Zastępca Głównego Lekarza Weterynarii Wymagania weterynaryjne dotyczące wytwarzania produktów pochodzenia zwierzęcego w zakładach o małej zdolności produkcyjnej w aspekcie sprzedaży bezpośredniej Zastępca Głównego Lekarza Weterynarii Jarosław Naze

Podział zakładów produkujących na małą skalę Sprzedaż bezpośrednia – produkty pierwotne, Zakłady prowadzące działalność Marginalną, Lokalną i Ograniczoną (MLO), Zakłady o małej zdolności produkcyjnej – rzeźnie, zakłady rozbioru i przetwórstwa Zakłady wytwarzające żywność tradycyjną

Prawodawstwo rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności, rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych, rozporządzenie (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego I Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiające szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego, rozporządzenie Komisji (WE) nr 2073/2005 w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych,

Prawodawstwo ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2006 r. Nr 17, poz. 127) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 września 2010 r. w sprawie sposobu ustalania weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 173, poz. 1178) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2007 r. w sprawie projektu technologicznego zakładu w którym ma odbywać się działalność w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2007 r. Nr 204, poz. 1477) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 czerwca 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków uznania działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 753) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej (Dz. U. z 2007 r. Nr 5, poz.38)

Prawodawstwo rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie niektórych wymagań weterynaryjnych, jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego w rzeźniach o małej zdolności produkcyjnej (Dz.U. 2010 nr 98 poz. 630) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie niektórych wymagań weterynaryjnych, jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego w określonych zakładach o małej zdolności produkcyjnej (Dz.U. 2010 nr 98 poz. 629) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 lipca 2007 r. w sprawie ogólnych odstępstw od wymagań higienicznych w zakładach produkujących żywność tradycyjną pochodzenia zwierzęcego (Dz.U. 2007 nr 146 poz. 1024)

Prawodawstwo Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWhig-500-3/08 z dnia 20 marca 2008 r. w sprawie postępowania organów Inspekcji Weterynaryjnej przy zatwierdzaniu zakładów, zatwierdzaniu warunkowym oraz rejestracji zakładów sektora spożywczego, zawieszaniu i cofaniu zatwierdzenia zakładom, Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWbż-500-2/2011 z dnia 1 września 2011 r. w sprawie określenia, na podstawie analizy ryzyka, częstotliwości kontroli podmiotów sektora spożywczego objętych urzędowym nadzorem Inspekcji Wet., Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWbż-500-7a/09 z dnia 1 października 2009 r. w sprawie zasad postępowania przy realizacji nadzoru nad badaniami wykonywanymi przez podmioty produkujące środki spożywcze pochodzenia zwierzęcego w zakresie ich bezpieczeństwa oraz kontroli higieny procesów produkcji,

Podstawy prawne systemu kontroli przepisy Unii Europejskiej (rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, rozporządzenia i decyzje Komisji); polskie przepisy: powszechnie obowiązujące - ustawa o Inspekcji Weterynaryjnej, ustawa o produktach pochodzenia zwierzęcego, rozporządzenia wykonawcze MRiRW do tych ustaw; akty prawa wewnętrznego (mające wyłącznie zastosowanie do organów Inspekcji Weterynaryjnej oraz urzędowych lekarzy weterynarii) – instrukcje GLW

Procedura rejestracji zakładów Podmiot prowadzący działalność rejestrowaną zgodnie z art. 20 ustawy oraz art. 6 ust. 2 rozporządzenia (WE) 852/2004, za wyjątkiem zakładów opisanych w literze C pkt. 4 i 7-9 sporządza projekt technologiczny zakładu w zakresie przewidzianym w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2007 r. w sprawie projektu technologicznego zakładu w którym ma odbywać się działalność w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2007 r. Nr 204, poz. 1477) i przesyła go wraz z wnioskiem o wpis do rejestru PLW

Procedura rejestracji zakładów Do wniosku załącza się informacje dotyczące zakresu, wielkości produkcji oraz rodzaju produktów, które mają być produkowane w zakładzie. Projekt technologiczny (wersja uproszczona), (art. 3 Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2007 r. w sprawie projektu technologicznego zakładu w którym ma odbywać się działalność w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2007 r. Nr 204, poz. 1477).

