Finanse Unii Europejskiej po rezygnacji Katarzyna Stabryła - Chudzio Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Katedra Finansów Finanse Unii Europejskiej po rezygnacji z członkostwa Wielkiej Brytanii

Integracja – definicje kryterium horyzontu czasowego kryterium mechanizmu funkcjonowania integracji kryterium korzyści z integracji

Etapy integracji Strefa wolnego handlu Unia celna Wspólny rynek Unia gospodarcza Unia polityczna

Unia Europejska – definicje (1) W Encyklopedii PWN z 2006 roku, Unia Europejska określana była jako „międzynarodowe ugrupowanie integracyjne, istniejące od 1 XI 1993, którego podstawą są suwerenne, europejskie państwa narodowe, tworzące związek gospodarczo-polityczny”. W rozwinięciu powyższej definicji przedstawiono Unię Europejską jako strukturę opartą na trzech filarach, z których pierwszy tworzą Wspólnoty Europejskie: Wspólnota Europejska (dawniej Europejska Wspólnota Gospodarcza), Europejska Wspólnota Energii Atomowej i do 2002 roku – Europejska Wspólnota Węgla i Stali, natomiast dwa pozostałe filary dotyczą polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych.

Unia Europejska – definicje (2) Unia Europejska nie była zatem samodzielną organizacją międzynarodową, a podmiotami prawa międzynarodowego i organizacjami międzynarodowymi pozostawały jedynie Wspólnoty Europejskie. Dopiero Traktat Lizboński przekształcił Unię Europejską w jednolitą organizację międzynarodową z osobowością prawną.

TRAKTAT LIZBOŃSKI (1) 29.10.2004 – Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy, kryzys polityczny i negatywne wyniki referendum we Francji i w Holandii, 23.07-19.10.2007 - Konferencja Międzyrządowa, 13.12.2007 – podpisanie TL (TWE – traktat o funkcjonowaniu UE, TUE – nazwa bez zmian), Ratyfikacja.

TRAKTAT LIZBOŃSKI (2) traktat rewizyjny, niepełna reforma ustrojowa – kwestia Euratomu, Wspólnota a Unia, Wysoki Przedstawiciel Unii ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, brak zapisów o symbolach Unii, ograniczenie składu KE po 2014 roku, procedura głosowania między 2014 a 2017, rozszerzony katalog decyzji, które będą mogły być podejmowane większością głosów,

TRAKTAT LIZBOŃSKI (3) ustanowienie Przewodniczącego Rady Europejskiej, możliwość rezygnacji z członkostwa, PE – wzrost znaczenia procedury współdecydowania, wprowadzenie nazwy „euro” do prawa pierwotnego, wzmocnienie działania Eurogrupy, zmodyfikowana procedura przyjmowania do strefy euro, kryteria konwergencji i nadzór ostrożnościowy – bez zmian.

TL a Konstytucja Traktat rewizyjny rozporządzenia, dyrektywy i decyzje brak zapisów o symbolach Wysoki Przedstawiciel ds. Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Konstytucja ustawa i ustawa ramowa wpisano symbole UE Minister Spraw Zagranicznych Unii

Przyszłość integracji europejskiej (1) Tożsamość europejska Deficyt demokracji Przyspieszenie wzrostu gospodarczego Konsolidacja finansów publicznych Europa dwóch prędkości Tendencje separatystyczne Integracja a globalizacja Konkurencyjność w stosunku do innych państw

Przyszłość integracji europejskiej (2) UE – największy jednolity rynek na świecie, ok. 25% handlu światowego i prawie 70% światowej pomocy dla państw uboższych, UE – gwarant pokojowego współistnienia, wolności i solidarności, w tym solidarności finansowej, UE – podział między politykami a obywatelami, północą a południem, zwolennikami ściślejszej integracji a eurosceptykami, Konieczny alians handlowy z USA (Partnerstwo Transatlantyckie dla Handlu i Inwestycji), UE – jedność w różnorodności, czyli poszanowanie tradycji, kultury, tożsamości narodowej, etnicznej, regionalnej.

Przyszłość integracji europejskiej (3) Tendencje separatystyczne (Hiszpania, Włochy, Francja, Belgia, Wielka Brytania – Szkocja, Irlandia Płn.) Zalety – samodzielność rządów (np. podwyższenie płacy minimalnej, nowe miejsca pracy cofnięcie prywatyzacji, obniżka podatków), własna waluta, tożsamość narodowa, przejęcie dochodów ze złóż naturalnych Wady – pozostanie poza UE, odbudowanie zaufania do nowej waluty, spełnienie kryteriów konwergencji w przyszłości, zbyt duże poluzowanie polityki fiskalnej może doprowadzić do bardzo restrykcyjnych działań w przyszłości, przejęcie części długu publicznego dotychczasowego wspólnego państwa, konieczność podpisania nowych umów międzynarodowych

Cele „Europa 2020” Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku od 20 do 64 lat powinien wynosić 75%. Trzy procent PKB UE należy przeznaczać na inwestycje w badania i rozwój. Unia powinna zmniejszyć wytwarzane przez siebie emisje CO2 o 20 %, o tyle samo zwiększyć swoją wydajność energetyczną i zwiększyć do 20 % udział odnawialnych źródeł energii w swoim ogólnym zużyciu energii. Odsetek osób przedwcześnie porzucających naukę należy ograniczyć do poziomu poniżej 10%, a co najmniej 40% osób z młodego pokolenia powinno zdobywać wyższe wykształcenie. Liczbę osób zagrożonych ubóstwem należy zmniejszyć o 20 mln.

