Mierzymy dochód narodowy Oskar Morgenstern, jeden z najwybitniejszych ekonomistów i statystyków, opublikował w 1950 r. pracę "On the Accuracy of Economic Observations", w której wykazał, że błąd pomiaru produktu krajowego brutto (i innych wielkości makroekonomicznych) może wynosić 5 proc., a w skrajnych wypadkach nawet 20 proc. Dlatego Morgenstern mawiał, że GDP (angielski skrót od Gross Domestic Product, czyli produkt krajowy brutto) znaczy "Grossly Distorted Picture", (P….. K…….B…..?) Przekaz Kardynalnie Bzdurny (2007/8) Przekaz Kardynalnego Blefu, Przekaz Kardynalnie Bzdurny (Paulina Nykiel)

2008/9 Pragmatyczna Konfabulacja Bezpodmiotowa Prosty Kłamliwy Bełkot Piękne Kłamstwa Bilansowe Parę Karkołomnych Bezsensów Piracki Krzywy Banał Przekaźnik Kryptograficznego Bezładu Pierońsko Krzywy Bohomaz Państwa Komórka Błędów Państwowa Kumulacja Braków PostKomunistyczny Bajzel Pęk Karygodnych Bzdur Pakiet Kiepskich Bajtów Popis Kiepskiego Bajkopisarza Pokaz Krasomówczej Błazenady Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

2009/2010 PARTYKULARNIE KONIUNKTURALNY BEZŁAD Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Przygłupi Księgowy Badał Przerost Kontroli Biznesu 2010/11 Piękna Kraina Bajek Przygłupi Księgowy Badał Przerost Kontroli Biznesu Polityczna Komedia Biznesu Patologia Kiepskich Badań Pominięcie Kryteriów Badawczych Prosto Ku Bujdom Pomysł Kantowania Badań Tomasz Łoś Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

System rachunków narodowych (system of national account SNA) opublikowany przez ONZ po raz pierwszy w 1952 roku zbiór zasad pomiaru wyników pracy społeczeństwa. Ulepszona wersja SNA, 1993. Simon Kuznetz (Amerykanin) Richard Stone (Brytyjczyk) – twórcy standardu europejska wersja ESA 1995. W tej wersji SNA wprowadzono na przykład szacunki szarej i nielegalnej gospodarki Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

John Richard Nicholas Stone (1913-1991) Simon Smith Kuznets, Charkow, Rosja, (1901-1985) 1971 - Nagroda Nobla „economic statistics, notably the study of national income and economic growth”. 1927-63 – National Bureau of Economic Research. Książki: National Income and Its Composition, 1919 to 1938 (1941) National Product Since 1869 (1946) Economic Growth of Nations (1971). John Richard Nicholas Stone (1913-1991) 1984 - Nagroda Nobla „fundamental contributions to the development of systems of national accounts” Po wojnie – profesor ekonomii stosowanej (applied economics) Cambridge University 1978 – tytuł szlachecki

Podmioty gospodarcze Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa Państwo (?) Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Produkt Krajowy Brutto (PKB, GDP) PKB jest strumieniem nowych produktów – mierzony najczęściej w pieniądzu (dolarach lub złotówkach) by mierzyć realną wartość należy uwzględnić inflację (wtedy realny PKB) PKB odnosi się do produkcji w określonym czasie (najczęściej roku lub kwartału) Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Trzy sposoby liczenia PKB suma wydatków na dobra i usługi różnych podmiotów gospodarczych (gosp. domowych, przedsiębiorstw, państwa i cudzoziemców). suma wielkości produkcji (wartości dodanej) w różnych gałęziach gospodarki (rolnictwo, górnictwo, przemysł, usługi, itp.) suma płac i zysków uzyskanych przez różne grupy wytwarzające PKB. Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Pomiar dochodu przez sumowanie wydatków PKB=Y Y – produkt krajowy brutto C – konsumpcja; I – inwestycje; G – zakupy rządowe; X – eksport netto (export minus import) – bilans wymiany z zagranica. Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Realny PKB Licząc PKB w bieżących złotówkach liczymy PKB nominalny, ale złotówka w 1995 roku to nie ta sama złotówka w roku 2000. Zatem należy policzyć realny PKB –najlepiej byłoby to w fizycznych sztukach, ale jak dodawać samochody do pomarańcz? Dlatego liczy się wartość produktu po cenach realnych (np. w złotówkach z roku 1995) np. 5 mld zł wydano w 1991 roku na zakup koszul Ile wydano w cenach z 1987? 5 * (10/12) (cena koszuli w 1987 do ceny koszuli w 1991) = 4,17 mld zł z 1987 Najczęściej liczy się tzw. deflator (związany ze średnią zmianą cen w danym roku w stosunku do roku bazowego). Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Konwergencja Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Stopy wzrostu PKB Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Kryzys Witold Kwaśnicki (INE, UWr)

pomiar PKB poprzez produkcje: wartość dodaną Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

