tym: zasady, warunki i tryb potwierdzania efektów uczenia się oraz sposób powoływania i tryb działania komisji weryfikujących efekty uczenia się,

1.Potwierdzanie efektów uczenia się osiągniętych poza systemem szkolnictwa wyższego. e) przyjmująca uczelnia będzie musiała sprawdzać faktyczne umiejętności i kompetencje, a nie przedłożone dokumenty, f) osobom przyjętym na studia w wyniku potwierdzenia efektów uczenia się będzie można zaliczyć maksymalnie 50% puli punktów ECTS przypisanych do danego programu kształcenia - zatem osoby te nie muszą realizować pełnych programów kształcenia, choć będą włączane do regularnego trybu studiów jako pełnoprawni studenci, g) liczba studentów przyjętych w wyniku potwierdzenia efektów uczenia się nie może przekroczyć 20% ogólnej liczby studentów na danym kierunku studiów i poziomie kształcenia, co ma zapobiec tworzeniu odrębnych grup lub wyspecjalizowaniu się uczelni w kształceniu wyłącznie w skróconym trybie, h) z potwierdzania efektów uczenia się są wyłączone kierunki, dla których zostały określone standardy kształcenia, i) za przeprowadzanie potwierdzania efektów uczenia się uczelnia może pobierać opłaty; wysokość opłat nie może przekroczyć kosztów ponoszonych w zakresie niezbędnym do świadczenia tej usługi o więcej niż 20%.

2. Profil praktyczny i profil ogólnoakademicki. a) profil praktyczny: wszystkie wydziały uczelni, które nie posiadają uprawnień do nadawania stopni naukowych, będą prowadziły studia o profilu praktycznym. Tym samym następuje zobowiązanie uczelni zawodowych do kształcenia na kierunkach o profilu praktycznym - rozwijających praktyczne umiejętności studentów, ponad połowa programu studiów obejmować będzie zajęcia praktyczne kształtujące kompetencje społeczne i umiejętności praktyczne, w tym umiejętności uzyskiwane na zajęciach warsztatowych, które będą prowadzone przez osoby posiadające doświadczenie zawodowe zdobyte poza uczelnią w dziedzinie związanej z kierunkiem studiów, studia o profilu praktycznym są prowadzone przy współpracy z otoczeniem społeczno- gospodarczym, obowiązek organizowania praktyk zawodowych w łącznym wymiarze co najmniej 3 miesięcy,

2. Profil praktyczny i profil ogólnoakademicki. możliwość prowadzenia studiów dualnych tj. naprzemiennego kształcenia realizowanego w uczelni i w formie praktyk odbywanych u pracodawcy, modyfikacje w zakresie minimum kadrowego studiów drugiego stopnia i jednolitych studiów magisterskich o profilu praktycznym: -możliwość zastąpienia samodzielnego nauczyciela akademickiego dwoma nauczycielami posiadającymi stopień naukowy doktora i znaczne doświadczenie zawodowe zdobyte poza uczelnią, a także zastąpienia doktora dwoma osobami z tytułem zawodowym magistra i znacznym doświadczeniem zawodowym zdobytym poza uczelnią w dziedzinie związanej z kierunkiem studiów. W obydwu przypadkach zmiany te nie mogą przekroczyć 50% liczby osób zaliczanych do minimum kadrowego; -nauczyciele akademiccy zaliczani do minimum kadrowego kierunków studiów o profilu praktycznym posiadający doświadczenie zawodowe zdobyte poza uczelnią będą mogli być zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy (nie mniejszym niż 25%).

2. Profil praktyczny i profil ogólnoakademicki. b) profil ogólnoakademicki: kształcenie na kierunkach o profilu ogólnoakademickim może być prowadzone przez wydziały posiadające uprawnienie do nadawania stopnia naukowego doktora w obszarze kształcenia i dziedzinnie, do których jest przyporządkowany kierunek studiów, kształcenie jest powiązane z realizowanymi w uczelni badaniami naukowymi, do prowadzenia których będą włączeni studenci, ponad połowa programu studiów będzie obejmować zajęcia służące zdobywaniu przez studenta pogłębionej wiedzy oraz umiejętności prowadzenia badań naukowych,

2. Profil praktyczny i profil ogólnoakademicki. wydziały nieposiadające uprawnień do nadawania stopnia doktora (w tym uczelnie zawodowe) będą mogły kształcić na profilu ogólnoakademickim, spełniając określone w ustawie warunki: - prowadzenie badań naukowych, -uzyskanie co najmniej pozytywnej oceny jakości kształcenia wydanej przez Polską Komisję Akredytacyjną na prowadzonym kierunku studiów odpowiednio pierwszego lub drugiego stopnia o profilu praktycznym (nie wcześniej niż po zakończeniu cyklu kształcenia), -wydział powinien zatrudniać w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej 8 nauczycieli akademickich posiadających tytuł naukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego, lub uprawnienia równoważne z uprawnieniami doktora habilitowanego nabyte na podstawie art. 21a ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, dla których uczelnia stanowi podstawowe miejsce pracy, reprezentujących dziedzinę nauki lub sztuki, związaną z danym kierunkiem studiów. Natomiast warunki dotyczące minimum kadrowego w tym zakresie pozostaną bez zmian.

