SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE, w tym przemocy WOBEC DZIECI Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1390) Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020 Warszawa, 29 listopada 2017 r.

Ochrona dzieci przed przemocą Działania mające na celu zapewnienie ochrony i wsparcia osób doznających bądź zagrożonych przemocą, w tym ochrony dzieci przed przemocą realizowane są w oparciu o: przepisy ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1390), postanowienia Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020.

Rozwiązania na rzecz przeciwdziałania przemocy wobec dzieci przewidziane w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1390) W Polsce przepisy dotyczące pomocy i wsparcia dla pokrzywdzonych dzieci oraz ich ochrony zostały zawarte już w preambule do ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, która to wskazuje, że: „uznając, że przemoc w rodzinie narusza podstawowe prawa człowieka, w tym prawo do życia i zdrowia oraz poszanowania godności osobistej, a władze publiczne mają obowiązek zapewnić wszystkim obywatelom równe traktowanie i poszanowanie ich praw i wolności, a także w celu zwiększania skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie”.

W Polsce, począwszy od roku 2010, wprowadzono całkowity zakaz stosowania kar fizycznych wobec dzieci uwzględniając w tym środowisko domowe.

ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY O PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE GMINA: gminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie (w 2016 r. w 2 322 gminach powstały programy co stanowi ponad 94%), tworzenie Zespołów Interdyscyplinarnych (na terenie Polski w 2016 r. w gminach funkcjonowało ogółem 2 505 Zespołów Interdyscyplinarnych), tworzenie grup roboczych (w 2016 r. funkcjonowało w gminach ogółem 74 506 Grup Roboczych).

POWIAT: powiatowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie (w 2016 r. opracowano 297 powiatowych programów przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie), programy profilaktyczne (w 2016 r. ok. 70% powiatów opracowało i realizowało programy służące działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielenie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrażania prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie).

ZADANIA Z ZAKRESU ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ REALIZOWANE PRZEZ POWIAT: SPECJALISTYCZNE OŚRODKI WSPARCIA DLA OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE. PROGRAMY ODDZIAŁYWAŃ KOREKCYJNO-EDUKACYJNYCH DLA OSÓB STOSUJĄCYCH PRZEMOC W RODZINIE.

SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA: wojewódzki program przeciwdziałania przemocy w rodzinie. We wszystkich samorządach wojewódzkich w 2016 r. realizowano programy przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ramowe programu ochrony ofiar przemocy w rodzinie. w 2016 r. w 13 województwach opracowano nowe programy. wszystkie samorządy województw organizują szkolenia dla osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie.

WOJEWODA: w 9 województwach wojewódzcy koordynatorzy opracowali 14 materiałów instruktażowych, zaleceń i procedur postępowania interwencyjnego w sytuacjach kryzysowych związanych z przemocą w rodzinie, dla osób realizujących te zadania. 16 Wojewodów realizowało działania mające na celu monitorowanie zjawiska przemocy w rodzinie; we wszystkich województwach prowadzone i ogłoszone są w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz opublikowane na stronach internetowych rejestry placówek zapewniających miejsca noclegowe; we wszystkich województwach prowadzone i ogłoszone są w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz opublikowane na stronach internetowych rejestry jednostek specjalistycznego poradnictwa. wszystkie samorządy województw organizują szkolenia dla osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie.

Szkolenia były prowadzone we wszystkich 16 województwach. Zwiększanie kompetencji osób realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie - szkolenia dla pracowników „pierwszego kontaktu” Szkolenia były prowadzone we wszystkich 16 województwach. W 2016 r. odbyło się 81 szkoleń. Łącznie zostało przeszkolonych 2 946 pracowników „pierwszego kontaktu”.

