WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie dr inż. Tomasz Bąk, Leszek Baran Wykład 4: Wykład 4: CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH ZAGROŻEŃ SPOŁECZNYCH: Bieda i bezdomność

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  Ubóstwo to stan różnego rodzaju braków – braków w takich rozmiarach, że człowiek permanentnie nie zaspokaja swoich podstawowych potrzeb.  To nie tylko niskie dochody, ale także poczucie marginalizacji i wyłączenia, świadomość izolacji od innych ludzi, niezdolność do trwałych satysfakcjonujących związków z ludźmi, problemy psychiczne.

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  EKONOMICZNY  PSYCHOLOGICZNY  SPOŁECZNY

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  Niski standard życia  Pogorszenie stanu zdrowia  Zaniżenie aspiracji edukacyjnych  Brak dostępu do dóbr kultury, do wypoczynku  Poczucie poniżenia, bezradności, obniżenie poczucia własnej wartości  Wzrost ryzyka patologii społecznej (alkoholizm, przestępczość, rozbicie rodziny, przemoc domowa)  Zepchnięcie na margines życia społecznego

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  Minimum socjalne: to jedna z obiektywnych miar ubóstwa; rozumie się je jako minimum potrzeb uznanych społecznie za uzasadnione (widoczna jest tu uznaniowość, zależna od zamożności danego społeczeństwa); przy obliczaniu minimum socjalnego bierze się pod uwagę nie tylko potrzeby bytowe (żywność, odzież, mieszkanie), ale i społeczne (edukację, udział w kulturze, rekreację);  Nie jest to próg ubóstwa, tylko granica wyznaczająca sferę niedostatku…

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  Minimum egzystencji – to również obiektywna miara ubóstwa, uważana za jego faktyczny próg; to granica ubóstwa skrajnego.  Minimum egzystencji jest niższe niż minimum socjalne, gdyż wlicza się doń jedynie wydatki na potrzeby, których zaspokojenie nie może być odłożone w czasie.  Konsumpcja niższa niż poziom wyznaczony granicą minimum egzystencji prowadzi do biologicznego wyniszczenia…

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  Ubóstwo relatywne – jego granicę wyznacza pewien procent mediany lub średnich wydatków gospodarstw domowych (w Polsce, wg Głównego Urzędu Statystycznego, to 50% ogółu średnich wydatków gospodarstw domowych  Oficjalna granica ubóstwa (administracyjna): w Polsce wyznacza ją wysokość minimalnej emerytury; od tego zależy przyznawanie praw do pobierania określonych zasiłków (w Polsce minimalna emerytura wynosi od marca 844,45 zł miesięcznie); miara ta różni się pozostałych, gdyż jej podstawą jest wysokość dochodów, a nie wydatków

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  Subiektywna granica ubóstwa – to ocena przez badanych własnej sytuacji materialnej i możliwości zaspokajania potrzeb

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  Dane z badań historycznych (kryterium – minimum socjalne)  1989 – 14,8%  1994 – 57,3%  1997 – 50,4%

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  Rok 2002 – kryterium minimum egzystencji (badania IPiSS)  Poniżej minimum egzystencji 11% obywateli, w skrajnym ubóstwie – 16,1% dzieci w wieku 0-14 oraz 15,9% młodzieży w wieku lat  Co 20. Polak żyje w skrajnym ubóstwie dłużej niż 2 lata (utrwalanie nawyku korzystania z pomocy społecznej)

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  Osoby utrzymujące się ze źródeł niezarobkowych (bezrobotni, renciści, emeryci, rolnicy)  Mieszkańcy miast poniżej 20 tysięcy mieszkańców  Osoby posiadające na utrzymaniu dzieci, zwłaszcza rodziny wielodzietne  Rodziny, w których jest osoba niepełnosprawna

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  W ostatecznym modelu uwzględniono 6 zmiennych objaśniających. Są to:  odsetek liczby osób samotnych powyżej 25. roku życia (wg Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011),  liczba pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego (jw.),  odsetek gospodarstw domowych posiadających łazienkę (jw.)  odsetek gospodarstw domowych z dwiema osobami powyżej 25. roku życia z wykształceniem co najwyżej zawodowym (jw.),  gęstość zaludnienia — populacja: przyjęto wartość 1 jeżeli gęstość zaludnienia podregionu była mniejsza od 33 percentyla rozkładu gęstości zaludnienia dla wszystkich podregionów i 0 w przeciwnym przypadku (jw.),  Powierzchnia (wg Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii (stan na )

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  stosunek liczby osób wymeldowanych do liczby zameldowanych na pobyt stały w podregionie — na podstawie NSP, rejestru PESEL oraz sprawozdań urzędów stanu cywilnego i sądów wojewódzkich (na ).  Stwierdzono, że wraz ze wzrostem odsetka liczby osób samotnych powyżej 25. roku życia w podregionie wzrasta także wskaźnik zagrożenia ubóstwem.  Z kolei wraz ze wzrostem liczby pokoi na członka gospodarstwa domowego oraz ze wzrostem udziału gospodarstw domowych posiadających łazienkę spada stopa ubóstwa.  Wskazano także na dodatnią korelację odsetka gospodarstw z dwiema osobami mającymi wykształcenie co najwyżej zawodowe ze wskaźnikiem zagrożenia ubóstwem. W podregionach charakteryzujących się mniejszą gęstością zaludnienia oraz wyższym stosunkiem liczby osób wymeldowanych do liczby osób zameldowanych zaobserwowano także wyższą stopę ubóstwa.

