I Ogólnouczelniane Warsztaty dobrych praktyk w zakresie doskonalenia jakości kształcenia Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie czerwiec 2014

Tematy I Ogólnouczelnianych Warsztatów dobrych praktyk I. Propozycje nowego podejścia do kształcenia akademickiego – Learned-Centered System II. Metody aktywnego kształcenia III. Nowoczesne metody weryfikacji efektów kształcenia IV. Systemy oceny w kształceniu akademickim

Polecane prezentacje ekspertów bolońskich

SZANSE Utrwalanie świadomości znaczenia działań zmierzających do zapewnienia jakości kształcenia i możliwości, jakie stwarza system zapewnienia jakości kształcenia. Techniczne możliwości wykorzystania systemu USOS i innych programów elektronicznych, dzięki którym prowadzone będzie badanie opinii środowiska akademickiego na temat jakości kształcenia i systemu jego zapewnienia. Wprowadzenie systemu badania wartości i skuteczności systemu, np. w formie badań ankietowych, co spowoduje większą świadomość wpływu całego środowiska na podnoszenie jakości kształcenia. Szanse

I. Propozycje nowego podejścia do kształcenia akademickiego Learned-Centered System Zmiana roli nauczyciela – od teacher-centered learning do learner-centered learning; w związku z tym zmiana metod kształcenia

Zmiana roli nauczyciela – od teacher-centered learning do learner-centered learning Uczenie skoncentrowane na nauczycielu Uczenie skoncentrowane na uczniu WiedzaPrzekazywana przez prowadzącego Konstruowana przez studentów Udział studentówpasywnyaktywny Rola nauczycielaleaderfacylitator Metoda ocenianiaJednowymiarowe testyWielowymiarowe narzędzia OcenianieKilka testów – w celu wystawienia oceny Wiele testów – dla oceny formującej Nacisk naUczenie się poprawnych odpowiedzi Rozwinięcie głębszego rozumienia Kultura akademickaNastawiona na indywidualizm i konkurencję Nastawienie na współpracę i wsparcie

Nacisk na uczenie: -samodzielności i przedsiębiorczości - elastyczności i umiejętności adaptacji - umiejętności współpracy - kreatywności i innowacyjności - krytycznego myślenia - umiejętności praktycznego wykorzystania nabytej wiedzy - umiejętności uczenia się

Postawy akademickie w systemie learner-centered learning: Nauczyciel facylitator - osoba, której zadaniem jest czynny udział w udrażnianiu procesu komunikacji między osobami bądź grupami, w celu osiągnięcia wspólnego rozwiązania - kontakty i współpraca między nauczycielem a studentem - wzajemna pomoc i współpraca między studentami - wprowadzenie oceny formującej – częste informacje zwrotne o wynikach uczenia się - realna ocena pracy studenta - stawianie wysokich wymagań - respektowanie różnorodnych talentów i sposobów uczenia się

II. Metody aktywnego kształcenia 1. Metody podające 2. Metody problemowe 3. Metody praktyczne

1. Metody podające Metody podające (uczenie się przez przyswajanie) – wykład - najskuteczniejsze w nauczaniu wiedzy

Wykłady – złe praktyki - „wykład to odczyt z podręczników” - „wykłady to bezmyślne przepisywanie slajdów” - „rzadkie dyskusje na wykładach” - „wymaganie uczenia się na pamięć”

Wykłady – dobre praktyki INTERAKTYWNA METODA WYKŁADOWA - różne metody interaktywne, prezentacje, rysunki, wykresy - podstawa – „read, think, reflect” – zasada zapoznania z problemem i zastanowienia się nad nim przed wykładem - nakłanianie do dyskusji, zadawanie pytań, odwoływanie się do różnych dziedzin życia - szybkie powtórki i powracanie do zagadnień niezrozumiałych

2. Metody problemowe Metody kształcenia stosowane na zajęciach ćwiczeniowych

Zajęcia ćwiczeniowe – złe praktyki - „zbyt dużo teorii na ćwiczeniach” - „ćwiczenia służą tylko egzekwowaniu wiedzy przekazanej na wykładach” - „brak rzeczywistej pracy w grupach”

