Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010 Ustawa o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 roku Dziennik Ustaw nr 157, poz. 1240 Nowe rozwiązania prawne Opracowanie :Alina Sawczak Dolnośląski Wojewódzki Urząd Pracy w Wałbrzychu Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010 Ramy prawne Ustawa o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych Przepisy rozporządzeń wykonawczych do ustawy o finansach publicznych Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Nowa ustawa o finansach publicznych wprowadza wiele nowych rozwiązań. Wieloletnie planowanie finansowe i rzeczowe. Wprowadzenie Wieloletniego Planu Finansowego Państwa jako dokumentu ukierunkowującego politykę finansową państwa, Wieloletniej prognozy finansowej w jednostkach sektora finansów publicznych jako dokumentu ukierunkowującego politykę finansową jst. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Wieloletnia prognoza finansowa nie może być sporządzona na okres krótszy niż rok budżetowy i 3 kolejne lata. Wieloletnia prognoza finansowa będzie prognozą kroczącą, czyli uzupełnianą na kolejny rok budżetowy, ale może zostać wydłużona na okres, na jaki przewiduje się limity wydatków wieloletnich. Wieloletnia prognoza finansowa zastąpi obecny wymóg opracowania odrębnego załącznika o limitach na wieloletnie programy inwestycyjne i inne programy wieloletnie Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Wieloletnia prognoza finansowa przyjmowana jest w formie uchwały w terminie nie późniejszym niż uchwała budżetowa. Uchwała w sprawie wieloletniej prognozy finansowej określa limity wydatków i zobowiązań na przedsięwzięcia. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Jako przedsięwzięcia na potrzeby wieloletniej prognozy finansowej rozumie się wieloletnie: 1/ programy, projekty lub zadania, w tym związane z programami realizowanymi z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, pochodzących ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi, inne niż pochodzące z budżetu UE Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych 2/ umowy partnerstwa publiczno – prawnego, 3/ umowy, których realizacja w roku budżetowym i latach następnych jest niezbędna dla zapewnienia ciągłości działania jednostki i których płatności przypadają w okresie dłuższym niż rok, 4/ gwarancje i poręczenia udzielane przez jednostki samorządu terytorialnego. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Wprowadzenie rozwiązań w zakresie budżetu zadaniowego ( art.32,40,41 ufp) Państwowe i samorządowe osoby prawne ( z wyłączeniem spółek prawa handlowego, przedsiębiorstw, banków ),utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych sporządzają plany finansowe w układzie zadaniowym na rok budżetowy i dwa kolejne lata. Dla jednostek sektora finansów publicznych Minister Finansów w drodze rozporządzenia określi szczegółowe zasady rachunkowości w zakresie ewidencji wykonania budżetu w układzie zadaniowym 3. Minister Finansów, może w ramach określania zasad sporządzania sprawozdawczości budżetowej i finansowej dookreślić wykaz zadań budżetowych grupujących wydatki wg celów Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Propozycje nowych regulacji usprawniających oraz wzmacniających system audytu wewnętrznego ( art. 272 do 296) Obowiązek prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostkach samorządu terytorialnego, w których kwota dochodów i przychodów lub wydatków i rozchodów jest wyższa niż 40.000,00 tys. zł. Audyt wewnętrzny może być prowadzony przez audytora zatrudnionego w jednostce lub przez usługodawcę z zastrzeżeniem że kwota dochodów i przychodów lub wydatków i rozchodów zapisana w budżecie jest niższa niż 100.000,00 tys. zł Uzupełnienie przepisów regulujących zasady gospodarowania środkami publicznymi poprzez wprowadzenie możliwości udzielenia ulg w spłacie określonych w ustawie niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym Regulacje wzmacniające normy ostrożnościowe w budżecie państwa oraz w budżetach jednostek samorządu terytorialnego Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Podział należności niepodatkowych na: Należności pieniężne o charakterze cywilnoprawnym ( art. 55 i art. 59 ufp), Oraz należności o charakterze publicznoprawnym ( art. 60 ufp). Zasady umarzania i udzielania ulg w spłacie należności o charakterze cywilnoprawnym ( art. 56-59 ufp) Wprowadzono instytucję umorzenia z „urzędu” w formie jednostronnego oświadczenia woli ( art. 58 ust. 3 ufp), Organ stanowiący jst – na podstawie art. 59 ust. 2 ufp – określa szczegółowe zasady, sposób, tryb udzielania ulg ( umorzenia, odraczania i rozkładania na raty) warunki dopuszczalnej pomocy publicznej w przypadkach, w których ulga stanowić będzie pomoc publiczną, oraz wskaże organ lub osobę uprawnioną do udzielania tych