Zwiększanie kompetencji osób realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie - szkolenia dla pracowników „pierwszego kontaktu” Szkolenia w większości województw dotyczyły głównie: budowania lokalnych systemów przeciwdziałania przemocy w rodzinie w oparciu o współpracę zespołów interdyscyplinarnych; realizacji programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie, mediacji, pomocy osobom pokrzywdzonym, pracy z rodziną wieloproblemową, pracy z dzieckiem krzywdzonym, pracy z ofiarami przemocy ; diagnozowania przemocy w rodzinie, pogłębiania wiedzy na temat kompetencji służb w ramach procedury „Niebieskie Karty” oraz prowadzenia dokumentacji i ochrony danych osobowych w ramach „Niebieskiej Karty” , prawnych aspektów przeciwdziałania przemocy.

Procedura „Niebieskie Karty” stosowanie procedury „Niebieskie Karty” oraz określenie czynności koniecznych do wykonania przez przedstawicieli służb biorących udział w procedurze „Niebieskie Karty” zostało określone na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”.

Procedura „Niebieskie Karty” W przypadku podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie wobec dziecka czynności podejmowane i realizowane w ramach procedury przeprowadza się w obecności rodzica, opiekuna prawnego lub faktycznego. Jeżeli istnieje podejrzenie, że przemoc w rodzinie wobec dziecka stosują jego rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni, działania z udziałem dziecka przeprowadza się w obecności najbliższej mu innej osoby pełnoletniej oraz psychologa; Należy zaznaczyć, że w posiedzeniu zespołu interdyscyplinarnego nie bierze udziału dziecko, a jego rodzic bądź opiekun prawny czy też osoba najbliższa.

Działania zwiększające skuteczność ochrony dzieci przed krzywdzeniem W przypadkach bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie pracownik socjalny wykonujący obowiązki służbowe ma prawo odebrać dziecko – art. 12 a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. w 2016 r. - 1 214 dzieci, 2015 r.- 1 158 dzieci, 2014 r. - 1 359 dzieci, 2013 r. - 571 dzieci, 2012 r . - 500 dzieci, 2011 r. - 474 dzieci; dzieci przewożone są przede wszystkim do niezamieszkujących wspólnie osób najbliższych w rozumieniu art. 115 Kodeksu karnego, w pieczy zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej; pracownicy socjalni podejmują decyzję wspólnie z Policjantem i przedstawicielem ochrony zdrowia; ostateczną decyzję w sprawie dziecka podejmuje Sąd; rodzice/opiekunowie mają możliwość wnieść zażalenie.

Działania skierowane do osób stosujących przemoc nowe środki zapobiegawcze: nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z osobą pokrzywdzoną i zakaz zbliżania się do niej; wprowadzenie do Kodeksu karnego przepisu obligującego sprawców przemocy w rodzinie do uczestnictwa w odziaływaniach korekcyjno- edukacyjnych bez ich zgody; programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie; programy psychologiczno-terapeutyczne dla osób stosujących przemoc w rodzinie.

Rozwiązania na rzecz przeciwdziałania przemocy wobec dzieci przewidziane w postanowieniach Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014- 2020.

Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014- 2020 Główny cel programu: zwiększenie skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz zmniejszenie skali tego zjawiska Cele szczegółowe: Cel 1: zintensyfikowanie działań profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Cel 2: zwiększenie dostępności i skuteczności ochrony oraz wsparcia osób dotkniętych przemocą w rodzinie. Cel 3: zwiększenie skuteczności oddziaływań wobec osób stosujących przemoc w rodzinie. Cel 4: zwiększenie poziomu kompetencji przedstawicieli instytucji i podmiotów realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w celu podniesienia jakości i dostępności świadczonych usług.

Adresaci Programu Program skierowany jest do: ogółu społeczeństwa, w tym osób zagrożonych przemocą w rodzinie; osób dotkniętych przemocą w rodzinie; osób stosujących przemoc w rodzinie; świadków przemocy w rodzinie; służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie.

Realizatorzy Programu organy administracji rządowej, przy wsparciu państwowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz kościołami i związkami wyznaniowymi a także Prokuratura oraz sądy powszechne; jednostki samorządu terytorialnego, przy współpracy podmiotów lub organizacji pozarządowych oraz kościołów i związków wyznaniowych. program na szczeblu centralnym jest realizowany przez Krajowego Koordynatora Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w randze sekretarza lub podsekretarza stanu na szczeblach wojewódzkich realizatorami Programu są wyznaczeni przez wojewodów Wojewódzcy Koordynatorzy Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. zgodnie z art. 11 ustawy Rada Ministrów do dnia 30 września każdego roku zobowiązana została do składania Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej sprawozdania z realizacji Programu.

