Infrastruktura transportu samochodowego Prezentacja z logistyki Wojskowa Akademia Techniczna Wydział Cybernetyki Infrastruktura transportu samochodowego Prezentacja z logistyki Prowadzący dr inż. Andrzej Wojciechowski Wykonał Marcin Wiącek (www.mwiacek.com) z grupy studenckiej C02E (semestr zimowy 2005/2006)

O czym Celem tej przezentacji jest przedstawienie różnych faktów dotyczących transportu samochodowego w Polsce. Temat został potraktowany ogólnie – podano informacje o drogach, pewnych przepisach prawnych i inne, ale RÓWNIEŻ DODATKOWO (poza tematem) np. o samochodach i kierowcach (ponieważ oni wpływają na stan tej infrastruktury).

O czym Infrastruktura (wg Wikipedia.pl) - to podstawowe urządzenia, budynki i instytucje usługowe, których istnienie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa. Wyróżnia się infrastrukturę społeczną oraz techniczną. Słowo infrastruktura oznacza dosłownie "konstrukcja pod spodem".

Samochody osobowe z UE 1 maja 2004 Polska w Unii Europejskiej = stały masowy import aut osobowych maj 2004 – 47 129 używanych aut z Unii czerwiec 2004 – 112 710 używanych aut z Unii ..... styczeń 2005 – 54 734 używanych aut z Unii luty 2005 – 63 242 używanych aut z Unii marzec 2005 – 71 292 używanych aut z Unii październik 2005 – 67 897 używanych aut z Unii listopad 2005 – 66 004 używanych aut z Unii Onet/Instytut Samar

Samochody osobowe z UE Więcej samochodów = większe zużycie nawierzchni = większe korki Wiele aut w lepszym stanie niż wcześniej używane (Polonezy, Maluchy, itp.) = większe prędkości = więcej wypadków

Samochody osobowe z UE Sprowadzanie i używanie aut używanych = mniej aut nowych (w 2005 kupiono najmniej od czternastu lat nowych aut osobowych – tylko 235 521 sztuk w porównaniu do 632 tys. szt. w 1999 czy 468 tys. szt. w 2000) = mniejsze bezpieczeństwo pasażerów i pieszych niż w UE, gdzie kupuje się nowe auta Onet/Instytut Samar i Motor 51-52/2005

Środowisko naturalne sprowadzamy samochody wycofywane w UE (nie spełniające np. Euro 1) wiele samochodów jest porzucanych, nie trafia do 243 stacji demontażu w Polsce (wg. Auto Świat 26.09.05) tankujemy „brudny” gaz LPG (wg. Motor 20/2005 80% gazu na małych stacjach jest fałszowane, ponieważ normy są dobrowolne) tylko kilkanaście stacji gazu CNG (np. w Niemczech ok. 600)

Ubezpieczenia aut Coraz mniej właścicieli wykupuje polisę AC (obecnie jest to 22%). „Rezygnują głównie ci biedniejsi, którzy jeżdżą autami wartymi do 10 tys. PLN” „Najbardziej zainteresowani są ludzie w średnim wieku (30-94 lat) mający dzieci. Częściej ubezpieczają się ci z wyższym lub średnim wykształceniem” Gazeta Wyborcza 20.01.06/Acxiom

Umiejętności kierowców Brak nauki pierwszej pomocy (+ obowiązku wożenia apteczki) Przewaga placu manewrowego i teorii nad jazdą miejską (przed 1.2006) Mała ilość godzin jazdy Korupcja (kamery w trakcie egzaminu dopiero od 4.2006)

Umiejętności kierowców Szwedzki przewodnik dla kierowców jadących do Polski: „Polscy kierowcy jeżdżą niezwykle agresywnie. Przepisy ruchu drogowego są powszechnie lekceważone. Wielu nietrzeźwych kierowców i pieszych ! Nocą na drogach piesi i rowerzyści bez oświetlenia ! Nagminne przejeżdżanie po linii ciągłej, wjeżdżanie na skrzyżowanie przy czerwonym świetle. Uwaga ! Częste wprzedzanie na zkrętach ! Niektórzy wyprzedzający zmuszają nadjeżdżających z przeciwka do uciekania na pobocze!” Motor 1/2006

