(oraz inne aspekty tej sytuacji) Wpływ zmian klimatycznych na ochronę buraka cukrowego przed chorobami i szkodnikami (oraz inne aspekty tej sytuacji) Dr hab. Jacek Piszczek, prof. IOR-PIB

(opłacalne tylko dzięki olbrzymim dopłatom)! Zmiany klimatyczne: są skutkiem bardzo wielu czynników a procesy do nich prowadzące są bardzo skomplikowane, najmodniejsze – efekt wzrostu stężenia CO2 w atmosferze (przed rewolucją przemysłową – 280 ppm, 1996 – 362 ppm, obecnie 403ppm) Apele o ograniczanie emisji CO2 to zdaniem części specjalistów działania czysto polityczne – w podtekście umocnienie pozycji tych, którzy produkują najwięcej energii ze źródeł odnawialnych (opłacalne tylko dzięki olbrzymim dopłatom)!

ALE: pół miliarda lat temu było 23 razy więcej CO2 w atmosferze niż obecnie, a mimo to lądy były pokryte lodowcami - oceany wytwarzają 98% CO2, które znajduje się w atmosferze

Lodowce zaczęły się topić nie w XX w Lodowce zaczęły się topić nie w XX w., ale wtedy, kiedy Ziemia zaczęła wychodzić z małej epoki lodowcowej, która trwała od 1350 do 1880 roku. Współczesne topienie lodowców rozpoczęło się ok. 1750 roku. Przed tym okresem kroniki podawały, że w Alpach lodowce spływały w doliny, niszcząc całe wsie i pola zasypywane gruzem morenowym i lodem. Karczmy na Bałtyku na trasie z Polski do Szwecji! Grenlandia – gdy przybyli na nią w X wieku Wikingowie była ZIELONĄ WYSPĄ!!!

Źródło: Kozyra, Król, Borek - Zagrożenia klimatyczne dla rolnictwa w Polsce i metody adaptacji wobec zmian klimatu http://www.kongresagrobiznesu.pl/materialy

Źródło: Kozyra, Król, Borek - Zagrożenia klimatyczne dla rolnictwa w Polsce i metody adaptacji wobec zmian klimatu http://www.kongresagrobiznesu.pl/materialy

Źródło: Kozyra, Król, Borek - Zagrożenia klimatyczne dla rolnictwa w Polsce i metody adaptacji wobec zmian klimatu http://www.kongresagrobiznesu.pl/materialy

Siewy Lata 80-te – kwiecień - maj Obecnie – marzec - kwiecień

Zbiór – lata 80-te - najpóźniej początek listopada obecnie – do połowy grudnia! Stabilizacja plonów powyżej 60 t/ha

Cztery scenariusze zmian klimatycznych w Polsce (1996) Klimat wilgotny i ciepły: - opady wyższe o 20% (do 700 mm) - temperatury wyższe o 2ºC - stężenie CO2 450 ppm

2. Klimat wilgotny i bardzo wilgotnych - opady wyższe o 20% (do 700 mm) - temperatura wyższa o 4ºC - stężenie CO2 600 ppm

3. Klimat suchy i ciepły - opady niższe o 20% (do 450 mm) - temperatura wyższa o 2ᵒC - stężenie CO2 450 ppm

– opady niższe o 20% (do 450 mm) – temperatura wyższa o 4°C 4. Klimat suchy i bardzo ciepły – opady niższe o 20% (do 450 mm) – temperatura wyższa o 4°C – stężenie CO2 600 ppm

Zmienność średniej rocznej temperatury w Warszawie w okresie 1779-2012

Zmienność wieloletnich sum opadów w Warszawie

Klimat Polski wykazuje od końca XIX wieku systematyczna tendencje do wzrostu temperatury powietrza ze znaczącym wzrostem od roku 1989. Skutkami ocieplania się klimatu jest wzrost występowania groźnych zjawisk pogodowych.

Opady nie wykazują jednokierunkowych tendencji i charakteryzują się okresami mniej lub bardziej wilgotnymi. Zmieniła się struktura opadów głównie w ciepłej porze roku; opady są bardziej gwałtowne, krótkotrwałe, niszczycielskie, powodujące coraz częściej gwałtowne powodzie. Jednocześnie  zanikają opady poniżej 1 mm/dobę. Na podstawie ekspertyz projektu KLIMADA

Szkodniki: Warunki bardziej sprzyjają owadom. Pełne cykle życiowe a w wielu przypadkach zwielokrotnienie ich liczby. 3. Zmiany w synchronizacji między szkodnikiem a jego naturalnymi wrogami. 4. Zmiany w geograficznym rozprzestrzenieniu (migracje na północ - zimowanie na nowych terenach). 5. Częstsze użytkowanie insektycydów. Fot. J. Piszczek

Fot. T. Klejdysz Szarek komośnik

Fot. A. Ulatowska

Fot. A. Ulatowska

Rolnice

Piętnówki Błyszczki

Mszyce - wektor wirusów: Pierwszy dzień lotów przyspieszony o 14 dni na każdy stopień wzrostu temperatury. Wcześniejszy nalot na młodsze rośliny Partenogeneza – 25-30% szybsza na każde 2ºC wzrostu temperatury.

Nicienie - Skrócenie okresu oczekiwania na pojawienie się w glebie korzeni żywiciela. - Wcześniejsze zasiedlenie – możliwość wygenerowania większej liczby pokoleń (wzrost liczebności). - Skrócenie czasu na działanie naturalnych wrogów (!?) (nowa równowaga).

Przędziorek chmielowiec

Choroby grzybowe: Warunki bardziej sprzyjające rozwojowi grzybów. Skrócenie działania fungicydów systemicznych. Ciepłe lata faworyzują gatunki ciepłolubne (chwościk). Ciepłe zimy – przeżywanie słabszych patogenów. Wzrost znaczenia grzybów atakujących podczas suszy.

Chwościk buraka Okres czasu Południowy wschód Polski Północ Polski Lata 80-te Druga połowa lipca Początek września Przełom XX i XXI wieku Połowa lipca Połowa sierpnia Druga dekada XXI wieku Koniec czerwca pierwsze dni lipca Początek sierpnia Chwościk buraka

Czy warto wykonywać zabieg ochronny Pierwsze plamistości pojawiają się w około 6 dni po wystąpieniu kilkudniowych opadów deszczu (3-4 dni wilgotny łan) przy wysokich temperaturach. Po kolejnych 3-6 dniach na plamach pojawiają się konidia. Po tym okresie rozpoczyna się gwałtowny rozwój choroby. Optimum rozwojowe temp. dnia 25-30°C, nocy powyżej 15°C. - Spadek temperatury 15 do 10°C – spadek aktywności życiowej. - Obniżenie temperatury do i poniżej 10°C całkowicie wstrzymuje proces infekcji i rozwoju choroby. Czy warto wykonywać zabieg ochronny po 10 września?

Odporność C.beticola na fungicydy (izolat L16.18b): Kontrola Epoksykonazol Tiofanat metylu + epoksykonazol Tiofanat metylu

Kontrola Tebukonazol Epoksykonazol + piraklostrobina Azoksystrobina

Substancja czynna: azoksystrobina C. beticola - % izolatów odpornych Lata Werbko -wice Krasny- staw Dobrze- lin Kruszwi -ca Nakło Malbork Klucze- wo 2012 19 (21)* 30 (20) 19 (16) 56 (9)   54 (4) 2015 68 (25) 74 (23) 50 (12) 39 (38) 100 (4) 34 (18) 2016 29 (62) 45 (56) 28 (67) 20 (30) 34 (34) * - liczba przebadanych izolatów

Substancja czynna: tiofanat metylowy C. beticola - % izolatów odpornych Lata Werbko -wice Krasny- staw Dobrze- lin Kruszwi -ca Nakło Malbork Klucze- wo 2012 90 (21)* 90 (20) 94 (16) 100 (9)   100 (4) 2015 61 (25) 61 (23) 92 (12) 94 (38) 94 (18) 2016 95 (62) 100 (56) 94 (67) 93 (30) 100 (34) * - liczba przebadanych izolatów

Substancja czynna: epoksykonazol C. beticola - % izolatów odpornych Lata Werbko -wice Krasny- staw Dobrze- lin Kruszwi -ca Nakło Malbork Klucze- wo 2012 62 (21)* 30 (20) 25 (16) 33 (9)   0 (4) 2015 36 (25) 13 (23) 50 (12) 3 (38) 6 (18) 2016 53 (62) 75 (56) 27 (67) 33 (30) 41 (34) * - liczba przebadanych izolatów

Substancja czynna: tebukonazol C. beticola - % izolatów odpornych Lata Werbko -wice Krasny- staw Dobrze- lin Kruszwi -ca Nakło Malbork Klucze- wo 2012 71 (21) 30 (20) 38 (16) 22 (9)   0 (4) 2015 60 (25) 48 (23) 58 (12) 13 (38) 22 (18) 2016 53 (62) 54 (56) 21 (67) 33 (30) 44 (34) * - liczba przebadanych izolatów

Substancja czynna: epoksykonazol + tiofanat metylu C. beticola - % izolatów odpornych Lata Werbko -wice Krasny- staw Dobrze- lin Kruszwi -ca Nakło Malbork Klucze- wo 2015 32 (25) 17 (23) 58 (12) 11 (38)   0 (4) 28 (18) 2016 69 (62) 79 (56) 34 (67) 37 (30) 44 (34) * - liczba przebadanych izolatów

Substancja czynna: epoksykonazol + piraklostrobina C. beticola - % izolatów odpornych Lata Werbko -wice Krasny- staw Dobrze- lin Kruszwi -ca Nakło Malbork Klucze- wo 2015 12 (25) 30 (23) 8 (12) 0 (38)   0 (4) 0 (18) 2016 18 (62) 16 (56) 18 (67) 13 (30) 26 (34) * - liczba przebadanych izolatów

Rdza buraka

Stemphylium beticola

Guzowatość głowy korzenia buraka – nowe zagrożenie

Rhizobium agrobacter

Aphanomyces cochlioides

Rhizoctonia solani

Rolnictwo jest tą dziedziną gospodarki, która najmocniej reaguje na skutki zmian klimatu. Wynika to z faktu, że wzrost i rozwój roślin będących podstawą pierwotnej produkcji rolnej, w tym produkcji żywności, jest ściśle uzależniony od zmian temperatury, wielkości opadów i stężenia CO2 w atmosferze – głównych czynników powodujących prognozowanie zmian klimatu o podłożu antropogenicznym. Skala tych oddziaływań będzie większa niż w innych krajach Unii Europejskiej ze względu na słabsze gleby występujące w naszym kraju, silniej reagujące na zmiany w gospodarce wodnej.

Co czeka nas w przyszłości? - Zmiany w strukturze upraw rolniczych. - Nowa strategia ochrony roślin. zmiany zachodzące w szkodnikach, grzybach i chwastach, zmiany w skuteczności działania środków ochrony roślin, zmiany w odporności gospodarzy, adaptacja systemów integrowanej ochrony roślin, częstsze stosowanie pestycydów, hodowla odmian ciepłolubnych i odpornych na suszę.

BARDZO DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