Uczeń z Zespołem Aspergera w szkole. Funkcjonowanie. Metody i formy pracy edukacyjnej Szkolenie Rady Pedagogicznej I ALO w Gdyni. Osoba prowadząca: mgr Lucyna Lewandowska, psycholog PPP nr 1 w Gdyni Gdynia roku

Kryteria diagnostyczne zaburzeń autystycznych –problemy klasyfikacyjne. Obecnie w świecie obowiązują dwie klasyfikacje zaburzeń psychicznych: DSM- V- klasyfikacja stworzona przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, obowiązująca w USA i Kanadzie od maja 2013 roku; ICD-10- klasyfikacja stworzona przez WHO w 1998 roku, którą w 2015 roku miała zastąpić klasyfikacja ICD-11. Opóźnienie w pracach powoduje, że aktualny spodziewany termin jej wprowadzenia to 2017 rok. W Europie, w tym w Polsce nadal więc obowiązuje klasyfikacja ICD-10. W literaturze naukowej obowiązuje nomenklatura pochodząca z nowej amerykańskiej klasyfikacji DSM-V.

Zespół Aspergera w klasyfikacji ICD-10 Całościowe zaburzenia rozwojowe: grupa zaburzeń ujawniających się w niemowlęctwie lub we wczesnym dzieciństwie przebieg ciągły bez okresów remisji i nawrotów jakościowo nieprawidłowe interakcje społeczne nieprawidłowe wzorce porozumiewania się stereotypowy i ograniczony repertuar zachowań i aktywności. W klasyfikacji ICD-10 w grupie całościowych zaburzeń rozwoju znajdują się między innymi: autyzm dziecięcy, zespół Aspergera, zespół Retta, zespół Hellera, czyli Dziecięce Zaburzenia Dezintegracyjne.

Etiologia.Epidemiologia i leczenie. Etiologia nieznana. Najlepiej udokumentowane badaniami hipotezy: etiologia wieloczynnikowa- uwarunkowania neurologiczno-genetyczne oraz środowiskowe. Za uwarunkowaniami neurogenetycznymi przemawia fakt dziedziczności. Dziedziczność ( tendencja do zachorowania) ASD wynosi 90% ale tylko u 25 % chorych zidentyfikowano przyczyny genetyczne. Uwarunkowania środowiskowe: deprywacja potrzeb emocjonalnych we wczesnych etapach rozwoju, dieta, szczepienia ochronne w dzieciństwie oraz infekcje. Epidemiologia: Mediana na świecie- 1 przypadek na 110 dzieci Najnowsze badania epidemiologiczne w USA 2008 rok- 1 przypadek na 88 dzieci. Leczenie: Nie leczy się farmakologicznie. Wielospecjalistyczna terapia wspomagająca rozwój: logopedyczna, pedagogiczna, psychologiczna- najskuteczniejsza w nurcie terapii poznawczo-behawioralnej- wygaszanie zachowań niepożądanych, wzmacnianie pożądanych.

Funkcjonowanie szkolne- edukacyjne, społeczne, emocjonalne, uczniów z zespołem Aspergera. Funkcje poznawcze- ogólny II mieści się w normie, rozwój jest jednak bardzo nieharmonijny, a funkcje intelektualne specyficzne, np. pamięć- wyspecjalizowana w zapamiętywaniu sekwencji dat, liczb, nazw; myślenie- bardzo konkretne, sztywne; spostrzeganie- często skoncentrowane na szczególe, bez dostrzegania całości ( zapamięta datę, nazwisko dowódcy, szczegóły bitwy np. rozplanowanie wojsk, będzie miał problem ze zrozumieniem politycznego tła konfliktu). Funkcje wykonawcze: słabe umiejętności organizacyjne, planowanie zadań, ustalanie priorytetów, hamowanie reakcji, kontrola impulsów, autorefleksja ( trwa sprawdzian – nie przystąpi do niego, ponieważ: a) nie był zapowiedziany ( rutyna) b)wypisał mu się długopis a używa tylko określonego rodzaju długopisów c)przed chwilą rozpoczął rozmowę z kolegą i jeszcze jej nie zakończył (ustalanie priorytetów)! Dyspraksja- niezgrabność ruchowa w obrębie motoryki dużej i małej Słaba centralna koherencja ( Utha Frith 1989r.) Neuropoznawczy deficyt, który zaburza łączenie elementów informacji w całość, czyli kontekst. Dzięki temu zdrowi ludzie potrafią koncentrować się na istocie rzeczy i pomijają mniej ważne szczegóły- scena przejścia przez pasy w filmie „Rain man”….

Czytanie kontekstu społecznego i emocjonalnego wydarzeń Komunikacja niewerbalna: mimika, gestykulacja, ton głosu, humor sytuacyjny… Komunikacja werbalna: Przenośnie, porównania, metafory, humor słowny… Zasady i normy społeczne i organizacyjne- jeśli już któreś poznał i stosuje, są one sztywne, podlegają rutynie, nie ulegają modyfikacji w zależności od specyfiki sytuacji, czy potrzeb, cechują się niską tolerancją na zmiany. Dlatego uczeń z zespołem Aspergera: Przypomina nauczycielowi o konieczności sprawdzenia zadania domowego i zapowiedzianym sprawdzianie, nie rozumie jednocześnie, że może to być przyczyną problemów w relacjach społecznych, nie „czyta” zachowań uczniów, którzy całymi sobą okazują mu dezaprobatę. Nie odróżnia kłamstwa od prawdy- on mówi tylko prawdę… Na naruszenie wcześniej ustalonych reguł, zasad, planów (np. planu lekcji!) reaguje niepokojem, frustracją jeśli dodamy do tego słabą kontrolę pobudzenia…agresja/autoagresja!

Metody i formy pracy edukacyjno-wychowawczej z uczniem z zespołem Aspergera, w szkole: