Jędrzej Śniadecki KRYTYKA WYCHOWANIA nie wypracowanie jasnych praw i zasad jednostronność wychowania niekorzystny wpływ cywilizacji nauczyciele - cudzoziemcy wadliwe wychowanie domowe nie uwzględnianie procresów rozwojowych błędne przekonanie o kompetencjach pedagog.

Jędrzej Śniadecki PROGRAM WYCHOWANIA jedność wychowania grecki ideał wychowania zdrowie fundamentem wychowania (moralnego) wychowanie zgodne z prawami natury ideał wychowania ustala społeczeństwo indywidualizowanie naprawianie błędów natury zabawa ważnym środkiem wychowania

Jędrzej Śniadecki DEFINICJA WYCHOWANIA Zatem zastanawiać się będę i rozbierać, jak należy hodować dziecię, ażeby, ile być może najlepiej, wykształcić jego ciało, wydobyć, rozwinąć, uprawić, wydoskonalić jego siły i władze cielesne, utwierdzić i zabezpieczyć zdrowie. Takie wychowanie powinno by się raczej nazywać lekarskim, bo co tylko się tyczy utrzymania i zabezpieczenia zdrowia jest częścią umiejętnej tej sztuki (...) lecz nazwisko wychowania lekarskiego nie tylko nie jest w używaniu, aleby mogło niejednego zrazić i oburzyć. Zrazić - bo podług pospolitego mniemania lekarze nic nie poczynają bez leków; oburzyć - boby niejeden takie wychowanie raczej za wychuchanie troskliwe, a zatem za rozpieszczanie poczytał (...). Hodować więc dziecię we względzie fizycznym albo lekarskim jest to je tak pielęgnować i tak prowadzić, ażeby nie tylko życie i zdrowie od wszelkiego ochronić szwanku, ale nadto to ostatnie tak zabezpieczyć i utwierdzić, aby przez to dobry byt i szczęście człowieka na całe życie zapewnić.

Jędrzej Śniadecki DEFINICJA WYCHOWANIA

„ RÓWNANIE ŚNIADECKIEGO”

Paradygmat biotechnologiczny Koncepcja 2 - okres międzywojenny WF według Eugeniusza Piaseckiego i Władysława Osmolskiego “Wychowanie przez ciało” aby zmienić osobowość Zmieniaj ciało

LITERATURA Śniadecki J. (1990), O fizycznym wychowaniu dzieci, AWF Kraków. Wstęp; ss. V - XXVII. Demel M. (1989), Komentarze do rozprawy Jędrzeja Śniadeckiego o fizycznym wychowaniu dzieci, Wychowanie Osiński W. (1990), Teoria wychowania fizycznego. AWF Poznań I. Główne ośrodki kształtowania się myśli o wychowaniu fizycznym w Polsce od końca XVIII wieku, s. 8 - 27. Gaj J.(1994), Tradycje i dorobek Akademii Wychowania Fizycznego im E. Piaseckiego w Poznaniu. Wychowanie Fizyczne i Sport, nr 3, s. 91-100. Doktoraty honoris causa w Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Przemówienie JM Rektora, Prof. zw. dr hab. Jana Szopy. Wychowanie Fizyczne i Sport, 1993, nr 4, s. 264-265. Doktoraty honoris causa w Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Drogi kształtowania się statusu akademickiego Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, przemówienie Rektora, prof. zw. dr hab. Zbigniewa Krawczyka. Wychowanie Fizyczne i Sport, 1993, nr 4, s. 245-248.

Zygmunt Gilewicz (1880-1960) “Kształtowanie ciała i Wychowanie” Gilewicz Z., 1964, Teoria wychowania fizycznego. Warszawa: Sport i Turystyka.

Paradygmat biotechnologiczny Koncepcja 3 - lata 30. XX wieku WF według Zygmunta Gilewicza “Kształtowanie ciała i Wychowanie” I przełom paradygmatyczny – oprócz potrzeby doraźnego kształtowania ciała pojawia się potrzeba oddziaływania na rozwój moralny Cel nieswoisty: zmieniaj moralność ucznia Nauczyciel WF rozdziela bijących się uczniów Cel swoisty: zmieniaj ciało ucznia

Zygmunt Gilewicz Teoria wychowania fizycznego – nauka o potrzebach, możliwościach i sposobach regulowania rozwoju somatycznego podłoża osobowości człowieka. Ciało ludzkie to materialne podłoże przejawów ludzkiego ducha.   We wszystkich układach społecznych stosunków, aż po dzień dzisiejszy, wysoko ceniony był biologicznie mocny typ człowieka. Zmierzch cywilizacji Greków i Rzymian nastąpił wówczas, gdy ćwiczenia fizyczne przestały być jednym ze sposobów życia klas panujących i przeistoczyły się w krwawe widowiska (gladiatorstwo). Również kresowi państwa polskiego towarzyszyły zniewieściałość szlachty i fizyczne zaniedbanie ludu.

