Szczepienia ochronne

Plan prezentacji Wstęp Podział szczepionek Zasady wykonywania szczepień ochronnych Przeciwskazania do szczepień Niepożądane odczyny poszczepienne Program szczepień ochronnych – omówienie Pytania i dyskusja

Szczepienia ochronne Korzystna sytuacja epidemiologiczna większości chorób zakaźnych jest głownie wynikiem skutecznych działań zapobiegawczych. Najskuteczniejszą metodą profilaktyczną w zwalczaniu chorób zakaźnych są szczepienia ochronne Dzięki szczepieniom można uzyskać długotrwałą ochronę przed zakażeniem, a w przypadku realizacji szczepień masowych (wg długoterminowych strategii) można doprowadzić nie tylko do poprawy sytuacji epidemiologicznej, ale w wielu przypadkach również do eliminacji lub eradykacji (wykorzenienia) zachorowań.

Szczepienia ochronne Ponad 200-letnia historia szczepień daje podstawy do dokonywania ocen i podsumowań korzyści z nich wynikających, ale jednocześnie stanowi wyzwanie dla obecnie pracujących lekarzy, aby kontynuować realizację zadań podjętych przez swoich poprzedników.

Szczepienia ochronne Poprawiająca się sytuacja epidemiologiczna wielu chorób zakaźnych lub wręcz ich eliminacja, osiągnięta dzięki szczepieniom, stanowi często pokusę do łatwego rezygnowania za szczepień z błahych powodów. Zagrożeniem dla szczepień jest nasilające się w ostatnich latach oddziaływanie ruchów antyszczepionkowych, co w wielu krajach doprowadziło do pogorszenia stanu uodpornienia populacji przeciw niektórym chorobom zakaźnym, czego konsekwencją są epidemie wyrównawcze oraz zagrożona jest realizacja programów eliminacji i eradykacji chorób zakaźnych.

Szczepienia ochronne Odporność przeciw chorobą zakaźnym jest jednym z istotnych mechanizmów zapewniających człowiekowi funkcjonowanie w środowisku naturalnym.

Odporność Odporność przeciwzakaźna obejmuje: odporność wrodzoną odporność nabytą

Odporność wrodzona Odporność wrodzoną stanowią mechanizmy nieswoiste, eliminujące patogeny niezależnie od ich składu antygenowego. Rozwój tego rodzaju odporności następuje przede wszystkim w okresie rozwojowym w wyniku procesów uwarunkowanych genetycznie, niezależnych od kontaktu z czynnikami zakaźnymi. Przykładem elementów odporności wrodzonej jest działanie ochronne skóry, błon śluzowych, aparatu rzęskowego dróg oddechowych, a także na poziomie molekularnym działanie nieswoiste komórek i aktywnych białek.

Odporność nabyta Odporność nabyta ( zwana uodpornieniem) obejmuje wykształcenie skutecznych mechanizmów ochronnych przed zakażeniem lub chorobą zakaźną oraz utrwalenie informacji o patogenach, z którymi miało się już styczność, w postaci pamięci immunologicznej. Ten rodzaj odporności stanowią mechanizmy swoiste skierowane przeciw poszczególnym typom drobnoustrojów.

PODZIAŁ SZCZEPIONEK

Podział szczepionek Ze względu na sposób wprowadzenia szczepionki Ze względu na rodzaj zawartych antygenów – podziały ilościowe i jakościowe Ze względu na postać szczepionki

Podział szczepionek ze względu na formę antygenu w nich zawartego Szczepionki atenuowane („żywe”) Zawierające żywe, odzjadliwione szczepy drobnoustrojów. Mają w swoim składzie patogeny charakteryzujące się brakiem lub bardzo zminimalizowanymi właściwościami chorobotwórczymi, z jednoczesnym pozostawieniem wszystkich pozostałych cech żywego drobnoustroju, co warunkuje bardzo wysoką immunogenność żywych szczepionek. Szczepionki inaktywowane („zabite”) Zawierające zabite i odtoksycznione zawiesiny drobnoustrojów. Toksoidy (zwane dawniej anatoksynami) Odpowiednio przetworzone produkty metabolizmu bakterii. Szczepionki polisacharydowe Zawierające fragmenty drobnoustrojów – wielocukry otoczki bakteryjnej. Szczepionki polisacharydowe nie tworzą pamięci immunologicznej. Połączenie wielocukru z nośnikiem białkowym (koniugacja) daje możliwość wytworzenia pamięci immunologicznej.

