Jak pomóc dziecku z dysleksją? Opracowanie: mgr Anna Grygny

Co to jest dysleksja? DYSLEKSJA ROZWOJOWA, to termin określający zespół specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania.

W Polsce najczęściej stosuje się następującą terminologię: DYSLEKSJA – nazwa całego zespołu trudności w czytaniu i pisaniu; DYSORTOGRAFIA – specyficzne trudności z opanowaniem poprawnej pisowni (błędy ortograficzne); - DYSGRAFIA – trudności w opanowaniu pożądanego poziomu graficznego pisma; - DYSKALKULIA – trudności z uczeniem się matematyki;

Wiedza nt. przyczyn i mechanizmów dysleksji pozwala zrozumieć wiele „paradoksów”, które jej towarzyszą, a przede wszystkim wcześniej dostrzec objawy i dzięki temu wcześniej zdiagnozować specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu.

Paradoksy dysleksji

za Davis Dyslexia Association International Symptomy dysleksji za Davis Dyslexia Association International

Ogólne cechy zachowania dyslektyka przez otoczenia często uważany jest za leniwego, mało zdolnego, nieuważnego, sprawiającego problemy wychowawcze; błyskotliwy, inteligentny, elokwentny, ale nie potrafi czytać, pisać i literować; wykazuje się wysoką inteligencją emocjonalną; zwykle zdaje świetnie egzaminy ustne, ale nie pisemne; czuje się mniej inteligentny niż inni, ukrywa słabość poprzez bardzo pomysłowe strategie;

Ogólne cechy zachowania dyslektyka cd. łatwo wpada we frustrację w czasie czytania tekstu z podręcznika, lub podczas odpowiedzi na temat przeczytanego tekstu; jest utalentowany w dziedzinach: aktorstwo, muzyka, sport, mechanika, sprzedaż, biznes, projektowanie, budownictwo, inżynieria; wydaje się być zamyślony, łatwo traci poczucie czasu; ma trudności z koncentracją uwagi; najlepiej uczy się poprzez działanie manualne, demonstracje, eksperymenty, obserwacje oraz pomoce wizualne.

Widzenie, czytanie, literowanie podczas czytania narzeka na zawroty głowy, bóle głowy, lub brzucha; czuje się niepewnie w kontakcie z literami, cyframi, słowami; w czasie pisania lub czytania stosuje powtórzenia, dodaje nieistniejące litery lub słowa, przestawia, omija, zamienia i przekręca litery i cyfry; skarży się na uczucie lub widzenie nieistniejącego ruchu podczas czytania; czyta kilkakrotnie ten sam tekst ze słabym zrozumieniem; literuje fonetycznie i niekonsekwentnie.

Pisanie i zdolności motoryczne miewa problemy z pisaniem i odwzorowywaniem tekstu, długopis często trzyma niewłaściwie, pismo może być nieczytelne, a te same litery różnią się od siebie; może przejawiać pewną niezdarność, mieć nieskoordynowane ruchy; może mieć skłonności do choroby lokomocyjnej; może być leworęczny lub oburęczny, często myli kierunki przestrzenne.

Matematyka i zarządzanie czasem może mieć trudności z określaniem czasu, rozplanowaniem go, z punktualnością; może mieć trudności z przyswajaniem informacji oraz wykonywaniem zadań wymagających określonej kolejności; pomaga sobie liczeniem na palcach lub innymi sposobami, często podaje prawidłowa odpowiedź, ale nie potrafi zapisać działania; może mieć trudności w liczeniu przedmiotów, lub posługiwaniu się pieniędzmi; potrafi rozwiązywać proste równania, ale nie udaje mu się rozwiązywanie zadań tekstowych, nie radzi sobie z wyższą matematyką.

Pamięć i procesy poznawcze świetna i długotrwała pamięć do zdarzeń, miejsc i twarzy; kiepska pamięć do kolejności faktów i informacji, których sam nie doświadczył; w przetwarzaniu informacji posługuje się przede wszystkim obrazami i uczuciami, a nie dźwiękami i słowami – nie słyszy własnych myśli.

Odczucia dyslektycznego dziecka: Dziecko z dysleksją musi włożyć więcej wysiłku w naukę i potrzebuje na nią więcej czasu. Z tych powodów dzieci z dysleksją często napotykają na utrudnienia takie jak: Niska samoocena; Wstyd przed okazaniem swoich dysfunkcji; Ucieczka od obowiązków sprawiających im najwięcej trudności; Słaba organizacja czasu, roztargnienie; Nadpobudliwość ruchowa.