ulg Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Środkami publicznymi stanowiącymi niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publiczno-prawnym są w szczególności następujące dochody budżetu państwa albo budżetu jst (art. 60 ufp): Kwoty dotacji podlegające zwrotowi w przypadkach określonych w niniejszej ustawie, Należności z tytułu gwarancji i poręczeń udzielonych przez Skarb Państwa i jst, Wpłaty nadwyżek środków obrotowych samorządowych zakładów budżetowych, Wpłaty nadwyżek środków finansowych agencji wykonawczych, Wpłaty środków z tytułu rozliczeń realizacji programów przedakcesyjnych, Należności z tytułu zwrotu płatności dokonanych w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich, Dochody pobierane przez państwowe i samorządowe jednostki budżetowe na podstawie odrębnych ustaw Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Organami pierwszej instancji właściwymi do wydania decyzji w odniesieniu do należności , o których mowa w art.60, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej, są: W stosunku do należności budżetu państwa – minister, wojewoda oraz inni dysponenci części budżetowych, a w przypadku płatności w ramach programów finansowanych ze środków europejskich – instytucje zarządzające, pośredniczące lub wdrażające, będące jednostkami sektora finansów publicznych, jeżeli instytucja pośrednicząca lub wdrażająca posiada upowaznienie od instytucji zarządzającej, lub – w przypadku instytucji wdrażającej – od instytucji pośredniczącej; W stosunku do należności budżetów jst – wójt, burmistrz, prezydent, starosta albo marszałek województwa. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych 2. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przysługuje odwołanie. 3. Organami odwoławczymi są: Minister Finansów – od decyzji w pierwszej instancji przez wojewodę; Organ pełniący funkcję instytucji zarządzającej w rozumieniu ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju – od decyzji wydanej przez instytucję pośredniczącą lub wdrażającą; Organ pełniący funkcję instytucji zarządzającej w rozumieniu ustawy z dnia 3 kwietnia 2009 r. o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego – od decyzji wydanej przez instytucję pośredniczącą; Samorządowe kolegium odwoławcze – od decyzji, o których mowa w ust. 1 pkt 2, Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Regulacje wzmacniające normy ostrożnościowe w budżecie państwa oraz w budżetach jednostek samorządu terytorialnego Zrezygnowano z ustalenia jednakowych progów zadłużania dla jst, a wprowadzono indywidualne wskaźniki zadłużenia jst. Suma zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz zobowiązań z wyemitowanych papierów wartościowych, nie może przekroczyć kwoty określonej w uchwale budżetowej jst.( art. 91ufp)) Jst mogą zaciągać kredyt, pożyczki i emitować papiery wartościowe na ( art.89 ufp): 1/ pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jst, 2/ finansowanie planowanego deficytu budżetu jst, 3/ spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu kredytów, pożyczek, emisji papierów wartościowych, 4/ wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Organ stanowiący jst nie może uchwalić budżetu, którego realizacja spowoduje, że w roku budżetowym oraz w każdym następnym po roku budżetowym relacja łącznej kwoty przypadających w danym roku budżetowym: 1/ spłat rat kredytów, pożyczek wraz z należnymi w danym roku odsetkami od kredytów i pożyczek, 2/ wykupów papierów wartościowych wraz z należnymi odsetkami i dyskontem, 3/ potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji do planowanych dochodów ogółem budżetu przekroczy średnią arytmetyczną z obliczonych dla ostatnich trzech lat relacji jej dochodów bieżących powiększonych o dochody ze sprzedaży majątku oraz pomniejszonych o wydatki bieżące, do dochodów ogółem. Stara ufp przewidywała wskaznik spłat na poziomie nie wyższym niż 15 % planowanych na dany rok budżetowy dochodów jst. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Zrezygnowano z limitowania łącznego długu jst na koniec każdego roku budżetowego ( było 60 % na koniec każdego roku budżetowego). W sposób pośredni, na mocy art.86 ufp,jst muszą stosować ograniczenia w sytuacji kiedy relacja państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto przekroczy: 1/ próg 55 %-60% (wydatki budżetu jst określone w uchwale budżetowej mogą być wyższe niż dochody budżetowe powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki, jedynie o kwotę związaną z realizacją zadań ze środków UE) . 