Aprobata promiskuityzmu kobiet i mężczyzn udzielana przez młode kobiety Aleksandra Jaguścik, Estera Nowicka, Małgorzata Skwierczyńska pod opieką dr Joanny Rajchert Słowa kluczowe: aprobata społeczna, dezaprobata społeczna, promiskuityzm, zachowania seksualne

Wstęp teoretyczny Promiskuityzm – intensywne angażowanie się w przypadkowe kontakty seksualne z wieloma osobami, z którymi przeważnie nie przewiduje się kontynuowania znajomości w innym wymiarze (Ellis, 1968). Teoria ewolucyjna: kobieta wierna jest jednemu mężczyźnie, ponieważ zależy jej przede wszystkim na świadczonej przez niego ochronie; mężczyzna szuka licznych partnerek seksualnych, ponieważ zależy mu przede wszystkim na jak najszerszym rozpowszechnianiu materiału genetycznego (Buss, 2003).

Na życie seksualne kobiety najbardziej wpływają czynniki społeczno-kulturowe. Seksualność kobiety przez wiele stuleci w okręgu cywilizacji zachodnioeuropejskiej i amerykańskiej była tematem tabu. Do połowy XX wieku swoje najważniejsze obowiązki kobiety pełniły w domu, co w oczywisty sposób ograniczało ich aktywność seksualną. Te z nich, które nie dbały o życie w cnocie, spotykały się z wykluczeniem społecznym, w skrajnych przypadkach kończącym się dla nich nawet śmiercią (Imieliński, 1989). Uważano, że kobieta nie posiada popędu seksualnego, a jedynie rozrodczy; że nie przeżywa podniecenia seksualnego ani orgazmu (Imieliński, 1989). Zmiany wprowadziła rewolucja seksualna, w szczególności postęp w metodach antykoncepcji oraz badania naukowców takich jak Havelock Ellis czy Wilhelm Stekel, którzy obalili teorie mówiące o oziębłości czy braku popędu seksualnego u kobiet (Imieliński, 1989).

Skutkami promiskuistycznych kontaktów w przypadku mężczyzn może być zyskanie pozytywnej opinii, a nawet stałego związku, natomiast w przypadku kobiet poczucie winy, przygnębienia, opinia „ladacznicy”, również niebezpieczeństwo gwałtu (Bradshaw, Kahn i Saville, 2010). Osoby zachowujące się rozwiąźle nie są postrzegane jako odpowiedni kandydaci na przyjaciół (Coutinho, Hartnett i Sagarino, 2007). Do dziś dziewczynkom przyzwala się na mniejszą autonomię we wszelkich aspektach życiowych niż chłopcom (Kaczorowska, 2011; Miluska, 2011). Niektórzy badacze większą swobodę seksualną kobiet utożsamiają z ich próbą naśladowania męskich wzorów zachowania. Rozwiązłość seksualna jest więc postrzegana jako sprawa męska (Imieliński, 1989).

Cel i hipotezy Pytanie badawcze: czy kobiety promiskuityczne są oceniane gorzej niż mężczyźni? Hipotezy: Aprobata udzielana kobietom przejawiającym promiskuityzm będzie niższa niż ta, która udzielana jest podobnie postępującym mężczyznom. Wystąpią różnice w aprobacie udzielanej przez osoby studiujące na studiach licencjackich/magisterskich i przez doktorantów/doktorów. Wraz z upływem lat społeczeństwo polskie cechuje się postępującą liberalizacją dotyczącą sfery seksualnej (Komorowska-Pudło, 2013). Studenci, jako młodsza kohorta, prawdopodobnie będą więc wyżej aprobować promiskuistyczne zachowania niż doktoranci czy doktorzy.

Pilotaż i ocena sędziów kompetentnych Uczestnikami badania były studentki (48 osób) i wykładowczynie (36 osób) na Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Wszystkie są młodymi dorosłymi (w wieku 20 – 35 lat). Badanie zostało przeprowadzone na APS w pierwszym kwartale 2014 roku. Metoda Pilotaż i ocena sędziów kompetentnych Do stworzenia narzędzia przeprowadziłyśmy ocenę sędziów kompetentnych i pilotaż. Ocena sędziów polegała na określeniu, czy zaproponowany przez nas kwestionariusz (i zawarty w nim opis osoby oraz pytania do tego opisu) pozwolą zrealizować nasz cel badania. 2. Następnie poprawiony na tej podstawie kwestionariusz został poddany badaniu pilotażowemu (107 osób) i udoskonalony w oparciu o analizę alfy Cronbacha.

Narzędzie – składało się z 2 części: 1. kwestionariusza własnego i 2. Testu Przymiotnikowego ACL 1. Kwestionariusz własny, poza wprowadzeniem, instrukcją, metryczką itp., składał się z: opisu promiskuistycznie postępu-jącej osoby (Bartosza lub Natalii), pytań dotyczących tego opisu, na które badani odpowiadali na 5. stopniowej skali Likerta. Odpowie-dzi na te pytania opracowałyśmy łącznie tworząc zmienną „dezaprobata”. Bartosz jest osobą towarzyską, lubi spędzać czas z ludźmi. Ciężko mu usiedzieć w domu i dlatego chodzi na imprezy, do klubów lub na tzw. domówki przynajmniej raz w tygodniu. Otwarcie mówi, że lubi seks i często zmienia partnerki seksualne. Bywa, że nie pamięta imienia osoby, z którą spędził noc. Jest przy tym bardzo ostrożny, zawsze dba o zabezpieczenie się przed chorobami wenerycznymi czy nieplanowaną ciążą. Ceni sobie niezależność. Nie ma określonego typu kobiet, które szczególnie mu się podobają – większe znaczenie ma tzw. chemia i to, czy dana osoba wydaje mu się otwarta, odważna i również ma niezobowiązujące podejście do seksu. Unika przy tym kontaktów seksualnych z kobietami, które są w stałych związkach. Ma 26 lat, jest doktorantem w Instytucie Fizyki Organicznej PAN. Czy tekst opisuje osobę: która często wstydzi się swojego zachowania; która powinna wstydzić się swojego zachowania; zachowującą się zgodnie z normami społecznymi; zachowującą się w akceptowalny dla Pani sposób; postępującą niemoralnie; lubianą przez ludzi; godną szacunku; odpowiedzialną; wartą naśladowania; zachowującą się nieprzyzwoicie; z którą chętnie by się Pani zaprzyjaźniła; z którą chętnie spędzałaby Pani czas na imprezach; którą chętnie zaprosiłaby Pani na obiad u rodziców; która będzie w przyszłości dobrym ojcem. 2. W Teście Przymiotnikowym ACL badani charakteryzowali osobę opisaną w naszym kwestionariuszu.

Wyniki Dane uzyskane z naszego kwestionariusza opracowałyśmy za pomocą testu ANOVA. Osoby badane udzielają większej aprobaty promiskuistycznym kobietom niż mężczyznom (p=0,014, F=6,259, ɳ2=0,073). Nasza hipoteza nie potwierdziła się. Ponadto promiskuistyczną kobietę badane oceniają jako postępującą mniej niemoralnie (p=0,034, F=4,674, ɳ2=0,054) niż promiskuitsyczny mężczyzna, jako bardziej godną szacunku (p=0,001, F=12,648, ɳ2=0,134), jako lepszego rodzica w przyszłości (p=0,003, F=9,151, ɳ2=0,100), jako taką, z którą by się chętniej zaprzyjaźniły (p=0,033, F=4,704, ɳ2=0,054) dezaprobata Wykres 1. Poziom dezaprobaty dla promiskuistycznego mężczyzny i kobiety. i którą chętniej zaprosiłyby na obiad u rodziców (p=0,001, F=10,904, ɳ2=0,117). Okres edukacyjny nie różnicował dezaprobaty dla promiskuistycznego mężczyzny i kobiety (p=0,367).