PKB jako suma wynagrodzeń czynników produkcji (suma dochodów) Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Produkt krajowy i narodowy Irlandii Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Dochody Dochód osobisty – uwzględniają wypłacane przez państwo i przedsiębiorstwa renty, emerytury, zasiłki, jest to zatem całkowity dochód uzyskiwany przez obywateli przed opłaceniem podatków. Dochód rozporządzalny (niekiedy nazywany dochodem do dyspozycji gospodarstw domowych) – od dochodów osobistych odejmujemy płacone podatki. Yd= Y+(Sb-Te)+(B-Td)-D=Y-Te-Td+B+Sb-D Sb – płatności transferowe (subsydiowanie przedsiębiorstw) B – płatności transferowe (dla gospodarstw domowych) Te – podatki pośrednie Td – podatki bezpośrednie D – dochody państwa z własności czynników produkcji. Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Yd= Y+(Sb-Te)+(B-Td)-D=Y-Te-Td+B+Sb-D Y=C+I+G Yd=C+S Yd= Y+(Sb-Te)+(B-Td)-D=Y-Te-Td+B+Sb-D Łącząc te równania i przekształcając mamy: I+G+B+Sb=S+Te+Td+D Przypływy = Odpływy Zatem przypływy pieniądza w ruchu okrężnym (dochody przedsiębiorstw nie będące wydatkami gospodarstw domowych sfinansowanymi dzięki sprzedaży czynników produkcji) = odpływy (czyli dochody gospodarstw domowych i państwa, które nie zostają wydane na konsumpcję) W gospodarce bez państwa: G=B=Sb=Te=Td=D=0 wtedy I=S Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Gospodarka otwarta Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

z powyższych trzech równań wynika tożsamość: D+Td+Te+Z+S= I+G+X+B+Sb Y=C+I+G+X-Z Yd=Y-Te-Td+B+Sb-D Yd=C+S z powyższych trzech równań wynika tożsamość: D+Td+Te+Z+S= I+G+X+B+Sb to równanie można napisać też w innej postaci S-I= (G+B+Sb-Te-Td-D) + (X-Z) Sektor prywatny może oszczędzać więcej, niż inwestuje, pod warunkiem, że zapłaci za to państwo i (lub) zagranica. Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Gospodarka otwarta + państwo F – transfer z sektora państwowego do prywatnego (Sb+B), N – odsetki od długu państwowego, T – podatki, (Te+Td) V – dochody z czynników produkcji i płatności transferowe z zagranicy (netto), Sp – oszczędności prywatne, Sg – oszczędności państwa, Sr – oszczędności reszty świata, Y – PKB, C – konsumpcja, I – inwestycje, G – zakupy rządowe, X – export netto (często X eksport Z import, wówczas eksport netto X=X-Z). (jeśli X<0 to mówimy o deficycie handlowym) Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Globalne inwestycje i oszczędności (jako % ‘światowego PKB’) Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów

Decyzje oszczędnościowo-inwestycyjne przyjmijmy, ze istnieją tylko dwa typy aktywów finansowych: obligacje państwowe (B) i pieniądze emitowany przez państwo (M). Niech D oznacza zmianę w ciągu roku. oszczędności państwa na redukcję długu państwowego lub redukcje ilości pieniądza (równaniem budżetu państwa) nadwyżka oszczędności prywatnych lokowana jest albo w pieniądzach, albo w obligacjach. Reszta świata inwestuje w obligacje rządowe: Dodając aktywa z trzech powyższych równań otrzymujemy powtórnie:

Wynika stąd, że deficyt budżetowy państwa jest finansowany przez wzrost ilości pieniądza lub/i obligacji państwowych. Deficyt handlu zagranicznego jest finansowany przez deficyt budżetowy (jeśli nie ma szarej strefy!). Witold Kwaśnicki (INE, UWr), Notatki do wykładów