1. Przeczytaj uważnie poniższy tekst opisujący regulację pracy układu pokarmowego i przedstaw te informacje w postaci schematu. Niski poziom glukozy we krwi oddziałuje na dwa ośrodki w podwzgórzu: pobudza ośrodek głodu i jednocześnie hamuje ośrodek sytości. Wyzwala to aktywność związaną z poszukiwaniem, zdobywaniem i konsumowaniem pokarmu. Zaspokojenie głodu powoduje podniesienie poziomu glukozy we krwi, co z kolei pobudza ośrodek sytości i hamuje ośrodek głodu. Powoduje to zahamowanie aktywności związanej z poszukiwaniem pokarmu.
2. Błonnik jest niezbędnym elementem prawidłowej diety człowieka 2. Błonnik jest niezbędnym elementem prawidłowej diety człowieka. Uzasadnij tę tezę, podając dwa argumenty.
3. Przyporządkuj wymienionym makro- i mikroelementom ich funkcje biologiczne. Wapń A) składnik niektórych aminokwasów, na przykład metioniny; istotny element budowy białek Żelazo B) składnik kości, ATR kwasów nukleinowych Siarka C) niebiałkowy składnik wielu enzymów, pośrednio wpływający na biosyntezę białka Fosfor D) odpowiada za równowagę wodno-mineralną organizmu, wpływa na pobudliwość komórek nerwowych i mięśniowych Jod E) istotny składnik kości i zębów, niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mięśni i układu nerwowego Magnez F) nadaje zębom odporność mechaniczną i odporność na próchnicę Sód G) składnik hormonów tarczycy H) składnik hemoglobiny i mioglobiny, wpływa na transport tlenu
a) białka -…………………………………………… b) witaminy -……………………………………….. 4. Poniżej wymieniono nazwy produktów spożywczych. Spośród nich wypisz te, które są bogatym źródłem białek, witamin i błonnika. Niektórych możesz użyć kilkakrotnie. pietruszka, ziemniaki, ryba, kiszona kapusta, czosnek, mleko, groch, mięso, fasola, olej, czarne porzeczki, biały ser, banany, masło, białe pieczywo, żółty ser, makaron, polędwica, orzechy, miód, czekolada, jabłka a) białka -…………………………………………… b) witaminy -……………………………………….. c) błonnik -…………………………………………..
5. Poniższe opisy dotyczą roli niektórych witamin Podaj, jakiej witaminy dotyczy dany opis, oraz czy jest on rozpuszczalna w wodzie czy w tłuszczach. Pośrednio wpływa na syntezę kwasów nukleinowych, ponieważ jest częścią niebiałkowego składnika enzymów przetwarzających zasady azotowe. Jest niezbędna w procesach wchłaniania żelaza i wzmacniania mechanizmów odpornościowych, uczestniczy także w syntezie kolagenu. Jest niezbędna do prawidłowego wzrostu kośćca, wzmaga wchłanianie wapnia w jelitach. Bierze udział w procesach utleniania w komórkach, jej niedobór powoduje uczucie zmęczenia, depresje i zaburzenia pamięci. W komórkach wątroby uczestniczy w syntezie protrombiny - czynnika związanego z krzepnięciem krwi.
6. Uzupełnij tabelę, wpisując w odpowiednie rubryki składniki pokarmowe wchłaniane bezpośrednio do krwi lub do limfy. aminokwasy, glicerol, monoglicerydy, wyższe kwasy tłuszczowe, cukry proste, krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (poniżej 1 3 atomów węgla) Krew Limfa
a) detoksykacyjna………………………… b) wydzielniczą …………………………… 7. Podaj przykłady stanowiące uzasadnienie dla następującego stwierdzenia: Wątroba spełnia cztery główne funkcje: a) detoksykacyjna………………………… b) wydzielniczą …………………………… c) magazynującą……………………………
8. W procesie wchłaniania substancje pokarmowe są transportowane przez błony komórek na drodze dyfuzji prostej, dyfuzji ułatwionej lub transportu aktywnego Rozpoznaj na zamieszczonych rysunkach wymienione rodzaje transportu, w każdym przypadku uzasadnij odpowiedź.
9. Enzymy trawienne działające w przewodzie pokarmowym charakteryzuje znaczne zróżnicowanie optymalnego pH środowiska. Na wykresie przedstawiono aktywność trzech różnych enzymów: pepsyny, trypsyny i amylazy ślinowej. Zanalizuj wykres i podpisz krzywe, które ilustrują działanie poszczególnych enzymów.
10. Uzasadnij konieczność stałego wzbogacania diety pacjenta poddanego kuracji antybiotykiem zażywanym doustnie o takie produkty żywnościowe, jak jogurty i kefiry. ……………………………………………………………………………………………………………………………………
11. Diagram ilustruje straty witaminy C w rozmrażanych produktach po upływie 2, 4, 24 godzin. Sformułuj ogólny wniosek wynikający z analizy diagramu oraz zalecenie dla przygotowujących potrawy z zamrożonych produktów tego typu. Wniosek:……………………………………………………………………………. Ogólne zalecenie:…………………………………………………………………
12. Załóżmy, że na śniadanie została zjedzona bułka z masłem i posłodzonym białym serem. Wpisz do tabeli (we właściwym miejscu) nazwy odcinków przewodu pokarmowego, w których zostanie zapoczątkowane enzymatyczne trawienie każdego ze spożytych składników pokarmu.
13. Substancje pokarmowe powstałe w wyniku trawienia są wchłaniane do płynów ustrojowych organizmu człowieka poprzez kosmki jelitowe. Wymień dwie cechy budowy kosmków jelitowych stanowiące ich przystosowanie do pełnionej funkcji.
14. Przedstaw schematem w sposób uporządkowany podział enzymów proteolitycznych (proteaz), o których mowa w poniższym tekście. Enzymatyczne trawienie białek jest procesem skomplikowanym (z racji wielkości oraz złożoności budowy tych związków) i w organizmie człowieka odbywa się pod wpływem proteaz. Wśród nich wyróżnia się endopeptydazy, katalizujące rozkład wiązań peptydowych wewnątrz cząsteczek białka i polipeptydów, oraz egzopepty-dazy, rozrywające skrajne wiązania peptydowe, co prowadzi do odszczepiania wolnych aminokwasów. Odszczepianie aminokwasów od strony wolnej grupy karboksylowej powodują karboksypeptydazy, a od strony wolnej grupy aminowej -aminopeptydazy.
15. Poniżej przedstawiono charakterystykę jednej z chorób układu pokarmowego. Przeczytaj uważnie tekst, a następnie napisz, jakiej choroby dotyczy. Wśród czynników sprzyjających rozwojowi schorzenia najczęściej wymienia się upośledzenie mechanizmów obronnych błony śluzowej i zaburzenia autoregulacji wydzielania soku żołądkowego (nadmierne wydzielanie kwasu solnego, pepsynogenu). Rozwój choroby można również powiązać ze skłonnościami dziedzicznymi. Obecny stan wiedzy wskazuje, że jej bezpośrednią przyczyną jest obecność bakterii Helicobacter pylorii. Leczenie polega na stosowaniu środków farmakologicznych oraz odpowiedniej diety, a niekiedy wymaga zabiegu chirurgicznego.
16. Na rysunku przedstawiono budowę układu pokarmowego. Wpisz nazwy narządów, które oprócz udziału w trawieniu spełniają inne funkcje, odpowiadając za: magazynowanie witamin A, D i B12 , wytwarzanie hormonów regulujących przemianę węglowodanów , gromadzenie żelaza