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  Przyczyny osobiste:  nieudolność  lenistwo  niegospodarność  uzależnienia  Przyczyny pozaosobiste (strukturalne)  strukturalne bezrobocie  spadek realnych dochodów wielu grup zawodowych  klęski żywiołowe  ograniczanie i wadliwe rozdzielanie środków na pomoc społeczną

UTRUDNIONA EDUKACJA UTRUDNIONE ZDOBYWANIE KWALFIKACJI ZAWODOWYCH UNIEMOŻLIWIENIE AKTYWNEGO POSZUKIWANIA PRACY/ NISKO PŁATNA PRACA BEZROBOCIE /NISKIE ZAROBKI RODZINY UBOGIE ( DOCHÓD PONIŻEJ 500 ZŁ NA OSOBĘ)

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  sytuacja osób, które w danym czasie nie posiadają i własnym staraniem nie mogą zapewnić sobie takiego schronienia, które mogłyby uważać za swoje i które spełniałoby minimalne warunki pozwalające uznać je za pomieszczenie mieszkalne.  względnie trwała sytuacja człowieka pozbawionego dachu nad głową albo nie posiadającego własnego mieszkania.  za osobę bezdomną uważa się „osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych i nigdzie nie zameldowaną na pobyt stały w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych”.

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  Rodzaje bezdomności:  Sensu stricte  Sensu largo  Bezdomnych rozróżniamy na:  Aktualni  Potencjalni

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  sytuacja społeczno-ekonomiczna kraju, w tym wzrost bezrobocia, postępująca likwidacji hoteli robotniczych, brak miejsc w szpitalach, zakładach opiekuńczych, domach pomocy społecznej, brak opieki nad wychowankami domów dziecka po ukończeniu 18 lat, brak ośrodków dla nosicieli wirusa HIV;  sytuacja prawna, polegająca na możliwości wyeksmitowania lokatora „donikąd” za długi i zaległości w opłatach czynszowych;  przyczyny związane z patologiami, w tym z powodu alkoholizmu, przestępczości, odrzucenia lub braku opieki ze strony najbliższych, rozwodu lub trwałego rozpadu więzi formalnych lub nieformalnych, prostytucji kobiet, przemocy w rodzinie  przyczyny natury socjopsychologicznej, w tym świadomego wyboru innego sposobu życia, odrzucenie obowiązującego systemu wartości;  przyczyny osobowościowe, w tym poczucia niższości, osamotnienia, wstydu, przekonania o złym świecie i ludziach.

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  rozpad rodziny,  eksmisje,  powrót z zakładu karnego bez możliwości zamieszkania,  brak stałych dochodów,  przemoc w rodzinie,  brak tolerancji społecznej,  uzależnienia,  likwidacja hoteli pracowniczych,  opuszczenie domu dziecka,  powrót ze szpitala psychiatrycznego,  uchodźstwo.

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  Wykluczenie społeczne  Uzależnienie od świadczeń – zanik własnej aktywności  Uzależnienie od alkoholu i innych środków  Bezrobocie / szara strefa / bezdomność (krąg zamknięty zjawisk)  Obniżenie poczucia własnej wartości  Brak kontroli nad własnym życiem  Pogarszający się stan zdrowia  Formalny rozpad rodziny

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Brak jest dokładniejszych informacji o skali zjawiska bezdomności w Polsce. Liczbę osób bezdomnych określa się od 30 do nawet 300 tysięcy. Jedynym miarodajnym źródłem wiedzy w tym zakresie jest liczba osób, którym formalnie udzielona została pomoc przez ośrodki pomocy społecznej. Liczba ta ulega okresowym zmianom, oscylując wokół wartości 30 tysięcy. Natomiast ze sprawozdań nadsyłanych przez organizacje pozarządowe do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, w związku z udzieloną dotacją na pomoc osobom bezdomnym wynika, iż udzielają one pomocy ok tys. osobom. Szacunkowe dane określające liczbę bezdomnych na tysięcy pochodzą od Stowarzyszenia Monar i innych organizacji pomocowych...

L.p.Źródło informacjiLiczba bezdomnych 123 *Raport NIK *Raport województw *„Informacja w sprawie działań pomocy społecznej w okresie zimy 1997 r.” - opracowana przez MPiPS Od do *Opracowanie Rady Naczelnej Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej *Badania Akademii Ekonomicznej w PoznaniuOd do *Dane opracowane na podstawie świadectw NFI odebranych przez osoby bez stałego zameldowania *Dane Rządowego Centrum Informatycznego PESEL *Dane MONAR-u *Szacunki innych organizacji pomocowych *Badania instytutu Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego Szacunki dotyczące liczby bezdomnych w Polsce

Jak długo jesteś bezdomny?

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  W Polsce pomocy osobom bezdomnym udzielają instytucje administracji rządowej i samorządowej, instytucje publiczne oraz organizacje pozarządowe.

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Do pomocy społecznej instytucjonalnej zobligowane są:  Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej  wojewódzkie zespoły polityki społecznej  administracja samorządowa  służba zdrowia  policja (agendy opiekuńcze i prewencyjne)

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Do grupy organizacji pozarządowych świadczących pomoc bezdomnym należą następujące placówki:  Wyznaniowe  Świeckie

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie  Problem bezdomności został uznany za na tyle poważny, że w 2000 roku w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej opracowano resortowy Program „Bezdomność”, w którym zostały uwzględnione działania o charakterze:  profilaktycznym – zapobiegające utrwalaniu się i poszerzaniu zjawiska bezdomności, skierowane do najbardziej zagrożonych bezdomnością grup społecznych  osłonowym – zapobiegające degradacji biologicznej i społecznej osób bezdomnych z zastosowaniem standardowych rodzajów i form świadczeń pomocy społecznej oraz podstawowych elementów pracy socjalnej  aktywizującym, zmierzające do wyprowadzania z bezdomności konkretnych osób i grup społecznych, rokujących perspektywy przezwyciężenia tej sytuacji.

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie PYTANIA?