Wykład 1 Historia rachunkowości Dr Krzysztof Jonas

Świat. Starożytny Egipt. Rolnicy płacili zbożem i lnem za korzystanie z urządzeń irygacyjnych i wody – ilość dostarczanego zboża rejestrowana była na ścianach ich domów W Egipcie funkcje księgowych pełnili pisarze - spisywali umowy i dbali o ich przestrzeganie

Świat. Sumer . Archiwa z III tysiąclecia odnotowały stanowisko księgowego i starszego księgowego. Zachowały się archiwa fabryki tekstyliów w Ur i archiwa ostatniego króla. Mykeny. Ścisła ewidencja majątku i należności oraz zdarzeń typu co od kogo otrzymano, komu ile wydano i kto jest komu, ile winien

Świat. Stary Testament. Księga Mądrości Syracha (Syr 42,7) „Cokolwiek przekazujesz niech będzie pod liczbą i wagą, a dawanie i odbieranie – wszystko na piśmie” Czasy greckie i rzymskie – rozwój ewidencjonowania faktów gospodarczych – dom, gospodarstwo, firma handlowa, bank, gmina

Świat Najstarsze zabytki księgowości: 1202 rok Leonardo Fibonacci „Liber Abaci” 1211 rok księga bankiera z Bolonii 1211 rok księga handlowa z Florencji 1277 rok – Raguza (dziś: Dubrownik) „Liber statutorum donae” – przepisy zobowiązujące do odpowiedniego prowadzenia ksiąg 1340 rok – najstarszy przykład księgowości podwójnej – księga miejskiego urzędnika skarbowego (Massari) z Genui

Świat - firma kupiecka z Florencji Giovanni Farolfi i spółka – księga kupiecka z lat 1299 – 1300 - rejestry księgowe firmy Rinieri Fini i Bracia Układ dwustronny (zapis wenecki, florencki) - partita doppia - Benedetto Cotruglio Manuskrypt z 1458 roku „Della mercatura et del Mercante perfetto” (O handlu i kupcu doskonałym) – brak oryginału, są kopie z 1475 i 1484 roku ale o innym tytule (Książka o sztuce handlu) Dzieło wydane drukiem w 1573 roku

Świat Luca Pacioli. – franciszkanin i nauczyciel matematyki na Uniwersytecie Rzymskim „”Summa de Arithmetica, Geometrica, Proportioni et Proportionalite” (Ogół wiadomości z zakresu arytmetyki, geometrii, stosunku i proporcjonalności) Wydane drukiem w Wenecji w 1494 roku Dział 9 traktat 11 :„Particularis de Computis et Scripturis” (Część o rachunkach i pisarzach) składa się z 36 rozdziałów i mówi „o sprawach, które prawdziwemu kupcowi są potrzebne oraz o porządku w jakim księgi prowadzić należy”

Świat Pierwsze regulacje prawne. Koniec XVII wieku, Francja „Ordonance de commerce” (Ordonans o handlu) – kodeks Savary`ego Wprowadza do systemu prawnego pojęcie ksiąg handlowych i zasady ich prowadzenia, sporządzania co dwa lata spisu inwentarza i przechowywania wszystkich dokumentów przez 10 lat Był podstawą kodeksu Napoleona, kodeksu spółek w Niemczech i Anglii

Świat XIX wiek – rewolucja przemysłowa i rozwój handlu – powodują rozwój rachunkowości – rachunek kosztów i sprawozdawczość finansowa Wielka Brytania – 1844 rok – ustawa o spółkach wprowadzająca obowiązek badania bilansu 1880 rok powstaje Instytut Biegłych Księgowych Anglii i Szkocji 1890 rok USA ustawa antytrustowa 1906 rok ustawa zezwalająca na stanowienie jednolitych zasad rachunkowości (US GAAP) druga połowa XX w. poza USA tworzenie MSR a później MSSF

Polska Najstarszym zabytkiem są rejestry podskarbiego królewskiego dotyczące wydatków na utrzymanie króla i dworu z czasów króla Władysława Jagiełły Najstarsze księgi rachunkowe pochodzą z lat 1394 – 1412 i dotyczą żup solnych z Bochni – rejestry soli oraz rejestry wypłat pieniężnych i rachunki szafarza solnego Księgi rachunkowe zakonu krzyżackiego z lat 1399 – 1418 (istniały do II wojny światowej, pisane po niemiecku)

Polska 1484 – 1487 „Libri quitantiarum” – rejestry króla Kazimierza Jagiellończyka – wykazy dóbr królewskich – inwentarz 1497 rok – rachunki i dokumenty księgowe żup w Wieliczce Najstarsze księgi rachunkowe przedsiębiorstw pochodzą z Gdańska z I połowy XV wieku Rozwiązania polskiej rachunkowości bazowały na wzorach niemieckich

Polska Okres rozbiorów – 4 różne kodeksy handlowe Na przełomie XIX/XX wieku – Szkoła Lwowska – podręczniki do nauki rachunkowości – dorobek naukowy Tomasza Lulka, Witolda Skalskiego, Marcelego Scheffsa. Rok 1934 – polski kodeks handlowy – zawierał normy prawne dotyczące prowadzenia rachunkowości przez podmioty gospodarcze. 3 rodzaje ewidencji: - pełna (podwójna) - uproszczona (pojedyncza) - kameralna (w jednostkach budżetowych)

Polska. II wojna światowa – rozwiązania niemieckie Tuż po wojnie – powrót do rozwiązań przedwojennych – po kilku latach wprowadzono zasady stosowane w Związku Radzieckim – sprowadzenie rachunkowości do ewidencji księgowej – prowadzone tylko dla uzyskania informacji o wykonaniu odgórnie narzuconych zadań Ustawa o rachunkowości z 29 września 1994 roku obowiązująca od 1 stycznia 1995 roku Nowelizacja ustawy o rachunkowości z 9 listopada 2000 roku obowiązująca od 1 stycznia 2002 roku – dążenie do harmonizacji polskiego prawa bilansowego z rozwiązaniami UE

Polska Rok 2014 – kolejna nowelizacja – wprowadza pojęcie firmy mikro i wzory sprawozdań dla niej Rok 2015 – kolejna nowelizacja – wprowadza pojęcie firmy małej i wzory sprawozdań dla niej oraz modyfikuje istniejące sprawozdania