Procedura rejestracji zakładów- Projekt technologiczny MLO Projekt technologiczny zakładu, w którym ma być prowadzona działalność marginalna, lokalna i ograniczona powinien składać się z części opisowej oraz części graficznej. Część opisowa projektu technologicznego powinna zawierać: określenie rodzaju działalności, z uwzględnieniem rodzaju surowców oraz przeznaczenia produktów pochodzenia zwierzęcego, określenie rodzaju produktów pochodzenia zwierzęcego, które będą produkowane w zakładzie, szczegółowy opis procesów produkcyjnych w zakładzie, wykaz pomieszczeń zakładu z uwzględnieniem ich przeznaczenia, powierzchni, wymaganej wysokości oraz sposobu wykończenia posadzek, ścian i sufitów, wykaz maszyn, urządzeń, instalacji oraz narzędzi przeznaczonych do produkcji,

Procedura rejestracji zakładów- Projekt technologiczny MLO wyszczególnienie wymaganych parametrów fizycznych w pomieszczeniach zakładu, w których jest to konieczne ze względu na technologię i bezpieczeństwo produkcji, w tym temperatury, wilgotności powietrza, kierunku przepływu powietrza, prędkości ruchu powietrza i wielokrotności wymiany powietrza w jednostce czasu, a także natężenia światła w miejscach przeprowadzania, badania i kontroli, określenie sytemu dostawy i dystrybucji wody, ze szczególnym uwzględnieniem jej zużycia, opis sposobu magazynowania zużytych opakowań, a także odpadów i ścieków oraz ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, opis sposobów czyszczenia, odkażania, dezynsekcji i deratyzacji, określenie tygodniowej zdolności produkcyjnej zakładu

Procedura rejestracji zakładów- Projekt technologiczny MLO Część graficzna projektu technologicznego powinna przedstawiać: rzuty poziome kondygnacji zakładu, z zaznaczeniem pomieszczeń i wyróżnieniem stref o różnym stopniu ryzyka zanieczyszczenia mikrobiologicznego, rzuty poziome kondygnacji zakładu, z zaznaczeniem pomieszczeń i wyróżnieniem stref, miejsca, w których odbywają się poszczególne etapy produkcji, stanowiska pracy, lokalizację maszyn, instalacji i urządzeń produkcyjnych, od przyjęcia surowców do wysyłki produktów.

Procedura rejestracji zakładów Zatwierdzenie projektu technologicznego w drodze decyzji administracyjnej powinno nastąpić w terminie 30 dni od dnia wszczęcia postępowania w tej sprawie.

Procedura rejestracji zakładów Na 30 dni przed planowanym rozpoczęciem działalności, podmiot składa wniosek o wpis do rejestru zakładów oraz wniosek o rejestrację zakładu, który zawiera: imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę, siedzibę i adres wnioskodawcy, określenie rodzaju i zakres działalności, która ma być prowadzona, w tym rodzaj produktów pochodzenia zwierzęcego, które mają być produkowane w tym zakładzie, określenie lokalizacji zakładu, w którym ma być prowadzona działalność.

Procedura rejestracji zakładów Dokumenty dołączone do wniosku: aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego, albo zaświadczenie z ewidencji działalności gospodarczej, albo kopia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE udzielonego przez inne państwo członkowskie UE (dotyczy cudzoziemca) albo zaświadczenie o wpisie do ewidencji gospodarstw (numer identyfikacyjny gospodarstwa, z wyłączeniem gospodarstw rybackich).

Procedura rejestracji zakładów Właściwy PLW: Rejestruje wniosek W ciągu 30 dni dokonuje kontroli zakładu podczas której sprawdza się czy zakład: spełnia wymagania prawa żywnościowego wynikające z przepisów UE i przepisów krajowych, posiada opracowane procedury nadzoru właścicielskiego (GMP, GHP oraz system HACCP). Wydaje decyzję administracyjną, nadaje zakładowi weterynaryjny numer identyfikacyjny (z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 września 2010 r. w sprawie sposobu ustalania weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 173, poz. 1178) oraz przekazuje za pośrednictwem WLW informacje o zarejestrowanym zakładzie GLW na bieżąco drogą elektroniczną (e-mail w postaci odpowiedniego załącznika) oraz pocztą.

Procedura rejestracji zakładów Weterynaryjny numer identyfikacyjny (WNI) składa się z następujących cyfr: pierwsza i druga oznacza symbol województwa, trzecia i czwarta symbol powiatu, piata i szósta zakres i rodzaj działalności

Procedura rejestracji zakładów Główny Lekarz Weterynarii dokonuje zmian w wykazach zakładów zarejestrowanych, po otrzymaniu zmienionych rejestrów w części dotyczącej danego zakładu, bez zbędnej zwłoki. GLW udostępnia wykazy zarejestrowanych zakładów innym państwom członkowskim oraz opinii publicznej zamieszczając je na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Weterynarii wg ścieżki dostępu: „Higiena produktów pochodzenia zwierzęcego/Wykaz zakładów zarejestrowanych”. W przypadku wydania przez PLW decyzji o ograniczeniu produkcji, zawieszeniu produkcji, zakazie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego i/lub skreśleniu zakładu z rejestru (art. 20 ustawy, o produktach pochodzenia zwierzęcego Dz. U. z 20120, Nr 47, poz. 278) PLW powiadamia o tym niezwłocznie GLW, przesyłając za pośrednictwem WLW informację w przedmiotowej sprawie (poczta) oraz drogą elektroniczną (e-mail, zmiany naniesione w odpowiednim załączniku).  