Źródło: www.europa.eu

Brexit 23 czerwca 2016 roku w referendum na temat przyszłości Wielkiej Brytanii w relacji z Unią Europejska wzięło udział 72,2% uprawnionych do głosowania. Za wystąpieniem z UE opowiedziało się 51,9% głosujących. Referendum zostało ogłoszone przez Davida Camerona w styczniu 2013 roku.

UE a państwa członkowskie (1) Artykuł 49 TUE  Każde państwo europejskie, które szanuje wartości, o których mowa w artykule 2, i zobowiązuje się je wspierać, może złożyć wniosek o członkostwo w Unii. O wniosku tym informuje się Parlament Europejski i parlamenty narodowe. Państwo ubiegające się o członkostwo kieruje swój wniosek do Rady, która stanowi jednomyślnie po zasięgnięciu opinii Komisji oraz po otrzymaniu zgody Parlamentu Europejskiego, udzielonej większością głosów jego członków. Brane są pod uwagę kryteria kwalifikacji uzgodnione przez Radę Europejską. Warunki przyjęcia i wynikające z tego przyjęcia dostosowania w Traktatach stanowiących podstawę Unii są przedmiotem umowy między Państwami Członkowskimi a Państwem ubiegającym się o członkostwo. Umowa ta podlega ratyfikacji przez wszystkie umawiające się Państwa, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

UE a państwa członkowskie (2) Artykuł 50 TUE  Każde Państwo Członkowskie może, zgodnie ze swoimi wymogami konstytucyjnymi, podjąć decyzję o wystąpieniu z Unii. Państwo Członkowskie, które podjęło decyzję o wystąpieniu, notyfikuje swój zamiar Radzie Europejskiej. W świetle wytycznych Rady Europejskiej Unia prowadzi negocjacje i zawiera z tym Państwem umowę określającą warunki jego wystąpienia, uwzględniając ramy jego przyszłych stosunków z Unią. Jest ona zawierana w imieniu Unii przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego. Traktaty przestają mieć zastosowanie do tego Państwa od dnia wejścia w życie umowy o wystąpieniu lub, w przypadku jej braku, dwa lata po notyfikacji, o której mowa w ustępie 2, chyba że Rada Europejska w porozumieniu z danym Państwem Członkowskim podejmie jednomyślnie decyzję o przedłużeniu tego okresu. Do celów ustępów 2 i 3 członek Rady Europejskiej i Rady reprezentujący występujące Państwo Członkowskie nie bierze udziału w obradach ani w podejmowaniu decyzji Rady Europejskiej i Rady dotyczących tego Państwa. Większość kwalifikowaną określa się zgodnie z artykułem 238 ustęp 3 litera b) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Nowe warunki relacji Wielkiej Brytanii z Unią Europejską - scenariusze członkostwo w Europejskim Obszarze Gospodarczym (przykład norweski), status podobny do Szwajcarii, wynegocjowanie umowy dwustronnej, takiej jak między UE i Turcją. członkostwo w Światowej Organizacji Handlu bez jakiegokolwiek dodatkowego porozumienia z UE.

Różnice między budżetem państwa i budżetem ogólnym UE rozmiar budżetu, zakres działania, dziedziny, funkcje, zasada równowagi, struktura, programowanie budżetowe, podstawy prawne, instytucje biorące udział w procedurze budżetowej, okres funkcjonowania, źródła dochodów.

Struktura dochodów budżetu Unii Europejskiej w 2017 roku Rodzaj dochodów w EUR w % Cła i składki cukrowe 21 467 000 000 15,96 Podatek od wartości dodanej 16 598 937 750 12,34 Czwarte źródło 93 652 040 715 69,63 Pozostałe dochody 2 772 392 898 2,06 Suma 134 490 371 363 100,00

Budżet Unii Europejskiej w 2017 roku (w mln EUR, ceny bieżące) Środki na płatności Środki na zobowiązania % środków na płatności 1. Inteligentny wzrost gospodarczy 56 521,76 74 898,8 42,03 1a. Konkurencyjność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia 19 320,94 21 312,2 14,37 1b. Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna 37 200,82 53 586,6 27,66 2. Trwały wzrost gospodarczy: zasoby naturalne 54 913,97 58 584,4 40,83 3. Bezpieczeństwo i obywatelstwo 3 786,96 4 428,0 2,82 4. Globalny wymiar Europy 9 483,08 10 162,1 7,05 5. Administracja 9 394,6 9 394,5 6,99 6. Kompensaty 0,00 Instrumenty specjalne 390 533,9 0,29 OGÓŁEM 134 490,37 158 001,8 100,00

PROCENTOWA STRUKTURA DOCHODÓW BUDŻETU UE W WYBRANYCH LATACH Rodzaj dochodów 1973 1983 1993 2003 Cła rolne i składki cukrowe 10,4 9,5 2,9 1,5 Pozostałe cła 40,4 28,1 16,8 10,1 Podatek VAT - 53,2 52,5 22,7 Czwarte źródło 25,2 55,1 Pozostałe dochody 49,2 9,2 2,6 10,5 Ogółem 100

Źródła dochodów budżetu ogólnego Unii Europejskiej w latach 1970-2006 (w %)

Źródło: Ministerstwo Finansów, dostęp: styczeń 2014.

Źródło: Ministerstwo Finansów, dostęp: styczeń 2014.

Źródło: Ministerstwo Finansów, dostęp: styczeń 2014.

Źródło: Ministerstwo Finansów, dostęp: styczeń 2014.