Wybrane aspekty funkcjonowania banków spółdzielczych w Polsce Forum Liderów Banków Spółdzielczych Wybrane aspekty funkcjonowania banków spółdzielczych w Polsce Jerzy Pruski Prezes Zarządu BFG Warszawa, wrzesień 2011 r.

Rozwój działalności banków spółdzielczych Wszystkie wyliczenia sporządzono na podstawie danych sprawozdawczych SIS według stanu na 30.06.2011 r. 2 2

Udział w rynku (2011 Q2) i jego zmiana roczna Suma bilansowa Wolumeny (mld zł) Udział w rynku (2011 Q2) i jego zmiana roczna Banki spółdzielcze Banki komercyjne Wysokiej dynamice sumy bilansowej towarzyszył nieznaczny wzrost udziału rynkowego sektora banków spółdzielczych. 3 3

Struktura bilansu 4 Banki spółdzielcze Banki komercyjne Relacja kredyty/depozyty (dla klientów niefinansowych) Pozostałe pasywa Pozostałe pasywa Kredyty/depozyty – wg sektorów Pasywa Depozyty klientów niefin. Depozyty klientów niefin. Pozostałe aktywa Pozostałe aktywa Aktywa Kredyty/depozyty – BS wg sumy bilansowej Należności od sektora fin. Należności od sektora fin. Należności od klientów niefin. Należności od klientów niefin. W bankach spółdzielczych występuje nadwyżka depozytów nad kredytami (odwrotnie niż w bankach komercyjnych). Nadwyżka ta przekazywana jest do banków zrzeszających. Należności od sektora finansowego stanowią 30% aktywów banków spółdzielczych. Suma bilansowa (mln zł) 4 4

Zorientowanie na działalność depozytową Przyrosty roczne: 2011 Q2 - 2010 Q2 (mld zł) Wykorzystanie depozytów 13,4% 13,7% 10,4% Banki spółdzielcze zorientowane są na pozyskiwanie depozytów, jednak możliwości efektywnego zagospodarowania tych środków są ograniczone. Znacząca ich część nie jest przeznaczana na rozwój akcji kredytowej, ale jest transferowana w formie lokat do banków zrzeszających. 5 5

Depozyty klientów niefinansowych Struktura – 2011 Q2 Gospodarstwa domowe - zmiana r/r Przedsiębiorstwa - zmiana r/r Banki spółdzielcze Wolumen 62,0 mld zł Banki komercyjne Wolumen 595,7 mld zł Kluczowym klientem banków spółdzielczych są gospodarstwa domowe, w tym rolnicy indywidualni. Banki spółdzielcze dynamicznie rozwijają działalność na rynku depozytów, ale w warunkach zaostrzonej konkurencji mają trudności z konkurowaniem z bankami komercyjnymi. 6 6

Kredyty dla klientów niefinansowych Zmiany w strukturze portfela Zmiana r/r Wolumen: BS 46,2 mld zł, BK 710,5 mld zł Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa Banki spółdzielcze tracą pozycję w finansowaniu potrzeb kredytowych gospodarstw domowych – swoich głównych dotychczasowych kredytobiorców. Zwiększają zaangażowanie w kredytowanie przedsiębiorstw – obszar bardziej ryzykowny i mniej przez nie rozpoznany. 7 7

Perspektywy rynkowe 8 Dynamika r/r i jej zmiany Zmiana udziałów rynkowych (2011 Q2 – 2010 Q2) Banki spółdzielcze szybciej rozwijają działalność depozytową niż kredytową. Przy dynamicznym wzroście depozytów gospodarstw domowych następuje zmniejszanie zaangażowania w kredyty dla tej grupy klientów. 8 8

Wynik finansowy i efektywność 9 9

Pozycja banków spółdzielczych w sektorze bankowym Dystrybucja Bilans Wynik Udział banków spółdzielczych w wynikach finansowych sektora bankowego jest nieproporcjonalny do ich potencjału dystrybucyjnego. Banki spółdzielcze posiadają ponad 1/4 wszystkich placówek bankowych, zatrudniają blisko 1/5 ogółu pracowników, ale ich udział w depozytach wynosi 9%, w kredytach 6%, a w wyniku finansowym netto sektora poniżej 6%. 10 10

