Bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej Konwent Marszałków Województw RP – Lubelskie Lublin, 3 lipca 2014 r.

Priorytety działań w zakresie bezpieczeństwa energetycznego (Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku): Poprawa efektywności energetycznej, Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii (budowa nowych mocy wytwórczych energii elektrycznych, modernizacja i rozwój sieci przesyłowej i dystrybucyjnej), Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko, Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii (w tym biogazownie i biopaliwa).

Czynniki wpływające na bezpieczeństwo dostaw en. el. Stan sieci przesyłowej i sieci dystrybucyjnych Rozbudowa połączeń transgranicznych Budowa nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej Ceny energii elektrycznej (nowe inwestycje, koszty ochrony środowiska) Dostawy paliw (węgiel kamienny i brunatny)

System Elektroenergetyczny w Polsce (1) L.p. Krajowy System Elektroenergetyczny 2013 1. Moc zainstalowana na koniec roku ogółem [MW] z tego elektrownie: - zawodowe (łącznie z OZE) - przemysłowe 38 613,7   36 747,4 1 866,3 2. Moc osiągalna na koniec roku ogółem [MW] 38 501,2 36 728,2 1 773,0 3. Produkcja energii elektrycznej ogółem [GWh] 164 292,6 156 249,6 8 043,0 4. Dostawy do odbiorców końcowych [GWh] z tego odbiorcy: - na wysokim napięciu (WN) - na średnim napięciu (SN) - na niskim napięciu (nN) w tym gospodarstwa domowe i małe rolne 120 496,7 25 145,5 41 129,7 54 221,5 29 576,0

System Elektroenergetyczny w Polsce (2) Na koniec 2013 r. długość linii energetycznych ogółem wynosiła 830,3 tys. km. Wysokie napięcia (WN) ogółem w tym: - najwyższe napięcie (750-220) kV - wysokie napięcia 110 kV 46,7   13,7 33,0 tys. km Średnie napięcia (SN) ogółem 309,1 Niskie napięcia (nN) ogółem 474,5 Moc transformatorów sieciowych 150 924 MVA

Wyzwania dla sektora energetycznego w Polsce rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną niewystarczająca i przestarzała infrastruktura (urządzenia wytwórcze oraz sieci: przesyłowa i dystrybucyjne) zobowiązania związane z ochroną środowiska (3x20%)

Finalne zapotrzebowanie na energię elektryczną - prognozy

Średnie tygodniowe wartości krajowego szczytowego zapotrzebowania na moc w dniach roboczych 2010-2014.

Struktura wiekowa kotłów w elektrowniach zawodowych Źródło danych: Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej za okres od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r., Minister Gospodarki, Warszawa, 2013 r. Około 61 % sumarycznej wydajności kotłów energetycznych zainstalowane jest w urządzeniach pracujących powyżej 30 lat (284 kotły), natomiast blisko 20 % w jednostkach pracujących poniżej 20 lat (71 kotłów).

Struktura wiekowa turbozespołów w elektrowniach zawodowych Źródło danych: Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej za okres od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r., Minister Gospodarki, Warszawa, 2013 r. Blisko 55 % mocy zainstalowane jest w turbozespołach pracujących od ponad 30 lat (183 urządzeń), natomiast około 25 % w turbozespołach eksploatowanych poniżej 20 lat (111 turbozespołów).

Struktura wiekowa infrastruktury przesyłowej Linie 220 kV Linie 400 kV Transformatory Źródło danych: Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej za okres od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r., Minister Gospodarki, Warszawa, 2013 r.

Ocena możliwości pokrycia krajowego zapotrzebowania na moc w szczycie zimowym do 2030 r. Źródło danych: Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej za okres od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r., Minister Gospodarki, Warszawa, 2013 r. Szacowany deficyt mocy dyspozycyjnej w szczycie zapotrzebowania dla szczytu zimowego wynosi - od ok. 95 MW w 2015 r., poprzez ok. 800 MW w 2016 r., do ok. 1100 MW w 2017 r.

Ocena możliwości pokrycia krajowego zapotrzebowania na moc w szczycie letnim do 2030 r. Źródło danych: Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej za okres od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r., Minister Gospodarki, Warszawa, 2013 r. Szacowany deficyt mocy dyspozycyjnej w szczycie zapotrzebowania dla szczytu letniego wynosi - od ok. 520 MW w 2016 r., poprzez ok. 680 MW w 2017 r., do ok. 30 MW 2018 r.