CELE KSZTAŁTOWANIA CIAŁA I WYCHOWANIA: 1) swoiste, bezpośrednie, bezwzględnie osiągalne, czyli kształtowanie ciała: · struktury somatycznej ·  czynności wegetatywnych, narządów zmysłowych · nawyków i upodobań ruchowych · ogólnych cech sprawności (szybkości, zręczności, siły, wytrzymałości)   2) nieswoiste, pośrednie, względnie osiągalne, czyli naciski wychowawcze: · rozbudzenie zainteresowań i zamiłowań · wdrażanie do wysiłku woli (motywującej do wysiłku fizycznego) · wpajanie nawyków świadomego działania i koncentracji uwagi · wpajanie wiary w swe siły i uczenie krytycznej ich oceny · rozbudzanie społecznie pożądanych postaw życiowych (charakteru, moralności i woli)

Zygmunt Gilewicz Cele nieswoiste muszą pokrywać się ze swoistymi, nadawać im kierunek, być uzasadnieniem ich sensu i weryfikatorem ich społecznej wartości, lecz wychowawca fizyczny powinien realizować przede wszystkim cele swoiste.

Zygmunt Gilewicz Faza rozwojowa człowieka 6 – 13 lat: w fazie tej uczeń przyswaja (względnie) trwale wiele nawyków zachowania i postępowania, które cechując jego moralność, z trudem dają się przekształcić w kolejnych fazach rozwojowych.   W najważniejszym momencie kształtowania się osobowości (moralnej i nie tylko) oddajemy dziecko w ręce najmniej kompetentnych nauczycieli (moralizatorów). Wysoko kwalifikowani nauczyciele ćwiczeń cielesnych, z dużym przygotowaniem pedagogicznym, spełniają rolę trenerów dorastającej młodzieży.

Blok rozszerzający 5: Ideał wychowania fizycznego na usługach Blok rozszerzający 5: Ideał wychowania fizycznego na usługach... (polityki, rynku, propagandy)

Literatura zalecana: 1. Maciej Demel – „Szkice krytyczne o kulturze fizycznej” (ss.15-32) 2. Wiesław Osiński – „Teoria wychowania fizycznego” rozdziały: a) Główne ośrodki kształtowania się myśli teoretycznej o wf w Polsce b) Znaczenie aktywności fizycznej i jej miejsce w wf 3. Jędrzej Śniadecki– „O fizycznym wychowaniu dzieci” wstęp napisany przez Macieja Demela

MACIEJ DEMEL Teoria Wychowania Fizycznego

prof. MACIEJ DEMEL Twórca polskiej szkoły edukacji zdrowotnej nowoczesnej koncepcji wychowania fizycznego. Ukończył studia wyższe w zakresie wychowania fizycznego, pedagogiki i medycyny. Doktoryzował się i habilitował na Uniwersytecie Warszawskim. Tytuł profesora nadzwyczajnego nauk o kulturze fizycznej uzyskał w 1971 roku, a profesora zwyczajnego w 1979. Autor kilkuset prac naukowych z teorii wychowania fizycznego, pedagogiki zdrowia i historii medycyny społecznej. Nauczyciel akademicki UMCS i Akademii Medycznej w Lublinie, WSWF w Krakowie i Poznaniu, WSP w Kielcach oraz Uniwersytetu Warszawskiego i AWF w Warszawie.

“Wychowanie do Kultury Fizycznej” Paradygmat kulturowy Koncepcja 2 - lata 70. XX wieku WF według Macieja Demela “Wychowanie do Kultury Fizycznej” II przełom paradygmatyczny – wychowanie do kf – „kształtowanie świadomej, afirmatywnej i aktywnej postawy wobec ciała i jego potrzeb” zmieniaj osobowość ucznia aby osobowość zmieniała ciało zmieniaj ciało ucznia

Krytyka wychowania fizycznego Usportowienie programów wf pociąga za sobą niedocenianie rangi przedmiotu wf i nauczyciela wf KONKLUZJE Tylko 14% uczniów ma predyspozycje do osiągania wyników w sporcie, 86% uczniów frustruje się sportem WYNIKI BADAŃ 2 PRZYCZYNY I. uznanie wf za przedmiot typowo dydaktyczny, z pominięciem funkcji wychowawczej, nauczyciel staje się instruktorem ćwiczeń cielesnych II. wf gratyfikuje sport, który jest: a) elitarny - zakłada selekcję i eliminację b) operuje skalą bezwzględną - prowadzi to do frustracji większości dzieci c) kreuje negatywne wzory wychowawcze d) hasło „sport masowy” się nie sprawdziło

Koncepcja wychowania fizycznego 1. koncepcja wychowania fizycznego powinna obejmować wszystkie wartości, które się wiążą z funkcjonowaniem zdrowego człowieka: budowa, sprawność fizyczna (wydolność) i uroda ciała, postawy i przekonania, nawyki, odporność 2. masowa kf powinna wykraczać poza ramy sport 3. krzewienie kf powinno związane być z kształtowaniem świadomej, afirmatywnej, aktywnej postawy wobec ciała i jego potrzeb 4. wf powinno być kursem propedeutycznym przygotowującym do przeszłego życia (różnych ról życiowych np. zawodowych, rodzinnych) 5. wf jest fundamentem sportu, rekreacji, turystyki, a nie szeregowym składnikiem kultury fizycznej 6. programy wf powinny obejmować formy szkolne (lekcyjne, pozalekcyjne) oraz pozaszkolne

