KIEDY DZIECKO TRZEBA UMIEŚCIĆ w pieczy zastępczej? Małgorzata Skrzypczak RODK 2, CHOA „Pro Familia”

Analizujemy Warunki życiowe Obraz rodzica Rokowania Obraz dziecka

Faktyczna dostępność rodzica Wiedza rodzica o dziecku GŁÓWNE ASPEKTY OCENY POSTAW RODZICÓW I ICH WYDOLNOŚCI W RODZINACH NATURALNYCH (propozycja kryteriów) Zasoby własne rodzica Faktyczna dostępność rodzica Wiedza rodzica o dziecku Funkcjonowanie społeczne rodzica Jakość zaplecza społecznego, które mają rodzice

Zasoby własne rodzica Stan zdrowia fizycznego i psychicznego umożliwiający dobre pełnienie roli rodzicielskiej Predyspozycje osobowościowe rodzica w tym tzw. inteligencja emocjonalna (zdolność rozpoznawania i zaspokajania potrzeb psych. dziecka), styl przywiązania rodzica Funkcjonowanie intelektualne, poziom zdobytego wykształcenia Kompetencje życiowe, wzorce wyniesione z rodziny pochodzenia, urazy psychiczne z okresu dzieciństwa Umiejętność radzenia sobie z własnymi problemami i konfliktami bez obciążania dziecka, gotowość do korzystania z pomocy Posiadane przez rodzica warunki materialne Umiejętność korzystania z „zaplecza społecznego”, np. relacje z szerszą rodziną Zdolność do realistycznej oceny trudności i faktyczna gotowość do ich rozwiązywania

Predyspozycje osobowościowe rodzica (1) 1. Jakość inteligencji emocjonalnej umiejętność rozpoznawania sygnałów dziecka, jego emocji i reagowania na nie zdolność do współbrzmienia emocjonalnego z dzieckiem poczucie satysfakcji z kontaktu z dzieckiem, także fizycznego - poszanowanie autonomii dziecka umiejętność adekwatnej ochrony dziecka (także przed konfliktami) dostosowywanie wymagań do poziomu rozwoju dziecka Umiejętność stawiania granic i dyscyplinowania bez upokarzania

Predyspozycje osobowościowe rodzica (2) 2. Zapewnianie stabilnego środowiska i stałości relacji 3. Rozumienie zmieniających się potrzeb rozwojowych 4. Towarzyszenie dziecku w zadaniach rozwojowych 5. Zdolność do zapewnienia bogatego w bodźce środowiska wychowawczego 6. Zdolność do rozpoznawania własnych trudności, realistyczna samoocena sposobu pełnienia roli rodzicielskiej.

Faktyczna dostępność rodzica Stopień obciążenia pracą zawodową i faktyczna dostępność rodzica dla dziecka (proporcja czasu, które dziecko spędza z opiekunami i rodzicami, akceptowanie długotrwałych wyjazdów zwłaszcza w okresie wczesnego dzieciństwa)

Wiedza rodzica o dziecku i poczucie własnej wydolności Wiedza o przebiegu rozwoju i zdrowiu Znajomość aktualnych zadań, przeżyć,trudności dziecka, Znajomość środowiska rówieśniczego dziecka, Poczucie przewidywalności zachowań dziecka „czytelności” dla rodzica, Dobre porozumienie i współpraca z dzieckiem, Ocena własnych kompetencji rodzicielskich jako wystarczających (poczucie skuteczności jako opiekuna i wychowawcy)

Funkcjonowanie społeczne rodzica karalność, uzależnienia, stabilność sytuacji zawodowej, konflikty rodzica w najbliższym otoczeniu społecznym, pozytywna i realistyczna ocena radzenia sobie z zadaniami życiowymi, zgodność deklarowanych norm z działaniami.