Plany wycofań jednostek wytwórczych Wycofania Moc [MW] do końca roku 2015 do końca roku 2020 do końca roku 2028 JWCD 3512 5017 8306 nJWCD 1014 1665 2044 RAZEM: 4526 6682 10350 JWCD – Jednostka Wytwórcza Centralnie Dysponowana - jednostka wytwórcza przyłączona do sieci przesyłowej lub koordynowanej sieci 110 kV, podlegająca centralnemu dysponowaniu przez OSP, nJWCD – Jednostka Wytwórcza niebędąca Jednostką Wytwórczą Centralnie Dysponowaną - jednostka wytwórcza nie podlegająca centralnemu dysponowaniu przez OSP.

Sposoby pokrycia zapotrzebowania na moc Nowe moce wytwórcze (odbudowa mocy, zróżnicowanie energy mix) Przedłużenie pracy starszych bloków węglowych (zimna rezerwa) - ok. 830 MW Wykorzystanie redukcji zapotrzebowania - Demand Side Response - ok. 200 MW w horyzoncie 2016 r. (potencjał szacowany na 2 000 MW) Aktywizacja odbiorców - dostosowania poziomu konsumpcji energii do warunków na rynku energii, wykorzystanie generacji energii elektrycznej u odbiorców „prosumenci” - od 500 do 2000 MW w horyzoncie 2020 r. Zwiększenie zdolności importowych i eksportowych energii elektrycznej: nowe linie transgraniczne oraz likwidacja istniejących barier w przesyle

Nowe moce wytwórcze w Polsce (1) Elektrownia jądrowa 2x3000 MW Elektrownia Północ 2x1000 MW Grudziądz 420-600 MW Ostrołęka 1000 MW Gorzów Wlkp. 560 MW Bydgoszcz 430 MW Włocławek 463 MW Kozienice 1000 MW Wrocław 400 MW Turów 430-450 MW Puławy 800-900 MW Opole 2x900 MW Blachownia 800-900 MW Stalowa Wola 400 MW Jaworzno 910 MW energia jądrowa węgiel kamienny węgiel brunatny gaz ziemny Kędzierzyn-Kożle 360 MW Jastrzębie-Zdrój 75 MW Rybnik 900 MW Łagisza 410 MW Zabrze 130 MW Katowice 140 MW

Nowe moce wytwórcze w Polsce (2) Obecnie w Polsce realizowane zgodnie z harmonogramem są inwestycje systemowe o łącznej mocy ponad 4 300 MW: Stalowa Wola (TAURON) – 400 MW, Włocławek (PKN ORLEN) – 463 MW, Kozienice (ENEA) – 1 000 MW, Opole (PGE) – 2 x 900 MW, oraz sześć mniejszych jednostek o mocy ponad 50 MW każda (ich moc całkowita to blisko 700 MW, wszystkie zasilane paliwami konwencjonalnymi) Blok w Jaworznie (TAURON) o mocy 910 MW według inwestorów jest bliski rozpoczęcia realizacji, a następnych 13 600 MW jest przygotowywana.

Plany rozbudowy sieci przesyłowej w Polsce (stan na 2018) (1)

Plany rozbudowy sieci przesyłowej w Polsce (2) W planowanym okresie do 2025 r. szacowane przez OSP nakłady inwestycyjne wyniosą blisko 23 mld zł, w tym w latach 2012-2016 nakłady te wyniosą - 8,2 mld zł (w cenach stałych z 2011 r.). Rozbudowa sieci przesyłowej pozwoli na: zwiększenie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, przyłączenie i wyprowadzenie mocy z OZE, w szczególności z farm wiatrowych, przyłączenie i wyprowadzenie mocy z planowanych elektrowni systemowych, rozwój połączeń transgranicznych.

Realizowane i planowane połączenia transgraniczne Polska – Litwa (Ełk – Alytus) 400 kV, 500 MW (I etap do 2015r.), wraz z rozbudową sieci przesyłowej w północno-wschodniej Polsce; dofinansowanie z POIŚ 2007-1013); Cel: likwidacja „wyspy energetycznej” państw bałtyckich, handel dwustronny II etap połączenia Polska – Litwa 400kV, 1000 MW: dalsza rozbudowa sieci w pn-wsch. Polsce; projekt PCI, możliwe dofinansowanie z funduszu Łącząc Europę (CEF 2014-2020); Cel: zwiększenie możliwości handlu dwustronnego Rozbudowa połączenia Polska – Niemcy (Krajnik – Vierraden) z 220 kV na 400 kV, wraz z instalacją przesuwników fazowych (PST) wraz z rozbudową linii w zachodniej Polsce, 2016r.; projekt PCI, możliwe dofinansowanie z funduszu Łącząc Europę (CEF 2014-2020); Cel: redukcja zjawiska przepływów kołowych, warunki do powstania rynku energii w regionie Instalacja PST na połączeniu Polska – Niemcy (Mikułowa – Hagenwerder) oraz rozbudowa linii w południowo – zachodniej Polsce; projekt PCI, możliwe dofinansowanie z funduszu Łącząc Europę (CEF 2014-2020); Dnia 12 marca 2014 r. została podpisana umowa PSE- 50Hertz Transmission dot. PST Odbudowa połączenia Polska – Ukraina 750 kV (Rzeszów – Chmielnicka EJ), projekt BEMIP Cel: handel dwustronny, zasilenie południowej Polski Planowane wznowienie negocjacji operatorów i administracji rządowej

Moc zainstalowana w OZE [MW] Źródło danych: URE, 2014 r. Dane za 2014 r. na dzień 31 marca 2014 r.

Wpływ generacji wiatrowej na ceny SPOT

Polityka energetyczna Polski do 2050 Bilans energetyczny Polski będzie zbliżony do bilansu, który ukształtuje się w Polsce około 2035 r. w wyniku realizacji podjętych już działań lub decyzji. Przewidywany udział paliw w bilansie energetycznym: węgiel ok.. 40% OZE 15%, energia jądrowa 15%, ropa naftowa 15%, gaz ziemny i inne paliwa ok. 15%. Węgiel kamienny i brunatny pozostaną podstawowymi paliwami dla energetyki. Gaz ziemny pozostanie paliwem wykorzystywanym przez przemysł oraz w elektroenergetyce jako moce szczytowe i zapewniające moc rezerwową dla OZE. Pozycja gazu ziemnego będzie uzależniona od wysokości cen uprawnień do emisji CO2 oraz od możliwości i kosztów pozyskania gazu ze źródeł niekonwencjonalnych. Rola OZE wzrośnie w związku z realizacją zobowiązań UE. Dalszy rozwój OZE uzależniony będzie od osiągnięcia dojrzałości ekonomicznej, jednakże należy przyjąć, że ich udział będzie wzrastał ze względu na realizację zobowiązań wynikających z dyrektywy 2009/28/WE (promowanie OZE). Program jądrowy będzie realizowany w obecnym kształcie. Efektywność energetyczna pozostanie priorytetem.

Polska - scenariusz referencyjny 2050 - produkcja energii elektrycznej (TWh) - NTUA dla KE

Produkcja energii elektrycznej -scenariusz referencyjny CO2 wysokie - IGSMiE PAN

Cele operacyjne i obszary interwencji PEP 2050

Dostawy gazu do Polski (2013 r.) 27 Dostawy gazu do Polski (2013 r.) Kontrakt jamalski: 2,9 mld Rewers (DE) 2,3 mld Kontrakt jamalski (via BL) – 3 mld Kontrakt jamalski (via UA) – 3,8 mld Niemcy – 1,2 mld Czechy– 0,6 mld

Struktura zaopatrzenia rynku gazu ziemnego w Polsce 16,4 mld 2,7 mld 4,4 mld

Magazyny i zapasy gazu w Polsce Mogilno 408 mln m3 Wierzchowice 1200 mln m3 Strachocina 360 mln m3 Husów 350 mln m3 Swarzów 90 mln m3 Brzeźnica 65 mln m3 Kosakowo 51 mln m3 Razem 2,52 mld m3

Plan rozwoju sieci gazu w Polsce 30 Plan rozwoju sieci gazu w Polsce Terminal LNG Polska - Litwa Rewers fizyczny Polska - Czechy Polska - Słowacja

Dziękuję za uwagę Departament Energetyki