Podział szczepionek ze względu na swoistość Szczepionki monowalentne Są to szczepionki zawierające jeden rodzaj drobnoustroju lub antygeny pochodzące z drobnoustroju jednego rodzaju, jeżeli drobnoustrój ten nie dzieli się na typy. Szczepionki te uodporniają czynnie przeciwko jednej chorobie zakaźnej. Szczepionki poliwalentne Są to szczepionki, które zawierają wszystkie lub kilka typów tego samego drobnoustroju lub antygenów pochodzących z kilku typów tego drobnoustroju. Szczepionki skojarzone Zawierają różne drobnoustroje lub ich antygeny pochodzące z różnych drobnoustrojów (lub rekombinowane otrzymane metodami inżynierii genetycznej), które uodporniają przeciwko kilku chorobom jednocześnie.

Podział szczepionek ze względu na postać szczepionki Szczepionki płynne Produkowane są w postaci gotowej do użycia Szczepionki liofilizowane Produkowane są w postaci proszku umieszczonego w ampułce lub fiolce. Przed szczepieniem proszek należy rozpuścić w rozpuszczalniku dołączonym do opakowania szczepionki.

ZASADY WYKONYWANIA SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH

Niepożądane odczyny poszczepienne (NOP)

NOP Niepożądany Odczyn Poszczepienny (NOP) to niepożądany objaw chorobowy pozostający w związku czasowym z wykonanym szczepieniem ochronnym. W Polsce system monitorowania NOP został wprowadzony w 1996 roku i opiera się na zaleceniach Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w zakresie monitorowania bezpieczeństwa szczepień (WHO Drug Monitoring Programme, Extended Programme Immunization).

System nadzoru nad NOP w Polsce regulują: Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania

NOP - PODZIAŁY I. Ogólne rodzaje i kryteria niepożądanych odczynów poszczepiennych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego NOP CIĘŻKI NOP POWAŻNY NOP ŁAGODNY II. Szczegółowe rodzaje i kryteria niepożądanych odczynów poszczepiennych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego Odczyny miejscowe, w tym odczyny miejscowe po szczepieniu BCG Niepożądane odczyny poszczepienne ze strony ośrodkowego układu nerwowego Inne niepożądane odczyny poszczepienne

NOP - PODZIAŁY I. Ogólne rodzaje i kryteria niepożądanych odczynów poszczepiennych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego NOP CIĘŻKI NOP POWAŻNY NOP ŁAGODNY II. Szczegółowe rodzaje i kryteria niepożądanych odczynów poszczepiennych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego Odczyny miejscowe, w tym odczyny miejscowe po szczepieniu BCG Niepożądane odczyny poszczepienne ze strony ośrodkowego układu nerwowego Inne niepożądane odczyny poszczepienne

NOP CIĘŻKI Jako ciężki niepożądany odczyn poszczepienny kwalifikuje się niepożądany odczyn poszczepienny, który zagraża życiu i może: 1) wymagać hospitalizacji w celu ratowania zdrowia; 2) prowadzić do trwałego ubytku sprawności fizycznej lub umysłowej; 3) kończyć się śmiercią.

NOP POWAŻNY Jako poważny niepożądany odczyn poszczepienny kwalifikuje się niepożądany odczyn poszczepienny, który charakteryzuje się dużym nasileniem objawów w postaci znacznego obrzęku kończyny, silnego jej zaczerwienienia, wysokiej gorączki, ale: 1) nie wymaga zwykle hospitalizacji w celu ratowania zdrowia; 2) nie prowadzi do trwałego uszczerbku dla zdrowia; 3) nie stanowi zagrożenia dla życia.

NOP ŁAGODNY Jako łagodny niepożądany odczyn poszczepienny kwalifikuje się niepożądany odczyn poszczepienny, który nie ma szczególnie dużego nasilenia, a charakteryzuje się występowaniem: 1) miejscowego obrzęku kończyny; 2) silnego miejscowego zaczerwienienia; 3) gorączki.

