EKOLOGIA W TURYSTYCE
Środowisko a oddziaływanie człowieka Środowisko naturalne, w którym zyje człowiek było w idealnej równowadze fizyko-chemiczno-biologicznej. Nierozważna gospodarka człowieka doprowadziła do zachwiania równowagi ekologicznej w ekosystemach.
Środowisko a oddziaływanie człowieka Rozwój komunikacji, wzrastające potrzeby socjalno-bytowe ludności, intensyfikacji produkcji przemysłowej i rolniczej spowodowały liczne zmiany: Odpady, Zanieczyszczenia, Śmieci.
Zasoby przyrody To elementy środowiska geograficznego człowieka (materia i energia), które decydują o: jego istnieniu, rozwoju społecznym, rozwoju duchowym i, estetycznym.
Zasoby niewyczerpalne To takie, którym eksploatacja nie zagraża wyczerpaniem: energia słoneczna, wiatr, energia geotermiczna, energia płynów morskich, grawitacyjny spadek wody w rzekach
Zasoby wyczerpywalne To takie, które w wyniku eksploatacji musza ulec całkowitemu wyczerpaniu i zniszczeniu. Podział na: Zasoby nieodnawialne: węgiel kamienny, surowce chemiczne, ropa naftowa, wody mineralne, gaz ziemny, itp. (nieodnawialność wynika z długiego czasu ich tworzenia się).
Zasoby wyczerpywalne Zasoby odnawialne – ulegają samoodtwarzaniu w wyniku naturalnych procesów zachodzących w przyrodzie (powietrze atmosferyczne, hydrosfera, gleby, fauna i flora). Odnawialność zasobów fauny i flory oraz gleby jest coraz bardziej ograniczona, co przejawia się spadkiem liczby gatunków oraz zanikiem naturalnych środowisk roślinnych.
Zasoby naturalne krajobraz i jego urozmaicenie, warunki klimatyczne, wolna przestrzeń powietrzna, wolna przestrzeń podziemna.
Cele i zadania ochrony środowiska Racjonalne korzystanie z zasobów przyrody, Rozwój technologii mało- i bezodpadowych, Gospodarowanie zasobami dziko rosnących roślin i zwierząt w celu zapewnienia trwałości i optymalnej liczebności, przy zachowaniu w możliwie największym stopniu różnorodności genetycznej, Umiejętność prawidłowego posługiwania się substancjami chemicznymi w życiu codziennym.
Cechy środowiska naturalnego nie ma substancji kumulujących się w środowisku bez możliwości ich późniejszego zużycia, W przyrodzie następuje doskonała przeróbka odpadów. Wszystko co przyroda wyprodukuje, może następnie rozłożyć na prostsze substancje, które służą do nowych procesów wytwórczych. W środowisku naturalnym substancje przyrodnicze znajdują się w biologicznym obiegu zbliżonym do zamkniętego. Podstawowa cecha środowiska naturalnego jest różnorodność koegzystujących gatunków, Występuje samoregulacja polegająca na tym, że w nadmierne rozprzestrzenianie się jednego gatunku jest zahamowane przez konkurencyjny wpływ innego gatunku lub przez mechanizmy kontroli.
Różnorodność biologiczna a atrakcyjność przyrodnicza Różnorodność określa bogactwo, czyli liczbę rodzajów systemów biologicznych lub łącznie liczbę rodzajów i relatywny udział poszczególnych rodzajów w obrębie danej powierzchni lub w ramach jednostki typologicznej wyższego rzędu. Zmiany w niszy ekologicznej – działalność człowieka
Problemy ale czy na pewno??? Rolnictwo – ludzie przestali żyć w obrębie naturalnych systemów, zaczęto tworzyć ekosystemy o coraz większej ingerencji człowieka. Lasy – wycinanie i przekształcanie terenów trawiastych w pola uprawne stały się przyczyną niszczenia wielu ekosystemów i gatunków. Eksploatowanie morskich i słodkowodnych systemów, katastrofy ekologiczne w obrębie akwenów wodnych doprowadziły do podobnych zjawisk w hydrosferze.
Różnorodność biologiczna w krajobrazie obejmuje: Różnorodność gatunkową (gatunki, formy życiowe, grupy ekologiczne), Charakterystyki syntetyczne (ogólna liczna płatów – fitocenoz- jest tym wyższa, im różnorodność jest większa). Uporządkowanie przestrzenne ekosystemów, zróżnicowanie ich kształtu i wielkości, stopień skomplikowania granic, liczba sąsiadujących płatów oraz kontrast miedzy płatami.
Rozwój zrównoważony To taki rozwój, który zaspokaja potrzeby obecnego pokolenia bez pozbawiania możliwości przyszłych pokoleń do zaspokajania ich potrzeb. Art. 5 Konstytucji: Rzeczypospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasada zrównoważonego rozwoju.
Zasady ekorozwoju poruszają zagadnienia Przeludnienia Ubóstwa Ochrony zdrowia Ochrony środowiska Zmiany wzorców konsumpcji gospodarowania zasobami naturalnymi Mechanizmów finansowych Systemów informatycznych Nowinek technologicznych Roli społeczeństwa i edukacji ekologicznej.
Pojęcia… Rozwój turystyki masowej zapoczatkowany w latach 50. XX wieku odbił się ujemnym wpływem na środowisko przyrodnicze oraz społeczno-kulturowe. Turystyka masowa stwarza zagrożenie dla wartości przyrodniczych i krajobrazowych poprzez rozwój ośrodków narciarskich, budowę tras zjazdowych i wyciągów, imprezy masowe itp..
Pojęcia… Turystyka pozwala zapoznać się z innymi stylami życia, innymi religiami, innymi formami postrzegania świata i jego dziejów. Prowadzi to człowieka do odkrycia samego siebie i innych, jako jednostek i jako społeczności zanurzonych w rozległej historii rodzaju ludzkiego, dziedziców i solidarnych współmieszkańców świata znanego i zarazem obcego
Pojęcia … Ekoturystyka: Dziedzina ekologii stosowanej zajmująca się kompleksowym oddziaływaniem wszystkich form turystyki oraz infrastruktury turystycznej na środowisko. Forma turystyki w małych grupach do miejsc przyrodniczego i kulturowego zainteresowania, preferująca dbanie o środowisko.
Ekoturystyka i pokrewne formy podróżowania Agroturystyka Turystyka kwalifikowana EKOTURYSTYKA Turystyka kwalifikowana Turystyka krajobrazowa Turystyka wypoczynkowa
EKO … Ekoturystyka stanowi rdzeń koncepcji turystyki zrównoważonej. Jest najczystszą formą podróżowania przyjaznego środowisku, ponieważ odbywa się zwykle na obszarach o najwyższych walorach przyrodniczych i krajobrazowych. Bezpośrednio przyczynia się od ochrony środowiska naturalnego i kulturowego tych regionów a jej uczestnikami są ludzie o dużej świadomości ekologicznej i wrażliwości przyrodniczej
Cele turystyki zrównoważonej (1) Racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody oraz krajobrazu naturalnego i kulturowego bez dewastacji. Rozproszenie ruchu turystycznego i zagęszczenie rejonów jego nadmiernej koncentracji. Zwiększenie bezpośredniego kontaktu z przyrodą. Obniżenie ceny usług turystycznych. Organizowanie pobytu turystów przez małe biura regionalne lub przedsiębiorstwa rodzinne, a nie przez duże biura turystyczne
Cele turystyki zrównoważonej (2) Wydłużenie sezonu turystycznego poza sezon letni. Rozwój infrastruktury turystycznej przez liczne inwestycje na niewielka skalę, angażujące stosunkowo niewielkie środki finansowe. Zwiększenie bezpośredniego kontaktu z gospodarzami i społecznościami lokalnymi. Zwiększenia możliwości korzystania z różnych atrakcji turystycznych i krajoznawczych oraz poznania specyfiki regionu. Przekształcenia biernych form turystyki pobytowej w formy turystyki aktywnej i specjalistycznej.
Zagrożenia dla przyrody i krajobrazu Brak urządzeń oczyszczających. Niski standard infrastruktury turystycznej. Masowy sezonowy ruch turystycznych w rejonach najbardziej popularnych. Wzrost zaśmiecenia terenu. Rozwój budownictwa letniskowego. Nadmierny ruch turystyczny na obszarach najcenniejszych przyrodniczo. Zagłada tradycyjnych układów osadniczych przez niekontrolowaną zabudowę rekreacyjną. Niska świadomość ekologiczna i kulturowa turystów oraz społeczności lokalnych w rejonach, gdzie rozwija się turystyka.
Zapobieganie… Strategia rozwoju turystyki zrównoważonej. Lokalne koncepcje zarzadzania ruchem turystycznym. Unowocześnienie infrastruktury turystycznej. Zabezpieczenia na szlakach turystycznych wiodących przez cenne obszary przyrodnicze. Sprawny system gromadzenia i wywożenia odpadów. Wykorzystanie planów przestrzennego zagospodarowania.
Bibliografia Wilczek Z., Ekologia w turystyce, Wyd. Akademickie Wyższej Szkoły Społeczno-Przyrodniczej w Lublinie, Lublin 2004. Zaręba D.: Ekoturystyka. Wyzwania i nadzieje. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2000. Turystyka na obszarze Zielonych płuc Polski. Szanse i zagrożenia. Wyd. narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Białystok 2002.