Pojęcie i zasady funkcjonowania publicznego systemu finansowego Pojęcie publicznego systemu finansowego Funkcje finansów publicznych Zadania publiczne Zasady ogólne finansów publicznych

Pojęcie publicznego systemu finansowego Część sytemu finansowego skierowana na realizację funkcji i zadań publicznych – „wykluczonych” przez prywatny system finansowy Część systemu finansowego zajmująca się gromadzeniem i wydatkowaniem publicznych zasobów pieniężnych Publiczne zasoby pieniężne to inaczej finanse publiczne

Funkcje finansów publicznych Alokacyjna – związana z wtórnym podziałem dochodów pieniężnych od podmiotów gospodarczych finansowego sektora prywatnego- przejmowaniem środków pieniężnych Redystrybucyjna – przemieszczanie zgromadzonych środków pieniężnych zgodnie z preferencjami publicznymi Stabilizacyjna –związana z przekazywaniem publicznych zasobów pieniężnych na cele gospodarcze.

Zadania publiczne Wynikają z prowadzonej przez państwo polityki finansowej Są tym większe im „więcej państwa w państwie” i wtedy; - wymagają gromadzenia większej ilości publicznych środków pieniężnych - zwiększają zakres wtórnego podziału dochodów - wtórnej alokacji zasobów pieniężnych

Polityka finansowa państwa: system celów gospodarczo - społecznych realizowanych za pomocą narzędzi gromadzenia i wydatkowania środków budżetowych  polityka budżetowa, wąsko: polityka podatkowa; skarbowa gromadzenia dochodów celem prowadzenia polityki społeczno - gospodarczej, polityka fiskalna. Polityka fiskalna: narzędzie alokacji zasobów alokacja: rozmieszczenie rozporządzalnych środków - zasobów realnych i finansowych a) pośrednia; poprzez mechanizm rynkowy, b) bezpośrednia; poprzez państwo.

Pytania: a) dlaczego jest konieczna alokacja bezpośrednia? b) czy alokacja bezpośrednia jest dominująca; kiedy i dlaczego? c) jakie są mierniki tej alokacji? równość społeczna; sprawiedliwość społeczna; efektywność społeczna: efekty niemierzalne, nakłady: możliwe do określenia, ale w zestawieniu: dobra substytucyjne, dobra komplementarne, dobra alternatywne. d) jakie są cele polityki fiskalnej państwa? gromadzenie środków finansowych dla realizacji zadań państwa administracyjne, społeczne, gospodarcze.

Zadania publiczne to; Nie tylko zadania państwa Ale także zadania samorządu terytorialnego Ich zakres zależy od; - możliwości ich wykonania na określonym szczeblu - skuteczności zarządzania środkami publicznymi - możliwości najlepszej realizacji zadań publicznych

Realizacji polityki finansowej służą Instrumenty – narzędzia przyjmujące postać aktów właściwych istocie podejmowanych czynności Dzielą się one na; Akty planowania – związane z planowaniem rozdysponowania środków publicznych Akty normatywne – ustalają uprawnienia i obowiązki prawno- finansowe Akty finansowe- są one odmianą aktów administracyjnych Akty kontroli – oznaczają czynności oraz ustalenia kontrolne i zalecenia pokontrolne organów kontroli finansowej w zakresie wykonywania uprawnień i obowiązków prawno- finansowych oraz przestrzegania dyscypliny finansów publicznych

Polityka finansowa realizowana jest w określonym układzie organizacyjnym, który może racjonalizować lub hamować ich przebieg. Teza I: wadliwe uregulowania prawne mogą prowadzić nie tylko do suboptymalnej alokacji zasobów, ale też braku efektywności państwa w wykonywaniu funkcji gospodarczych, społecznych i socjalnych. Teza II: efektywne państwo może być czynnikiem stymulującym wzrost gospodarczy i inwestycje.

Realizacja celów polityki finansowej zdeterminowana jest: dobrym systemem podatkowym, skutecznym aparatem skarbowym, sprawnymi procedurami legislacyjnymi, dobrze rozwiniętymi instytucjami publicznymi. Paradoks: Wyższa instytucjonalizacja polityki finansowej pociąga wysokie koszty. W państwach słabo rozwiniętych działalność instytucji publicznych realizujących politykę finansową jest niskoefektywna. Nie ma gwarancji, że w państwach wysoko rozwiniętych jest odwrotnie. Przeznacza się tylko większe środki, których sposób wykorzystania zależy wyłącznie od etyki zawodowej polityków i ich odpowiedzialności wobec swoich wyborców. Słusznym jest zatem stwierdzenie, ze takie państwo, jakie społeczeństwo.

Polityka dyskrecjonalna - uznaniowa: organizowanie i finansowanie robót publicznych, projektowanie zatrudnienia w sektorze publicznym, zmiana stawek podatkowych. Skuteczność polityki fiskalnej: niska, ze względu na: opóźnienia czasowe, groźbę inflacji, niepewność, niebezpieczeństwo nadmiernej ekspansji fiskalnej.

Narzędzia polityki fiskalnej: podatki, zasiłki dla bezrobotnych, wydatki na tworzenie nowych miejsc pracy i zmiany kwalifikacji zawodowych, inwestycje na restrukturyzację w układzie branżowym i przestrzennym, wydatki na promocję rozwoju drobnej wytwórczości, wydatki na roboty publiczne, deficyt budżetowy, dług publiczny.

Automatyczne stabilizatory koniunktury – działają bez interwencji państwa dochody podatkowe, zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki z tytułu opieki zdrowotnej, programy pomocy dla rolnictwa – subwencje cen gwarantowane produktów rolnych.

Zasady ogólne finansów publicznych Postulaty wysuwane przez naukę do stworzenia wzorca funkcjonowania instytucji finansów publicznych Postulaty akceptowane przez prawodawcę staja się normami prawnymi mającymi charakter norm wiodących. Najwcześniejsze zasady podatkowe i budżetowe Ważne są akty normatywne zasadnicze dla struktury źródeł prawa finansowego , ( konstytucja ,ustawa o finansach publicznych)

Zasady ogólne finansów w świetle prawa polskiego Legalności – oparcie procesów gromadzenia i wydatkowania publicznych środków pieniężnych na podstawach prawnych . Wynika z Konstytucji i UoFP Celowości- oparcie procesów gromadzenia i wydatkowania publicznych środków pieniężnych zgodnie z wybranymi celami społeczno-gospodarczymi i politycznymi Planowości - oparcie procesów gromadzenia i wydatkowania publicznych środków pieniężnych na planach makro i mikroekonomicznych

Zasady ogólne finansów w świetle prawa polskiego Jawność – społeczeństwo – publiczność musi posiadać informację o sposobach gromadzenia i wydatkowania środków publicznych Przejrzystość- rozwinięcie zasady jawności, nakaz jawności materialnej i formalnej gromadzenia i wydatkowania środków publicznych ochrony interesu finansowego państwa Praworządności postępowania organów finansowych

Zasady ogólne finansów w świetle prawa polskiego Rachunkowości – ewidencjonowania Sprawozdawczości – oceny gromadzenia i wydatkowania środków publicznych Kontroli – czy zasady i w jakim stopniu sa przestrzegane Dyscypliny finansów publicznych-odpowiedzialności prawnej za naruszenie zasad…