Nowoczesność wychowania fizycznego Powinna obejmować trendy rozwojowe systemu oświaty: a)   edukację permanentną b)   prospekcję (nie samą aktualizację) c)    intelektualizację d)   autoedukację e)    indywidualizację f)     humanizację (kulturalizacja natury)

HENRYK GRABOWSKI Wychowanie w trosce o ciało

prof. Henryk Grabowski Urodzony 03.01.1935 r. - Radymno Studia - Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego w Krakowie 30.10.1958 r. uzyskał tytuł magistra wychowania fizycznego (specjalizacja - gimnastyka) Zatrudnienie - od 15.08.1956 r. do 03.09.1966 r. jako nauczyciel wychowania fizycznego Obecnie kierownik Katedry Teorii i Metodyki Wychowania Fizycznego AWF w Krakowie, członek Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego i Komitetu Nauk o Kulturze Fizycznej PAN

KULTURA A WYCHOWANIE KULTURA WYCHOWANIE KULTURA FIZYCZNA OGÓŁ UTRWALONYCH WZORÓW WARTOŚCI I ZACHOWAŃ WYCHOWANIE INTENCJONALNY PRZEKAZ WZORÓW WARTOŚCI I ZACHOWAŃ KULTURA FIZYCZNA OGÓŁ UTRWALONYCH WARTOŚCI I ZACHOWAŃ DOTYCZĄCYCH CIAŁA EDUKACJA FIZYCZNA INTENCJONALNY PRZEKAZ WZORÓW WARTOŚCI I ZACHOWAŃ DOTYCZĄCYCH CIAŁA

WYCHOWANIE W TROSCE O CIAŁO KULTURA FIZYCZNA OGÓŁ ZACHOWAŃ WZGLĘDEM CIAŁA OGÓŁ WARTOŚCI DOTYCZĄCYCH CIAŁA EDUKACJA FIZYCZNA KSZTAŁTOWANIE SPRAWNOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI (MOTORYCZNOŚĆ) KSZTAŁTOWANIE POSTAW I MOTYWACJI (OSOBOWOŚĆ) FIZYCZNE WYCHOWANIE FIZYCZNE KSZTAŁCENIE NAUCZANIE TEGO CO WARTO ROBIĆ W ZAKRESIE DBAŁOŚCI O CIAŁO I JAK TO OSIĄGNĄĆ USPRAWNIENIE CIAŁA NAUCZENIE RUCHU POSTAWA PROSOMATYCZNA POSTAWA PROSPOŁECZNA

Prawa Fizycznego Kształcenia Rozwijają i doskonalą się tylko te narządy, które są ćwiczone (narząd ruchu obejmuje ponad połowę masy ciała, mózg waży około 2% masy ciała) Prawo wszelkiego ćwiczenia Procesy odnowy biologicznej po wysiłku odbywają się z nadwyżką (np. po treningu wytrzymałościowym wzrasta próg AT oraz ilość włókien ST, spada ilość produkowanego LA). Prawo nadregeneracji Wysiłek szkolny powoduje zmęczenie, zaś aktywny wypoczynek usuwa negatywne skutki zmęczenia i zapewnia właściwy rozwój wychowanka Prawo aktywnego wypoczynku

Prawa Fizycznego Wychowania Wychowanek nabywa te zachowania, którym w okresie ich uczenia towarzyszył stan przyjemności (np. sukces i odwrotnie) Prawo efektu Wychowanek, któremu ograniczamy wolność wyboru form aktywności ruchowej przejawia niechęć do narzucanych przez wychowawcę rozwiązań Prawo reaktancji Wychowanek, przejawia skłonność do usuwania (nie zapamiętywania) przykrych napięć spowodowanych niezgodnością docierających do niego informacji (np. o negatywnych skutkach palenia papierosów) z uświadamianym obrazem własnej osoby (np. jestem osobą „wyluzowaną”) Prawo dysonansu poznawczego Wychowanek zaaprobuje propozycje, zachowania, które będą możliwe do przyjęcia dla większości innych ludzi lub większości jego rówieśników Prawo konformizmu Wychowanek jest bardziej podatny na wpływ wychowawcy, jeśli wcześniej zostanie przez N odpowiednio zaangażowany emocjonalnie (zmotywowany) Prawo zaangażowania

CEL WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Celem wychowania fizycznego jest proces edukacji dzieci i młodzieży w tej dziedzinie. Wiąże się to z przygotowaniem młodych pokoleń do wzięcia na siebie odpowiedzialności za zdrowie, sprawność, budowę i urodę własnego ciała po zakończeniu edukacji szkolnej. Polega to na doraźnym kształtowaniu ciała, jak również na kształtowaniu osobowości pod kątem dbałości o ciało, które po ukończeniu edukacji szkolnej nie zależy od poziomu sprawności organizmu, lecz od stanu świadomości na temat jej znaczenia. Henryk Grabowski, 1997