Warszawa, 12 sierpnia 2016 r. Konsultacje społeczne projektów Planów przeciwdziałania skutkom suszy w regionach wodnych RZGW w Warszawie

Wprowadzenie w tematykę suszy oraz opracowania Planów przeciwdziałania skutkom suszy

Zjawisko suszy - wprowadzenie 3 Susza - zjawisko ciągłe o zasięgu regionalnym i oznaczające dostępność wody poniżej średniej w określonych warunkach naturalnych. Rodzaje suszy: susza atmosferyczna (meteorologiczna) – charakteryzuje ją niedobór opadów, zwiększona ewapotranspiracja, obniżenie lustra wód powierzchniowych, a także zmniejszenie ilości wody glebowej, susza rolnicza – ograniczenie dostępności wody dla roślin, co prowadzi do ich stopniowego obumierania i spadku produkcji roślinnej, susza hydrologiczna – charakteryzuje się obniżeniem poziomu wody w zbiornikach wodnych, powoduje obniżenie zwierciadła wód podziemnych, susza hydrogeologiczna – długotrwałe obniżenie zwierciadła wód podziemnych.

Celem Planów przeciwdziałania skutkom suszy jest ograniczenie oddziaływania skutków suszy poprzez wskazania działań łagodzących wpływ suszy, adresowanych do podmiotów na obszarze regionu wodnego. Zgodnie z zapisami art. 88r ust. 2 ustawy Prawo wodne ochronę przed suszą prowadzi się zgodnie z planami przeciwdziałania skutkom suszy na obszarach dorzeczy oraz planami przeciwdziałania skutkom suszy w regionach wodnych. Ochrona przed suszą jest obowiązkiem władz publicznych - organów administracji rządowej i samorządowej. Plany przeciwdziałania skutkom suszy 4

Zgodnie z ustawą Prawo wodne PPSS zawiera: analizę możliwości powiększenia dyspozycyjnych zasobów wodnych; propozycje budowy, rozbudowy lub przebudowy urządzeń wodnych; propozycje niezbędnych zmian w zakresie korzystania z zasobów wodnych oraz zmian naturalnej i sztucznej retencji; katalog działań służących ograniczeniu skutków suszy 5

W projektach PPSS zawarto zgodnie z Metodyką* KZGW: wykaz opracowanych programów małej retencji i innych programów związanych z suszą na szczeblu regionalnym i krajowym oraz opracowany na podstawie ankietyzacji wykaz programów funkcjonujących w gminach; wykaz instytucji zaangażowanych w przeciwdziałanie skutkom suszy; prezentacja wybranych wskaźników monitorowania suszy wraz z opisem procedury stosowania i wartościami granicznymi; przedstawienie obszarów gmin narażonych na wstępowanie skutków suszy oraz charakterystyka zróżnicowania przestrzennego obszarów zagrożonych suszą w obrębie regionów wodnych Łyny i Węgorapy i Środkowej Wisły; wskazanie elementów systemu przeciwdziałania skutkom suszy na obszarach o zidentyfikowanym zagrożeniu suszą; 6 * Ochrona przed suszą w planowaniu gospodarowania wodami - metodyka postępowania, KZGW, 2013 r.

opis zidentyfikowanych grup użytkowników w obszarach zagrożonych suszą, możliwych konfliktów spowodowanych suszą pomiędzy poszczególnymi sektorami gospodarki, społeczeństwem i środowiskiem, zidentyfikowanych działań w celu zażegnania możliwych konfliktów; podsumowanie katalogu działań z podziałem m.in. na działania bieżące, ponadregionalne oraz wskazane dla gmin i JCW wraz ze wskazaniem potencjalnych źródeł finansowania; program działań, zawierający także wskazania w zakresie propozycji budowy, rozbudowy lub przebudowy urządzeń wodnych; wskazania, rekomendacje oraz przykłady dobrych praktyk w zakresie ograniczania skutków suszy; oszacowanie możliwości powiększenia zasobów dyspozycyjnych wód w przypadku realizacji działań technicznych związanych z budową zbiorników retencyjnych; podsumowanie analizy kosztów i korzyści dla zidentyfikowanych zestawów działań w regionach wodnych RZGW w Warszawie. 7

Regiony wodne RZGW w Warszawie 8

Metodyka wyznaczania obszarów zagrożonych suszą

Projekt planu został sporządzony w oparciu o opracowaną na zlecenie Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w 2013 r. metodykę - Ochrona przed suszą w planowaniu gospodarowania wodami - metodyka postępowania. Metodyka ta została sporządzona dla całego kraju i gwarantować ma porównywalność stosowanych kryteriów oraz planowanych rozwiązań Metodyka uwzględnia różnice regionalne wynikające z warunków środowiskowych i charakteru przeważających problemów Metodyka wyznaczania obszarów zagrożonych suszą 10

W celu określenia obszarów zagrożonych występowaniem suszy dokonano w 2014 roku analizy na podstawie danych z wieloletnich serii meteorologicznych, hydrologicznych i hydrogeologicznych. Zakres czasowy dla jakiego wykonano analizy to wielolecie 1974 – Taki zakres czasowy podyktowany był najszerszą dostępnością wszystkich typów danych. W analizie jako bazowy materiał zostały wykorzystane m.in.: serie danych meteorologicznych z monitoringu IMGW-PIB takie jak sumy dobowe opadów, średnia dobowa temperatura, prędkość wiatru, usłonecznienie, czy wilgotność, dane hydrologiczne w zakresie średnich dobowych przepływów z posterunków wodowskazowych czy głębokości zwierciadła wód podziemnych z monitoringu PIG-PIB. 11

12 Ocena zagrożenia suszą atmosferyczną – zestawienie kryteriów 1. Udział miesięcy bardzo i ekstremalnie suchych w wieloleciu 2. Udział lat bardzo i ekstremalnie suchych w wieloleciu 3. Tendencja zmian w seriach rocznych wartości SPI 4. Zasięgi susz lat z suszą atmosferyczną Obszary narażone na wystąpienie suszy atmosferycznej

13 Ocena zagrożenia suszą rolniczą – zestawienie kryteriów 1. Udział miesięcy z suszą w wieloleciu 2. Udział miesięcy posusznych w wieloleciu 3. Okresy występowania Obszary narażone na wystąpienie suszy rolniczej

14 Ocena zagrożenia suszą hydrologiczną – zestawienie kryteriów 1. Wskaźnik procentowy występowania niżówek 2. Średnia liczba niżówek w roku 3. Średni czas trwania niżówki 4. Wskaźnik niedoboru dynamicznych zasobów wodnych niżówki ekstremalnej 5. Tendencja zmian w seriach średnich rocznych przepływów niżówki Obszary narażone na wystąpienie suszy hydrologicznej

15 Ocena zagrożenia suszą hydrogeologiczną – zestawienie kryteriów 1.Częstość występowania niżówek 3. Częstość występowania niżówek trwających powyżej 3 miesięcy 2. Częstość występowania głębokich niżówek 5. Strefy hydrodynamiczne regionalnego układu krążenia wód podziemnych 4. Rodzaj wydzieleń geograficznych Obszary narażone na wystąpienie suszy hydrogeologicznej

16 Wyznaczenie obszarów zagrożonych wszystkimi typami suszy Liczba zidentyfikowanych typów susz o silnym i znacznym zagrożeniu wystąpienia na danym terenie KODYFIKACJA Poziom zagrożenia występowania susz Występują wszystkie 4 typy suszyA_R_H_HGBARDZO WYSOKI Występują 3 typy suszy A_R_H_0 WYSOKI A_R_0_HG A_0_H_HG 0_R_H_HG Występują 2 typy suszy A_R_0_0 ZNACZNY A_0_H_0 A_0_0_HG 0_R_H_0 0_R_0_HG 0_0_H_HG Występuje 1 typ suszy A_0_0_0 UMIARKOWANY 0_R_0_0 0_0_H_0 0_0_0_HG Nie stwierdzono zagrożenia suszą w stopniu silnym i znacznym 0_0_0_0BRAK Kodyfikacja pól podstawowych w zakresie oceny zagrożenia występowania wszystkich 4 typów suszy na poziomie klasy III i IV zagrożenia (tereny silnie i bardzo zagrożone)

17 Obszary zagrożone występowaniem wszystkich 4 typów suszy zidentyfikowanych jako bardzo silne i ekstremalne – region wodny Środkowej Wisły

Dziękujemy za uwagę 18