2. Profil praktyczny i profil ogólnoakademicki. c) senaty uczelni, w terminie do dnia 31 grudnia 2016 r., są obowiązane dostosować do nowych wymagań profile i programy kształcenia studiów pierwszego stopnia prowadzonych na kierunkach utworzonych i realizowanych przed dniem wejścia w życie ustawy, a do dnia 31 grudnia 2017 r. - profile i programy kształcenia studiów drugiego stopnia i jednolitych studiów magisterskich.

3. Zmiany mające na celu zapewnienie lepszej jakości kształcenia. a) usprawnienie trybu uruchamiania, zawieszania i cofania uprawnień do prowadzenia studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu kształcenia: termin opiniowania wniosków o uruchomienie nowych kierunków studiów przez PKA został skrócony z 4 do 3 miesięcy, co skraca całą procedurę tworzenia nowych kierunków, w tym wychodzących naprzeciw potrzebom rynku pracy, w przypadku gdy wydział zaprzestaje spełniać warunki do prowadzenia studiów (w tym nie spełnia minimum kadrowego), rektor niezwłocznie zawiadamia o tym ministra i PKA. Minister może w tej sytuacji zawiesić albo cofnąć uprawnienie do prowadzenia studiów. Dotychczas uczelnia również miała obowiązek zawiadomić ministra o zaprzestaniu spełniania warunków, ale miała jeszcze 12 miesięcy na ich spełnienie. Dopiero po upływie tego czasu, gdy nie nastąpiła poprawa, minister zawieszał uprawnienie.

3. Zmiany mające na celu zapewnienie lepszej jakości kształcenia. w przypadku cofnięcia albo wygaśnięcia uprawnienia do prowadzenia studiów podstawowa jednostka organizacyjna uczelni będzie mogła wystąpić z wnioskiem o przyznanie uprawnienia do prowadzenia studiów na tym samym kierunku dopiero po upływie 24 miesięcy od dnia wygaśnięcia uprawnienia albo doręczenia decyzji o cofnięciu uprawnienia. Analogicznie - w przypadku jednostki, w której uczelnia może samodzielnie utworzyć kierunek (posiadającej uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego) - ten sam kierunek studiów może być utworzony dopiero po upływie 24 miesięcy, w przypadku cofnięcia albo zawieszenia uprawnienia do prowadzenia studiów na danym kierunku, poziomie i profilu kształcenia, z wnioskiem o przyznanie uprawnienia do prowadzenia studiów na innym kierunku, poziomie i profilu kształcenia, uczelnia może wystąpić po upływie 12 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o cofnięciu albo zawieszeniu uprawnienia. Analogicznie – w jednostkach, w których uczelnia może samodzielnie tworzyć kierunek, inny kierunek studiów może być utworzony dopiero po upływie 12 miesięcy,

3. Zmiany mające na celu zapewnienie lepszej jakości kształcenia. wszczęcie postępowania w sprawie przywrócenia zawieszonego uprawnienia do prowadzenia studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu kształcenia, następuje na wniosek uczelni, złożony do ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego. W przypadku niezłożenia przez uczelnię wniosku przed upływem 12 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o zawieszeniu uprawnienia, wygasa ono z upływem ostatniego dnia tego terminu, ustawa przewiduje wygaśnięcie z mocy prawa (z dniem zakończenia cyklu kształcenia) uprawnień do prowadzenia studiów na kierunkach, na które przez 2 lata uczelnia nie przeprowadziła rekrutacji. b) zakaz przenoszenia uprawnień poza siedzibę uczelni na nowo utworzone jednostki zamiejscowe: ma na celu zapewnienie odpowiednich warunków do prowadzenia kierunku, w szczególności w zakresie bazy materialnej i minimum kadrowego, oraz uniemożliwienie korzystania z jednego uprawnienia do kierunku w więcej niż jednym miejscu, uruchomienie kierunku studiów w nowo powstałej jednostce zamiejscowej będzie każdorazowo wymagało opinii Polskiej Komisji Akredytacyjnej.

3. Zmiany mające na celu zapewnienie lepszej jakości kształcenia. c) uszczegółowienie przesłanek, terminu i zasad pokrywania kosztów likwidacji uczelni niepublicznych : usprawnienie likwidacji uczelni niepublicznej - założyciel uczelni niepublicznej, w której w dniu wejścia w życie ustawy nie prowadzi się kształcenia studentów, będzie obowiązany do otwarcia likwidacji w terminie 3 miesięcy, nie można wydać pozwolenia na utworzenie uczelni niepublicznej osobie skazanej za przestępstwo umyślne lub za umyślne przestępstwo skarbowe, otwarcie likwidacji uczelni niepublicznej spowoduje utratę prawa przez tę uczelnię do dotacji podmiotowych z budżetu państwa i zaprzestanie ich przekazywania, z wyłączeniem dotacji na pomoc materialną dla studentów i doktorantów w zakresie niezbędnym do realizacji zadań przez uczelnię niepubliczną w tym obszarze do końca procesu kształcenia,