Obszary PROFILAKTYKA I EDUKACJA SPOŁECZNA 2. OCHRONA I POMOC OSOBOM DOTKNIĘTYM PRZEMOCĄ W RODZINIE 3. ODDZIAŁYWANIE NA OSOBY STOSUJĄCE PRZEMOC W RODZINIE 4. PODNOSZENIE KOMPETENCJI SŁUŻB

Działania w ramach Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020 skierowane do dzieci Podniesienie poziomu wiedzy i świadomości społecznej w zakresie przyczyn i skutków przemocy w rodzinie oraz zmiana postrzegania przez społeczeństwo problemu przemocy w rodzinie poprzez prowadzenie ogólnopolskich i lokalnych kampanii społecznych, które promują metody wychowawcze bez użycia przemocy i informują o zakazie stosowania kar cielesnych wobec dzieci przez osoby wykonujące władzę rodzicielską oraz sprawujące opiekę lub pieczę. Promowanie w środkach masowego przekazu programów skierowanych do dzieci i młodzieży pozbawionych treści przemocowych.

Działania w ramach Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020 skierowane do dzieci Opracowanie programów osłonowych oraz edukacyjnych i prowadzenie działań, dotyczących zapobiegania przemocy w rodzinie, w szczególności wobec dzieci, kobiet, osób starszych lub z niepełnosprawnościami. Opracowanie i realizacja programów służących działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielenie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie.

Działania w ramach Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020 skierowane do dzieci Prowadzenie poradnictwa, w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych, alternatywnych wobec stosowania przemocy metod i kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie oraz w stosunku do grup ryzyka, np. małoletnich w ciąży. Nawiązanie współpracy pomiędzy organami samorządu terytorialnego a kościołami lub związkami wyznaniowymi na danym terenie, w celu wprowadzenia elementów edukacji na temat zjawiska przemocy w rodzinie w ramach działania poradni prowadzonych przez kościoły lub związki wyznaniowe lub do programów nauk przedmałżeńskich.

Działania w ramach Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020 skierowane do dzieci Upowszechnianie informacji i edukacja w zakresie możliwości i form udzielania pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie. Upowszechnianie informacji w zakresie możliwości i form uzyskania m.in. pomocy: medycznej, psychologicznej, prawnej, socjalnej, zawodowej i rodzinnej. Uruchomienie całodobowego, bezpłatnego telefonu dla ofiar przemocy w rodzinie.

Działania w ramach Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020 skierowane do dzieci Wprowadzenie nowych rozwiązań dotyczących oddziaływań na sprawców w formie realizacji programów psychologiczno-terapeutycznych. Od 2006 r. na terenie kraju realizowane są programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. Finansowane są one z budżetu państwa. Utworzenie dwóch nowych specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Rozszerzenie katalogu oferty działań profilaktycznych w stosunku do osób i rodzin zagrożonych przemocą w rodzinie w szczególności skierowanych do dzieci i młodzieży. Podniesienie świadomości społecznej w zakresie konieczności skutecznego reagowania na przypadki przemocy w rodzinie oraz na przeciwdziałanie temu zjawisku.

PROGRAM OSŁONOWY „WSPIERANIE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W TWORZENIU SYSTEMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE” Edycja 2016 Całkowita kwota dofinansowania 3 000 000 zł; Liczba projektów, które uzyskały wsparcie – 107; Priorytety: Podejmowanie działań mających na celu poprawę sytuacji rodzin zagrożonych zjawiskiem przemocy w rodzinie Podejmowanie działań profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Udzielanie pomocy dzieciom i młodzieży z rodzin zagrożonych i dotkniętych przemocą w rodzinie.

Dziękuję Państwu za uwagę: Paulina Malujda Starszy specjalista Departament Pomocy i Integracji Społecznej Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej