Rewitalizacja miejskich obszarów zdegradowanych Koncepcja Definicje dr Małgorzata Zięba

„To się w Unii nazywa Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego albo rewitalizacja. Weźmy Roztocze. Kostką zrewitalizowano już centrum wsi Różanka, park wiejski w Orchówku, gminę Wojciechów, Tyszowce, Kransobród, Szczebrzeszyn. Albo Świętokrzyskie. Kostka Bauma opanowała Bodzentyn, Słupię, Opatów i tak dalej, dalej.” Edyta Gietka: Polska w kostkę, Polityka – nr 31 (2665) z dnia 2.08.2008 r.

Rewitalizacja obszarów miejskich ponowne ożywienie działalności gospodarczej tam, gdzie ona ‘zamarła’; przywrócenie funkcji społecznych obszarom dysfunkcjonalnym, inkluzja, w miejsce wykluczenia społecznego; przywrócenie jakości środowiska i równowagi ekologicznej tam, gdzie została ona zachwiana. Couch, Ch., Fraser, Ch., Percy, S.: Urban Regeneration in Europe. Oxford: Blackwell Science, 2003;

Koncepcja regeneracji miast „Regeneracja miast to kompleksowa i zintegrowana wizja i działania, które prowadzą do rozwiązania problemów miast i próbują wnieść trwałą zmianę w uwarunkowania gospodarcze, fizyczne, społeczne i środowiskowe obszaru objętego działaniami” *Roberts P., The Evolution, Definition and Purpose of Urban Regeneration in: Urban Regeneration. A handbook, edited by Peter Roberts and Hugh Sykes, SAGE Publications, London - Thousand Oaks - New Delhi, 2000, p. 17;

Rewitalizacja (UstRew) proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji. Ustawa z dn. 9 października 2015 r. o rewitalizacji

Pojęcie rewitalizacji Rewitalizacja odnosi się do kompleksowego procesu odnowy obszaru zurbanizowanego, którego przestrzeń, funkcje i substancja uległy procesowi strukturalnej degradacji, wywołującej stan kryzysowy, uniemożliwiający lub znacznie utrudniający prawidłowy rozwój ekonomiczny i społeczny tego obszaru jak i zrównoważony rozwój całego miasta.[1] [1] Andreas Billert; Centrum staromiejskie w Żarach; problemy, metody i strategie rewitalizacji; Słubice 2004, s. 6

Pojęcie rewitalizacji „Właściwa definicja określa rewitalizację jako kompleksowy program remontów, modernizacji zabudowy i przestrzeni publicznych, rewaloryzacji zabytków na wybranym obszarze, [...] w powiązaniu z rozwojem gospodarczym i społecznym. Rewitalizacja to połączenie działań technicznych – jak np. remonty – z programami ożywienia gospodarczego i działaniem na rzecz rozwiązania problemów społecznych, występujących na tych obszarach: bezrobocie, przestępczość, brak równowagi demograficznej. Niewłaściwym jest więc mówić o «rewitalizacji» jednego budynku, czy «rewitalizacji» placu miejskiego, jeśli te działania dotyczą jedynie modernizacji budynków, czy rewaloryzacji zabytków”[1]. [1] K. Skalski, Rewitalizacja obszarów starej zabudowy w miastach;

Rewitalizacja dotyczy obszarów: miejskich – zdegradowanych (disadvantaged, deprived) - odnowa miejskiej tkanki urbanistycznej wraz z realizacją działań skierowanych na poprawę warunków i jakości życia mieszkańców; poprzemysłowych – rekultywacja terenów zdegradowanych przez działalność przemysłową wraz z zagospodarowaniem tych terenów dla potrzeb nowych przedsiębiorstw lub pełnienia innych funkcji oraz działania na rzecz społeczności zamieszkującej obszar integralnie, funkcjonalnie związany z terenami zakładów przemysłowych; powojskowych – tereny wcześniej zajmowane lub eksploatowane przez armię do celów logistycznych, kwaterunkowych czy poligonowych

Cele rewitalizacji Urbanistyczno – architektoniczne: poprzez remonty, modernizacje, rewaloryzacje, kształtowanie krajobrazu kulturowego Techniczne: infrastruktura Społeczne: zatrzymanie negatywnych tendencji społecznych, przeciwdziałanie patologiom i wykluczeniu Ekonomiczne: ożywienie gospodarcze Środowiskowe: polepszanie stanu środowiska naturalnego, likwidacja zanieczyszczeń i emisji

Interdyscyplinarność procesu Zagospodarowanie przestrzenne Mieszkalnictwo Rozwój lokalny Gospodarka miasta i ekonomia Ekologia Polityka społeczna Budownictwo i rynek nieruchomości

Rehabilitacja odnoszone do dzielnic mieszkaniowych - blokowisk prace, od modernizacji po kompleksowe działania społeczne i gospodarcze używane czasem zamiennie z pojęciem ‘rewitalizacja’

Restrukturyzacja dotyczy terenów poprzemysłowych; przekształcenia dotyczące obszarów poprzemysłowych w celach produkcyjnych i pozaprodukcyjnych, zmierzające do ich ponownego wykorzystania dla nowych funkcji

Odnowa miast pojęcie nadrzędne w stosunku do pojęć: rehabilitacja, rewaloryzacja, przebudowa, restrukturyzacja, modernizacja, rewitalizacja, konserwacja, sanacja, remonty itp. Częściej spotykane w literaturze i praktyce zachodniej jako urban renewal czy urban regeneration

Detroit – najbardziej zdegradowane miasto „Kiedy 18 lipca 2013 roku Detroit ogłaszało bankructwo, miasto było praktycznie sparaliżowane. Nie działało czterdzieści procent oświetlenia. Dwie trzecie karetek nie jeździło. Na interwencję policji mieszkaniec miasta musiał czekać średnio niemal godzinę. Większość parków miejskich została zamknięta, a pustostany zajmowały powierzchnię ponad 100 kilometrów kwadratowych. Dwumilionowa populacja skurczyła się do zaledwie 700 tys. mieszkańców. Detroit stało się niewypłacalne – dług miasta sięgnął 18,5 mld dolarów.” K. Domaradzki: Amerykańska duma wstaje z kolan, Forbes, 21.01.2016 http://www.forbes.pl/usa-detroit- amerykanska-duma-wstaje-z- kolan,artykuly,201968,1,1.html

https://www.ted.com/talks/toni_griffin_a_new_vision_for_rebuilding _detroit „Detropia”