ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI i finansowanie ich ze środków europejskich FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH Prof. UAM dr hab. PAWEŁ CHURSKI Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Zakład Analizy Regionalnej e-mail: chur@amu.edu.pl http://www.churski.pl

GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH W POLSCE FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH W POLSCE

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … PODSTAWOWE POJĘCIA Publiczne środki europejskie są udostępniane w Polsce w ramach programów pomocy. Programy pomocy stanowiąc formę pomocy zagranicznej przekazywanej z kraju-dawcy do kraju-biorcy i mogą dotyczyć zasobów kapitału: ludzkiego, finansowego, materialnego itp. Podstawowym celem udzielania tej pomocy jest rozwój społeczno-ekonomiczny w państwach i regionach o niższym poziomie rozwoju. Środki finansowe tych programów pochodzą przede wszystkim ze źródeł rządowych krajów-dawców (np.: Fundusze Strukturalne), ale także z innych źródeł społecznych lub prywatnych (np. niektóre Programy Bilateralne). Pomoc finansowa udzielana w ramach programów pomocy może mieć różną formę: bezpośredniej pomocy bezzwrotnej, pomocy zwrotnej, pomocy w postaci dofinansowania spłat odsetek kredytu, pomocy w postaci funduszu gwarancyjnego, pomocy w postaci udziału kapitałowego lub inną.

państwami stowarzyszonymi – Polska: Układ Europejski (1991) FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … SYSTEMATYZACJA ŚRODKÓW EUROPEJSKICH W następstwie transformacji systemowej zapoczątkowanej w państwach Europy Środkowo-Wschodniej po 1989 r. Unia Europejska uruchomiła specjalne instrumenty wsparcia finansowego w postaci specjalnych programów i funduszy dla tych krajów, które szybko stały się: państwami stowarzyszonymi – Polska: Układ Europejski (1991) państwami negocjującymi członkostwo – Polska: 1998-2004 państwami członkowskimi – Polska: 1 maja 2004 r.

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … SYSTEMATYZACJA ŚRODKÓW EUROPEJSKICH W ramach procesu funkcjonowania programów pomocy w Polsce wyróżnić można trzy etapy: I Etap - okres 1989-1999, w którym udzielana pomoc ewoluowała od pomocy humanitarnej oraz doradczej i szkoleniowej w latach 1989-1993, poprzez pomoc przeznaczaną w znacznym stopniu na inwestycje (głównie regionalne) w latach 1993-1997, aż do pomocy podporządkowanej potrzebom przygotowań do integracji europejskiej w latach 1997-1999. II Etap - okres 2000-2004, czyli pomoc udzielaną przede wszystkim w formie Funduszy Przedakcesyjnych, skierowaną do państw stowarzyszonych z Unią, które rozpoczęły już negocjacje o członkostwo w UE. III Etap - okres po 1 maja 2004r., czyli okres członkostwa w UE i pełnego uczestnictwa unijnej polityce regionalnej finansowanej przede wszystkim środkami Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności.

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … SYSTEMATYZACJA ŚRODKÓW EUROPEJSKICH I Etap - okres 1989-1999, w którym udzielana pomoc ewoluowała od pomocy humanitarnej oraz doradczej i szkoleniowej w latach 1989-1993, poprzez pomoc przeznaczaną w znacznym stopniu na inwestycje (głównie regionalne) w latach 1993-1997, aż do pomocy podporządkowanej potrzebom przygotowań do integracji europejskiej w latach 1997-1999.

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … LATA DZIEWIĘĆDZIESIĄTE W latach 1989-1999 Polska korzystała z trzech najważniejszych źródeł pomocy zewnętrznej, która odgrywała istotne znaczenie dla kształtowania podstaw nowego modelu polityki regionalnej: PROGRAM PHARE PROGRAMY WSPÓLNOTOWE PROGRAMY BILATERALNE Największe znaczenie w tym okresie dla wsparcia procesu rozwoju regionalnego w Polsce posiadał Program PHARE.