3. Zmiany mające na celu zapewnienie lepszej jakości kształcenia. w okresie likwidacji uczelnia używa nazwy z dodaniem oznaczenia „w likwidacji”, a minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego dokonuje w rejestrze uczelni niepublicznych i związków uczelni niepublicznych wpisu o dodaniu do nazwy uczelni oznaczenia „w likwidacji”, zobowiązanie założyciela uczelni niepublicznej do pokrywania z własnego majątku kosztów wynagrodzenia likwidatora uczelni – w przypadku, gdy koszty likwidacji uczelni niepublicznej przekroczą jej majątek. Koszty wynagrodzenia likwidatora nie powinny być pokrywane z budżetu państwa - powinny być pokryte przez osobę fizyczną lub prawną, która zakładała uczelnię. d) uniemożliwianie lub utrudnianie przeprowadzenia oceny przez Polską Komisję Akredytacyjną albo przeprowadzenia kontroli działalności uczelni oraz niezrealizowanie przez uczelnie zaleceń lub wniosków sporządzonych w wyniku kontroli dokonanej przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, może skutkować cofnięciem pozwolenia na utworzenie uczelni niepublicznej,

3. Zmiany mające na celu zapewnienie lepszej jakości kształcenia. e) tzw. lista ostrzeżeń prowadzona przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego na stronie internetowej urzędu oraz w Systemie POL-on: będzie zawierać informacje o uczelniach dotyczące: -wydziałów uczelni, które otrzymały negatywną ocenę programową na prowadzonych kierunkach studiów, zawieszonych lub cofniętych uprawnień do prowadzenia studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu kształcenia, - wygaśnięcia uprawnień do prowadzenia studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu kształcenia, cofnięcia pozwolenia na utworzenie uczelni niepublicznej, likwidacji uczelni niepublicznej; MNiSW będzie zamieszczać ww. informacje w ciągu 7 dni od dnia uprawomocnienia się uchwały PKA lub od podjęcia decyzji w danej sprawie, zapewni dostęp do rzetelnej informacji dla kandydatów na studia i studentów,

4. Monitoring karier zawodowych absolwentów. a) Minister będzie dokonywał monitorowania corocznie, na podstawie danych o absolwentach pochodzących z Systemu Informacji o Szkolnictwie Wyższym POL-on oraz przekazanych przez ZUS zanonimizowanych danych jednostkowych ewidencjonowanych na kontach ubezpieczonych i kontach płatników składek. Połączenie danych z Systemu POL-on i z ZUS oraz ich anonimizacja będzie dokonywała się w ZUS, co sprawi, że dane administrowane przez ZUS w żaden sposób nie będą narażone na utratę poufności, b) wyniki z ogólnopolskiego systemu, dostępne w postaci zagregowanych danych, uczelnie będą mogły uzupełniać własnym monitoringiem karier zawodowych swoich absolwentów.

5. Ogólnopolskie repozytorium prac dyplomowych. a)ustawa wprowadziła obowiązek sprawdzania przez promotora prac dyplomowych przed egzaminem dyplomowym z wykorzystaniem tzw. programów antyplagiatowych i ogólnopolskiego repozytorium, b)ogólnopolskie repozytorium prac dyplomowych będzie prowadził minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego, c)rektorzy uczelni będą wprowadzać do repozytorium dane dotyczące prac dyplomowych, których obrona zakończyła się wynikiem pozytywnym. Prace dyplomowe, których obrona odbyła się po dniu 30 września 2009 r., będą przekazywane do dnia 31 grudnia 2016 r., d)repozytorium będzie zawierało: tytuł pracy dyplomowej, imiona i nazwisko autora, promotora oraz recenzentów, nazwę uczelni i nazwę wydziału, e)dostęp do repozytorium będzie miał tylko promotor i Polska Komisja Akredytacyjna.

6. Zmiany w Systemie POL-on. a) rozszerzenie obecnie funkcjonującego Systemu Informacji o Szkolnictwie Wyższym POL-on o: informacje dotyczące: doktorantów i świadczeń pomocy materialnej dla doktorantów, osób, którym nadano stopień doktora lub doktora habilitowanego, osób, którym nadano tytuł naukowy profesora, ogólnopolską bazę streszczeń i recenzji rozpraw doktorskich oraz autoreferatów i recenzji w postępowaniach habilitacyjnych, ogólnopolskie repozytorium prac dyplomowych. b) uproszczenie sprawozdawczości – składanie przez uczelnie sprawozdań wymaganych ustawą – Prawo o szkolnictwie wyższym będzie odbywać się wyłącznie za pomocą formularzy w Systemie POL-on, co ma doprowadzić do wyeliminowania podwójnej sprawozdawczości. Zakłada się, że docelowo również większość danych statystycznych będzie gromadzona w ramach Zintegrowanego Systemu Informacji o Nauce i Szkolnictwie Wyższym POL-on – zamiast corocznych sprawozdań zbieranych przez Główny Urząd Statystyczny (wymaga to dalszych prac). Prezes GUS uzyskuje dostęp do danych rozszerzonego Systemu POL-on.