2/ przekroczy próg równy lub większy niż 60% ( wydatki budżetowe jst określone w uchwale budżetowej na kolejny rok budżetowy nie mogą być wyższe niż dochody tego budżetu) Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustaw o finansach publicznych Wprowadzenie zmian w zakresie gospodarowania środkami europejskimi i innymi pochodzącymi ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi poprzez wydzielenie budżetu środków europejskich ( art.117 ufp). Budżet środków europejskich jest rocznym planem dochodów i podlegających refundacji wydatków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich, z wyłączeniem środków przeznaczonych na realizację projektów pomocy technicznej Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Różnica pomiędzy dochodami i wydatkami budżetu środków europejskich stanowi odpowiedni nadwyżkę budżetu środków europejskich albo deficyt budżetu środków europejskich. Deficyt budżetu środków europejskich albo nadwyżka środków europejskich nie są wliczane do, odpowiednio, deficytu albo nadwyżki budżetu państwa. Deficyt budżetu środków europejskich jest finansowany w ramach potrzeb pożyczkowych budżetu państwa. nadwyżka budżetu środków europejskich jest źródłem spłaty zobowiązań budżetu państwa zaciągniętych na pokrycie deficytu budżetu środków europejskich Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Likwidacja gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych. Likwidacja instytucji rachunków dochodów własnych jednostek budżetowych i rachunków funduszy motywacyjnych, Utworzenie instytucji wydzielonego rachunku w samorządowych jednostkach budżetowych, prowadzących działalność określoną w ustawie o systemie oświaty art.223 ufp. , dla gromadzenia dochodów określonych w uchwale podjętej przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Działalność w formie zakładów budżetowych możliwa tylko w zakresie zadań własnych jst w dziedzinach wyszczególnionych w art. 14 ufp, Wprowadzenie nowych form organizacyjnych w sektorze finansów publicznych: agencje wykonawcze i instytucje gospodarki budżetowej, działające jako państwowe osoby prawne. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Państwowy fundusz celowy tworzony na podstawie odrębnej ustawy. Fundusz ten nie posiada osobowości prawnej i stanowi wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje minister wskazany w ustawie tworzącej fundusz albo inny organ wskazany w tej ustawie. Ustawa wprowadzająca ustawę o finansach publicznych wskazuje terminy likwidacji niektórych funduszy, Np. wojewódzki i powiatowe fundusze gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym, fundusz ochrony Gruntów Rolnych centralny i terenowe ( 31.12.2010 r.), Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób niepełnosprawnych i Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych stają się państwowymi funduszami celowymi, działając jako wydzielony rachunek bez osobowości prawnej. Przepisy ustawy wprowadzającej nie odnoszą się do dalszego funkcjonowania funduszy celowych utworzonych na podstawie ustawy – Prawo ochrony Środowiska: Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Ustawa wprowadzająca nie mówi również co stanie się z pozostałymi państwowymi funduszami celowymi, których plany finansowe w starym układzie budżetowych, stanowiły załącznik ustawy budżetowej – 25 pozycji. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Określono zasady dokonywania wydatków przy wykorzystaniu służbowych kart płatniczych ( art. 175 ufp dla dysponentów części budżetowych), Zarząd jst określi szczegółowe zasady, sposób i tryb przyznawania i korzystania ze służbowych kart płatniczych przy dokonywaniu wydatków z budżetu jst oraz innych samorządowych jednostek organizacyjnych, a także zasady rozliczania płatności przy ich wykorzystywaniu, z uwzględnieniem konieczności zapewnienia prawidłowości i gospodarności dokonywania wydatków. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Rozszerzenie zasady jawności gospodarowania środkami publicznymi w jst poprzez : zapewnienie radnym dostępu do dowodów księgowych i dokumentów inwentaryzacyjnych, wyników przeprowadzonych kontroli gospodarki finansowej( art. 34 ust.1, pkt 6), Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Udostępnienie corocznych sprawozdań dotyczących finansów i działalności jednostek organizacyjnych należących do sektora finansów publicznych, Wyłączenie jawności możliwe jedynie w sytuacji dokładnie zdefiniowanej w art. 35 ufp. ( informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne stanowiące wartość gospodarczą lub informacje istotne z punktu widzenia interesu publicznego lub ważnego interesu państwa). Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Podawanie do publicznej wiadomości w okresach kwartalnych informacji o wykonaniu budżetu, w tym : o kwocie deficytu lub nadwyżki oraz udzielonych umorzeniach niepodatkowych należności budżetowych ( art.37 ufp), Podawanie do publicznej wiadomości w terminie do 31 maja informacji o wykonaniu budżetu za rok poprzedni, o kwotach wykorzystanych środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, o wymagalnych zobowiązaniach, Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych o kwotach udzielonych poręczeń i gwarancji, z wymienieniem podmiotów których gwarancje i poręczenia dotyczą, Podejmowanie, w głosowaniu jawnym i imiennym, uchwał organu wykonawczego jst dotyczących gospodarowania środkami publicznymi, Podawanie do publicznej wiadomości treści planów działalności, sprawozdań z wykonania planów działalności oraz oświadczeń o stanie kontroli zarządczej ( art. 70 ufp) Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Zmiana terminu uchwalenia budżetu jednostek samorządu terytorialnego – przed rozpoczęciem roku budżetowego, jednak nie później niż do dnia 31 stycznia roku budżetowego ( art.239 ufp). Zmiana terminu i zakresu sprawozdania rocznego z wykonania budżetu – 31 marca roku następującego po roku budżetowym( art.267 ufp). Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Sprawozdanie roczne obejmuje: wykonanie budżetu zawierające zestawienie dochodów i wydatków wynikające z zamknięć rachunków budżetu jst, sprawozdania z wykonania planów finansowych samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, instytucji kultury, samorządowych osób prawnych utworzonych na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem spółek prawa handlowego, informację o stanie mienia jednostek samorządu terytorialnego ( art. 267 ufp). Sprawozdanie finansowe i sprawozdanie z wykonania budżetu jst. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Wprowadzono obowiązek badania przez biegłego rewidenta rocznego sprawozdania finansowego w jednostkach samorządu terytorialnego o liczbie mieszkańców przekraczającą 150 tysięcy( art.268 ufp). Zmiana terminu w zakresie podjęcia uchwały w sprawie absolutorium – nie później niż 30 czerwca następującego po roku budżetowym ( art. 271 ufp) Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Ograniczenia w uchwalaniu budżetu jst; 1. Organ stanowiący nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki( art.242 ufp), 2. Na koniec roku budżetowego wykonane wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki. 3. W/w ograniczenia jednoznacznie wskazują, że wydatków bieżących nie można pokrywać dochodami majątkowymi oraz zwrotnymi źródłami przychodów. 4. Różnica pomiędzy dochodami bieżącymi a wydatkami bieżącymi określana jest mianem nadwyżki operacyjnej Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Wprowadzono fakultatywność opracowywania harmonogramu realizacji budżetu jst ( art.249 ufp), W planie finansowym wojewódzkiej jednostki budżetowej, innej niż urząd marszałkowski, mogą być ujmowane dotacje związane z realizacją programów operacyjnych ( art.249 ufp), Zrezygnowano z zapisu o corocznej kontroli 5 % wydatków w podległych jednostek organizacyjnych, ale wprowadzono obowiązek kontroli w podległych jednostkach organizacyjnych w celu uzyskania zapewnienia funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej ( art. 69 ufp ) Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Kierownik jednostki sektora finansów publicznych jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej tej jednostki. Kierownik jednostki może powierzyć określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej pracownikom jednostki. Przyjęcie obowiązków przez te osoby powinno być potwierdzone dokumentem w formie odrębnego upoważnienia albo wskazane w regulaminie organizacyjnym ( art.53 ufp). Pracownikiem, któremu Kierownik jednostki powierza określone obowiązki i odpowiedzialność jest Główny Księgowy ( art. 54 ufp) Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości – z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury – zostaną powierzone innej osobie za jej zgodą. Przyjęcie odpowiedzialności przez inna osobę powinno być stwierdzone w formie pisemnej. W przypadku gdy kierownikiem jednostki jest organ wieloosobowy, a nie zastanie wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego organu ( art..4 ust. 5 ustawy o rachunkowości) Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Dla systemu kontroli finansowej niezwykle istotne znaczenie mają prawa i obowiązki głównych księgowych jednostek w zakresie: Prowadzenia rachunkowości jednostki, Wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi, Dokonywania wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym (przed zaangażowaniem), Dokonywanie wstępnej kontroli kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych (przed wydatkiem) Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Na dowód dokonania wstępnej kontroli główny księgowy składa podpis na dokumentach dotyczących danej operacji. Złożenie podpisu przez głównego księgowego na dokumencie, obok podpisu pracownika właściwego rzeczowo, oznacza, że: Nie zgłasza zastrzeżeń do przedstawionej przez właściwych rzeczowo pracowników oceny prawidłowości tej operacji i jej zgodności z prawem, Nie zgłasza zastrzeżeń do kompletności