Zajęcia ćwiczeniowe – dobre praktyki - punkt ciężkości przesunięty z „czego nauczyciel nauczył” na „czego student się nauczył” - proces skoncentrowany na uczącym się, student bierze odpowiedzialność za swój wkład w pracę grupy i za własną naukę - uczenie kreatywnego myślenia - praktyczne wykorzystanie umiejętności - wspólne rozwiązywanie problemu - nowe informacje są zdobywane poprzez samodzielną naukę - praca na problemach „z życia wziętych”, studia przypadku

- rozwiązanie problemu wymaga przeprowadzenia badań teoretycznych lub praktycznych, często istnieje więcej niż jedno rozwiązanie - problemy są narzędziem do rozwoju umiejętności - przemyślana organizacja pracy w zespołach, podział na grupy, wyznaczanie ról - wykorzystanie oceny wzajemnej i samooceny

Przykład metody problemowej metoda PBS – problem-based learning - uczenie się przez odkrywanie - samodzielne dochodzenie do wiedzy - studia przypadku (case study) - gry dydaktyczne - rozwiązywanie problemów

Inne przykłady metod i technik aktywizowania studentów i doktorantów - gry integracyjne - studium przypadku - gra symulacyjna - psychodrama - praca w podgrupach - projekty i zadanie realizowane indywidualnie i zespołowe - „burze mózgów” - mapy myślowe

3. Metody praktyczne Uczenie się przez działanie - umiejętność zastosowania wiedzy w praktyce - tzw. umiejętności miękkie (przywódcze, współpracy) Ćwiczenia laboratoryjne Metoda projektów – realizowanie autentycznych projektów konsultacyjnych, przy współpracy z otoczeniem Metoda e-portfolio

E-portfolio - metoda dokumentowania dokonań i sposobu poznawania wybranej tematyki - wykorzystywanie teorii w praktyce - rozwijanie myślenia krytycznego, samoświadomości, umiejętności analitycznych - rozwijanie uczenia poprzez refleksję, poznawanie własnych mocnych i słabych stron

Elektroniczne portfolio (e-portfolio, cyfrowe portfolio) to kolekcja cyfrowych elementów (tekst, pliki multimedialne i inne, notki z blogów, linki, analogowe źródła po cyfrowej konwersji, itp.) zebrana w całość (lub stale uzupełniana), zarządzana przez autora i często służąca prezentacji (zwykle przez internet).

Za pomocą e-portfolio, jego autor wyraża siebie oraz demonstruje swój rozwój. W procesie edukacyjnym, e-portfolio wspomaga autorefleksję, która prowadzi do większej świadomości własnych osiągnięć i braków uczącego się. W szkolnictwie e-portfolio może być pomocne podczas formalnej oceny uczącego się, gdzie nauczyciel lub wykładowca ma dostęp do pełnego obrazu postępów i osiągnięć udokumentowanych cyfrowo.

W zależności od czasu procesu pracy nad e-portfolio można wyróżnić trzy jego rodzaje: prezentacyjne, strukturyzowane, rozwijające się. Struktura e-portfolio prezentacyjnego powstaje po to by przedstawić już wcześniej stworzone artefakty. E-portfolio strukturyzowane powstaje w procesie tworzenia artefaktów w ramach wcześniej założonej struktury e- portfolio. E-portfolio rozwijające się w procesie tworzenia i dodawania nowych artefaktów mniej lub bardziej zmienia swoją strukturę. Systemy e-portfolio (komercyjne i open-source) znajdują zastosowanie na wszystkich szczeblach szkolnictwa.