Jak pomóc dziecku z dysleksją? Pomóż odnaleźć dziecku jego własny styl uczenia się. W tym celu należy: Okazać dziecku cierpliwość, Skupić się na jego „mocnych stronach”; Uświadomić dziecku, ze proces przyswajania wiedzy trwa przez całe życie, a uczenie się stanowi początek drogi do sukcesu; Pokazać dziecku, że istnieją różne sposoby przyswajania wiedzy np. gry i programy edukacyjne, wizyty w muzeach itp. Przekazać dziecku, że najcenniejsze w uczeniu jest pozytywne myślenie; Uzmysłowić dziecku, że porażki są wartościowym źródłem wiedzy nie obniżającym poczucia własnej wartości.

Jak pomóc dziecku z dysleksją? Cd. W trakcie uczenia się warto korzystać z większej ilości kanałów percepcji. Dzieci dyslektyczne najczęściej lepiej się uczą używając wzroku. Pomocny jest również ruch, gdyż wówczas lepiej koncentruje się uwagę np. rysowanie, skojarzenia z ruchem, odgrywanie sytuacji, chodzenie podczas nauki. Osoby z problemem dysleksji łatwiej się uczą za pomocą krótkich historii – są im pomocne ilustracje, humor, symbole i wszelkiego rodzaju demonstracje.

Jak pomóc dziecku z dysleksją? Cd. W procesie nauki muszą znaleźć swoje miejsce obrazki, figury, diagramy, czy też mapy myśli. Ważnym aspektem jest również ogólny przegląd materiału. Nauka powinna zaczynać się od streszczenia materiału.

Fazy nauki FAZA PRZYGOTOWAWCZA: Przeglądanie – zbieranie materiału, ocena jego ilości i złożoności; Czas – organizacja czasu z uwzględnieniem przerw w nauce i sprawdzania wiedzy; Układ – dostosowanie środowiska i metod uczenia się do indywidualnego stylu nauki; Mobilizacja – przywołanie wiedzy związanej z materiałem.

Fazy nauki – cd. FAZA WDRAŻANIA (UCZENIA SIĘ): Przeglądanie – ogólne zapoznanie z materiałem; Ramy – wybieranie głównych tematów; Wypełnianie – odpowiednie informacje zostają zebrane w ramy, wiedzę się pogłębia; Wypróbowanie – sprawdzenie, czy udało się przyswoić materiał.

NIE - "nie czyń bliźniemu, co Tobie niemiłe". Dekalog dla Rodziców dzieci dyslektycznych (opracowanie prof. dr hab. Marta Bogdanowicz) NIE - "nie czyń bliźniemu, co Tobie niemiłe". Nie traktuj dziecka jak chorego, kalekiego, niezdolnego, złego lub leniwego. Nie karz, nie wyśmiewaj dziecka w nadziei, że zmobilizujesz je to do pracy. Nie łudź się, że dziecko "samo z tego wyrośnie", "weźmie się w garść", "przysiądzie fałdów" lub że ktoś je z tego "wyleczy".

4. Nie spodziewaj się, że kłopoty dziecka pozbawionego specjalistycznej pomocy ograniczą się do czytania i pisania i skończą się w młodszych klasach szkoły podstawowej. 5. Nie ograniczaj dziecku zajęć pozalekcyjnych, aby miało więcej czasu na naukę, ale i nie zwalniaj go z systematycznych ćwiczeń.

TAK - "strzeżonego Pan Bóg strzeże". 6. Staraj się zrozumieć swoje dziecko, jego potrzeby, możliwości i ograniczenia, aby zapobiec trudnościom szkolnym. 7. Spróbuj jak najwcześniej zaobserwować trudności dziecka: na czym polegają i co jest ich przyczyną. Skonsultuj się ze specjalistą (psychologiem, pedagogiem, logopedą).

8. Aby jak najwcześniej pomóc dziecku: zaobserwuj w codziennej pracy z dzieckiem, co najskuteczniej mu pomaga, korzystaj z odpowiedniej literatury i fachowej pomocy nauczyciela - terapeuty (w formie terapii indywidualnej i grupowej), bądź w stałym kontakcie z nauczycielem i pedagogiem szkolnym.

9. Bądź życzliwym, pogodnym, cierpliwym przewodnikiem i towarzyszem swego dziecka w jego kłopotach szkolnych. 10. Chwal i nagradzaj dziecko nie tyle za efekty jego pracy, ile za włożony w nią wysiłek. Spraw, aby praca z dzieckiem była przyjemna dla was obojga.

Dziękuję za uwagę