Władza Mgr Magdalena Szpunar

Po co ludziom władza? Przyczyny autoteliczne: posiadanie jej daje poczucie siły, przewagi, potęgi, znaczenia oraz bezpieczeństwa Przyczyny instrumentalne: jest wymienialna na inne dobra, podnosi szanse dostępu do cennych dóbr ( wyższe zarobki, możliwości manipulacji, lepsze informacje, kontakty osobiste)

Władza – dobro rzadkie Jest dobrem rzadkim – może istnieć wtedy, gdy mają ją niektórzy, a inni są jej pozbawieni – muszą być ci, którzy rządzą i ci którzy są rządzeni Gdyby wszyscy mieli władzę, władza z samej definicji nie istniałaby

Władza wg. P. Blau Władza rodzi się z nierównorzędnych, niezrównoważonych, pozbawionych wzajemności asymetrycznych relacji międzyludzkich Interakcje między ludźmi sprowadzają się do wymiany jakichś dóbr czy wartości, niekoniecznie materialnych

Poddajemy się władzy partnera, gdy: Nie możemy zapłacić lub zrewanżować się za otrzymywane przez partnera dobra lub usługi Partner ma monopol na potrzebne nam dobra bądź usługi Nie możemy się obejść bez tych dóbr Nie mamy możliwości wymuszenia tych dóbr, czy usług siłą lub przemocą

Posiadający władzę, aby ją umocnić musi Nie przyjmować za swoje dobra, czy usługi niczego innego jak podległość (obojętność na próby odwzajemniania w innej „walucie”) Monopolizować własne dobra, czy usługi, odcinając podległych sobie od dostępu do alternatywnych źródeł Wzmagać przez indoktrynację lub propagandę poczucie niezbędności oferowanych dóbr i usług Zabezpieczyć się przed możliwością buntu

Aby uniezależnić się od władzy należy: Zwiększać zasób strategicznych dóbr, które mogą być wymienione za wolność Pozyskiwać innych źródeł potrzebnych dóbr, czy usług – likwidować monopol władcy Uczyć się rezygnacji z dóbr, czy usług, za które nie można zapłacić inaczej niż zniewoleniem, uniezależnić się Zwiększać własną siłę nacisku na partnera, aż do możliwości zdobycia potrzebnych dóbr, czy usług przemocą

Czym jest władza? Władza to relacja między jednostkami, w której istnieje prawdopodobieństwo, że jedna z nich przeprowadzi swą wolę mimo oporu drugiej /M. Weber/ Władza to zdolność narzucenia swojej woli / R. Merton/ Władza to kontrola nad działaniami innych /Parsons/ Władza to możliwość podejmowania wiążących decyzji /Lasswell/ Wymuszenie zgodnego ze swoimi intencjami zachowania innych /Shils/

Władza legalna Umocowana prawnie lub tradycjonalnie np. uznanie świętości praw, bądź tradycji Prerogatywy władcze, a także selekcja tych osób jest ściśle określona przez prawo Osoby u władzy mają określone kompetencje, a objęcie ich pozycji określa prawo tj. nominacja, wybory, powołanie do służby, czy zatrudnienie

Władza legalna Wg. M. Webera władzą legalną jest przede wszystkim władza biurokratyczna oparta o normy prawne i kompetencje osób ją sprawujących

Władza tradycyjna Ma umocowanie w regułach, ale nie w przepisach prawnych Powszechnie przyjmowane i usankcjonowane swoją trwałością sposoby realizowania i wyłaniania władzy np. władza starszyzny w plemieniu, ojca w rodzinie patriarchalnej

Władza charyzmatyczna Oparta na osobistej relacji pomiędzy sprawującymi władzę, a podporządkowanymi Charyzma opiera się na pewnych szczególnych zdolnościach, talentach, interpretowanych często jako ponadludzkie

Lech Wałęsa

Aleksander Kwaśniewski

Władza tradycyjna

Jan Paweł II

Przywództwo Wyłanianie się przywódców jest konieczne z powodu: Potrzeby koordynacji działań zmierzających do realizacji celów grupowych Potrzeby zapewnienia integracji i spoistości grupy Z potrzeby afirmowania ważnych dla grupy ideałów poprzez dostarczanie wzorów osobowych

Jaka władza? Władza eksperta: oparta o najlepszą wiedzę i umiejętności Władza wodzireja: oparta o osobę o zdolnościach towarzyskich i animatorskich Władza moralizatora: oparta o osobę, która stanowi wzorzec do naśladowania

Kryteria wyłaniania przywódcy Zewnętrzne: związane ze statusem danej jednostki w społeczeństwie np. zasoby materialne, prestiż, sława, znaczne wpływy, wiedza Wewnętrzne: związane z działaniami w grupie np. wysoki stopień pewności siebie, dominujący charakter

Style przywództwa Autokratyczny: sprawuje władzę samodzielnie i monopolistycznie, stoi ponad grupą Demokratyczny: koordynuje, doradza, sugeruje decyzje członkom grupy Permisyjny: realizuje ustalenia swobodnie podjęte przez grupę i minimalnie wpływa na proces decyzji w grupie

Najlepsze przywództwo? O sukcesie przywództwa decyduje: Efektywność zadaniowa pozwala członkom realizować swoje instrumentalne cele Autoteliczne satysfakcje z uczestnictwa płynące ze spoistości grupy, jej zintegrowania wysokiego morale

Dwa typy przywódców Nawet w zbiorowościach przypadkowo dobranych ludzi dobranych do celów eksperymentalnych, spontanicznie wyłaniają się dwie role przywódcze. Jedna z osób jest skierowana na zorganizowanie działań, a druga dba o dobrą atmosferę Są to dwie funkcje władzy tj. organizowanie zbiorowych działań oraz likwidowanie konfliktów

Społeczne źródła władzy Bogactwo Prestiż Sprawność organizacyjna Własność środków produkcji Przewaga liczebna

Jak ją osiągnąć? Poprzez zastosowanie środków przymusu bądź groźby ich użycia Posłuszeństwo wynika z uznania czyichś uprawnień do wydawania poleceń – władza prawomocna