Dane uzyskane z kwestionariusza ACL pokazują, że najczęściej wybierane przymiotniki różnią się w zależności od płci opisywanej osoby. Do opisu kobiet najczęściej użyto: aktywny (36) towarzyski (33) bez zahamowań (33) energiczny (32) poszukujący przyjemności (31) zaś do opisu mężczyzn: aktywny (38) poszukujący przyjemności (38) pewny siebie (35) energiczny (34) bez zahamowań (32) W grupie kobiet wybrano więcej aprobujących przymiotników (takich, które nie mają pejoratywnego lub neutralnego wydźwięku: „aktywny”, „towarzyski”, „energiczny”) niż do opisu mężczyzn („aktywny”, „energiczny”). Przymiotnikiem „poszukujący przyjemności” badane oceniały częściej mężczyzn, zaś tylko w przypadku kobiet pojawiło się określenie odnoszące się do relacji charakteryzowanej osoby z innymi („towarzyski”).

Dyskusja i konkluzje Bibliografia Okres edukacyjny nie koreluje istotnie ze stopniem udzielanej dezaprobaty być może z powodu zbyt małej różnicy wieku. Według Levain i Tissier (2012), nie ma sensu doszukiwać odmienności w postrzeganiu seksu wewnątrz jednego pokolenia. Hipoteza pierwsza nie potwierdziła się być może dlatego, że osoby badane – jako kobiety – mogły osobiście odnieść się do treści zaprezentowanego opisu i np. obawiać się, że zostaną potencjalnymi ofiarami promiskuistycznego mężczyzny. Poza tym, dążąc do autowalo-ryzacji, mogą wyżej aprobować kobiety, z którymi z oczywistych względów utożsamiają się bardziej niż z mężczyznami (Wojciszke, 2009). Z drugiej strony, zaobserwowana zależność stoi w opozycji do większości dotychczasowych opracowań na temat aktywności seksualnej obu płci (Imieliński, 1989; Bradshaw, Kahn i Saville, 2010), więc może takie wyniki należy tłumaczyć dynamicznie zmieniającą się mentalnością i obyczajowością (Gola, 2008). Na podstawie wskazywanych przymiotników można wnioskować, że mężczyźni byli oceniani jako bardziej kierujący się hedonizmem w życiu niż kobiety, zaś kobiety częściej niż mężczyźni oceniane były jako towarzyskie, co może wiązać się z obrazem kobiety jako tej, która nawiązuje i dba o pozytywne stosunki. Być może ocenianie kobiet jako towarzyskich opiera się na wrażeniu zawierania przez nią pewnej relacji, nie jak w przypadku mężczyzn – poszukiwania czystej przyjemności, i w ten sposób nadaje zachowaniu promiskuitystycznemu bardziej akceptowalny charakter. 1. Bradshaw, C., Kahn, S. K., Saville, K. S. (2010). To Hook Up or Date: Which Gender Benefits? Sex Roles, 62, 661–669. 2. Buss, D. (2003). Ewolucja pożądania. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 3. Coutinho, S., Hartnett, J. L., Sagarino, B. J. (2007). Understanding Promiscuity in Strategic Friend Selection from an Evolutionary Perspective, North American Journal of Psychology, 9, 2, 257-274. 4. Ellis, A. (1968). Sexual Promiscuity in America. Annals of the American Academy of Political and Social Science, 378, 58-67. 5. Gola, B. (2008). Modele zachowań seksualnych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. 6. Imieliński, K. (1989). Kobieta i seks. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza. 7. Kaczorowska, E. (2011). Role społeczne kobiet i mężczyzn dawniej i współcześnie. W:B. Bartosz (red.), Kobiecość i męskość. Komunikacja, relacje, społeczeństwo (s. 37-46). Warszawa: ENETEIA . Bibliografia 8. Komorowska-Pudło ,M. (2013). Seksualność młodzieży przełomu XX i XXI wieku. Kraków: Wydawnictwo WAM. 9. Levain, M., Tissier, (2012). La génération Y par elle-même: Quand les 18-30 ans réinventent la vie. Paryż: Francois Bourin Editeur. 10. Miluska, J. (2011). Czy kobiety są gorsze? Obrazy społeczne kobiet i innych kategorii społecznych. W:B. Bartosz (red.), Kobiecość i męskość. Komunikacja, relacje, społeczeństwo (s. 17-36). Warszawa: ENETEIA. 11. Wojciszke, B. (2009). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholae.