PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BIELICE 2015-05-22 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BIELICE Bielice, 21.06.2016

Wprowadzenie. Rola PGN

Gospodarka niskoemisyjna – co to takiego? Koncepcja Gospodarki Niskoemisyjnej wynika z polityki klimatycznej Unii Europejskiej i międzynarodowych zobowiązań Polski do redukcji emisji gazów cieplarnianych określonych przez ratyfikowany Protokół z Kioto ustalony na forum Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych ds. Zmian Klimatu. „Gospodarka niskoemisyjna” (ang. low emission economy) oznacza gospodarkę charakteryzującą się oddzieleniem wzrostu emisji gazów cieplarnianych od wzrostu gospodarczego, głównie poprzez ograniczenie wykorzystania paliw kopalnych. Gospodarka niskoemisyjna opiera się przede wszystkim na poprawie efektywności energetycznej, wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii i zastosowaniu technologii ograniczających emisję.

Gospodarka niskoemisyjna na szczeblu krajowym W sierpniu 2011 roku Rada Ministrów przyjęła założenia dla Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej. Zakłada on rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju kraju oraz cele szczegółowe, które powinny zostać uwzględnione w planach gminnych, oczywiście w odniesieniu do uwarunkowań lokalnych: rozwój niskoemisyjnych źródeł energii, poprawa efektywności energetycznej, poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami, rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych, zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami, promocja nowych wzorców konsumpcji.

Opracowanie i wdrożenie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Fundusze Wojewódzkie wspomagają samorządy w przygotowaniu gminnych planów gospodarki niskoemisyjnej. Realizację Planów w gminach rozpoczęto poprzez działania NFOŚiGW, następnie rolę tę przejęły WFOŚiGW, gdzie funkcjonują stanowiska ekspertów ds. gospodarki niskoemisyjne opiniujący dokumenty tego typu. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej nie jest opracowaniem obligatoryjnym dla Gminy wynikającym z przepisów prawa na szczeblu ustawy, jak to ma miejsce w przypadku Programu Ochrony Środowiska, czy Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Poza realizacją założeń polityki niskoemisyjnej, jednym z podstawowych i pragmatycznych celów, z powodu którego Gminy powinny przygotować PGN, jest umożliwienie dostępu do środków finansowych w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) w latach 2014 – 2020 na działania związane z gospodarką niskoemisyjną. EFRR obejmuje wojewódzkie programy operacyjne i programy finansowane przez fundusze ochrony środowiska.

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN) – podstawowe informacje PGN to informacja dotycząca jasnej i spójnej polityki w zakresie gospodarki niskoemisyjnej i efektywnego zarządzania energią. PGN to finansowanie działań z Nowej Perspektywy Finansowej 2014 – 2020 w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego. PGN obowiązkowo dotyczy okresu do 2020 roku, ale może obejmować dłuższy okres. Właściwości PGN: nie może być traktowany jako dokument skończony, zmienia się w czasie, wymaga analizowania prowadzonych działań, wymaga analizowania rozwoju gminy, powinien być monitorowany i aktualizowany.

Rola i szanse gminy wynikające z Planu Gospodarki Niskoemisyjnej? Możliwość przyjęcia realnych do wykonania celów w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, rozwoju odnawialnych źródeł energii na terenie gminy i ograniczenia zużycia energii w gminach (włączenie się gminy w cele klimatyczne Polski i UE). Zebranie w jednym dokumencie możliwych do realizacji pod względem ekonomicznym oraz społecznym przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska i energetyki poprzez uwzględnienie ich w Wieloletnich Planach Finansowych (optymalizacja wykorzystania środków z perspektywy UE na lata 2014 – 2020). PGN jako program wyznaczający kierunki i ujednolicający politykę gminy w zakresie środowiska i gospodarki energetycznej. Zbudowanie modelu finansowania przedsięwzięć w oparciu o Plan.

Cel Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Plan gospodarki niskoemisyjnej ma m.in. przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 2020 , tj.: redukcji emisji gazów cieplarnianych ; zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych; redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności energetycznej, a także do poprawy jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia jakości poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu, w tym: pyłów, w tym PM10, benzo(a)pirenu (zanieczyszczenia, których przekroczenia dopuszczalnych stężeń odnotowano w Programie Ochrony Powietrza dla strefy zachodniopomorskiej).

Uczestnicy Planu Gospodarki Niskoemisyjnej ODBIORCY KOŃCOWI ENERGII SEKTOR UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ: infrastruktura budowlana, systemy oświetlenia ulicznego, SEKTOR MIESZKANIOWY: infrastruktura budowlana wielorodzinna i jednorodzinna, FIRMY HANDLOWE, USŁUGOWE, PRODUKCYJNE: obiekty budowlane, procesy, TRANSPORT: transport samochodowy, komunikacja autobusowa, ewentualnie kolej. PRODUCENCI, DYSTRYBUTORZY, SPRZEDAWCY ENERGII: informacje pozyskane od przedsiębiorstw energetycznych mają kluczowe znaczenie dla prawidłowego przeprowadzenia inwentaryzacji emisji. GOSPOPDAROWANIE ODPADAMI I ŚCIEKAMI: określenie potencjału wykorzystania gazu wysypiskowego i biogazu z oczyszczalni (element ten może zostać ujęty w Planie, ale nie jest obligatoryjny).

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Bielice PGN dla Gminy Bielice zrealizowany został zgodnie ze standardem określonym przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. INWENTARYZACA. Jako rok bazowy inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych przyjęto rok 2014 – inwentaryzacja obejmuje zidentyfikowanie zużycia energii końcowej (zużycie paliw i energii u odbiorcy końcowego), emisji gazów cieplarnianych na rok 2014 (emisja wynika ze zużycia paliw i energii elektrycznej). BAZA DANYCH. Budowa bazy danych o zużyciu nośników energii oraz emisji na terenie Gminy Bielice w oparciu o inwentaryzację przeprowadzoną na potrzeby PGN. PROGNOZA. Prognoza zużycia energii i paliw oraz emisji gazów cieplarnianych w roku 2020 w oparciu o trendy zmian z ostatnich lat oraz plany miejscowe dla rozwoju zabudowy, przewidywany wzrost natężenia ruchu pojazdów samochodowych. PROPOZYCEJ DZIAŁAŃ. Plan działań na lata 2016 – 2020 z zakresu poprawy efektywności energetycznej, stosowania technologii wykorzystujących odnawialne źródła energii, innych działań prowadzące do obniżenia emisji gazów cieplarnianych i pozostałych zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego.

Konkluzje z inwentaryzacji emisji W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji powstała dla poszczególnych Sektorów baza danych o zużyciu nośników energii i emisji zanieczyszczeń powietrza w roku bazowym. Szczegółowość informacji dla danego Sektora jest różna. Najbardziej szczegółowe dane uzyskano dla obiektów gminnych. Opracowano scenariusze zużycia nośników energii i emisji do roku 2020 tzw. scenariusz odniesienia (business as usual) oraz scenariusz związany z pełną realizacją PGN. Stworzono listę potencjalnych przedsięwzięć wraz z informacją o efektach: energetycznym, ekologicznym i ekonomicznym dla kolejnych lat realizacji PGN. Przedsięwzięcia zrealizowane będą wpływały na obniżenie zużycia energii i emisji w stosunku do scenariusza odniesienia. Częściowa realizacja zadań PGN w danym roku określi stan rzeczywisty dla zużycia nośników energii i emisji, który przebiegać będzie pomiędzy scenariuszem odniesienia a scenariuszem pełnej realizacji PGN

Wyniki przeprowadzonego bilansu

Udział poszczególnych grup odbiorców w całkowitym zużyciu energii końcowej i emisji CO2 w roku bazowym

Udział poszczególnych nośników energii w całkowitym zużyciu energii końcowej i emisji CO2 w roku bazowym

Porównanie udziału poszczególnych grup odbiorców w całkowitej emisji CO2 związanej ze zużyciem energii w roku bazowym 2014 i prognozowanej w roku 2020

Wyznaczenie celu redukcji emisji CO2 , redukcji zużycia energii i wzrostu udziału energii ze źródeł odnawialnych do roku 2020

Emisja CO2 w roku bazowym 2014 wynosiła 12 145 Mg/rok Emisja CO2 w roku bazowym 2014 wynosiła 12 145 Mg/rok. Łączna emisja CO2 prognozowana w 2020 wynosić będzie 12 290 Mg/rok (bez realizacji działań wskazanych w PGN). Poprzez wdrożenie PGN możliwe jest ograniczenie emisji CO2 o 3 640 Mg/rok. Sektor Emisja CO2 w 2014 roku w 2020 roku Mg CO2/rok Mieszkalnictwo 6 276,2 6 280,3 Użyteczność publiczna 287,0 285,8 Handel-usługi 878,9 896,7 Oświetlenie uliczne 96,2 Transport 4 606,9 4 730,9 SUMA 12 145,2 12 289,9 Przewidywane roczne zmniejszenie emisji CO2 w wyniku realizacji PGN 3 640,4 Cel na 2020 8 649,5