oraz formalno-rachunkowej rzetelności i prawidłowości dokumentów, dotyczących tej operacji, Zobowiązani wynikające z operacji mieszczą się w planie finansowym jednostki Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Zasady gospodarowania środkami publicznymi w jednostkach budżetowych. Wydatki publiczne mogą być ponoszone na cele i w wysokości ustalonej w uchwale budżetowej ( planie finansowym jednostki budżetowej), Jednostki dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków, Wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad: -uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, -optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonego celu, - w sposób umożliwiający terminową realizację zadań, -w wysokościach i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych 4. Jednostki sektora finansów publicznych zawierają umowy, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane, na zasadach określonych w przepisach o zamówieniach publicznych. 5. Jednostki sektora finansów publicznych mogą zaciągać zobowiązania do sfinansowania w danym roku budżetowym do wysokości wynikającej z planu wydatków, pomniejszonej o wydatki na wynagrodzenia i uposażenia, składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy, inne składki i opłaty obligatoryjne oraz płatności wynikające z zobowiązań zaciągniętych w latach poprzednich. 6. Jednostki budżetowe nie mogą lokować wolnych środków na lokatach bankowych ( art. 48 ufp ). Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych 7. Organ stanowiący jst, w postanowieniach zawartych w uchwale budżetowej, może upoważnić zarząd do przekazania uprawnień kierownikom jednostek budżetowych do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku budżetowy i latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których płatności wykraczają poza rok budżetowy ( konieczna odrębna uchwała zarządu w sprawie przekazania uprawnień dla kierowników jednostek budżetowych). 8. Organ stanowiący jst może upoważnić zarząd do dokonywania zmian w budżecie polegających na przenoszeniu kwot wydatków w ramach tego samego działu klasyfikacji budżetowej oraz do przekazania tych uprawnień kierownikom jednostek organizacyjnych ( wymagana odrębna uchwała zarządu o przekazaniu uprawnień kierownikom jednostek organizacyjnych do dokonywania zmian w planie finansowym). 9. Organ stanowiący może w postanowieniach zawartych w uchwale w sprawie budżetu określić sposób postępowania ze zwrotami wydatków uzyskanymi w tym samym roku budżetowym, a/. zwroty wydatków zmniejszają wykonanie wydatków lub zwroty wydatków stanowią dochód jst i podlegają odprowadzeniu na rachunek budżetu jst. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych 10.W toku wykonywania budżetu jst ( planu finansowego jednostki budżetowej ) obowiązują następujące zasady gospodarki finansowej ( art. 254 ufp): a/ ustalanie, pobieranie i odprowadzanie dochodów budżetu jst następuje na zasadach i w terminach wynikających z obowiązujących przepisów, b/ pełna realizacja zadań następuje w terminach określonych w przepisach i harmonogramie, jeżeli został on opracowany, c/ dokonywanie wydatków następuje w granicach kwot określonych w planie finansowym, z uwzględnieniem prawidłowo dokonanych przeniesień i zgodnie z planowanym przeznaczeniem, w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, d/ zlecanie zadań powinno następować na zasadach wyboru najkorzystniejszej oferty, z uwzględnieniem przepisów o zamówieniach publicznych, a w odniesieniu do organizacji pozarządowych – z odpowiednim stosowaniem art. 43 i art. 221 ufp. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Udzielanie zaliczek jednorazowych i stałych dla pracowników jednostki budżetowej: Żaden przepis rangi ustawy czy rozporządzenia nie reguluje tego zagadnienia, za wyjątkiem uregulowanych w odrębnych przepisach zasad udzielania zaliczek na podróże służbowe, Przepisy ustawy o finansach publicznych nie przewidują w zasadach gospodarki finansowej jednostek budżetowych możliwości udzielania zaliczek przez kierowników jednostek budżetowych. MF jedynie sugeruje, że w uchwale budżetowej organ stanowiący jst może określić inne postanowienia dotyczące wykonywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych W art.43 ufp sformułowano ogólną zasadę powszechności ubiegania się o realizację zadań, które finansowane są ze środków publicznych. Zlecanie zadań przez podmioty sektora finansów publicznych, zgodnie z obowiązującymi przepisami, może następować w różnych formach, tj. udzielenia zamówienia publicznego, udzielenia dotacji czy zawarcia umowy o partnerstwo publiczno – prywatne (ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym). Obowiązujące unormowania, inne niż określone w ufp wskazują na możliwość realizacji zadań publicznych – z jednej strony tylko przez podmioty spełniające wymogi określone w art.22 ustawy Prawo Zamówień Publicznych, art. 20 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a z drugiej strony – określone podmioty wyłączone są z kręgu potencjalnych wykonawców zadań ( wymienione np. w art. 24 p.z.p i art.210 ufp, Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych 11.W art. 255 ufp określono zasady i terminy przekazywania dochodów budżetowych związanych z realizacja zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zleconych zadań ( dotychczas to zagadnienie regulowane było Rozporządzeniem Ministra finansów ). W/w regulacja zawiera szczególne rozwiązania dotyczące przełomu roku budżetowego ( czas od 31 grudnia do 8 stycznia). Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Uszczegółowiono zapisy regulujące udzielanie i rozliczanie dotacji celowych udzielonych z budżetu jst ( art. 126,127,250,251,252) Ogólną definicję dotacji zawiera art. 126 ufp- dotacje są to: a/ podlegające szczególnym zasadom rozliczenia, b/ środki z budżetu państwa, budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz z państwowych funduszy celowych, c/ przeznaczone na podstawie niniejszej ustawy , odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, d/ na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych W świetle art. 126 ufp podstawą prawną udzielenia dotacji z budżetu jst może być przepis odrębnej ustawy ( w rozumieniu art. 2 pkt 4 ufp), przepis szczególny ufp bądź postanowienia umowy międzynarodowej. Rozszerzenie dotychczasowych tytułów dotacyjnych dotyczy przede wszystkim tych umów międzynarodowych, których przedmiotem jest realizacja programów finansowanych z udziałem środków pomocowych z art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ( realizacja programów finansowanych z Funduszu Spójności i funduszy strukturalnych Unii Europejskiej) Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Należności budżetu jst z tytułu zwrotu dotacji, przepis art. 60 pkt 1 ufp zalicza do należności publiczno-prawnych, a ich egzekucja, zgodnie z art. 66 ufp dokonuje się drogą zastosowania środków prawnych z ustawy z 17.06.1066 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (DZ. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Kontrola zarządcza ( art.68 – art.71 ufp ) Nowa ustawa wprowadza instytucje kontroli zarządczej w miejsce obecnej – obowiązującej do końca 2009 roku kontroli finansowej. Ustawodawca postanowił w art.1 pkt 12 nowej ustawy o finansach publicznych, że określa ona zasady kontroli zarządczej i audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych. Kontrola zarządcza jest pojęciem szerszym od kontroli finansowej, obejmuje swoim zakresem wszystkie aspekty funkcjonowania danej jednostki organizacyjnej, w tym także jej sferę związaną z gospodarką finansową. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Art.68 ust. 1 definiuje kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych jako działalność stanowiącą ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy. Stosownie do brzmienia ust. 2 art. 68 ufp celem kontroli zarządczej jest zapewnienie w szczególności: a/ zgodności działalności z przepisami prawa oraz z procedurami wewnętrznymi, b/ skuteczności i efektywności działania, c/ wiarygodności sprawozdań, d/ ochrony zasobów, e/ przestrzegania i promowania zasady etycznego postępowania f/ efektywności i skuteczności przepływu informacji, g/ zarządzania ryzykiem Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Zgodnie z art.69 ufp zapewnienie funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej należy do obowiązków m. in.: wójta( burmistrza, prezydenta), przewodniczącego zarządu jst ,a także kierownika jednostki. Ocenę adekwatności, skuteczności i efektywności kontroli zarządczej prowadzi komórka audytu wewnętrznego, oczywiście dotyczy to tych jednostek, w których jest obowiązek zatrudnienia audytora, a także tych jednostek, w których kierownicy podejmą – na zasadzie dobrowolności - decyzję o prowadzeniu audytu wewnętrznego przez uprawnionego usługodawcę. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Kontrola zarządcza stanowić powinna zbiór systemów i procedur mających na celu: Zapewnienie uporządkowanej, gospodarnej, efektywnej, skutecznej i racjonalnej działalności zgodnie z zadaniami danej jednostki, Zabezpieczenie zasobów przed stratami wynikającymi z marnotrawstwa, nadużyć, złego zarządzania, błędów, oszustw, i innych nieprawidłowości, Przestrzeganie przepisów prawa powszechnie obowiązujących oraz regulacji wewnętrznych kierownictwa danej jednostki, Opracowanie i prowadzenie rzetelnej, dokładnej i terminowo sporządzanej ewidencji danych finansowych i zarządczych oraz ujawniania tych danych w stosownych sprawozdaniach. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Fundament systemu kontroli zarządczej Uczciwość i wartości etyczne Kompetencje zawodowe Struktura organizacyjna Identyfikacja zadań wrażliwych Przydzielenie uprawnień Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Kierownik jednostki powinien ustalić mechanizmy kontroli zarządczej w postaci pisemnych procedur/wytycznych. Skuteczność systemu kontroli zarządczej nie zależy od skomplikowanych i rozbudowanych procedur, wręcz przeciwnie, system powinien być prosty, przejrzysty, a przede wszystkim dostosowany do zadań, potrzeb i wielkości jednostki. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Projektując system kontroli należy kolejno rozważyć: Jacy ludzie realizują poszczególne zadania jednostki, czy są do tego odpowiednio przygotowani motywowania Jakie są to zadania ( cele ), Co, w jaki sposób i w jakim stopniu można przeszkodzić w ich realizacji i jakie mogą być tego skutki ( ocena ryzyka ), Jak temu ryzyku skutecznie i w sposób ekonomiczny zapobiec ( mechanizmy i procedury kontroli ), W jaki sposób poddać system stałej ocenie w celu poprawienia jego skuteczności ( monitoring ), Jakie informacje potrzebne są pracownikom i kierownictwu jednostki dla zapewnienia działania systemu i jak je należy przekazywać ( informacja i komunikacja ) Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Dokumentowanie systemu kontroli; Zasady dokumentowane, pisemne w formie procedur, instrukcji, wytycznych, zakresów obowiązków itp. Dostępność dokumentacji dla pracowników jednostki, Opis systemów informatycznych, Dokumentacja rzetelna, aktualna, kompletna, Wyznaczony pracownik lub zespół gromadzący dokumentację, Dostępność dokumentacji dla celów kontrolnych Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Procedury kontroli zarządczej; Procedury określające ścieżkę finansowo-księgową Procedury w zakresie procesów realizowanych w jednostce (udzielanie zamówień publicznych, przyznawania dotacji, gospodarowania mieniem, dot. zarządzania zasobami ludzkimi itp.) Procedury dot. zasobów rzeczowych i wartości niematerialnych i prawnych Procedury dostępu do informacji Procedury dotyczące relacji z otoczeniem jednostki Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Do budowy mechanizmów kontroli zarządczej wykorzystać należy posiadane akty prawne kierownictwa wewnętrznego. Polityka rachunkowości – realizuje cel kontroli zarządczej – wiarygodność sprawozdań oraz zgodność działalności z przepisami prawa oraz z procedurami wewnętrznymi, Instrukcja kasowa – jw. Oraz ochrona zasobów, Instrukcja obiegu, kontrolki i archiwizacji dokumentów finansowo- księgowych – jw. oraz ochrona zasobów. Instrukcja w sprawie gospodarki majątkiem trwałym i zasady odpowiedzialności za powierzone mienie – jw. oraz ochrona zasobów. Instrukcja inwentaryzacyjna – jw. oraz ochrona zasobów, Instrukcja w sprawie ewidencji i kontroli druków ścisłego zarachowania – jw. oraz ochrona zasobów, Instrukcja w sprawie gospodarki magazynowej jw. I ochrona zasobów. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych 8. Zarządzenie kierownika w sprawie dopuszczenia do stosowania w danej jednostce programów komputerowych służących prowadzeniu ksiąg rachunkowych – jw. oraz ochrona zasobów, wiarygodność sprawozdań. 9. Zarządzenie kierownika jednostki w sprawie polityki bezpieczeństwa informacji,- jw. i wiarygodność sprawozdań 10.Procedury ochrony zbiorów informacji w systemie komputerowym, jw. 11.Procedury odzyskiwania środków publicznych, jw. oraz ochrona zasobów 12.Procedury zamówień publicznych - jw. I efektywność działania. 13. Procedura rozliczania podróży służbowych pracowników odbywanych na terenie kraju i poza granicami kraju, jw. 14. Procedura dokumentowania i rozliczania samochodów służbowych w zakresie zużycia paliwa, jw. I ochrona zasobów. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Pomocne przy wdrażaniu mechanizmów kontroli zarządczej, będą standardy kontroli zarządczej, które ogłosił Minister Finansów. oraz funkcjonujące w jednostkach zarządzenia w sprawie zarządzania ryzykiem. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Informacja o terminach wdrażania najważniejszych rozwiązań prawnych wynikających z nowej ustawy o finansach publicznych i ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych Art. 111 Pwufp – obowiązek rozliczenia środków przekazanych do 31 grudnia 2009 r na realizacje programów, z udziałem środków UE nie pózniej niż do 30 czerwca 2010 roku, art.113 Pwufp – dotacje udzielone przed 1.01.2010 r. podlegają zwrotowi na podstawie dotychczasowych przepisów, art.90 Pwufp oraz art.8 i 23 Pwufp – likwidacja niektórych funduszy celowych – z dniem 31.12.2010 r. art.87-89 Pwufp – likwidacja gospodarstw pomocniczych i części zakładów budżetowych – nie dłużej niż do 31.12.2010 r. art.211-215 ufp z zastrzeżeniem art. 121 ust.5 Pwufp – nowy kształt uchwały budżetowej – od dnia 1.01.2010 r., art. 239 ufp w zw. Z art. 123 Pwufp – nowy termin uchwalenia uchwały budżetowej – od dnia 1.01.2010 r. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych art.226-232 ufp w zw. z art.122 ust.2 Pwufp – opracowanie i uchwalenie wieloletniej prognozy finansowej – uchwalenie po raz pierwszy nie pózniej niż uchwała budżetowa na rok 2011, art.242 ufp w zw. z art.212 ust. 1 Pwufp –zrównoważenie budżetu w zakresie działalności bieżącej – począwszy od uchwały budżetowej na rok 2011, art.243 -244 ufp w zw. z art. 121 ust. 2 Pwufp – nowy wskaznik spłaty zadłużenia – po raz pierwszy do uchwały budżetowej na rok 2014, art.222 ufp w zw.z art. 1 i 123 Pwufp – możliwość tworzenia w budżetach JST rezerw celowych nieobjętych limitem 5% na wydatki związane z realizacją programów z udziałem środków zagranicznych ( UE i kraje EFTA) – od dnia 1.01.2010 rok. art.267-271 ufp w zw. z art..121 ust.3 Pwufp – nowy tryb zatwierdzania sprawozdania z wykonania budzetu JST, w tym: informacja o stanie mienia, obowiązek badania sprawozdania finansowego JST przez biegłego – po raz pierwszy do sprawozdania za rok 2010 Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Dyscyplina finansów publicznych w świetle nowej ustawy o finansach publicznych, nowelizacji ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz nowelizacji Prawa zamówień publicznych. Dyscyplina finansów publicznych w zakresie procesów gromadzenia środków: Nieprawidłowości przy ustaleniu należności, Nieustalenie odsetek od nieterminowych wpłat, Nowe zasady umarzania należności – należności cywilno-prawne i publicznoprawne, Egzekucja należności, Nieprawidłowości przy dochodzeniu i pobieraniu należności, Nieprzekazywanie dochodów do budżetu Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych 2. Dyscyplina finansów publicznych w zakresie zaciągania zobowiązań; Nieprawidłowości w dokonywaniu zmian w planie finansowym, Przekroczenie upoważnienia do dokonywania wydatków, Zaciąganie zobowiązań z przekroczeniem upoważnienia, Niewykonywanie zobowiązań, Nieprawidłowości związane z inwentaryzacją i sprawozdaniami finansowymi, Przekroczenie limitów zapisanych w wieloletniej prognozie finansowej, Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych 3. Dyscyplina finansów publicznych w zakresie gospodarowania środkami UE: Przyznanie środków niezgodnie z procedurami, Przekazanie środków niezgodnie z procedurami, Zasady prawidłowego wykorzystania i rozliczenia dotacji rozwojowej. Zasady zwrotu środków przez beneficjenta, Zasady naliczania odsetek od nierozliczonych i niezwróconych dotacji, Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych 4. Dyscyplina finansów publicznych w kontroli zarządczej; Dopuszczenie do uszczuplenia należnych wpływów w skutek zaniedbania kontroli zarządczej, Dopuszczenie do dokonania wydatku przekraczającego plan w skutek zaniedbania kontroli zarządczej, Dopuszczenie do nieprawidłowości w ramach zamówień publicznych w skutek zaniedbania kontroli zarządczej, Dopuszczenie do niewykonania zobowiązania jednostki w skutek zaniedbania kontroli zarządczej, 5. Dyscyplina finansów publicznych w zamówieniach publicznych. Opis przedmiotu i warunków zamówienia w sposób naruszający zasady uczciwej konkurencji, Nieprawidłowości przy dokonywaniu zmian umowy, Odpowiedzialność w zamówieniach publicznych do 14 tys. Euro. Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych 6.Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niesporządzenie lub nieprzekazanie w terminie sprawozdania z wykonania procesów gromadzenia środków publicznych i ich rozdysponowania albo wykazanie w tym sprawozdaniu danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej. 7.Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zaniechanie prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostce sektora finansów publicznych do tego zobowiązanej, wskutek niezatrudnienia audytora wewnętrznego albo niezawierania umowy z usługodawcą Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Art. 4 Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegają: Osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy jednostki sektora finansów publicznych albo jednostki niezaliczanej do sektora finansów publicznych otrzymującej środki publiczne lub zarządzającego mieniem tych jednostek; Kierownicy jednostek sektora finansów publicznych, Pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którym powierzono określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej lub czynności przewidziane w przepisach o zamówieniach publicznych, Osoby gospodarujące środkami publicznymi przekazanymi jednostkom niezaliczanym do sektora finansów publicznych Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010

Ustawa o finansach publicznych Dolnośląski Wojewódzki Urząd Pracy w Wałbrzychu Dziękuję za uwagę alina.sawczak@dwup.pl Wałbrzych, maj 2010 rok Szkolenie Dyrektorów PUP- maj 2010