Wynik finansowy netto Banki spółdzielcze w mniejszym stopniu niż banki komercyjne wykorzystują poprawę koniunktury – systematycznie spada udział ich wyniku finansowego netto w wyniku sektora bankowego. 11 11

Efektywność na zatrudnionego Wynik działalności bankowej pomniejszony o koszty działania i amortyzację na zatrudnionego Niska efektywność na zatrudnionego Średni poziom wskaźnika efektywności na zatrudnionego w sektorze banków spółdzielczych 5-krotnie niższy niż w bankach komercyjnych 529 banków spółdzielczych poniżej poziomu 0,4 średniej dla sektora banków komercyjnych 54,09% 0,0 - 0,2 Przedział efektywności względem średniej BK % liczby BS Legenda: 12 12

Efektywność na zatrudnionego wg sumy bilansowej Ponad połowę banków spółdzielczych (327 banków, tj. 58%) stanowią banki o sumie bilansowej <100 mln zł. 59% banków spółdzielczych o sumie bilansowej <100 mln zł wykazuje efektywność nie przekraczającą 20% średniej efektywności sektora banków komercyjnych. 13 13

Obciążenie wyniku działalności bankowej W bankach spółdzielczych wysokie obciążenie wyniku działalności bankowej kosztami działania i amortyzacji powoduje, że pozostaje niewielka przestrzeń na zaabsorbowanie ryzyka związanego z działalnością kredytową. 14 14

Koszty ryzyka kredytowego W sektorze banków spółdzielczych rosną koszty ryzyka kredytowego - odwrotnie niż w sektorze banków komercyjnych. Pogarsza się wskaźnik jakości kredytów przy jednocześnie niskim i spadającym poziomie wyrezerwowania. 15 15

Ryzyka wynikające z modelu działania 16 16

Spadek marży Przy niskiej efektywności na zatrudnionego i wysokim obciążeniu kosztami działania obniżająca się marża ogranicza możliwości wypracowania zysków, które mogłyby być przeznaczone na inwestycje i modernizację technologii informatycznych w bankach spółdzielczych. 17 17

Brak poprawy rentowności działania Trwałe obniżenie marży w sektorze banków spółdzielczych przekłada się na obniżenie rentowności i stanowi zagrożenie dla perspektyw rozwoju. 18 18

Wyzwania sektora banków spółdzielczych (1) Zmiany w strukturze aktywów mogą niekorzystnie oddziaływać na wynik odsetkowy w przyszłości Ryzyko spadku marży przychodowej Zastępowanie kredytów gosp.domowych kredytami przedsiębiorstw Wzrost udziału depozytów w bankach zrzeszających prowadzą do obniżania dochodowości aktywów Ryzyko wzrostu marży kosztowej Zaostrzenie konkurencji depozytowej może wymusić wzrost marży kosztu odsetkowego 19 19

Wyzwania sektora banków spółdzielczych (2) Pozycja konkurencyjna BS Narastająca konkurencja ze strony banków komercyjnych Rosnące oczekiwania klientów Niskie nakłady na inwestycje Ograniczone możliwości finansowania inwestycji, w szczególności w rozwój technologii Rozwój sieci dystrybucyjnej – otwieranie punktów sprzedaży w małych miejscowościach Działania w kierunku przejmowania zamożniejszych klientów w małych miastach oraz wyspecjalizowanych wysokotowarowych rolników Rosnące zapotrzebowanie w małych miastach i u części zamożniejszych rolników na wyższą jakość usług bankowych Efektywność działania BS Tracenie pozycji na rynku usług dla gospodarstw domowych, w tym rolników Substytucyjne zwiększanie wolumenów aktywów w segmentach przedsiębiorstw i lokat międzybankowych Rosnące ryzyko kredytowe Wysokie obciążenie kosztami działania wyniku z działalności bankowej Spadek marży Niska dynamika wyniku finansowego Zagrożenie dalszego obniżania pozycji konkurencyjnej w połączeniu z obniżaniem efektywności 20 20

analizy, raporty, prezentacje www.bfg.pl analizy, raporty, prezentacje 21 21