MLO – wymagania ogólne Definicja działalności „Marginalnej, Lokalnej i Ograniczonej” (MLO) zawarta w art. 1 ust. 5 lit. b (ii) rozporządzenia (WE) nr 853/2004. Są to zakłady detaliczne prowadzące produkcję i sprzedające produkty konsumentom końcowym oraz prowadzące dostawy części swojej produkcji wyłącznie do innych zakładów detalicznych zaopatrujących konsumentów końcowych. Brak możliwości prowadzenia dostaw do zakładów produkcyjnych.

MLO – wymagania ogólne Zatwierdzenie przez PLW projektu technologicznego zakładu; Rejestracja zakładu i nadanie przez PLW weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego; Mięso wołowe, wieprzowe, kozie i baranie (w tym pozyskane z jagnięcia do 12 miesiąca życia - jagnięcina) musi być pozyskane ze zwierząt poddanych ubojowi w rzeźni; Inne mięsa: pozyskane ze zwierząt poddanych ubojowi w rzeźni lub w gospodarstwie; Wymagania dla prowadzenia działalności MLO regulowane przez Rozporządzenie (WE) nr 852/2004; Wymagania dotyczące kryteriów mikrobiologicznych regulowane przez Rozporządzenie Komisji 2073/2005.

MLO – wymagania ogólne Brak limitu w odniesieniu do sprzedaży konsumentom w miejscu produkcji, ale obowiązek prowadzenia dostaw do innych zakładów detalicznych Wielkość dostaw ograniczona do: - 1 tony/ tydz. dla świeżego mięsa, surowych wyrobów mięsnych oraz mięsa mielonego wołowego, wieprzowego, baraniego (w tym pozyskane z jagnięcia do 12 miesiąca życia - jagnięcina), koziego i końskiego, - 0,5 tony/ tydz. dla świeżego mięsa i surowych wyrobów mięsnych drobiowych i zajęczaków, - 1,5 tony/ tydz. produktów mięsnych - 0,5 tony/ tydz. świeżego mięsa, surowych wyrobów mięsnych i mięsa mielonego ze zwierząt łownych, dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych

MLO – wymagania ogólne Obszar działalności: województwo lub na obszarze sąsiadujących z tym województwem powiatów położonych na obszarach innych województw

Sprzedaż bezpośrednia - ogólne wymagania Zatwierdzenie przez PLW projektu technologicznego zakładu; Rejestracja zakładu i nadanie przez PLW weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego; 3. Wymagania dotyczą: konstrukcji pomieszczeń produkcyjnych, zabezpieczenia przed szkodnikami, sprzętu, wentylacji, oświetlenia, stosowanej wody (lodu), temperatury mięsa, warunków higieny produkcji i personelu, usuwania odpadów.

Sprzedaż bezpośrednia - ogólne wymagania Sprzedaż bezpośrednia produktów pochodzenia zwierzęcego może być prowadzona: przez producenta konsumentowi końcowemu (rolnik, koło łowieckie -konsument), na terenie gospodarstwa producenta, na targowiskach, do zakładów prowadzących handel detaliczny zaopatrujących konsumentów końcowych

Sprzedaż bezpośrednia – ogólne wymagania Drób: roczna produkcja nie większa niż: indyki i gęsi - 2 500 sztuk, inne gatunki drobiu - 10 000 sztuk dozwolona wielkość sprzedaży tuszek: indyków lub gęsi – 50/tydz., innych gatunków drobiu 200/tydz. Zajęczaki: roczna produkcja - brak limitu dozwolona wielkość sprzedaży tuszek: brak limitu Zwierzęta łowne: – brak limitów sprzedaży, ale może ona dotyczyć pojedynczych nieoskórowanych tusz grubej zwierzyny łownej i niewielkich ilości tuszek drobnej zwierzyny łownej

Sprzedaż bezpośrednia - ogólne wymagania Sprzedaż bezpośrednia ograniczona jest do obszaru województwa i województw sąsiadujących

Liczba nadzorowanych podmiotów w ramach MLO i SB Liczba podmiotów zakwalifikowanych do prowadzenia działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej – 2026 zakładów; sprzedaży bezpośredniej zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 grudnia 2006r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzenia zwierzęcego: nieprzetworzone produkty pszczele – 4737 podmiotów; jaja konsumpcyjne – 769; mleko i śmietana – 148; produkty rybołówstwa – 704; zwierzęta łowne – 56; zajęczaki – 9; drób – 52. Stan na dzień13.06.2014.

Ogólne warunki – mała zdolność produkcyjna Zwierzęta gospodarskie kopytne lub kopytne zwierzęta dzikie utrzymywane w warunkach fermowych - 20 jednostek przeliczeniowych tygodniowo i 1 000 jednostek przeliczeniowych rocznie 150 000 sztuk drobiu 100 sztuk ptaków bezgrzebieniowych 5 ton mięsa bez kości tygodniowo

Mała zdolność produkcyjna – wielkość jednostek przeliczeniowych Świnia: powyżej 100 kg – 0.2 jedn. przel. 15 – 100 kg – 0.15 jedn. przel. poniżej 15 kg – 0.05 jedn. przel. Bydło: powyżej 3 miesięcy – 1 jedn. przel. poniżej 3 miesięcy – 0.5 jedn. przel.

Ogólne warunki – mała zdolność produkcyjna Zatwierdzenie przez PLW projektu technologicznego zakładu; Zatwierdzenie zakładu oraz nadanie weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego; Opracowane i wdrożone procedury GHP/GMP oraz HACCP

Ogólne warunki – mała zdolność produkcyjna Spełnienie wymagań regulowanych w Rozporządzeniu PEiR 853/2004, załącznik III, sekcja I, II i V, rozdział II, IV i V Spełnienie wymagań dotyczących kryteriów mikrobiologicznych regulowanych w Rozporządzeniu Komisji 2073/2005 Odstępstwa regulowane przez rozporządzenie MR Znak identyfikacyjny: – okrągły PL WNI IW

Produkty tradycyjne Żywność tradycyjna* – produkty rolne i środki spożywcze: których nazwy są zarejestrowane zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) Nr 509/2006 lub rozporządzeniem Rady (WE) Nr 510/2006; w stosunku do których wnioski o rejestrację zostały wysłane do Komisji Europejskiej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych; umieszczone na liście produktów tradycyjnych prowadzonej przez ministra właściwego ds. rynków rolnych *Definicja zawarta w art. 3 ust. 3 pkt. 60 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 Nr 136, poz. 914 z późn. zm.)

Ogólne warunki – produkty tradycyjne Odstępstwa od wymagań związanych z tradycyjnym wytwarzaniem produktów dotyczą pomieszczeń i sprzętu, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 852/2004 Załącznik II, Rozdział II i V.

Ogólne warunki – produkty tradycyjne W Polsce produkty tradycyjne znajdują się na Liście Produktów Tradycyjnych tworzonej przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Unia Europejska obejmuje takie produkty ochroną jako produkt o: Chronionej Nazwie Pochodzenia, Chronionym Oznaczeniu Geograficznym, lub jako Gwarantowana Tradycyjna Specjalność.

Produkty tradycyjne

rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 lipca 2010 r rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów mlecznych o tradycyjnym charakterze (Dz. U. Nr 135, poz. 1024)

Rozporządzenie określa wymagania weterynaryjne, jakie powinny być spełnione przy produkcji: - redykołki, - oscypka, - bryndzy podhalańskiej, w zakładach zlokalizowanych w regionach o szczególnych ograniczeniach geograficznych;

regiony o szczególnych ograniczeniach geograficznych - obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania typu górskiego oraz typu ze specyficznymi utrudnieniami, określone zgodnie z przepisami o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

tradycyjnym charakterze można: W zakładach produkujących ww. produkty mleczne o tradycyjnym charakterze można: odstąpić od spełniania wymagań określonych w załączniku II, rozdział I, ust. 2 lit. a-b do rozporządzenia (WE) nr 852/2004, po warunkiem, że w zakładach tych stosuje się procedury gwarantujące, że wprowadzane na rynek produkty nie będą zawierały zanieczyszczeń; odstąpić od spełniania wymagań określonych w załączniku II w rozdziale I, ust. 3, 4 i 8 do rozporządzenia (WE) nr 852/2004, po warunkiem, że w zakładach stosuje się procedury zapewniające bezpieczeństwo produktów pochodzenia zwierzęcego oraz realizację celów w zakresie higieny tych produktów:

Wymagania dla mleka surowego pozyskiwanego do produkcji ww. produktów mlecznych o tradycyjnym charakterze: liczba drobnoustrojów, o której mowa w załączniku III w sekcji IX w rozdziale I w części III w ust. 3 do rozporządzenia (WE) nr 853/2004, jest ustalana przez wyliczenie średniej geometrycznej z okresu 2 miesięcy przy pobraniu przynajmniej jednej próbki w miesiącu; pierwsza kontrola, o której mowa w załączniku III w sekcji IX w rozdziale I w części III w ust. 2 do rozporządzenia (WE) nr 853/2004 mająca na celu sprawdzenie pobranych losowo próbek surowego mleka z gospodarstwa produkującego mleko na zgodność z wymaganiami dotyczącymi pozostałości antybiotyków jest przeprowadzana przed rozpoczęciem pozyskiwania mleka surowego do produkcji.

Dziękuję Państwu za uwagę