LAS PRZYRODA W NIM I WOKÓŁ NIEGO

PREZENTUJE KINGA SKRZESZEWSKA DAWID POŁCZYŃSKI ANNA MĄDRAWSKA

1. ŻYCIE DRZEW W LESIE Drzewo, podobnie jak człowiek, rodzi się, dorasta, dojrzewa, starzeje się i umiera, natomiast las jest wieczny… Pierwszy etap życia lasu to nalot i uprawa. Małe drzewka, które same się zasiały nazywane są nalotem. Są one bardzo małe i wrażliwe, rosną powoli i czyha na nie wiele niebezpieczeństw: przymrozki, susze, chwasty, grzyby, owady czy leśne zwierzęta. Drzewka hodowane przez leśników w tzw. szkółkach leśnych to uprawa. Sadzone są one w dużej ilości od szt. na 1ha. Nie wszystkie drzewka dotrwają do końca swojego życia- słabe, chore, gorzej przystosowane, wadliwe i nieprzydatne wycina się. Takie zabiegi nazywa się czyszczeniami wczesnymi.

Drugim etapem życia lasu jest podrost i młodnik. Podrost to las, który powstał z nalotu- ma ok. 0,5 m wysokości. Młodnik, to las który przerodził się z uprawy. Aby las był silny, leśnicy muszą silnie go przerzedzać- usuwają przy tym te drzewa, które są chore, obumierające-nazywa się to czyszczeniem późnym. Ten etap życia jest zróżnicowany, ponieważ niektóre gatunki drzew tj. sosna, brzoza czy lipa rosną szybciej –ich etap młodnika to lat, buk, dąb czy jodła w wieku lat.

Trzecim etapem jest żerdziownia i drągownia. Drzewa są już dość wysokie i grube. Pnie drzew oczyszczane są z gałęzi na wysokość człowieka lub wyżej. Tu również stosuje się zabiegi pielęgnacyjne, czyli trzebież wczesna ( usuwanie drzew najgorszych, niechcianych). Wykonuje się go przykładowo w drzewostanach sosnowych od 20 roku od posadzenia. Stan liczebny wynosi wtedy około szt./1 ha.

Czwarty etap to drzewostan dojrzewający. W tym okresie drzewa dojrzewają, kwitną i owocują, nie rosną już tak na wysokość lecz na grubość. Leśnicy wykonują wtedy zabieg zwany trzebieżą późną- usuwają drzewa szkodliwe, przeszkadzające i chore. Las osiąga wtedy wiek ok. 60 lat, a ilość drzew na 1 ha wynosi ok sztuk. To właśnie taki las przynosi spore korzyści człowiekowi zaopatrując go w drewno potrzebne do: produkcji papieru, konstrukcji budowlanych, opału.

Piąty etap to drzewostan dojrzały. Z takiego lasu pozyskujemy nasiona. Jest on też najlepszym surowcem na domy, podłogi czy meble. Wiek dla sosny i świerka to jest ok. 100 lat, dla jodły lat a dla dębu i buka lat. Liczba drzew na tym etapie jest bardzo mała bo zaledwie ok. 400sz./1ha.

Szósty i zarazem ostatni etap to starodrzew. Etap ten zaczyna się z obumieraniem drzew. Niektóre drzewa żyją jeszcze wiele lat, ale są rzadkością i objęte ochroną,. Jednak w starodrzewie wydziela się coraz więcej posuszu który stopniowo, poprzez naturalny rozkład staje się pożywką dla takich organizmów jak: grzyby,mszaki, larwy, itp

2. EKOSYSTEM LEŚNY Ekosystem leśny to procesy zachodzące pomiędzy organizmami a środowiskiem nieożywionym. W skład każdego ekosystemu wchodzą organizmy samożywne, głównie rośliny zielone tzw. producenci. Druga grupa to organizmy cudzożywne, czyli zwierzęta i są to tzw. konsumenci. Trzecia grupa to destruenci,czyli głównie grzyby i bakterie. Ekosystem leśny można przedstawić w bardzo prosty sposób: Środowisko – producenci – konsumenci – destruenci – środowisko W ten sposób w przyrodzie dochodzi do obiegu poszczególnych pierwiastków, które są niezbędne do życia.

3. ŻYWICA NATURALNA Głównym producentem i źródłem żywicy naturalnej są lasy. W największej ilości żywice pochodzą z świerka, sosny i modrzewia. Surowiec ten pozyskiwany jest przez tzw. żywicowanie, które polega na nacinaniu kory. Do żywicowania przeznacza się tylko zdrowe drzewa do 5 lat przed planowanym ścięciem. Żywice można też pozyskać ze ściętych drzew, konarów i igliwia Jednak surowiec ten jest gorszej jakości. Żywica naturalna ma różne zastosowanie. Używa jej się w : - medycynie – do produkcji balsamów plastrów - kosmetyce- jest składnikiem mydeł kremów -przemyśle – do produkcji kalafonii, lakierów, klejów

4. WARSTWOWA BUDOWA LASU Las składa się z: - korona wysokich drzew ( żyją w nich i zakładają gniazda ptaki, jest też schronieniem dla mniejszych ssaków) - podszyt- czyli młode drzewka, krzewy, jeżyny, maliny, leszczyna (żyje tu wiele zwierząt np.: dziki, jelenie sarny, zające itd.) - runo leśne - sasanki, zawilce, konwalie, mchy, grzyby itp. ( żyją tu żaby, jaszczurki, zaskrońce itp.) - gleba i ściółka- opadłe liście z drzew, zgniłe gałązki itd.( żyją tu ślimaki, wije, mrówki itp.)

