KIG WARSZAWA 14 KWIETNIA 2011 ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2011 … wybrane zagadnienia w kontekście efektywności energetycznej HERBERT LEOPOLD GABRYŚ hlg@onet.pl

… dziś – POLITYKA ENERGETYCZNA POLSKI DO ROKU 2030 … dziś – PAKIET KLIMATYCZNO - ENERGETYCZNY UE … a jutro – PLAN DZIAŁAŃ DLA PRZEJŚCIA DO KONKURENCYJNEJ i NISKOEMISYJNEJ GOSPODARKI W 2050 ROKU !!!

… z bilansu energii za 2010 rok wybrane wyniki i porównania 2011 ELEKTROENERGETYKA W POLSCE … z bilansu energii za 2010 rok wybrane wyniki i porównania

2011 ELEKTROENERGETYKA W POLSCE … bilans energii za 2010 rok jest wart zauważenia – nawet w skróconej formule – bowiem choć potwierdza znaną relację konsumpcji energii elektrycznej i sytuacji gospodarczej to nie przenosi dotychczasowych proporcji z tych zmian na produkcję i to w sytuacji ożywienia gospodarczego ! … warto przy tym zauważyć te zmiany w kontekście struktury paliwowej produkcji energii elektrycznej !

2011 ELEKTROENERGETYKA W POLSCE … roczne zmiany w krajowym zużyciu energii elektrycznej przez odbiorców finalnych wobec zmian produktu krajowego brutto [%] 8 1,8% 6 3,8%* 4,48% - 0,3 3,52 0,2 3,3 0,8 2,9 1,1 1,8 3,7 - 0,8 - 0,7 -1,7 2,36 0,6 2,27 - 2,89% 4 2 - 2 - 4 - 6 2010 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 … zmiany konsumpcji energii elektrycznej (z konsumpcją własną energetyki) … PKB rok do roku [%] * … szacunek HLG

2011 ELEKTROENERGETYKA W POLSCE … zużycie krajowe energii elektrycznej* w układzie miesięcznym w latach 2007-2010 [TWh] 2009 2007 2008 2011 2010 11 ,0 12 ,0 13,0 14,0 15,0 11,5 12,5 13,5 14,5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 miesiące * w/g PSE OPERATOR z KSE w trakcie prowadzenia ruchu marzec szacowany HLG

* … opracowanie własne na podstawie ARE S.A. ze sprawozdań G 10.m 2011 ELEKTROENERGETYKA W POLSCE … produkcja energii elektrycznej brutto w Polsce w latach 1998 do 2010* oraz zużycie w latach 2005 do 2010 [TWh] PRODUKCJA ZUŻYCIE 130 135 140 145 150 155 160 165 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 * … opracowanie własne na podstawie ARE S.A. ze sprawozdań G 10.m

2011 … produkcja energii elektrycznej 2010 rok [GWh]* 31,55 % 45,06% ELEKTROENERGETYKA W POLSCE … produkcja energii elektrycznej 2010 rok [GWh]* 2009 2010 EL NA WĘGLU BRUNATNYM 31,55 % EL NA WĘGLU KAMIENNYM 45,06% EC ZAWODOWE 13,59 EC NIEZALEŻNE 1,60 EL WODNE 2,21 OZE 1,75 EL PRZEMYSŁOWE CIEPLNE 4,22 10 000 20 000 30 000 40 000 50 000 60 000 70 000 - W BRUNATNEGO EC- GAZOWE EC- RAZEM - W KAMIENNEGO EC - W KAM EL EKTROWNIE PRZEMYSŁOWE EL EKTROWNIE : węglu kamiennym * … opracowanie własne na podstawie mater ARE S.A.

* … szacunek HLG na podst III kw z mater ARE S.A. 2011 ELEKTROENERGETYKA W POLSCE … udział w produkcji z OZE w ogólnej produkcji energii elektrycznej za 2010 roku [%]* III KW 2010 [ %] DYNAMIKA III KW 2009 [ % ] ENERGIA Z WIATRU WSPÓŁSPALANIE POZOSTAŁE OZE 0,64 0,92 143,7 % 2,61 3,24 124,1 % WIATR 0,92% WSWPÓŁSPALANIE 3,24% POZOSTAŁE OZE 2,67% POZOSTAŁE 93,17% 2,23 2,62 117,5% * … szacunek HLG na podst III kw z mater ARE S.A.

2011 ELEKTROENERGETYKA W KRAJACH OECD - produkcja energii elektrycznej w 2010 roku była większa o 3,4% w stosunku do roku 2009 EL.NA PALIWA KONWEN. 6 3 % EL.NUKLEARNE 2 1 EL.WODNE OZE 3%

2011 ELEKTROENERGETYKA W KRAJACH OECD ELEKTROWNIE : KONWENCJONALNE NUKLEARNE WODNE OZE - produkcja energii elektrycznej wg rodzaju paliwa w roku 2010 [TWh] 100 200 300 400 500 600 700 AUSTRIA CZECHY FRANCJA NIEMCY WŁOCHY SŁOWACJA SZWECJA ANGLIA POLSKA

2011 ELEKTROENERGETYKA W POLSCE … rok 2010 w elektroenergetyce w Polsce to rok wyraźnie większego zużycia węgla kamiennego ze znaczącym zwiększeniem jego importu ! … to w Polsce tendencja trwała na co najmniej kilka – kilkanaście lat !

ZWIĘKSZENIE DO 2020 ROKU EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ O 20% … przypomnijmy Pakiet Klimatyczno – Energetyczny UE ZMNIEJSZENIE DO 2020 ROKU EMISJI GAZÓW CIEPLARNIANYCH CO NAJMNIEJ O 20% W PORÓWNANIU DO ROKU 1990 Z MOŻLIWOŚCIĄ GŁĘBSZYCH REDUKCJI DO 30%, ZWIĘKSZENIE DO 2020 ROKU UDZIAŁU ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH DO 20% CAŁKOWITEGO ZUŻYCIA ENERGII FINALNEJ W UE ZWIĘKSZENIE DO 2020 ROKU EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ O 20%

iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* * IEA PARYŻ 09 LISTOPADA 2010

… w raporcie prezentowane jako SCENARIUSZ NOWYCH POLITYK ! iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* ENERGETYKA ŚWIATA JEST W BEZPRECEDENSOWEJ NIEPEWNOŚCI BO CHOĆ OSTATNIE KILKANAŚCIE MIESIĘCY ŚWIADCZY O ODBUDOWIE GOSPODARKI PO CZASIE KRYZYSU TO PROGNOZY NA NAJBLIŻSZE LATA SĄ WYSOCE NIEPEWNE !!! … w tym stanie rzeczy to rządy krajów świata bardziej niezależnie niż do tej pory będą decydować o skali i sposobie realizacji przyjętych zobowiązań wobec podwójnie trudnych wyzwań ze zmian klimatycznych i zagrożeń bezpieczeństwa energetycznego ! … w raporcie prezentowane jako SCENARIUSZ NOWYCH POLITYK ! * IEA PARYŻ 09 LISTOPADA 2010

WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … światowe zapotrzebowanie na energię pierwotną w podziale na scenariusze [Mtoe] NOWYCH POLITYK DOTYCHCZASOWY „450” SCENARIUSZE : 6 000 8 000 10 000 12 000 14 000 16 000 18 000 20 000 1980 2008 2020 2035 * IEA PARYŻ 09 LISTOPADA 2010

iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … udział poszczególnych źródeł energii w światowym zapotrzebowaniu na energię pierwotną w podziale na scenariusze [%] SCENARIUSZ „450” PROJEKCJA 2035 SCENARIUSZ NOWYCH POLITYK PROJEKCJA 2035 SCENARIUSZ DOTYCHCZASOWY PROJEKCJA 2035 ROK 2008 STAN RZECZY WĘGIEL ROPA GAZ EN NUKLEARNA EN.WODNA BIOMASA POZOSTAŁE OZE 0% 20% 40% 60% 80% 100% * IEA PARYŻ 09 LISTOPADA 2010

iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … światowe zapotrzebowanie na węgiel wg Scenariusza Nowych Polityk (kamienny, brunatny, koks) [Mtce] 1980 2008 2020 2035 KRAJE OECD KRAJE POZA OECD RAZEM UDZIAŁ KRAJÓW POZA OECD 1 379 1 612 1 452 1 021 1 181 3 124 4 213 4 600 2 560 4 736 5 665 5 621 46% 66% 74% 82% * IEA PARYŻ 09 LISTOPADA 2010

WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … końcowe zużycie energii elektrycznej wg Scenariusza Nowych Polityk [TWh] 1980 2008 2020 2035 KRAJE OECD KRAJE POZA OECD ŚWIAT RAZEM 4 739 9 244 10 339 11 566 971 7 575 12 841 18 736 5 710 16 819 23 180 30 302 * IEA PARYŻ 09 LISTOPADA 2010

WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … produkcja energii elektrycznej z węgla w podziale na regiony wg Scenariusza Nowych Polityk [TWh] CHINY INDIE KRAJE POZA OECD OECD 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000 12 000 * IEA PARYŻ 09 LISTOPADA 2010 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035

WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … emisja CO2 związana z energią w podziale na paliwa wg Scenariusza Nowych polityk [Gt] GAZ ROPA WĘGIEL 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 4,0 * IEA PARYŻ 09 LISTOPADA 2010 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035

WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … profil wiekowy i zainstalowane moce energetyki termalnej i jądrowej w podziale na regiony w 2008 [GW]   10 - 20 20 - 30 30 - 40 40 - 50 PONAD 50 LAT WIEK : KRAJE POZA OECD 10 - 20 20 - 30 30 - 40 40 - 50 PONAD 50 LAT WIEK : WĘGIEL GAZ ROPA EN NUKLEARNA 150 350 550 750 MOCE [GW] : * IEA PARYŻ 09 LISTOPADA 2010 KRAJE OECD 150 350 550 750 MOCE [GW] :

WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … w związku z raportem* … stan rzeczy elektroenergetyki w Polsce nie tylko z wymogów Pakietu Klimatycznego UE wyznacza wyraźną - niezwykle konieczną zmianę dotychczasowych tendencji inwestycyjnych na miarę zagrożeń bezpieczeństwa energetycznego kraju ! * IEA PARYŻ 09 LISTOPADA 2010

… dekapitalizacja infrastruktury elektroenergetyki w Polsce** [%] iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … przypomnijmy sobie ! … w związku z raportem* … dekapitalizacja infrastruktury elektroenergetyki w Polsce** [%] 0 % 20 % 40 % 60 % 80 % 75% 73% 71% 63% ELEKTROWNIE SIECI PRZESYŁOWE SIECI DYSTRYBUCYJNE CIEPŁOWNICTWO * IEA PARYŻ 09 LISTOPADA 2010 ** opracowano na podstawie prezentacji : - K. ŻMIJEWSKI W-WA 27 STYCZNIA 2011

iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … w związku z raportem* … z Polityki Energetycznej Polski do 2030 roku OZE 18,8% 40,87 TWh POZOSTAŁE 0,6% PALIWO JĄDROWE 15,7% 34,13 TWh WĘGIEL KAMIENNY 35,8% 77,83 TWh ZASOBY WĘGLA KAMIENNEGO I BRUNATNEGO W POLSCE STANOWIĄ O ICH ZNACZENIU W UBEZPIECZENIU ENERGETYCZNYM POLSKI ALE TAKŻE SĄ ISTOTNE DLA BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO UE ! PRODUKTY NAFTOWE 1,5% GAZ ZIEMNY 6,6% WĘGIEL BRUNATNY 21,0% 45,65 TWh … ten stan rzeczy wyznacza wyraźną rozbieżność pomiędzy wymaganiami ekologicznymi ze strategii UE a rzeczywistością polskiej elektroenergetyki ! * IEA PARYŻ 09 LISTOPADA 2010

WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … RAPORT TO NIE TYLKO ZBIÓR ANALIZ i PROGNOZ DOTYCZĄCYCH ENERGETYKI ŚWIATA ALE CO ISTOTNIEJSZE DLA POLSKIEJ ELEKTROENERGETYKI TO OBRAZ EWOLUOWANIA WYMAGAŃ UE W CAŁYM OBSZARZE RELIZACJI STRATEGII ENERGETYCZNEJ NA NAJBLIŻSZE LATA !!! … to przede wszystkim niezwykle kosztowne wyzwania dla polskiej gospodarki i społeczeństwa w szczególności z kosztów pozyskania uprawnień do emisji CO2 !!! * IEA PARYŻ 09 LISTOPADA 2010

… trudnym do przyjęcia jest jednak polityka klimatyczna UE iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … w związku z raportem … polityka energetyczna UE jest dla Polski do zaakceptowania i korzystna … trudnym do przyjęcia jest jednak polityka klimatyczna UE a w szczególności sposób jej wdrażania przez KE !

… główne cechy unijnej polityki klimatycznej UE : iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … w związku z raportem* … główne cechy unijnej polityki klimatycznej UE : … podstawy naukowe - sporne i kwestionowane … cele – niejasne , wątpliwe, nieprzekonujące … legislacja – nieprzejrzysta i zaskakująca … logika – systemowo sprzeczna w założeniach … rynek – zachowania nieprzewidywalne … finanse – nieprzejrzyste z domniemaniem ukrytych celów … *… opracowano na podstawie wystąpienia w KIG 28 lutego 2011 B. Jankowski Badania Systemowe „EnergSys”

… istotne dla Polski elementy z polityki klimatycznej UE : iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … w związku z raportem* … istotne dla Polski elementy z polityki klimatycznej UE : … wybiórczość kosztów i korzyści w produkcji energii elektrycznej w aspekcie międzynarodowym … wyraźna dyskryminacja technologii paliw stałych – dekarbonizacja … przymuszanie do niesprawdzonych i wątpliwych także w aspekcie ekologicznym technologii CCS … podwyższanie kosztów pozyskania uprawnień do emisji CO2 poprzez aukcjoning … ryzyko utraty przychodów z aukcji … wprowadzanie mechanizmów quasi podatkowych … *… opracowano na podstawie wystąpienia w KIG 28 lutego 2011 B. Jankowski Badania Systemowe „EnergSys”

WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT* … w związku z raportem* … z Pakietu Klimatycznego dla Polski w dłuższym okresie bez dodatkowych zobowiązań sygnalizowanych w raporcie najczęściej szacowane skutki : - zwiększenie cen energii elektrycznej kupowanej od producentów o około 60% wobec scenariusza bez pakietu klimatycznego ! - pomniejszenie PKB do 2020 roku o około 7,4% a później do 2030 roku o około 15,0% ! - koszty dostosowania struktur technologicznych i paliwowych w 2010 roku około 2 mld zł do 8 – 10 mld zł rocznie po 2020 roku ! … w tym stanie rzeczy nie jest to już problem tylko elektroenergetyki w Polsce ale przede wszystkim gospodarki i polityki społecznej państwa !!! - koszty pośrednie to pomniejszenie PKB o 154 mld zł do 2020 roku aby powiększyć się do 2030 roku do ponad 503 mld zł ! - zmniejszenie dochodów rozporządzalnych gospodarstw domowych o około 10% w 2030 roku przy zwiększeniu udziału energii w budżetach domowych z 11% do prawie 15% ! * IEA PARYŻ 09 LISTOPADA 2010 - …

KIG STANOWISKO KIG W SPRAWIE PAKIETU KLIMATYCZNO – ENERGETYCZNEGO i POLITYKI KLIMATYCZNEJ UE NA CZAS SZCZEGÓLNY POLSKIEJ PREZYDENCJI – wybrane fragmenty !

KIG Działając w imieniu naszych członków z obszaru polskiej gospodarki wyrażamy poważne zaniepokojenie skutkami i kosztami wdrożenia w Polsce od roku 2013 postanowień Pakietu Klimatyczno – Energetycznego związanych nie tylko z zakupem uprawnień emisyjnych na aukcji. Jak wykazały dotychczasowe analizy wprowadzenie w życie wszystkich jego zasad będzie miało niekorzystny wpływ na polską gospodarkę: spowoduje skokowy wzrost cen energii elektrycznej i ciepła, pogorszy konkurencyjność polskiej gospodarki, co w konsekwencji doprowadzi do utraty wielu miejsc pracy, doprowadzi do zagrożenia bezpieczeństwa energetycznego, znacząco pogorszy warunki życia społeczeństwa

KIG Wdrażanie w takiej sytuacji Pakietu Klimatyczno – Energetycznego bez mechanizmów kompensujących wzrost kosztów stanowi strategiczne zagrożenie dla całych sektorów polskiej gospodarki ze względu na skumulowanie się wielu niekorzystnych zjawisk Temu zagrożeniu należy się stanowczo przeciwstawić niesie bowiem trudne do oszacowania niekorzystne skutki społeczne !!

KIG … Krajowa Izba Gospodarcza zwraca się do Rządu Polskiego o podjęcie na forum unijnym, a także krajowym zdecydowanych działań dla zahamowania rosnących kosztów gospodarczych i społecznych z eskalowania polityki klimatycznej. Dotyczy to kilku krajów UE, ale przede wszystkim Polski ze specyficznej, bo znaczącej konsumpcji paliw stałych … ostatnie awarie elektrowni jądrowych w Japonii stwarzają okoliczności do podjęcia takich działań ale także dla istotnych przemyśleń strategicznych !!!

KIG W przypadku niepowodzenia tych inicjatyw wnioskujemy o przygotowanie przez rząd skutecznych działań zmierzających do pomniejszenia zagrożeń płynących z kosztów wdrażanego Pakietu Klimatyczno – Energetycznego w tym podjęcia działań legislacyjnych podważających zasadność ich podejmowania w strukturach UE ! … jedną z możliwości wymagających rozważenia jest też przygotowanie rozwiązań prawnych pozwalających na złagodzenie oddziaływania prawa unijnego na terenie Polski w sytuacji zagrożenia ważnego interesu społecznego lub gospodarczego ! … przykładem podobnych działań podjętych na forum unijnym była niedawna pomoc finansowa dla zagrożonych krajów strefy Euro, która została podjęta wbrew aktualnemu stanowi prawnemu może być ona precedensem na który może powołać się Polska !!!

… jutro – PLAN DZIAŁAŃ DLA PRZEJŚCIA DO KONKURENCYJNEJ i NISKOEMISYJNEJ GOSPODARKI W 2050 ROKU ! – jak może być ?

iea WORLD ENERGY OUTLOOK 2010 RAPORT … istotne ze zbioru sygnalizowanych działań niskoemisyjnej polityki gospodarczej UE na rok 2050 ( wybrane ): Redukcja emisji gazów cieplarnianych tu CO2 w stosunku do roku 1990 : 2005 2030 2050 ENERGIA - 7 - 54 do - 68 - 93 do - 99 PRZEMYSŁ - 20 - 34 do - 40 - 83 do - 87 !!! … i co dalej ? TRANSPORT* + 30 + 20 do - 9 - 83 do - 87 MIESZKALNICTWO i USŁUGI - 12 - 37 do - 53 - 88 do - 91 * … z lotnictwem bez transportu morskiego

HERBERT LEOPOLD GABRYŚ … więcej hlg@onet.pl DZIĘKUJĘ ! W OPRACOWANIU WYKORZYSTANO : 1- OPRACOWANIA WŁASNE HLG 2- OPRACOWANIA ARE S.A. W TYM INTERNET CIRE 3- MAT PSE OPERATOR S.A. 4 - WORLD ENERGY OUTLOOK 2009 - RAPORT IEA, LISTOPAD 2010. 5 - MONTHLY ELECTRICITY STATISTICS - OECD/IEA, SEPTEMBER 2010 HERBERT LEOPOLD GABRYŚ