Zużycie energii w roku bazowym 2014 wynosiło 43 238 MWh/rok Zużycie energii w roku bazowym 2014 wynosiło 43 238 MWh/rok. Łączne zużycie energii prognozowane w 2020 wynosić będzie 43 635 MWh/rok (bez realizacji działań wskazanych w PGN). Poprzez wdrożenie PGN możliwe jest ograniczenie zużycia energii o 735 MWh/rok. Sektor Zużycie energii w 2014 roku w 2020 roku MWh/rok Mieszkalnictwo 22 050 21 951 Użyteczność publiczna 765 764 Handel-usługi, przedsiębiorstwa 2 529 2 582 Oświetlenie uliczne 119 Transport 17 774 18 219 SUMA 43 238 43 635 Przewidywane roczne zmniejszenie zużycia energii w wyniku realizacji PGN 735 Cel na 2020 42 900

Łączna ilość energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych (OZE) zużywana na terenie Gminy w roku bazowym 2014 wynosiła 6 264 MWh/rok (głównie z biomasy - drewno). Poprzez prowadzenie działań zawartych w planie możliwe jest zwiększenie poziomu zużycia energii z OZE o 5 162 MWh/rok. Udział energii ze źródeł odnawialnych w całkowitym bilansie zużycia energii w 2020 r. po wdrożeniu PGN wynosić będzie około 26% (11 tys. MWh/rok). Przyjęto również, że jednym z celów dla PGN, jest realizacja wytycznych Programu Ochrony Powietrza dla strefy zachodniopomorskiej, w której znajduje się Gmina Bielice. Program Ochrony Powietrza dla strefy zachodniopomorskiej, nie przewiduje konkretnych działań zmierzających do poprawy jakości powietrza w odniesieniu do obszaru Gminy Bielice, nie nakłada też celów, w postaci wielkości ograniczenia emisji zanieczyszczeń, dla których występują przekroczenia. Przedsięwzięcia proponowane do realizacji w ramach PGN wpisują się swym zakresem w kierunki działań Programu Ochrony Powietrza dla strefy zachodniopomorskiej.

Zadania do realizacji w PGN

Sektor - Użyteczność publiczna Aktualizacja "Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Bielice" oraz opracowanie "Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwo gazowe dla Gminy Bielice" Monitorowanie zużycia nośników energii i wody w obiektach gminnych Wdrażanie systemu zielonych zamówień/zakupów publicznych Kompleksowa modernizacja energetyczna obiektów użyteczności publicznej w Gminie Bielice Uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego zapisów mogących wpływać na ograniczenie emisji zanieczyszczeń

Sektor - Mieszkalnictwo Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków mieszkalnych będących własnością Gminy Bielice Modernizacja energetyczna budynków wspólnot mieszkaniowych na terenie Gminy Bielice Organizacja akcji społecznych dla mieszkańców gminy dotyczących tematyki ograniczenia emisji zanieczyszczeń, efektywności energetycznej oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii

Sektor - Handel, usługi, przedsiębiorstwa Działania informacyjno-promocyjne na rzecz przedsiębiorstw/akcje dla przedsiębiorców dotyczące zagadnień związanych z ograniczeniem zużycia energii/ograniczeniem niskiej emisji Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł - budowa nowych instalacji odnawialnych źródeł energii w obiektach przedsiębiorców Zastępowanie konwencjonalnych źródeł energii źródłami odnawialnymi - budowa biogazowni rolniczej Sektor - Transport Modernizacja odcinków dróg gminnych. Modernizacja dróg powiatowych na terenie Gminy Bielice Przygotowanie i przeprowadzenie kampanii społecznych związanych z efektywnym i ekologicznym transportem

Podsumowanie Podstawowe parametry Planu Nakłady ogólne – 16,5 mln zł (łącznie wszystkie zadania) Nakłady Gminy – 854,5 tys. zł Roczna oszczędność energii końcowej w wyniku realizacji PGN – 735 MWh/rok Roczne zmniejszenie emisji CO2 w wyniku realizacji PGN – 3 640 MgCO2/rok Roczna ilość wykorzystanej energii ze źródeł odnawialnych w wyniku realizacji PGN – 5 162 MWh/rok. Opracowanie zostało pozytywnie zaopiniowane przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie, jako Instytucję współfinansującą wykonanie dokumentu. PGN był również opiniowany przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska oraz przez Zachodniopomorskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego pod kątem konieczności przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla opracowania.

Dziękuję za uwagę