NOP - PODZIAŁY I. Ogólne rodzaje i kryteria niepożądanych odczynów poszczepiennych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego NOP CIĘŻKI NOP POWAŻNY NOP ŁAGODNY II. Szczegółowe rodzaje i kryteria niepożądanych odczynów poszczepiennych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego Odczyny miejscowe, w tym odczyny miejscowe po szczepieniu BCG Niepożądane odczyny poszczepienne ze strony ośrodkowego układu nerwowego Inne niepożądane odczyny poszczepienne

Odczyny miejscowe, w tym odczyny miejscowe po szczepieniu BCG a) obrzęk, b) powiększenie węzłów chłonnych, c) ropień w miejscu wstrzyknięcia;

Niepożądane odczyny poszczepienne ze strony ośrodkowego układu nerwowego a) encefalopatia, b) drgawki gorączkowe, c) drgawki niegorączkowe, d) porażenie wiotkie wywołane wirusem szczepionkowym, e) zapalenie mózgu, f) zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, g) zespół Guillaina-Barrégo;

Inne niepożądane odczyny poszczepienne a) bóle stawowe, b) epizod hipotensyjno-hiporeaktywny, c) gorączka powyżej 39°C, d) małopłytkowość, e) nieutulony ciągły płacz, f) posocznica, w tym wstrząs septyczny, g) reakcja anafilaktyczna, h) reakcje alergiczne, i) uogólnione zakażenie BCG, j) wstrząs anafilaktyczny, k) zapalenie jąder, l) zapalenie ślinianek, m) porażenie splotu barkowego, n) inne poważne odczyny występujące do 4 tygodni po szczepieniu.

Przeciwskazania do szczepień

PROGRAM SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH

domięśniowo lub podskórnie W ciągu 24 godzin od urodzenia WZW B (pierwsza dawka szczepienia podstawowego) BCG śródskórnie 2 miesiąc życia (7-8 tydzień życia) (druga dawka szczepienia podstawowego) BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE domięśniowo lub podskórnie 4 miesiąc życia (8 tygodni od poprzedniego szczepienia) POLIOMYELITIS

SZCZEPIENIA OBOWIĄZKOWE W POLSCE 5-6 miesiąc życia (6-8 tygodni od poprzedniego szczepienia) BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (trzecia dawka szczepienia podstawowego) HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b POLIOMYELITIS (druga dawka szczepienia podstawowego) domięśniowo lub podskórnie 7 miesiąc życia WZW B 13-14 miesiąc życia ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE (szczepienie podstawowe) STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE

SZCZEPIENIA OBOWIĄZKOWE W POLSCE 16-18 miesiąc życia BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (czwarta dawka szczepienia podstawowego) HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b POLIOMYELITIS (trzecia dawka szczepienia podstawowego) domięśniowo lub podskórnie w 6 roku życia (pierwsza dawka szczepienia przypominającego) (szczepienie przypominające)

SZCZEPIENIA OBOWIĄZKOWE W POLSCE w 10 roku życia ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE (szczepienie przypominające) domięśniowo lub podskórnie w 14 roku życia BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (druga dawka szczepienia przypominającego) w 19 roku życia BŁONICY, TĘŻCOWI (trzecia dawka szczepienia przypominającego)

SZCZEPIENIA OBOWIĄZKOWE OSÓB NARAŻONYCH W SPOSÓB SZCZEGÓLNY NA ZAKAŻENIE W ZWIĄZKU Z PRZESŁANKAMI KLINICZNYMI LUB EPIDEMIOLOGICZNYMI

Przeciw WZW B - obowiązek dotyczy: 1) uczniów szkół medycznych lub innych szkół prowadzących kształcenie na kierunkach medycznych, którzy nie byli szczepieni przeciw WZW typu B 2) studentów uczelni medycznych lub innych uczelni, w których jest prowadzone kształcenie na kierunkach medycznych, którzy nie byli szczepieni przeciw WZW typu B 3) osób wykonujących zawód medyczny narażonych na zakażenie, które nie były szczepione przeciw WZW typu B

Przeciw WZW B - obowiązek dotyczy: 4) osób szczególnie narażonych na zakażenie w wyniku styczności z osobą zakażoną wirusem zapalenia wątroby typu B, które nie były szczepione przeciw WZW typu B 5) osób zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu C 6) osób w fazie zaawansowanej choroby nerek z filtracją kłębuszkową poniżej 30 ml/min oraz osób dializowanych.

1) Dzieci od 2 miesiąca życia do ukończenia 5 roku życia: Przeciwko inwazyjnym zakażeniom STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE - obowiązek dotyczy: 1) Dzieci od 2 miesiąca życia do ukończenia 5 roku życia: a) po urazie lub z wadą ośrodkowego układu nerwowego, przebiegającą z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego b) zakażonych HIV c) po przeszczepieniu szpiku, przed przeszczepieniem lub po przeszczepieniu narządów wewnętrznych lub przed wszczepieniem lub po wszczepieniu implantu ślimakowego

Przeciwko inwazyjnym zakażeniom STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE - obowiązek dotyczy: 2) Dzieci od 2 miesiąca życia do ukończenia 5 roku życia chorujących na: a) przewlekłe choroby serca b) schorzenia immunologicznohematologiczne, w tym małopłytkowość idiopatyczną, ostrą białaczkę, chłoniaki, sferocytozę wrodzoną c) asplenię wrodzoną, dysfunkcję śledziony, po splenektomii lub po leczeniu immunosupresyjnym d) przewlekłą niewydolność nerek i nawracający zespół nerczycowy e) pierwotne zaburzenia odporności f) choroby metaboliczne, w tym cukrzycę g) przewlekłe choroby płuc, w tym astmę

Przeciwko inwazyjnym zakażeniom STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE - obowiązek dotyczy: 3) Dzieci od 2 miesiąca życia do ukończenia 12 miesiąca życia urodzone przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży lub urodzone z masą urodzeniową poniżej 2500 g.

Przeciwko ospie wietrznej – obowiązek dotyczy: Do ukończenia 12 roku życia: a) z upośledzeniem odporności o wysokim ryzyku ciężkiego przebiegu choroby b) z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji c) zakażone HIV, d) przed leczeniem immunosupresyjnym lub chemioterapią 2) Do ukończenia 12 roku życia z otoczenia osób określonych w pkt 1, które nie chorowały na OSPĘ WIETRZNĄ

Przeciwko ospie wietrznej – obowiązek dotyczy: 3) Do ukończenia 12 roku życia, innych niż wymienione w pkt 1 i 2, przebywających w: a) zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych b) zakładach opiekuńczo-leczniczych c) rodzinnych domach dziecka d) domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży e) domach pomocy społecznej f) placówkach opiekuńczo-wychowawczych g) regionalnych placówkach opiekuńczoterapeutycznych h) interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych 4) Innych niż wymienione w pkt 1–3, przebywających w żłobkach lub klubach dziecięcych

SZCZEPIENIA POEKSPOZYCYJNE

SZCZEPIENIA POEKSPOZYCYJNE Przeciwko BŁONICY Przeciwko TĘŻCOWI Przeciwko WŚCIEKLIŹNIE

SZCZEPIENIA ZALECANE Szczepienia wysokoskojarzone 6w1 (DTaP-IPV-Hib-WZWB) lub 5w1 (DTaP-IPV-Hib) Przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym Przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym Przeciwko ospie wietrznej Przeciwko rotawirusom Przeciwko WZW A Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Przeciwko grypie Przeciwko żółtej gorączce Przeciwko durowi brzusznemu Przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu Przeciwko cholerze

SZCZEPIENIA ZALECANE Szczepienia wysokoskojarzone 6w1 (DTaP-IPV-Hib-WZWB) lub 5w1 (DTaP-IPV-Hib) Przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym Przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym Przeciwko ospie wietrznej Przeciwko rotawirusom Przeciwko WZW A Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Przeciwko grypie Przeciwko żółtej gorączce Przeciwko durowi brzusznemu Przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu Przeciwko cholerze

SZCZEPIENIA ZALECANE Szczepienia wysokoskojarzone 6w1 (DTaP-IPV-Hib-WZWB) lub 5w1 (DTaP-IPV-Hib) Przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym Przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym Przeciwko ospie wietrznej Przeciwko rotawirusom Przeciwko WZW A Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Przeciwko grypie Przeciwko żółtej gorączce Przeciwko durowi brzusznemu Przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu Przeciwko cholerze

Szczepienia przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym

SZCZEPIENIA ZALECANE Szczepienia wysokoskojarzone 6w1 (DTaP-IPV-Hib-WZWB) lub 5w1 (DTaP-IPV-Hib) Przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym Przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym Przeciwko ospie wietrznej Przeciwko rotawirusom Przeciwko WZW A Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Przeciwko grypie Przeciwko żółtej gorączce Przeciwko durowi brzusznemu Przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu Przeciwko cholerze

Szczepienie przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym

SZCZEPIENIA ZALECANE Szczepienia wysokoskojarzone 6w1 (DTaP-IPV-Hib-WZWB) lub 5w1 (DTaP-IPV-Hib) Przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym Przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym Przeciwko ospie wietrznej Przeciwko rotawirusom Przeciwko WZW A Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Przeciwko grypie Przeciwko żółtej gorączce Przeciwko durowi brzusznemu Przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu Przeciwko cholerze

SZCZEPIENIA ZALECANE Szczepienia wysokoskojarzone 6w1 (DTaP-IPV-Hib-WZWB) lub 5w1 (DTaP-IPV-Hib) Przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym Przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym Przeciwko ospie wietrznej Przeciwko rotawirusom Przeciwko WZW A Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Przeciwko grypie Przeciwko żółtej gorączce Przeciwko durowi brzusznemu Przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu Przeciwko cholerze

SZCZEPIENIA ZALECANE Szczepienia wysokoskojarzone 6w1 (DTaP-IPV-Hib-WZWB) lub 5w1 (DTaP-IPV-Hib) Przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym Przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym Przeciwko ospie wietrznej Przeciwko rotawirusom Przeciwko WZW A Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Przeciwko grypie Przeciwko żółtej gorączce Przeciwko durowi brzusznemu Przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu Przeciwko cholerze

SZCZEPIENIA ZALECANE Szczepienia wysokoskojarzone 6w1 (DTaP-IPV-Hib-WZWB) lub 5w1 (DTaP-IPV-Hib) Przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym Przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym Przeciwko ospie wietrznej Przeciwko rotawirusom Przeciwko WZW A Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Przeciwko grypie Przeciwko żółtej gorączce Przeciwko durowi brzusznemu Przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu Przeciwko cholerze

SZCZEPIENIA ZALECANE Szczepienia wysokoskojarzone 6w1 (DTaP-IPV-Hib-WZWB) lub 5w1 (DTaP-IPV-Hib) Przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym Przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym Przeciwko ospie wietrznej Przeciwko rotawirusom Przeciwko WZW A Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Przeciwko grypie Przeciwko żółtej gorączce Przeciwko durowi brzusznemu Przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu Przeciwko cholerze

SZCZEPIENIA ZALECANE Szczepienia wysokoskojarzone 6w1 (DTaP-IPV-Hib-WZWB) lub 5w1 (DTaP-IPV-Hib) Przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym Przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym Przeciwko ospie wietrznej Przeciwko rotawirusom Przeciwko WZW A Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Przeciwko grypie Przeciwko żółtej gorączce Przeciwko durowi brzusznemu Przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu Przeciwko cholerze

SZCZEPIENIA ZALECANE Szczepienia wysokoskojarzone 6w1 (DTaP-IPV-Hib-WZWB) lub 5w1 (DTaP-IPV-Hib) Przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym Przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym Przeciwko ospie wietrznej Przeciwko rotawirusom Przeciwko WZW A Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Przeciwko grypie Przeciwko żółtej gorączce Przeciwko durowi brzusznemu Przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu Przeciwko cholerze

SZCZEPIENIA ZALECANE Szczepienia wysokoskojarzone 6w1 (DTaP-IPV-Hib-WZWB) lub 5w1 (DTaP-IPV-Hib) Przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym Przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym Przeciwko ospie wietrznej Przeciwko rotawirusom Przeciwko WZW A Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Przeciwko grypie Przeciwko żółtej gorączce Przeciwko durowi brzusznemu Przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu Przeciwko cholerze

SZCZEPIENIA ZALECANE Szczepienia wysokoskojarzone 6w1 (DTaP-IPV-Hib-WZWB) lub 5w1 (DTaP-IPV-Hib) Przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym Przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym Przeciwko ospie wietrznej Przeciwko rotawirusom Przeciwko WZW A Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Przeciwko grypie Przeciwko żółtej gorączce Przeciwko durowi brzusznemu Przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu Przeciwko cholerze

SZCZEPIENIA ZALECANE Szczepienia wysokoskojarzone 6w1 (DTaP-IPV-Hib-WZWB) lub 5w1 (DTaP-IPV-Hib) Przeciwko inwazyjnym zakażeniom meningokokowym Przeciwko inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym Przeciwko ospie wietrznej Przeciwko rotawirusom Przeciwko WZW A Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Przeciwko grypie Przeciwko żółtej gorączce Przeciwko durowi brzusznemu Przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu Przeciwko cholerze

PYTANIA I DYSKUSJA

BARDZO DZIĘUKUJĘ ZA UWAGĘ 