Umowy nienazwane w prawie bankowym

Umowa pool-u Pool (ang.) - zbiornik, suma (pieniężna), rezerwa W anglosaskim kręgu prawnym – porozumienie, którego celem jest wspólne i skoordynowane wykonywanie bądź dochodzenie praw podmiotowych tego samego rodzaju wspólne gromadzenie majątku bądź obciążeń w celu dokonania podziału wg z góry ustalonego klucza Po co? Wspólne działanie przyniesie więcej korzyści, niż realizacja tych samych praw indywidualnie.

Rodzaje pool-u Voting pool – porozumienie wspólników i akcjonariuszy spółek w celu uzgadniania koordynacji sposobu wykonywania prawa głosu dla realizacji określonej strategii Insurance pool – zawierany przez ubezpieczycieli dla wspólnego gromadzenia wpływów i rozdziału ryzyka. Patent pool – podział zysków z tytułu wykorzystania wspólnego patentu Cash pool – efektywne zarządzanie finansami zgrupowanych spółek i poprawa ich płynności finansowej.

CASH POOL Kompensowanie przejściowych nadwyżek finansowych wykazywanych przez jedne podmioty z przejściowymi niedoborami u innych podmiotów. Minimalizacja kosztów kredytowania działalności kredytowania działalności jednostek ze zgrupowania Zwiększenie dochodów odsetkowych z tytułu funduszy własnych Poprawa płynności finansowej uczestników

Notional cash pooling (Wirtualny cash pooling) Rachunkowe bilansowanie kont podmiotów uczestniczących w umowie i naliczaniu odsetek od kwoty skumulowanych sald. Jeśli bilans jednego podmiotu wykazuje saldo ujemne to nie poniesie on kosztów związanych z oprocentowaniem kredytu, tak długo jak istnieje pełne pokrycie w dodatnim saldzie innego podmiotu / podmiotów uczestniczących w umowie. Odsetki są naliczane od całości kwot poszczególnych rachunków, co pozwala na osiągnięcie korzystniejszych warunków (efekt skali) Jeśli zadłużenie przekracza wolne środki, odsetki są naliczane wyłącznie od kwoty netto kredytu (zadłużenie – przyjęte depozyty

FIRMA SALDO (TYS. ZŁ) % ROCZNE ODSETKI ZA DZIEŃ (ZŁ) A +400 1 +10,96 B -200 12 -65,75 C -600 -197,26 D +200 +5,48 RAZEM - -246,57 CASH POOL SALDO (TYS. ZŁ) % ROCZNE ODSETKI ZA DZIEŃ (ZŁ) ABCD -200 12 -65,75 246,57 – 65,75 = 180,82 zł

Zero balance cash pooling (rzeczywisty cash pool) Fizyczny transfer środków w porównaniu do wirtualnego cash poolu Jeden z uczestników otwiera dodatkowy rachunek bankowy – rachunek zbiorczy, który służy do dokonywania rozliczeń między stronami pool-u. Nadwyżka z rachunku uczestnika jest przekazywana na rachunek główny Deficyty na rachunkach innych uczestników pokrywane są ze środków zgromadzonych na rachunku głównym. Odsetki są naliczane od środków zgromadzonych na rachunku głównym i zasilają ten rachunek. Nearly zero balancing cash pooling – pozostawienie pewnej kwoty wolnych środków na rachunkach uczestników – na rachunek główny transferowana jest nadwyżka ponad pewną kwotę.

B A C D

B A L C D

Pool lider Podmiot odpowiedzialny za zarządzanie kwotą zgromadzoną na rachunku głównym Pool liderem jest albo bank albo wiodąca spółka. W tym drugim przypadku rola banku ogranicza się wyłącznie do roli wykonywania dyspozycji finansowych na zlecenie pool lidera. Pool lider może otrzymywać prowizję od pozostałych uczestników za zarządzanie rachunkami zgrupowania.

Charakter prawny umowy Spółka cywilna (860 KC)? Pożyczka (720 KC)? Umowa nienazwana

Cash pool w Polsce Stosowanie przepisów o subrogacji. Podmiot A spłacany jest z nadwyżki podmiotu B i B wchodzi na miejsce wierzyciela (banku). Korzystniejsze podatkowo od transferu niedoboru do A przez bank. Dużo skuteczniejszy wirtualny cash pooling, ze względu na pewną fikcyjną konsolidację kont bez konieczności transferu gotówki

Problemy z rzeczywistym cash poolem w Polsce Wątpliwości podatkowe (pczcp, CIT) Wątpliwości dot. przepisów o kapitale zakładowym (189,344,355 KSH) Sporne jest, czy możliwe jest utworzenie wspólnego rachunku bankowego na potrzeby cash-poolingu. Ze względu na wątpliwości prawne i luki regulacyjne jest to konstrukcja rzadko stosowana w Polsce Art. 51 PrBank – rachunek bankowy może być prowadzony dla kilku osób fizycznych albo kilku jednostek samorządu terytorialnego (rachunek wspólny) . 2 podejścia – a contrario – nie mogą osoby prawne / wykładnia funkcjonalna, posiłkowanie się art. 58 i 353(1) KC.

Outsourcing Sporne jest czy w ogóle można mówić o umowie Jest to metoda organizowania działalności gospodarczej polegająca na „wyprowadzaniu” części działalności przedsiębiorstwa „na zewnątrz”. Neologizm – outside resource using – używanie zasobów zewnętrznych, lub out source – źródło z zewnątrz

A B

Korzyści Potrzeby usprawnienia finansów prowadzenia działalności gospodarczej poprzez zmniejszenie kosztów stałych realizacji określonych usług Zwiększenie jakości świadczonych usług Zwolnienie własnych zasobów ludzkich do innych celów Wiedza, umiejętności, technologie

Outsourcing bankowy Forma outsourcingu wyróżniona ze względu na rodzaj podmiotu będącego stroną umowy ze względu na swój szczególny charakter w systemie finansowym. Nowelizacja Prawa Bankowego z 2004,2008 i 2011 r. wprowadziła katalog czynności, które mogą zostać powierzone podmiotom zewnętrznym przez banki Art. 6a – 6d PrBank

Nadzór nad outsourcingiem bankowym Ze względu na możliwość zwiększenia ryzyka operacyjnego banku, podlega on szczególnej kontroli Komisji Nadzoru Finansowego. Kontrola wstępna – uzyskanie zezwolenia na zawarcie określonej umowy outsourcingu Komisja bada stopień zwiększenia ryzyka (np. odległość geograficzna między bankiem a przedsiębiorcą (brak możliwości bieżącego monitorowania działalności podmiotu), podoutsourcing) Kontrola następcza – ocena, czy faktycznie nastąpiło obniżenie kosztów działalności, czy jest to niezbędne, zapoznawanie się z planem działania opracowywana przez bank czy przedsiębiorcę Możliwość cofnięcia zezwolenia w ramach kontroli następczej

Charakter prawny Wymóg formy pisemnej (ad probationem?) Odpowiedzialność odszkodowawczą ponosi zarówno bank jak i przedsiębiorca Nie można tej odpowiedzialności wyłączyć ani ograniczyć Polskie prawo bankowe wprowadza wymóg powierzenia wykonywania pośrednictwa w czynnościach bankowych wyłącznie na podstawie umowy agencyjnej (758-764 KC) Tajemnica bankowa - zgodnie z art. 104 ust. 2 pkt 2 PrBank, obowiązek zachowania tajemnicy bankowej nie dotyczy przypadków ujawnienia informacji objętych tą tajemnicą tym przedsiębiorcom, którym bank powierzył wykonywanie stale lub okresowo czynności związanych z działalnością bankową – w zakresie niezbędnym do należytego wykonywania tych czynności