III. Nowoczesne metody weryfikacji efektów kształcenia Weryfikacja – sprawdzenie, czy efekty kształcenia zostały osiągnięte Walidacja – proces, w wyniku którego uczący się otrzymuje od upoważnionej instytucji formalny dokument, stwierdzający, że osiągnął określony zestaw efektów kształcenia

Metody weryfikacji Wiedza faktograficznaEgzamin pisemny lub ustny; test; prezentacja; esej Umiejętności praktycznePokaz umiejętności praktycznych; raport z badań; projekt; symulacja; studium przypadku; symulowane wywiady; Kompetencje społeczneDyskusje i „burze mózgów”; warsztaty; symulacje; projekty; debaty studenckie; obserwacje bezpośrednie i wzajemne; kwestionariusze; dzienniki refleksyjne portfolia i e-portfolia

Praca dyplomowa Znaczenie pracy dyplomowej i egzaminu dyplomowego w procesie walidacji efektów kształcenia

IV. System oceniania Ocena formująca Ocena ipsatywna Ocena podsumowująca

Ocena formująca Oceny tej dokonuje się przed i w trakcie zajęć. Ocena formująca służy bezpośrednio procesowi kształcenia. przykłady oceny formującej – ocena przygotowania do zajęć, aktywności na zajęciach, dyskusji, rozwiązywania podczas zajęć danego problemu, prac domowych, umiejętności pracy w grupie, testów, kolokwiów

Ocena formująca pozwala na identyfikację okresowych osiągnięć jak i braków studenta oraz doktoranta w zakresie wiedzy, umiejętności czy kompetencji społecznych. Pozwala także nauczycielowi akademickiemu na analizę stosowanych metod i ich relacji do osiągniętych efektów. Ocena formująca ma na celu pomagać osobie prowadzącej zajęcia w doborze narzędzi i treści za pomocą których osiągnie założone efekty kształcenia. Pozwala efektywniej poprowadzić proces kształcenia.

Informacje o ocenie formującej student i doktorant musi otrzymywać na bieżąco; obowiązuje zasada feedbacku. Student i doktorant powinien wiedzieć, co zrobił dobrze, co źle, jak się poprawić i co robić dalej. Ocena formująca nie ma wpływu na ocenę końcową z przedmiotu. Efektem przeprowadzonej oceny formującej są prace studentów ocenione przez nauczyciela akademickiego wraz z opisową informacją zwrotna dla studenta.

W przypadku, gdy ocena formująca dokonywana jest w trakcie dyskusji, nauczyciel akademicki sporządza z niej notatkę, w której zamieszcza informacje dotyczące zakresu dokonywania tej oceny, sposobu jej dokonania, rodzaju informacji zwrotnej udzielonej studentom, a także zmian jakie nauczyciel akademicki zamierza wprowadzić np. w stosowane przez siebie metody kształcenia czy treści kształcenia.

Ocena ipsatywna Ocena ipsatywna jest rodzajem samooceny prowadzonej przez studenta. Jej celem jest przeniesienie odpowiedzialności za proces i efekty uczenia się z nauczyciela akademickiego na studenta. Ocena ipsatywna to samodzielne zdefiniowane przez studenta celów nauki, wybranie lub opracowanie własnej strategii uczenia się, programu działania oraz sposobów samooceny efektów tego procesu.

Ocena ta wspomaga rozwijanie kluczowej umiejętności, jaką jest samodzielne uczenie się. Stosowane narzędzie oceny ipsatywnej to ankieta wypełniana przez studenta, która jest omawiana na forum grupy z prowadzącym zajęcia. Ocena ipsatywna dokonana przez studenta nie jest elementem oceny podsumowującej z tego przedmiotu.

Ocena podsumowująca Wystawiana na zakończenie zajęć, z egzaminu, z pracy dyplomowej. Nie ma nią wpływu ani ocena formująca, ani ocena ipsatywna.

Program szkoleń i warsztatów dla środowiska akademickiego AJD w roku akademickim 2014/2015 Proponowane tematy: - Praca nauczyciela ze studentami, nowoczesne metody uczenia; LCS – Learning-Centered System - Praca dyplomowa i jej znaczenie w weryfikacji i walidacji efektów kształcenia, a także w wiązaniu osiąganych przez studentów efektów kształcenia z wynikami badań naukowych - Punktacja ECTS i mobilność studentów i doktorantów - Przykłady nowoczesnych metod uczenia; np. wykład interaktywny’ PBL – Problem-Based Learning – uczenie się na bazie problemu; e-porfolio