7. Zmiany dotyczące Polskiej Komisji Akredytacyjnej. a) w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 lipca 2013 r. dotyczącym uchylenia art. 52 ust. 3 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym jako niezgodnego z Konstytucją RP wprowadzono zmiany w zakresie „związania” ministra ocenami PKA przy podejmowaniu przez niego decyzji dotyczących zawieszania/cofania uprawnień do prowadzenia kierunków studiów – w przypadku negatywnej oceny PKA minister będzie mógł (a nie, jak obecnie - musiał) podjąć decyzję o cofnięciu albo zawieszeniu uprawnienia, b) do struktury wewnętrznej PKA wprowadzono zespół odwoławczy, który opiniuje wnioski o ponowne rozpatrzenie sprawy, c) zmodyfikowano zasady tworzenia składu PKA w taki sposób, aby w każdej kolejnej kadencji do 50 % składu PKA stanowiły osoby pełniące funkcję członka w dotychczasowej kadencji,

7. Zmiany dotyczące Polskiej Komisji Akredytacyjnej. d) umożliwiono zgłaszanie kandydatów na członków PKA przez Krajową Reprezentację Doktorantów, e) wprowadzono obowiązek zamieszczania przez PKA na swojej stronie internetowej nie tylko uchwał dotyczących oceny programowej i oceny instytucjonalnej wraz z uzasadnieniem, ale także raportów zespołów oceniających; zapewni to dostęp do pełnej informacji o kierunku studiów, f) statut uchwalony przez PKA wchodzi w życie, jeśli minister nie zgłosi w terminie 30 dni od dnia jego otrzymania zastrzeżeń co do jego zgodności z prawem. g) minister określa w rozporządzeniu podstawowe kryteria i zakres oceny programowej i instytucjonalnej, zaś szczegółowe kryteria i tryb dokonywania ocen ma określić w swoim statucie PKA.

8. Związki uczelni. a) uczelnie publiczne mogą utworzyć związek uczelni publicznych, a uczelnie niepubliczne – związek uczelni niepublicznych; związki posiadają osobowość prawną, b) uproszczono przepisy dotyczące tworzenia związku uczelni – dotychczas utworzenie związku publicznych uczelni akademickich odbywało się w drodze ustawy – obecnie utworzenie każdego związku uczelni następuje w drodze decyzji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, c) niezależnie od prowadzonego rejestru uczelni niepublicznych i związków uczelni niepublicznych, minister będzie prowadził osobny rejestr związków uczelni publicznych, d) zadania związku uczelni: wspieranie realizacji podstawowych zadań uczelni wchodzących w skład związku, ale nie realizacja tych zadań – związek uczelni nie będzie mógł prowadzić kształcenia – tylko uczelnie mogą prowadzić studia i wydawać dyplomy, optymalizacja wykorzystania zasobów uczelni tworzących związek poprzez: - administrowanie wydzielonym majątkiem uczelni, - prowadzenie obsługi administracyjnej w zakresie kształcenia, systemu pomocy materialnej i biur karier, - prowadzenie działalności wydawniczej uczelni, - obsługa uczelni w zakresie finansowym, kadrowym, pomocy prawnej i zamówień publicznych, - wspieranie badań naukowych i prac rozwojowych prowadzonych w uczelniach.

9. Zmiany dotyczące praw studentów i doktorantów. a) odpłatność za drugi kierunek - w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego uchylono przepisy dotyczące odpłatności za drugi i kolejny kierunek studiów stacjonarnych w uczelni publicznej: przepis będzie obowiązywał od 1 października 2014 r. Dodatkowo ustawa zwalnia z opłat studentów przyjętych na studia w 2013/2014 r., jeżeli nie spełnili warunków uprawniających ich do zwolnienia z opłat za odbyty już rok studiów. b) umowy ze studentami - doprecyzowano przepisy w zakresie podpisywania przez uczelnie umów ze studentami studiów stacjonarnych i niestacjonarnych: studenci nie będą zaskakiwani zmianami opłat w trakcie studiów, umowa określa warunki pobierania opłat związanych z odbywaniem studiów oraz opłat za usługi edukacyjne (np. za wydanie dyplomu, za kształcenie na studiach stacjonarnych, za powtarzanie zajęć z powodu niezadowalających wyników w nauce, za prowadzenie zajęć nieobjętych planem studiów, w tym zajęć uzupełniających efekty kształcenia niezbędne do podjęcia studiów drugiego stopnia, itp.),

9. Zmiany dotyczące praw studentów i doktorantów. c) umowa jest zawierana nie wcześniej niż po wydaniu decyzji o przyjęciu na studia i nie później niż 30 dni po rozpoczęciu zajęć; termin na podpisywanie umów wprowadzono na wniosek studentów, opłaty, w tym za studia niestacjonarne, będą mogły być pobierane dopiero po podpisaniu umowy, uczelnia jest obowiązana do określania wzoru umowy i zamieszczania go na swojej stronie internetowej, roszczenia wynikające z umowy przedawniają się z upływem 3 lat (obecnie 10 lat), niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy przez studenta powoduje skreślenie z listy studentów. d) stypendium rektora dla najlepszych studentów pierwszego roku studiów – o stypendium rektora dla najlepszych studentów będzie mógł ubiegać się student przyjęty na pierwszy rok studiów w roku złożenia egzaminu maturalnego, który jest laureatem olimpiady międzynarodowej albo laureatem lub finalistą olimpiady przedmiotowej o zasięgu ogólnopolskim, jeżeli profil olimpiady jest zgodny z obszarem wiedzy, do którego jest przyporządkowany kierunek studiów.

9. Zmiany dotyczące praw studentów i doktorantów. d) zmodyfikowano tryb oraz warunki udzielania stypendiów ministra za wybitne osiągnięcia dla studentów i doktorantów uczelni: stypendia będą przyznawane studentom i doktorantom przez poszczególnych ministrów nadzorujących uczelnie, a nie – jak obecnie jedynie przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, zniesiono warunek wyróżniania się w nauce poprzez uzyskanie wysokiej średniej ocen – w przypadku doktorantów był to warunek konieczny do otrzymania stypendium, wprowadzono warunek, iż osiągnięcia naukowe i artystyczne muszą być związane ze studiami. e) przyznawanie stypendiów za wybitne osiągnięcia dla najlepszych doktorantów studiów doktoranckich prowadzonych przez instytuty naukowe PAN lub instytuty badawcze na wzór stypendiów ministra dla najlepszych doktorantów studiów doktoranckich prowadzonych w uczelni, tj. stypendium Prezesa PAN lub stypendium ministra nadzorującego określony instytut badawczy; przyznawanie ww. stypendiów jest działaniem fakultatywnym i powinno być finansowane ze środków własnych PAN oraz budżetów ministrów nadzorujących instytuty badawcze,

9. Zmiany dotyczące praw studentów i doktorantów. f) wprowadzono uprawnienie do pomocy materialnej dla studentów będących kandydatami na żołnierzy zawodowych, żołnierzami zawodowymi z wyłączeniem żołnierzy, którzy podjęli studia na podstawie skierowania przez właściwy organ wojskowy lub otrzymali pomoc w związku z pobieraniem nauki na podstawie przepisów o służbie wojskowej żołnierzy; analogiczne uprawnienie wprowadzono dla funkcjonariuszy służb państwowych, g) wprowadzono zmiany w sposobie ustalania dochodu rodziny przy przyznawaniu stypendium socjalnego zwiększające dostęp do tego stypendium: możliwość ubiegania się o stypendium socjalne bez wykazywania dochodów rodziców dodatkowo przez studentów i doktorantów nieprowadzących wspólnego gospodarstwa domowego z rodzicami i którzy ukończyli 26 rok życia lub mają na utrzymaniu dziecko lub wstąpili w związek małżeński. Jednocześnie obniżono wysokość dochodu wymaganą do uzyskania samodzielności finansowej (z 850,2 zł do 752,1 zł), niewliczanie do dochodu stypendiów socjalnych przyznawanych przez organizacje pozarządowe,

9. Zmiany dotyczące praw studentów i doktorantów. h) doprecyzowano przepisy dotyczące beneficjentów „Diamentowego Grantu”: zagwarantowano beneficjentom konkursu „Diamentowy Grant” dostęp do kształcenia na studiach doktoranckich bez konieczności posiadania kwalifikacji drugiego stopnia, beneficjent programu „Diamentowy Grant” po nadaniu stopnia doktora nabywa uprawnienia równoważne z uprawnieniami wynikającymi z odbycia studiów wyższych kończących się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia, i) w ustawie o pożyczkach i kredytach studenckich wprowadzono możliwość ubiegania się o kredyt przez doktorantów, którzy odbywają studia doktoranckie poza uczelnią.

10. Zmiany dotyczące spraw pracowniczych. a) urlop dla poratowania zdrowia: nauczyciel akademicki zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy będzie miał prawo do płatnego urlopu dla poratowania zdrowia po przepracowaniu co najmniej 15 lat w uczelni, łączny wymiar urlopu w całym okresie zatrudnienia nie może przekroczyć jednego roku, o potrzebie udzielenia urlopu orzeka lekarz posiadający uprawnienia do wykonywania badań profilaktycznych, wykonujący działalność w jednostce służby medycyny pracy, z którą uczelnia zawarła umowę (dotychczas był to lekarz prowadzący), nauczyciel nie ponosi kosztów badań; opłaty za badania lekarskie przeprowadzane nie częściej niż raz na 3 lata oraz opłaty za badania lekarskie w trybie odwoławczym ponosi uczelnia, nauczycielowi oraz uczelni przysługuje odwołanie od orzeczenia lekarskiego do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy właściwego ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela lub ze względu na siedzibę uczelni,

10. Zmiany dotyczące spraw pracowniczych. b) płatny urlop naukowy na prowadzenie badań realizowanych poza jednostką macierzystą: może być udzielony nauczycielowi akademickiemu posiadającemu co najmniej stopień doktora (a nie jak dotychczas tylko mianowanemu nauczycielowi, a więc posiadającemu tytuł profesora), nie częściej niż raz na 7 lat zatrudnienia w danej uczelni, będzie udzielany w celu umożliwienia przeprowadzenia badań poza jednostką macierzystą – warunek ten sprzyja rozwojowi młodej kadry naukowej (obowiązek prowadzenia badań naukowych i rozwijania twórczości naukowej lub artystycznej spoczywa na wszystkich pracownikach naukowo-badawczych, a badania te prowadzą oni w jednostce macierzystej w ramach powierzonych im obowiązków).

10. Zmiany dotyczące spraw pracowniczych. c) uchylenie art. 152 ust. 1 i 2 dotyczących możliwości zawarcia ponadzakładowego układu zbiorowego pracy dla cywilnych pracowników uczelni publicznych przez ministra nadzorującego uczelnie: negocjowanie ponadzakładowego układu zbiorowego pracy będzie odbywało się na podstawie przepisów Kodeksu pracy. Układ będzie mógł być zawierany przez organ organizacji pracodawców – w imieniu zrzeszonych w tej organizacji pracodawców,,

10. Zmiany dotyczące spraw pracowniczych. zmiana jest spójna z zagwarantowaną ustawowo autonomią uczelni – prowadzącą samodzielną politykę kadrową i wynagrodzeniową – oraz faktem, iż pracodawcą dla pracowników uczelni jest rektor. d) szczególne przypadki odstąpienia od wymogu przeprowadzenia konkursu na stanowiska w uczelni: zwolnienie z konkursu ma dotyczyć nauczyciela akademickiego zatrudnianego na czas określony: skierowanego do pracy na podstawie umowy zawartej z zagraniczną instytucją naukową, będącego beneficjentem krajowego konkursu ogłoszonego przez NCN lub NCBiR lub międzynarodowego konkursu na realizację projektu badawczego, zatrudnianego na czas realizacji projektu finansowanego ze środków pochodzących z Unii Europejskiej lub przez inny podmiot przyznający grant, przeprowadzania konkursu nie wymaga też przedłużenie umowy w przypadku zmiany warunków pracy na tym samym stanowisku, jeżeli poprzednia umowa była zawarta na czas nie krótszy niż trzy lata.

11. Zmiany w postępowania dyscyplinarnych wobec nauczycieli akademickich i Konwent Rzeczników. a) doprecyzowanie zasad postępowania dyscyplinarnego prowadzonego wobec nauczycieli akademickich naruszających prawo lub obowiązki służbowe w celu usprawnienia przebiegu postępowania, m.in.: obowiązek niezwłocznego (nie później niż w terminie 3 miesięcy) wszczęcia postępowania wyjaśniającego po powzięciu przez rzecznika dyscyplinarnego wiadomości o zaistnieniu przesłanek uzasadniających wszczęcie takiego postępowania, w przypadku niewszczęcia postępowania wyjaśniającego rzecznik dyscyplinarny zostanie zobowiązany do przekazania informacji o przyczynach niewszczęcia postępowania rektorowi i ministrowi nadzorującemu uczelnię. b) 16 rzeczników dyscyplinarnych powołanych przez ministra będzie tworzyć Konwent Rzeczników przy ministrze właściwym do spraw szkolnictwa wyższego, w tym: 8 - reprezentuje po jednym z obszarów wiedzy i posiada co najmniej stopień doktora habilitowanego, 8 – posiada co najmniej stopień doktora nauk prawnych.

11. Zmiany w postępowania dyscyplinarnych wobec nauczycieli akademickich i Konwent Rzeczników. c) Konwent Rzeczników – cel działania – poprawa jakości postępowań dyscyplinarnych, przygotowywanie publikacji dotyczących dobrych praktyk; zadania Konwentu: formułowanie opinii i wniosków w sprawach dotyczących dobrych praktyk w nauce i pracy akademickiej, formułowanie opinii w sprawach szczególnie skomplikowanych wynikających z prowadzonych postępowań, na wniosek uczelnianych komisji dyscyplinarnych, inicjowanie prac nad projektami określającymi zasady dobrych praktyk w nauce i szkolnictwie wyższym,

13. Zmiany dotyczące KNOW. a) wprowadzenie zmian dotyczących prawa do ubiegania się o status KNOW, służących identyfikacji najlepszych jednostek w Polsce: w przypadku centrum naukowego lub konsorcjum naukowego liczba jednostek wchodzących w jego skład została ograniczona do dwóch, przy czym co najmniej jedna z tych jednostek musi być podstawową jednostką organizacyjną (wydziałem) uczelni z uwagi na fakt, że podmiot o statusie KNOW otrzymuje rocznie dofinansowanie w wysokości do 10 mln zł (w ramach dotacji podmiotowej, co w znacznej mierze determinuje przeznaczenie tych środków), w przypadku centrum naukowego lub konsorcjum naukowego prawo do ubiegania się o status KNOW mają tylko te centra, które funkcjonują nie krócej niż 2 lata przed ogłoszeniem konkursu, przy ubieganiu się o status KNOW uwzględnia się w szczególności: jakość prowadzonych badań naukowych (kategoria A+ lub A), wysoką jakość kształcenia i prowadzenie współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym.

14. Uwłaszczenie naukowców. a) ustawa wprowadza definicje komercjalizacji bezpośredniej oraz pośredniej, b) w celu komercjalizacji bezpośredniej uczelnia tworzy centrum transferu technologii w formie jednostki ogólnouczelnianej oraz może utworzyć samodzielnie lub łącznie z innymi uczelniami spółkę celową, c) w regulaminach uczelnie mają określić zasady zarządzania prawami autorskimi, prawami pokrewnymi, prawami własności przemysłowej oraz zasady komercjalizacji, jak również korzystania z infrastruktury badawczej uczelni, d) ustawa przewiduje tzw. „uwłaszczenie naukowców” w zakresie wyników badań naukowych będących wynalazkiem, wzorem użytkowym, wzorem przemysłowym lub topografią układu scalonego, wyhodowaną albo odkrytą i wyprowadzoną odmianą rośliny, prac rozwojowych oraz know-how związanego z tymi wynikami, powstałych w ramach wykonywania przez pracownika uczelni publicznej obowiązków ze stosunku pracy, e) uwłaszczenie przewidziane w ustawie nie obejmuje uczelni niepublicznych. Ponadto, z uwłaszczenia wyłącza się badania lub prace zlecone oraz prowadzone z wykorzystaniem środków finansowych, których zasady przyznawania przewidują odmienny sposób dysponowania wynikami,

14. Uwłaszczenie naukowców. f) pracownik naukowy będzie mógł zawrzeć z uczelnią umowę, na mocy której wyłączone zostanie stosowanie ustawy. Oznacza to, że obie strony jeśli dojdą do porozumienia, będą mogły przyjąć elastyczną i odpowiadającą im formę komercjalizacji wynalazku/efektów badań naukowych. Obie strony określą w umowie rozwiązania dotyczące praw do wyników badań naukowych lub prac rozwojowych i podziału środków uzyskanych z ich komercjalizacji. Jeśli nie podpiszą takiej umowy, to obowiązywać będą regulacje zawarte w ustawie, g) uczelnia publiczna, od dnia otrzymania od pracownika informacji o wynikach badań, ma 3 miesiące na podjęcie decyzji w sprawie komercjalizacji tych wyników: w przypadku decyzji pozytywnej – uczelnia publiczna jest zobligowana do zapłaty pracownikowi wynagrodzenia w przypadku gdy jednostka nie jest zainteresowana komercjalizacją, naukowiec może nabyć prawa do wyników badań naukowych za nie więcej niż 10 proc. najniższego wynagrodzenia W sytuacji, gdy pracownik nie zdecyduje się zawrzeć umowy z uczelnią, prawa do wyników pozostają przy uczelni publicznej.

15. Zmiany regulacji dotyczących finansowania uczelni niepublicznych. a) uczelniom niepublicznym stworzono możliwość finansowania wynagrodzeń pracowników tych uczelni zatrudnionych w domach i stołówkach studenckich – w ramach funduszu pomocy materialnej dla studentów i doktorantów – z przychodów uczelni uzyskanych z tytułu prowadzenia tych obiektów (obecnie jest to możliwe tylko w uczelniach publicznych), b) wprowadzono podstawę prawną do zwrotu do budżetu państwa części niewykorzystanych przez uczelnie niepubliczne dotacji podmiotowych, c) wprowadzono zmiany mające na celu uregulowanie kwestii zaskarżonych do Trybunału Konstytucyjnego przepisów ustawy – PSW dotyczących fakultatywnego finansowania z budżetu państwa uczelni niepublicznych. Uczelnie niepubliczne po spełnieniu określonych warunków, będą otrzymywać dotacje na finansowanie zadań związanych z kształceniem uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich. Przyjęte w nowelizacji rozwiązanie uniezależnia od warunków ustalonych w rozporządzeniu, prawo uczelni niepublicznych do dotacji ze środków publicznych, co zostało uznane przez TK za niezgodne z Konstytucją,

15. Zmiany regulacji dotyczących finansowania uczelni niepublicznych. d) wprowadzono obowiązek prowadzenia przez uczelnie niepubliczne odrębnych rachunków bankowych przeznaczonych do gromadzenia środków z budżetu państwa pochodzących z dotacji na realizację zadań określonych w ustawie. Proponowane rozwiązanie jest rozwiązaniem symetrycznym do określonego w art. 92 ust. 2 ustawy zobowiązującego uczelnie publiczne do gromadzenia na odrębnych rachunkach bankowych przychodów własnych, co ma na celu zapewnienie większej przejrzystości oraz możliwości kontroli w zakresie gospodarowania środkami pochodzącymi z budżetu państwa, e) uregulowano zwrot do funduszu pomocy materialnej dla studentów i doktorantów środków tego funduszu, w tym pochodzących z dotacji, wydatkowanych przez uczelnię z naruszeniem przepisów.

16. Zmiany w ustawie o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. a) uprawnienia Prezydenta RP przy procedurze nadawania tytułu profesora: Prezydent RP, w przypadku powzięcia wiadomości o możliwości naruszenia przez kandydata do tytułu profesora praw autorskich, może zwrócić się do Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów o dołączenie do wniosku opinii komisji do spraw etyki w nauce przy Polskiej Akademii Nauk, w przypadku negatywnej opinii komisji do spraw etyki Centralna Komisja wszczyna postepowanie w sprawie stwierdzenia nieważności postepowania w sprawie nadania tytułu profesora, w przypadku stwierdzenia nieważności postepowania o nadanie tytułu profesora albo uchylenia uchwały o przedstawieniu kandydata do tytułu profesora, osoba, której nadano tytuł profesora, traci prawo do posługiwania się tym tytułem. b) Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów jest zobowiązana do zamieszczania na swoich stronach internetowych informacji o jednostkach organizacyjnych, którym Komisja ograniczyła, cofnęła albo zawiesiła uprawnienia do nadawania stopni naukowych lub w zakresie sztuki,

16. Zmiany w ustawie o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. c) modyfikacja wymagań niezbędnych do nadania tytułu profesora w zakresie osiągnięć naukowych i dydaktycznych: tytuł profesora będzie mógł zostać nadany osobie, spełniającej wymagania określone w ustawie, która m. in. posiada doświadczenie w kierowaniu zespołami badawczymi, realizującymi projekty finansowane w drodze konkursów krajowych lub zagranicznych lub która prowadziła prace naukowe w instytucjach naukowych, w tym zagranicznych. Obecnie obowiązujące przepisy wymagają spełnienia zarówno warunku posiadania doświadczenia w kierowaniu zespołami badawczymi, jak i warunku prowadzenia prac naukowych w zagranicznych instytucjach naukowych. Doprecyzowano też warunek posiadania osiągnięć w opiece naukowej. d) wprowadzono regulację, na podstawie której kwalifikacje I i II stopnia uzyskane na podstawie dotychczasowych przepisów stają się odpowiednio stopniami doktora sztuki lub doktora habilitowanego sztuki.

17. Likwidacja kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów języków obcych (zakłady kształcenia nauczycieli) działających w systemie oświaty. a) ustawa przewiduje likwidację kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów języków obcych w 2016 r. (przepisy obowiązujące od 2009 r. przewidują, że do 2015 r. absolwent kolegium po otrzymaniu świadectwa jego ukończenia będzie mógł ubiegać się o uzyskanie tytułu zawodowego licencjata w uczelni), b) przepisy przewidują dalsze funkcjonowanie kolegiów pracowników służb społecznych, c) absolwenci kolegiów będą mogli ukończyć studia wyższe korzystając z przepisów dotyczących potwierdzania efektów uczenia się.

18. Pozostałe zmiany. a) zmiana regulacji z 2011 r. (zawartej w art. 8 ust. 3 i 4 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym) ograniczającej możliwość zwiększania przez uczelnię publiczną liczby studentów studiów stacjonarnych bez zgody ministra: dotychczas w drodze decyzji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego (albo innego ministra nadzorującego uczelnię) mogło nastąpić zwiększenie ogólnej liczby studentów studiów stacjonarnych w uczelni publicznej powyżej 2% ogólnej liczby studentów studiów stacjonarnych studiujących w poprzednim roku akademickim, w nowelizacji - odniesiono ww. relację do rekrutacji na studia, a nie do wszystkich studentów studiów stacjonarnych: – zwiększenie (bez zgody ministra) ogólnej liczby osób, które uczelnia publiczna może przyjąć na studia stacjonarne na dany rok akademicki, nie będzie mogło być wyższe niż o 2% w stosunku do liczby osób przyjętych na studia stacjonarne w poprzednim rok akademickim, przy wydawaniu decyzji minister będzie uwzględniał m.in. jakość kształcenia i zapotrzebowanie rynku pracy na absolwentów poszczególnych kierunków studiów prowadzonych w uczelni, a także liczbę studentów przyjętych na studia stacjonarne w poprzednim roku akademickim, w tym studentów, dla których jest to kolejny kierunek studiów stacjonarnych w uczelni publicznej.

18. Pozostałe zmiany. b) zmiana nazwy uczelni publicznych będzie dokonywana wyłącznie w drodze rozporządzenia ministra, z pominięciem drogi ustawowej, co znacznie skróci procedurę, c) podniesiono wiek nauczycieli akademickich posiadających bierne prawo wyborcze z 65 do 67 lat, przy jednoczesnym pozostawieniu niezmienionego wieku nauczyciela akademickiego posiadającego tytuł naukowy profesora (70 lat); podobne rozwiązanie wprowadzono w przypadku konkursu na funkcję rektora uczelni publicznej, d) w celu usprawnienia postępowania w sprawie odwołania rektora ze względu na rażące naruszenie prawa będzie wyznaczany 30-dniowy termin na przedstawienie opinii przez KRASP i RGNiSW; w przypadku bezskutecznego upływu tego terminu wymóg zasięgnięcia opinii uważa się za spełniony, e) zmniejszono – z 60 na 30 – liczbę punktów ECTS przypisanych do studiów podyplomowych w związku z sygnalizowaną przez środowisko akademickie koniecznością ich dostosowania do realizowanych programów oraz potrzeb słuchaczy i rynku pracy - regulacja nie zmienia czasu trwania samych studiów podyplomowych i intensywności realizacji programu kształcenia, f) Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego nie będzie zobligowana do wyrażania opinii w sprawie wniosków o dofinansowanie inwestycji w zakresie dużej infrastruktury badawczej oraz sprawozdania z jego wykonania, co wpłynie na znaczne skrócenie procedur,

18. Pozostałe zmiany. g) w miejsce obecnej dotacji przedmiotowej udzielanej wydawcom wprowadzono możliwość ustanowienia przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego programu dotyczącego realizacji przez uczelnie zadań związanych z udostępnianiem studentom podręczników akademickich wykorzystywanych w procesie kształcenia,

Dziękuję za uwagę