Umiejętności kierowców Szwedzki przewodnik dla kierowców jadących do Polski: „Radzimy nikać jakichkolwiek zatargów z kierowcami. Wyzwiska i bijatyki to zjawisko bardzo częste” Motor 1/2006

Pijani Tylko w lipcu 2005 Policja zatrzymała 19000 nietrzeźwych kierowców Jazda „po użyciu” alkoholu (0,2 do 0,5 promila) wykroczeniem - grzywna w stanie nietrzeźwości (> 0,5 promila) przestępstwem - grzywna, ograniczenie wolności lub więzienia do 2 lat. Zabranie prawa jazdy do 10 lat Wypadek pijanego kierowcy zwiększa te kary. Prawo jest, ale sądy są łagodne ! AutoŚwiat 12.09.05/Motor 47/2005

Niebezpieczna Policja „Policjanci podczas kontroli drogowych często nie przestrzegają procedur, narażając życie kierowców i własne.” „Gdybym miał robić wszystko w myśl regulaminu, nie wystawiłbym więcej niż 4, 5 pięć mandatów w ciągu służby, a idąc na skróty, walę ich 15” Insp.Andrzej T., dyr. Biura Taktyki Zwalczania Przestępczości KGP: „Wyskakiwanie zza przeszkody jest po prostu wbrew przepisom. Niestety, wiem, że takie zachowania mają miejsce.” Motor 4/2006

Struktura gałęziowa przewozów towarów (w tonokilometrach) 0% 20% 40% 60% 80% 100% 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 Przewozy ładunków transportem kolejowym Przewozy ładunków transportem drogowym Prezentacja NIK

Raport NIK o polskich drogach w latach 1990-2004 (11.2005) wykonana praca w transporcie samochodowym wzrosła o 174% zwiększył się udział transportu samochodwego w wykonanej pracy przewozowej w transporcie lądowym z 32% do 68% http://bip.nik.gov.pl/pl/bip/wyniki_kontroli_wstep/inform2005/2005161

Raport NIK o polskich drogach w latach 1990-2004 (11.2005) Δ [%] Drogi publiczne o twardej nawierzchni (tys.km), w tym 218,4 252,3 15,52 autostrady (km) 212 552 160 Liczba zarejestrowanych samochodów (tys.), w tym 9041 16701 84,7 samochodów ciężarowych (tys.) 1045 2392 128 http://bip.nik.gov.pl/pl/bip/wyniki_kontroli_wstep/inform2005/2005161

Zmiany stanu nawierzchni dróg publicznych 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1997 1999 2000 2001 2002 2003 30 38 34.8 34 30 30 46 33 30 41.6 37.5 dobry zły 43 niezadowalający 40 37 28.5 24 23.6 19 Prezentacja NIK

Stan techniczny dróg krajowych w 2004 r. (wybrane przyczyny i skutki). Pęknięcia nawierzchni na 16,1% dróg Co czwarty obiekt mostowy w złym stanie technicznym Niewystarczająca sprawność działania administracji drogowej. Niedostosowanie dróg do wymaganych standardów naciskowych (tj. 115kN/oś) Przeciążenie ponadnormatywnymi pojazdami. Brak transportu intermodalnego. Wzrost natężenia ruchu samochodowego. Ograniczone środki finansowe. Nierówna nawierzchnia na 15,8% dróg Wypadki drogowe Koleiny na 36,8% dróg Złe właściwości przeciwpoślizgowe na 21,5% dróg Prezentacja NIK

Raport NIK o polskich drogach w latach 1990-2004 (11.2005) Pod koniec 2004: tylko 0,25% dróg publicznych o twardej nawierzchni spełnia wymagania UE nacisku na oś 115 kN/oś (większość przystosowana do 80-100 kN/oś) wśród dróg publicznych o twardej nawierzchni autostrady stanowiły zaledwie 0,21% (10 razy mniej niż w krajach UE), a drogi ekspresowe 0,1% (224 km) połowa dróg powinna być zamknięta, jeżeli stosować standardy UE dotyczące głębokości kolein http://bip.nik.gov.pl/pl/bip/wyniki_kontroli_wstep/inform2005/2005161