5. FUNKCJE LASÓW 1. PRZYRODNICZA FUNKCJA LASÓW: - regulują poziom wody, - chronią przed wiatrem, lawinami, osuwiskami, - pochłaniają dwutlenek węgla, produkują tlen i zatrzymują pyły przemysłowe. - obszar intensywnej fotosyntezy, - miejsce życia dla różnych gatunków roślin i zwierząt. 2. ZNACZENIE GOSPODARCZE: - surowiec w przemyśle celulozowo-papierniczym, - meblarstwo, - budownictwo, - drewno jako odnawialne źródło energii. 3. ZNACZENIE SOCJALNE: - las to obszar godny polecenia do rekreacji ( rozbudowa i powstawanie wielu nowych ośrodków wypoczynkowych i sanatoriów), -korzystne oddziaływanie na zdrowie człowieka, - znaczenie naukowe( rezerwaty i parki).

6. BIODEGRADACJA Biodegradacja to biochemiczny rozkład związków organicznych na związki proste. Zachodzi on w wyniku działania organizmów żywych, takich jak bakterie, grzyby, glony. Działania biodegradacyjne wymagają odpowiednich warunków. Takie warunki zapewniają wilgotne gleby bogate w próchnice, które są przyjaznym środowiskiem dla mikroorganizmów. Do materiałów biodegradowalnych zaliczamy: - papier - tekturę, - drewno, - odpady kuchenne, - bioodpady, np. odchody zwierząt i osady z oczyszczalni.

7. ZWIERZĘTA ŻYJĄCE W NASZYCH LASACH I OKOLICACH Na terenie Puszczy Noteckiej świat zwierząt jest bardzo różnorodny. Żyją tu zarówno kręgowce, bezkręgowce i zwierzyna łowna.

SSAKI - czyli kręgowce w Puszczy w ponad 50 gatunkach, z tego ponad połowa to gatunki ginące i zagrożone. Do ssaków zaliczamy: - ssaki owadożerne - są to jeże, krety i drobne ryjówkowate. Prowadzą nocny tryb życia, lubią tereny wilgotne. Liczba tych ssaków maleje. Na terenie można spotkać również nietoperze, - ssaki drapieżne - to lisy, łasice, kuny, tchórze. Żywią się one m.in.: żabami, drobnymi gryzoniami, ptakami, rybami, zającami, itp.. Rzadkim gatunkiem jest też wydra i borsuk.

Ssaki roślinożerne to przede wszystkim zające Gryzonie czyli wiewiórki, myszy, szczury, nornice zwyczajne i nornice rude. W ostatnich latach zaobserwowano dość znaczny wzrost populacji bobra, głównie w dolinie Noteci oraz piżmaka.

SSAKI KOPYTNE stanowią one podstawową grupę zwierząt łownych. Reprezentowane są one głównie przez: dziki, jelenie, sarny i daniele, PTAKI w naszym regionie jest blisko 208 gatunków ptaków, z czego około 70 stanowią ptaki wędrowne. W zależności od miejsca w którym występują, można je podzielić na: A) Ptaki leśne- najbardziej typowe to dzięcioły, sikory, kowaliki, pełzacze, rybołowy, sowy, jastrzębie i ostatnio widziany orzeł bielik.

B) P taki otwartych przestrzeni reprezentowane są przez jaskółki, kuropatwy, przepiórki, skowronki, kruki, wilgi, kukułki, szpaki, sójki, cietrzewie, trzciniaki, słowiki, czubatki, dudki, gile, szczygły. C) Ptaki wodno-błotne są to nury, perkozy, czaple, żurawie, łabędzie, kormorany, bociany

GADY W Puszczy Noteckiej występuje kilka gatunków gadów, wszystkie są objęte ochroną gatunkową. Bardzo rzadko można spotkać GNIEWOSZA PLAMISTEGO- najjadowitszego węz, któremu grozi całkowite wyginięcie. Inna żmiją jadowitą, która zamieszkuje nasze tereny to ŻMIJA ZYGZAKOWATA. Innymi gadami występującymi w naszych okolicach są: jaszczurka beznoga-padalec, jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworódka, zaskroniec.

PŁAZY najpospolitszymi płazami na naszym terenie są żaby zielone (żyjące w wodzie)tj.: żaba jeziorowa, wodna, śmieszka oraz żaby brunatne ( żyjące na lądzie) trawna i moczarowa. ŻABY ZIELONE: W Puszczy Noteckiej występują również takie płazy jak: traszki, ropuchy, salamandry plamiste, kumaki, grzebiuszki, rechotki.

Płazy są sprzymierzeńcami człowieka w zwalczaniu szkodliwych gatunków owadów, a ich liczebność jest zagrożona, ze względu na postępującą chemizację rolnictwa oraz zły stan sanitarny wód. BEZKRĘGOWCE - tu przedstawicielami są: owady, motyle, chrząszcze ważki, mrówki, mszyce itp. Zróżnicowanie siedliska leśne godało doma wielu gatunków szkodników, tj.: poproch cetyniak, strzygonia chojnówka, brudnica mniszka itp.

Dość licznie reprezentuje się fauna ślimaków, np.:winniczki, świdrzyki, ślimaki gajowe itp W lasach można też spotkać ślimaki nagie, tj.: ślinik wielki czy pomrów czarniawy itp.