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … LATA DZIEWIĘĆDZIESIĄTE PHARE Programy Podprogramy Cele Programy zrealizowane w ramach PHARE można podzielić zasadniczo na: programy narodowe programy transgraniczne programy wielonarodowe programy horyzontalne Do najważniejszych dla wsparcia procesu rozwoju regionalnego, spośród ponad 50 programów zrealizowanych w ramach PHARE w Polsce, zaliczyć można oraz PHARE-STRUDER oraz PHARE-CBC W latach 1990-1999, według danych Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, wysokość pomocy z Programu PHARE przeznaczona dla Polski wyniosła ok. 2 mld euro, tj. około 30% całego budżetu Programu PHARE w tym okresie. Tym samym wysokość środków oferowanych z Programu PHARE dla Polski wynosiła średnio rocznie 170 - 200 mln euro. (por. Program PHARE w Polsce, 1997; Program PHARE w Polsce, 1999)

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … PHARE-STRUDER dysponował budżetem blisko 80 mln euro, a jego interwencja, dzięki zasadzie komplementarności skutkowała realizacją inwestycji o łącznej wartości ponad 200 mln euro. samochód patrolowo-gaśniczy Land-Rover w nadleśnictwie Bierzwnik budowa sieci światłowodowej w Łodzi Współfinansowanie Targów Szkła i Porcelany organizowanych przez Agencję Rozwoju Regionalnego w Wałbrzychu spotkania małych i średnich przedsiębiorstw- Europartenariat system kaskad i zbiorników wodnych na potoku Klikawa w Lewinie Kłodzkim (por. Realizacja programu PHARE-STRUDER, 1998)

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … PHARE CBC dysponowało budżetem blisko 300 mln euro, a jego średnioroczna interwencja przekraczała poziom 50 mln euro. remont wiaduktu w Sopocie Budowa Terminalu Towarowych Odpraw Celnych w Świecku Jarmark Dominikański w Gdańsku Collegium Polonicum w Słubicach modernizację drogi dojazdowej do przejścia granicznego w Osinowie Dolnym Biologiczna oczyszczalnia ścieków w Białogórzu (por. Program PHARE w Polsce, 1999).

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … SYSTEMATYZACJA ŚRODKÓW EUROPEJSKICH II Etap - okres 2000-2004, czyli pomoc udzielaną przede wszystkim w formie Funduszy Przedakcesyjnych, skierowaną do państw stowarzyszonych z Unią, które rozpoczęły już negocjacje o członkostwo w UE.

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2000-2004 OKRES PRZEDAKCESYJNY 2000 – 2004 okres przedakcesyjny - był konsekwencją: wprowadzonej w 1999 r. reformy administracyjno-terytorialnej kraju potrzeby uporządkowania obszaru polityki regionalnej w okresie negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską W latach 2000-2004 Polska korzystała z trzech zasadniczych zewnętrznych źródeł pomocy, z który wspierała realizację zadań w zakresie rozwoju regionalnego: PROGRAMY PRZEDAKCESYJNE – obejmowały: PHARE II ISPA SAPARD PROGRAMY WSPÓLNOTOWE PROGRAMY BILATERALNE Największe znaczenie w tym okresie dla wsparcia procesu rozwoju regionalnego w Polsce posiadały Programy Przedakcesyjne.

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2000-2004 OKRES PRZEDAKCESYJNY Fundusze Przedakcesyjne obejmowały: Program PHARE II – stanowił kontynuację interwencji PHARE i był ukierunkowany na wspieranie tworzenia efektywnego aparatu administracji publicznej (30%) oraz współfinansowanie projektów inwestycyjnych zapewniających dostosowanie gospodarki i infrastruktury do standardów Unii Europejskiej (70%). Działania regionalne. Program SAPARD – zapewniał wsparcie dla procesu trwałego dostosowania sektora i obszarów wiejskich do członkostwa w UE oraz pomoc we wdrażaniu dorobku prawnego Wspólnot obejmującego te dziedziny. Działania sektorowe. Program ISPA – miał na celu ujednolicenie infrastruktury technicznej w państwach ubiegających się o członkostwo w Unii Europejskiej w zakresie transportu i ochrony środowiska. Działania ponadregionalne. Polska od początku funkcjonowania Funduszy Przedakcesyjnych otrzymywała największe środki finansowe wśród państw Europy Środkowo-Wschodniej. Średniorocznie ponad 1 mld euro. (por. Raport o rozwoju i polityce regionalnej..., 2007)

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2000-2004 OKRES PRZEDAKCESYJNY (por. Raport o rozwoju i polityce regionalnej..., 2007)

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2000-2004 OKRES PRZEDAKCESYJNY Łączna wielkość środków wydatkowanych z PHARE SSG 2000-2003 wyniosła 670 mln euro, przy 213 mln euro jakie wydatkowano z PHARE CBC 2000-2003. (por. Raport o rozwoju i polityce regionalnej..., 2007) Droga dojazdowa do lotniska Katowice-Pyrzowice Przystań dla łodzi w Chałupach Pomorski Park Naukowo-Technologiczny Stacja uzdatniania wody regionu Ponidzie

stanowiły środki unijne. FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2000-2004 OKRES PRZEDAKCESYJNY Łączna wielkość środków wydatkowanych z Programu SAPARD w okresie 2002-2006 wyniosła 4,5 mld zł, z czego 3,4 mld zł (75%) stanowiły środki unijne. (por. Raport o rozwoju i polityce regionalnej..., 2007)