Jakość wspólnoty rodzinnej spójność, bliskość jej członków, gotowość do wspierania się, dobra jakość atmosfery, przewaga uczuć pozytywnych nad negatywnymi w relacjach, wyraźne granice między podsystemami w rodzinie, umiejętność rozwiązywania konfliktów i porozumiewania się, otwartość rodziny, gotowość do nawiązywania przyjaźni, przewidywalność zachowań, czytelność zasad, obowiązujące wartości, wzorce, zwyczaje, rytuały nie są nieracjonalne i nie kłócą się z zasadami życia społecznego.

Ocena wydolności rodzicielskiej na podstawie obrazu dziecka (1) Stopień zaspokojenia potrzeb dziecka bytowych zdrowotnych edukacyjnych społecznych emocjonalnych Ujawniane przez dziecko zaburzenia, które mogą wskazywać na występowanie przemocy psychicznej fizycznej seksualnej

Ocena wydolności rodzicielskiej na podstawie obrazu dziecka (2) Ujawniane przez dziecko zaburzenia, które wskazują na zaburzenia więzi (wskaźniki pozabezpiecznych stylów przywiązania) Relacje dziecka z rodzicem (sygnalizowanie potrzeb, szukanie oparcia w nowej sytuacji)

Trudności przy diagnozie więzi emocjonalnej dziecka z rodzicem Im dziecko bardziej zależne od rodzica, tym bardziej go chroni (nawet gdy rodzic jest prześladowcą). Im dłużej trwa patologiczna sytuacja, tym mniej dziecko wierzy w zmianę. Im dłużej trwa patologiczna sytuacja, tym mechanizmy obronne są bardziej utrwalone. Normy, nawyki, obraz świata dziecka kształtował rodzic. Rodzina chroni się przed ingerencją w jej sprawy ze strony instytucji. Dziecko może być pod presją rodzica.

Pytania Z czego wynikają problemy rodziny? TRUDNOŚCI MATERIALNE, MIESZKANIOWE BEZROBOCIE SILNE OBCIĄŻENIE RODZICA ZADANIAMI RODZICIELSKIMI (wielodzietność, choroby dzieci) ZŁY STAN ZDROWIA FIZYCZNEGO ZŁY STAN ZDROWIA PSYCHICZNEGO ZABURZENIE OSOBOWOŚCI UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE BARDZO NISKIE KOMPETENCJE ŻYCIOWE ZABURZONE RELACJE RODZINNE, PRZEMOC UZALEŻNIENIA PRZESTĘPCZOŚĆ Jak długo trwa nieprawidłowa sytuacja? Kto, w jaki sposób i w jakim stopniu kompensował dziecku dysfunkcje rodziców? Jakie są skutki nieprawidłowości dla dalszego rozwoju dziecka? Jeśli skutki są bardzo toksyczne to ILE CZASU DAJEMY SOBIE NA DECYZJĘ Co - zgodnie z dobrem dziecka - powinno nastąpić po zabraniu go ze środowiska rodzinnego?

Najczęstsze przyczyny błędów w ocenianiu sytuacji dziecka Diagnozowanie rodzica na podst. prezentowanych przy nas zachowań wobec dziecka, przy nieuwzględnianiu (braku) danych na temat rodzica i historii rodziny. Ograniczone możliwości weryfikowania tego, co rodzic mówi. Diagnozowanie sytuacji wyłącznie na podst. prezentowanych przy nas zachowań dziecka wobec rodzica. Nieświadomość złożoności materii, jaką są więzi emocjonalne, nieświadomość obron psychicznych występujących u dziecka i kompensowania przez nie deficytów więzi. Lęk przed podjęciem decyzji, odwlekanie. Współczucie dla rodzica i budowanie na jego deklaracjach, a nie na faktach Sztywne, aprioryczne założenia. Wiara, że rodzina biologiczna zawsze zaspokoi lepiej potrzeby emocjonalne dziecka niż środowisko pieczy zastępczej. Przecenianie realnych możliwości instytucji pomocowych i kontrolujących Nasze mechanizmy obronne.

Dziękuję za uwagę