Liczba zabitych osób na 100 wypadków 3 11 UNIA EUROPEJSKA POLSKA Prezentacja NIK

Raport NIK o polskich drogach w latach 1990-2004 (11.2005) „Przeciętna liczba zabitych w ostatnich latach na 100 tys. wynosiła w Polsce 14, natomiast w UE – 11. Szacunkowy koszt jaki ponosi społeczeństwo w związku ze skutkami wypadków stanowi w Polsce około 2,5% PBK” http://bip.nik.gov.pl/pl/bip/wyniki_kontroli_wstep/inform2005/2005161

Autostrady Na koniec 2004 r. łączna długość polskich autostrad wynosiła 552 km i składała się z niełączących się odcinków. Zamiast budować autostrady tworzono i ciągle modyfiko-wano nierealne plany i programy ich budowy Aktywność dotychczasowych rządów sprowadzała się przede wszystkim do przedstawiania własnych programów budowy autostrad oraz powoływania do ich realizacji stosownych urzędów Nierozwiązaną kwestią, będącą w ścisłym związku z bardzo wolnym tempem powstawania polskich autostrad, pozostaje sposób i źródła finansowania ich budowy Urzędy te, stworzone przez poprzedników, były jednak likwidowane przez następne rządy, by stworzyć nowe urzędy W konsekwencji, administracja drogowa do spraw budowy autostrad nie miała niezbędnej stabilności i ciągłości organizacyjnej, była natomiast narażona na cyklicznie powtarzające się wstrząsy reorganizacyjne i kadrowe

Z ustaleń kontroli dotyczących budowy autostrad w systemie koncesyjnym wynika m.in., że: nierealną okazała się koncepcja budowy autostrad bez angażowania środków publicznych, w niedostatecznym stopniu zabezpieczono interes Skarbu Państwa w umowach koncesyjnych, występowały opóźnienia i zaniechania w podejmowaniu decyzji o realizacji umów koncesyjnych, dokonywano niekorzystnych dla interesu publicznego zmian w umowach koncesyjnych, miał miejsce nieskuteczny nadzór nad realizacją umów koncesyjnych. Prezentacja NIK

Raport NIK o polskich drogach w latach 1990-2004 (11.2005) „Brak kompleksowego systemu sieci autostrad i dróg ekspresowych (a także szybkich kolei) nie sprzyja efektywnej alokacji przemysłu i usług, ogranicza możliwości napływu zagranicznych inwestycji, zmniejsza mobilność siły roboczej nie zapewnia właściwej jakości obsługi przewozów pasażerskich i towarowych a w konsekwencji obniża konkurencyjność polskiej gospodarki” http://bip.nik.gov.pl/pl/bip/wyniki_kontroli_wstep/inform2005/2005161

Ogólne przyczyny złego stanu transportu lądowego Ograniczone środki finansowe Niewydolność organizacyjna administracji publicznej uwarunkowania historyczne (wynikające z jednoczesnej konieczności dokonania w latach 90–tych transformacji politycznej i gospodarczej) na tle sytuacji zastanej w 1990 r., ograniczone – zwłaszcza w latach 90‑tych – możliwości sfinansowania ze środków publicznych utrzymania, modernizacji i budowy infrastruktury transportu. niewydolność organizacyjna administracji publicznej, w tym rządowej (wynikająca m.in. z nieakceptowania przez poszczególne ekipy rządowe polityki transportowej swych poprzedników i odstępowania od jej realizacji), Sytuacja zastana w 1990 r. Prezentacja NIK

Sytuacja zastana w 1990 r. Prezentacja NIK Konieczność przeprowadzenia jednoczesnej transformacji politycznej i gospodarczej. Niezadowalający stan techniczny dróg publicznych w Polsce. Planowany okres zużycia dróg, zaprojektowanych w latach 70-tych i wcześniejszych wynosił 20 lat. Nie przewidywano wtedy tak dużego wzrostu natężenia ruchu i obciążeń, a także nie dysponowano materiałami budowlanymi o takiej jakości jak obecnie. Prezentacja NIK

Co zagraża naszemu transportowi lądowemu http://bip.nik.gov.pl/pl/bip/wyniki_kontroli_wstep/inform2005/2005161

Co zagraża naszemu transportowi lądowemu http://bip.nik.gov.pl/pl/bip/wyniki_kontroli_wstep/inform2005/2005161

Nakłady na infrastrukturę w Polsce w 2003 r Nakłady na infrastrukturę w Polsce w 2003 r. na tle innych krajów UE w 2001 r. (w % PKB) % PKB 0.5 1 1.5 0.3 POLSKA (2003) UE 15 1.1 W.Brytania 0.8 Szwecja 1.2 Finlandia 0.5 Portugalia 1.4 Austria 0.9 Holandia 0.7 Luksemburg 1.4 Irlandia 0.9 Francja 1.1 Hiszpania 1.2 Grecja 0.6 Dania 0.5 Belgia 0.9 Prezentacja NIK

Niegospodarność „W minionym roku drogowcy wykorzystali zaledwie 40% pieniędzy unijnych” „Wszystko wskazuje na to, że w tym roku wydamy na budowę i modernizację dróg 1/3 tego, co w 2005 roku” „Bez przyciągnięcia młodych specjalistów obeznanych z unijnymi procedurami Polska może nie wykorzystać swojej szansy na zbudowanie sieci transportowej na miarę państwa UE XXI wieku” Motor 1/2006

Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości w działalności zarządów dróg publicznych: brak ewidencji lub niepełna ewidencja dróg; niedokonywanie corocznych przeglądów stanu technicznego nawierzchni drogowych i obiektów mostowych; sporadyczne przeprowadzanie kontroli ruchu drogowego w zakresie wymiarów, masy i nacisków osi w pojazdach ciężarowych; brak planów rozwoju sieci drogowej ; niewłaściwe przygotowanie do realizacji zadań inwestycyjnych; niedokonywanie kontroli jakości wykonywanych robót drogowych . Prezentacja NIK

Wybrane przyczyny negatywnej oceny działalności administracji publicznej odpowiedzialnej za funkcjonowanie transportu lądowego` Brak reakcji na zniekształcanie struktury gałęziowej transportu Mała aktywność w zakresie dostosowywania infrastruktury transportu do standardów UE Przyczyny negatywnej oceny działalności administracji publicznej Niezrealizowanie programów rozwoju budowy autostrad Dopuszczenie do postępującej degradacji infrastruktury transportu Brak współpracy administracji rządowej i  samorządowej Zmienność programów rozwoju infrastruktury transportu Brak spójnego i racjonalnego systemu finansowania infrastruktury transportu Prezentacja NIK

Raport NIK o polskich drogach w latach 1990-2004 (11.2005) W latach 1990-2004 wzrost obciążenia gospodarki narodowej kosztami zewnętrznymi transportu (m.in. z tytułu zanieczyszczenia powietrza, hałasu, wypadków i nadmiernego zatłoczenia ruchem) z 28 mld do 47 mld PLN (wzrost w PBK z około 5% do 6%) http://bip.nik.gov.pl/pl/bip/wyniki_kontroli_wstep/inform2005/2005161

Liczba osób zabitych oraz rannych na tle wypadków i kolizji drogowych 50000 100000 150000 200000 250000 300000 350000 400000 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000 90000 Liczba wypadków i kolizji Liczba osób 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Liczba wypadków Liczba zabitych Liczba kolizji Liczba rannych Prezentacja NIK

Raport NIK o przejazdach kolejowych 2002-2003 (1.2005) Około 60% wszystkich wypadków kolejowych powstało na przejazdach Zabici i ranni w tych wypadkach stanowią ok. 95% osób poszkodowanych w wypadkach kolejowych Prawie 60 % przejazdów wymagało gruntownego remontu lub wymiany istotnych elementów nawierzchni. Około 80% urządzeń zabezpieczenia ruchu zamontowanych na przejazdach, było podatnych na awarie. Niektóre urządzenia ( zapory i ich mechanizmy napędowe) pochodziły jeszcze z okresu II Wojny Światowej. Ponad 14 % wiaduktów kolejowych wymagało pilnej naprawy, ponieważ wyłączone zostały z ruchu lub użytkowane były z ograniczeniami eksploatacyjnymi http://bip.nik.gov.pl/pl/bip/wyniki_kontroli_wstep/inform2005/2005001