Zgodnie z załącznikiem w ramach Funduszu Spójności FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2000-2004 OKRES PRZEDAKCESYJNY Projekty ISPA: 1,480 mld euro na realizację 69 projektów z zakresu środowiska i transportu. Wzmocnienie nawierzchni drogi krajowej nr 4 na odcinku Kraków - Targowisko rozbudowa sieci kanalizacyjnej w Toruniu Poprawa jakości wody w Białymstoku Zgodnie z załącznikiem do Traktatu Akcesyjnego nieukończone 1 maja 2004 r. projekty były kontynuowane w ramach Funduszu Spójności Modernizacja oczyszczalni ścieków w Przemyślu Modernizacja i rozbudowa drogi krajowej nr 18 (por. Portal http://www.funduszestrukturalne.gov.pl, 2009)

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … SYSTEMATYZACJA ŚRODKÓW EUROPEJSKICH III Etap - okres po 1 maja 2004r., czyli okres członkostwa w UE i pełnego uczestnictwa unijnej polityce regionalnej finansowanej przede wszystkim środkami Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności.

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2004-2006 PIERWSZY OKRES CZŁONKOSTWA 2004 – 2006 pierwsze lata członkostwa w Unii Europejskiej - był konsekwencją: wejścia Polski do Unii Europejskiej konieczności opracowania kolejnych dokumentów strategicznych takich jak Narodowy Plan Rozwoju – NPR - będący podstawą wynegocjowania z Komisją Europejską Community Support Framework –CSF pełnego dostosowania polskiej polityki regionalnej do standardów unijnych w celu stworzenia możliwości dostępu do Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności W pierwszym okresie członkostwa Polski w Unii Europejskiej podstawą absorpcji środków Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności stał Narodowy Plan Rozwoju/Podstawy Wsparcia Wspólnoty 2004-2006, który był realizowany za pomocą Programów Operacyjnych i ich Uzupełnień. Łączny budżet Narodowego Planu Rozwoju przekroczył kwotę 19 mld euro, z czego ponad 12 mld euro (63,2%) pochodziło z Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności. Źródło: Narodowy Plan Rozwoju…, 2003.

SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2004-2006 FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2004-2006 PIERWSZY OKRES CZŁONKOSTWA SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2004-2006

SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2004-2006 FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2004-2006 PIERWSZY OKRES CZŁONKOSTWA SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2004-2006 ZINTEGROWANY PROGRAM OPERACYJNY ROZWOJU REGIONALNEGO (ZPORR) 2.968,5 mln euro z środków Funduszy Strukturalnych, tj. 35,9 % SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY – ROZWÓJ ZASOBÓW LUDZKICH (SPO-RZL) 1.470,0 mln euro z środków Funduszy Strukturalnych, tj. 17,8 % SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY – WZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW (SPO - WKP) 1.251,1 mln euro z środków Funduszy Strukturalnych, tj. 15,1 % SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY – RESTRUKTURYZACJA I MODERNIZACJA SEKTORA ŻYWNOŚCIOWEGO ORAZ ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH (SPO – ROL) 1.192,7 mln euro z środków Funduszy Strukturalnych, tj. 14,4 %  SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY – TRANSPORT (SPO – TRANSPORT) 1.163,4 mln euro z środków Funduszy Strukturalnych, tj. 14,1 % FINANSOWY INSTRUMENT ORIENTACJI RYBOŁÓWSTWA (SPO – RYBY) 201,8 mln euro z środków Funduszy Strukturalnych, tj. 2,5 % PROGRAM OPERACYJNY POMOC TECHNICZNA (PO - PT) 28,3 mln euro z środków Funduszy Strukturalnych, tj. 0,2 %

SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2004-2006 FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2004-2006 PIERWSZY OKRES CZŁONKOSTWA SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2004-2006

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2004-2006 PIERWSZY OKRES CZŁONKOSTWA SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2004-2006 Wykorzystanie środków wspólnotowych w procesie realizacji Narodowego Planu Rozwoju / Podstaw Wsparcia Wspólnoty w Polsce w latach 2004 - 2006 (por. Portal http://www.funduszestrukturalne.gov.pl, 2009)

SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2004-2006 FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2004-2006 PIERWSZY OKRES CZŁONKOSTWA SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2004-2006 (por. Portal http://www.funduszestrukturalne.gov.pl, 2009)

SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2004-2006 FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2004-2006 PIERWSZY OKRES CZŁONKOSTWA SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2004-2006 (por. Niepublikowane dane MRR, 2012) (por. Doświadczenia i szanse regionów..., 2008)

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2007-2013 PIERWSZA PEŁNA PERSPEKTYWA 2007 – 2013 pierwszy pełny okres funkcjonowania w perspektywie finansowej Unii Europejskiej - jest konsekwencją: kolejnej reformy unijnej polityki regionalnej i określenia przez Unię Europejską w pakiecie legislacyjnym oraz Strategicznych Wytycznych Wspólnoty (SWW) (2006) nowych zasad realizacji polityki spójności w perspektywie finansowej 2007-2013 przygotowania przez rząd podstaw systemu polskiej polityki rozwoju w tym jako odpowiedzi na SWW Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia/Narodowej Strategii Spójności (2006) Łączny budżet Narodowej Strategii Spójności wynosił około 85,6 mld euro, z czego 67,3 mld euro (85,0%) pochodziło z europejskich środków publicznych. Źródło: Narodowa Strategia Spójności…, 2006.

SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2007-2013 FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2007-2013 PIERWSZA PEŁNA PERSPEKTYWA SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2007-2013 Źródło: Narodowa Strategia Spójności…, 2006.

SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2007-2013 FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2007-2013 PIERWSZA PEŁNA PERSPEKTYWA SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2007-2013 Przyznana Polsce pula środków wspólnotowych w kwocie 67,3 mld euro w przeważającej części, podobnie jak w innych krajach członkowskich, wspiera przedsięwzięcia w ramach Celu 1 unijnej polityki spójności Konwergencja – 98,8%, tj. 66,5 mld euro. PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO (2006) (PO-IiŚ) 27,8 mld euro z środków wspólnotowych, tj. 41,3 % całkowitej alokacji REGIONALNE PROGRAMY OPERACYJNE (RPO) 15,9 mld euro z środków wspólnotowych, tj. 23,8 % całkowitej alokacji PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI (2006) (PO KP) 9,7 mld euro z środków wspólnotowych, tj. 14,4 % całkowitej alokacji PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA (2007) (PO IG) 8,3 mld euro z środków wspólnotowych, tj. 12,3 % całkowitej alokacji PROGRAM OPERACYJNY ROZWÓJ POLSKI WSCHODNIEJ (PO RPW) 2,3 mld euro z środków wspólnotowych, tj. 3,4 % całkowitej alokacji PROGRAM OPERACYJNY POMOC TECHNICZNA (2006) (PO PT) 0,5 mld euro z środków wspólnotowych, tj. 0,8 % całkowitej alokacji Źródło: Narodowa Strategia Spójności…, 2006.

SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2007-2013 FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2007-2013 PIERWSZA PEŁNA PERSPEKTYWA SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2007-2013 Źródło: Narodowa Strategia Spójności…, 2006.

SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2007-2013 FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2007-2013 PIERWSZA PEŁNA PERSPEKTYWA SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2007-2013 Działania podejmowane w ramach Celu 3 Europejska Współpraca Terytorialna dysponował wsparciem 557,7 mln euro (0,8%). Program współpracy przygranicznej 438,5 mln euro z środków wspólnotowych, tj. 78,6 % całkowitej alokacji 1. Polska-Niemcy (woj.zachodniopomorskie-Meklemburgia) – 50,0 mln euro 2. Polska-Niemcy (woj.lubuskie-Branderburgia) – 50,0 mln euro 3. Polska-Niemcy (woj.lubuskie i dolnośląskie-Saksonia) – 70,1 mln euro 4. Polska-Czechy – 115,8 mln euro 5. Polska-Słowacja – 85,9 mln euro 6. Polska-Litwa – 41,7 mln euro 7. Południowy Bałtyk – 25,0 mln euro Program współpracy transnarodowej 119,2 mln euro z środków wspólnotowych, tj. 21,4 % całkowitej alokacji 1. Region Morza Bałtyckiego – 47,7 mln euro 2. Obszar Środkowo-Wschodni – 71,5 mln euro Dodatkowo udziela się wsparcia przedsięwzięć w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa. W tym przypadku zaplanowana kwota 173,3 mln euro współfinansuje udział Polski w dwóch programach: + Polska-Białoruś-Ukraina + Polska-Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej[1] [1] Rozważa się poszerzenie Programu Polska-Litwa-Obwód Kaliningradzki

SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2007-2013 FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2007-2013 PIERWSZA PEŁNA PERSPEKTYWA SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2007-2013 dolnośląskie   1 213 144 879 kujawsko-pomorskie       951 003 820 lubelskie 1 155 854 549 lubuskie 439 173 096 łódzkie 1 006 380 910 małopolskie 1 290 274 402 mazowieckie 1 831 496 698 opolskie        427 144 813 podkarpackie   1 136 307 823 podlaskie       636 207 883 pomorskie      885 065 762 śląskie 1 712 980 303 świętokrzyskie   725 807 266 warmińsko-mazurskie    1 036 542 041 wielkopolskie 1 272 792 644 zachodniopomorskie       835 437 299 Polska 16 555 615 188   http://www.mrr.gov.pl/rozwoj_regionalny/polityka_regionalna/kontrakty_wojewodzkie/2007_2013/strony/kontrakty_wojewodzkie_2007_2013.aspx Więcej na ten temat: Źródło: Narodowa Strategia Spójności…, 2006.

SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2007-2013 FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … 2007-2013 PIERWSZA PEŁNA PERSPEKTYWA SYSTEM DOSTĘPU DO ŚRODKÓW EUROPEJSKICH 2007-2013 Absorpcja środków unijnych z perspektywy finansowej 2007-2013 (stan na 31 grudnia 2012 r.) (por. Niepublikowane dane MIiR, 2015)

PODSUMOWANIE DOTYCHCZASOWEJ INTERWENCJI ŚRODKÓW EUROPEJSKICH FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … SYSTEMATYZACJA ŚRODKÓW EUROPEJSKICH PODSUMOWANIE DOTYCHCZASOWEJ INTERWENCJI ŚRODKÓW EUROPEJSKICH

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … PODSUMOWANIE DOTYCHCZASOWEJ INTERWENCJI… WARTOŚĆ WSPARCIA Źródło: Opracowanie własne

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … PODSUMOWANIE DOTYCHCZASOWEJ INTERWENCJI… UKIERUNKOWANIE WSPARCIA Źródło: Opracowanie własne

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … PODSUMOWANIE DOTYCHCZASOWEJ INTERWENCJI… WPŁYW INTERWENCJI ŚRODKÓW EUROPEJSKICH NA ZMIANĘ POZIOMU PKB Dzięki funduszom UE w 2007 r. poziom PKB był wyższy o – od 26 mld zł (model MaMoR2) do 31 mld zł (model HERMIN). W kolejnych latach oddziaływanie funduszy dalej będzie się zwiększać, osiągając maksimum (modelu HERMIN w roku 2013, kiedy to poziom PKB będzie wyższy o blisko 176 mld zł. Wg modelu MaMoR2 skala oddziaływania będzie się zwiększać z każdym rokiem, osiągając swoje maksimum (ok. 167 mld zł) w roku 2015. (por. Oddziaływanie Funduszy Strukturalnych..., 2008)

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … PODSUMOWANIE DOTYCHCZASOWEJ INTERWENCJI… WPŁYW INTERWENCJI ŚRODKÓW EUROPEJSKICH NA ZATRUDNIENIE W 2007 r. zaobserwowano znaczący wpływ funduszy unijnych na liczbę pracujących – była ona wyższa dzięki funduszom unijnym o od 123 tys. (model MaMoR2) do 252 tys. (model HERMIN). Tendencja wzrostowa będzie trwała aż do 2013-2014 r., kiedy to liczba osób pracujących będzie wyższa o około 600 tys. (por. Oddziaływanie Funduszy Strukturalnych..., 2008)

FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH GENEZA I PRZEMIANY SYSTEMU DOSTĘPU DO ŚRODKÓW … PODSUMOWANIE DOTYCHCZASOWEJ INTERWENCJI… WPŁYW INTERWENCJI ŚRODKÓW EUROPEJSKICH NA KONWERGENCJE 5 najbiedniejszych województw generuje tylko ponad 15% PKB; 5 najbogatszych – blisko 61% PKB Polski. W celu zahamowania pogłębiających się różnic w rozwoju w okresie 2004-2015 najwyższa kwota funduszy unijnych w relacji do PKB zostanie skierowana do 5 najbiedniejszych województw Polski Wschodniej. Źródło: opracowanie własne

ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI i finansowanie ich ze środków europejskich Dziękuję za uwagę ! FINANSOWANIE PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH Prof. UAM dr hab. PAWEŁ CHURSKI Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Zakład Analizy Regionalnej e-mail: chur@amu.edu.pl http://www.churski.pl