Sprawne Państwo – Sprawny Samorząd MINISTERSTWO ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI Sprawne Państwo – Sprawny Samorząd Poprawa warunków funkcjonowania samorządów

PAŃSTWO OPTIMUM TO RZĄD I SAMORZĄDY Państwo Optimum to model państwa skupionego na obywatelu: Podejmuje tylko tyle interwencji na poziomie krajowym by wspomagać rozwiązywanie problemów na niższych szczeblach. W tym modelu samorządy mają większą swobodę organizacyjną – by rozwijać usługi dla obywateli. Współpraca pomiędzy JST jest ważnym elementem funkcjonowania administracji publicznej Skuteczność administracji jest mierzona nie tym, ile wydaliśmy, ale komu pomogliśmy i jakie usługi wykonaliśmy Instytucje samorządowe (ok. 65tys.) potrzebują konsekwentnej informatyzacji 2

SAMORZĄDY W 2013 jednostek samorządu terytorialnego (JST) jest 2809 - w tym 2479 gmin (66 miast na prawach powiatu) i 314 powiatów Odpowiadają one za 1/3 wydatków publicznych Są najważniejszym publicznym usługodawcą i inwestorem Wydają 182 mld zł rocznie (w 2011 roku 1/4 to wydatki majątkowe)

Zwiększenie elastyczności i samodzielności samorządów – co zrobimy? Centra usług wspólnych: JST będą mogły je tworzyć do obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej Obsługa księgowa: możliwość powierzenia wyspecjalizowanej jednostce zadań głównego księgowego Pomoc społeczna: możliwości wykonywania zadań ośrodków pomocy społecznej i powiatowych centrów pomocy rodzinie w ramach urzędów Pomoc społeczna: możliwości łączenia zadań różnych jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w danej JST w jednej jednostce Kultura: możliwości organizowania działalności kulturalnej dodatkowo w formie samorządowej jednostki budżetowej lub samorządowego zakładu budżetowego

Dlaczego potrzeba więcej elastyczności i samodzielności? Prawo przewiduje obowiązek funkcjonowania wielu instytucji samorządowych, niezależnie od wielkości danej JST i jej własnych pomysłów na realizację zadań (np. pomoc społ. wykonywana w gminie tylko przez ośrodek pomocy społ.) Samorządy mają ograniczoną sferę decyzji organizacyjnych (np. działalność kultur. tylko w formie samodzielnej osoby prawnej)  Możliwość dostosowania samorządów do potrzeb i warunków lokalnych!

Struktury samorządowe 2,8 tys. jednostek samorządu terytorialnego i … 59 tys. jednostek organizacyjnych: urzędy, szkoły, przedszkola, żłobki, placówki pomocy społecznej, urzędy pracy i wiele innych wyspecjalizowanych jednostek samorządowych osób prawnych: biblioteki publiczne, domy i środki kultury, kluby, świetlice, teatry i muzea oraz inne samorządowych SPZOZów: szpitale, przychodnie 4,7 tys. 1,2 tys.

Wiele małych instytucji czyli np.: w 414 gminnych ośrodkach pomocy społecznej pracuje do 5 osób, a w 963 od 6 do 10 osób instytucje kultury muszą działać w formie posiadającej osobowość prawną, chociaż zasadniczo większość z ich wpływów pochodzi z dotacji każda instytucja ma swoje koszty funkcjonowania (obsługa, administracja, księgowość)

BIAŁA KSIĘGA OBSZARÓW METROPOLITALNYCH Konsultacje w ramach zielonej księgi metropolitalnej pokazały, że najlepszą formą zarządzania jest oddolna forma współpracy JST, a nie odgórnie narzucona instytucja Powiatowo-gminne związki komunalne poprawią współpracę na obszarach metropolitalnych

Współpraca JST – co zrobimy? Wprowadzimy możliwość tworzenia związków powiatowo-gminnych Usprawnimy procedurę podejmowania decyzji przez związki JST Uprościmy i skrócimy procedurę tworzenia oraz zmiany statutu związku międzygminnego (obecnie trwa nawet do pół roku) Wsparcie finansowe w nowej perspektywie unijnej dla związków, które przygotują wspólną strategię i projekty (obszary metropolitalne) Współpraca się opłaca!

Dobrowolne łączenia samorządów – co zrobimy? Zmodyfikujemy zachętę finansową do łączenia samorządów tak, aby była atrakcyjniejsza dla mniejszych gmin i powiatów, Uregulujemy sprawy związane z powstawaniem jednostek w drodze łączenia Zwiększymy nieco rady nowoutworzonych jednostek: do 70% radnych połączonych jednostek (w gminach do 15 tys. mieszkańców – 21 radnych).

Dlaczego sprzyjamy łączeniom? Szereg samorządów gminny i powiatowych to jednostki małe i słabe finansowo W perspektywie czasu narastał będzie problem z udźwignięciem trudniejszych i droższych zadań starzejącego się kraju przez najmniejsze jednostki Trzeba zwiększyć szanse rozwojowe najmniejszych wspólnot

Im mniejsza gmina, tym wyższy koszt realizacji zadań Średnie wydatki per capita w latach 2004-2010 Wielkość gminy (l. mieszk.) 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 [w zł] do 5 tys. 1 799 1 951 2 338 2 357 2 662 3 000 3 593 od 5 tys. do 10 tys. 1 666 1 834 2 155 2 229 2 476 2 771 3 271 od 10 tys. do 15 tys. 1 553 1 740 2 005 2 139 2 377 2 667 3 098 od 15 tys. do 20 tys. 1 564 1 767 2 044 2 201 2 460 2 715 3 066 ponad 20 tys.* 1 548 1 770 2 018 2 160 2 439 2 707 2 953 * Bez miast na prawach powiatu Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych

Ponad 600 gmin poniżej 5 tys. mieszkańców i do tego ubywa w nich ludności Źródło: opracowanie MAC na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych GUS, 2010 r.

Im mniejszy powiat, tym wyższy koszt realizacji zadań Średnie wydatki per capita w latach 2004-2010 Wielkość powiatu (l. mieszk.) 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 [w zł] do 50 tys. 590 654 730 747 830 972 1 078 od 50 tys. do 100 tys. 514 569 636 647 724 860 978 ponad 100 tys. 448 504 570 598 684 783 876 Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych

67 powiatów ziemskich, które posiadają poniżej 50 tys. mieszkańców Powiat poniżej 50 tys. mieszkańców Powiat pow. 50 tys. mieszkańców ale zawierający mniej niż 5 gmin Źródło: opracowanie MAC na podstawie danych GUS

Poprawa procedur realizacji zadań – co zrobimy? Realizujemy zmiany postulowane przez samorządy zbierane w ramach akcji „Sprawne Państwo – Sprawny Samorząd”! doprecyzujemy i uszczelnimy system oraz odciążymy administracyjnie organy podatkowe i płatników w odniesieniu do podatków oraz opłat samorządowych uprościmy i doprecyzujemy procedury dotyczące wydawania zezwoleń na usunięcie drzew lub krzewów zrezygnujemy z wskazywania w ustawie szczegółowych wytycznych dot. stopnia progresywnego narastania opłat za postój, pozostawiając w tym zakresie swobodę gminom inne zmiany, które uproszczą warunki funkcjonowania

Dajemy możliwości, nie nakazujemy To, w jaki sposób JST skorzystają z zaproponowanych rozwiązań, będzie zależało od ich decyzji z zakresu zarządzania, zdolności do współpracy i innowacyjności Zmiany przepisów mogą przynieść samorządom potencjalnie nawet do 1 mld zł oszczędności – pieniądze te pozostaną do dyspozycji JST Największą racjonalizację wydatków, na poziomie 650 mln zł, może przynieść wspólna obsługa w gminach i powiatach

To wszystko osiągniemy: Przygotowując ustawę o poprawie warunków świadczenia usług przez jednostki samorządu terytorialnego Założenia do ustawy wysłano do konsultacji międzyresortowych i społecznych (do 11 lutego br.) Dziękujemy za uwagę