JAK SKUTECZNIE WSPIERAĆ DZIECI, ABY POTRAFIŁY OSIĄGAĆ SUKCESY

SUKCES pomyślny wynik jakiegoś przedsięwzięcia, osiągnięcie zamierzonego celu

SUKCESY mają ścisły związek z hierarchią wartości Chcemy realizować te cele, które są dla nas ważne.

SUKCES niejedno ma imię

Największy wpływ na kształtowanie u dziecka hierarchii wartości mają: 1. Rodzice (osoby znaczące) 2. Rówieśnicy 3. Kultura

Badania CBOS (2010 r.) Hierarchia wartości cenionych przez dorosłych Polaków: 1. Zdrowie - 98% badanych uznało je za ważne. 2. Szczęście rodzinne - 95% 3. Uczciwość – 95% 4. Szacunek innych ludzi – 94% 5. Spokój – 91% 6. Pomyślność ojczyzny – 84% 7. Przyjaciele – 84% 8. Praca zawodowa – 80% 9. Wolność głoszenia własnych poglądów – 79% 10. Wykształcenie – 78%

11. Wiara religijna – 66% 12. Udział w demokratycznym życiu społeczno- politycznym – 62% 13. Kontakt z kulturą – 61% 14. Wartości materialne (dobrobyt, bogactwo) – 51 % 15. Wartości doznaniowe (życie pełne przygód i wrażeń) – 41% 16. Sława – 27%

Ankieta szkolna (2015) Hierarchia wartości cenionych przez uczniów klas IV – VI (57 osób) 1.Rodzina – 95 % ankietowanych uznało ją za ważną 2.Dobre oceny w szkole – 93% 3.Zdrowie – 91% 4.Uczciwość – 84% 5.Bóg – 79% 5.Wykształcenie – 79% 6.Przyjaciel/przyjaciółka – 77% 6.Szacunek innych ludzi – 77% 7.Koledzy/koleżanki – 75% 8.Ojczyzna – 67% 8.Pomaganie innym – 67% 9.Moje zainteresowania – 63% 10.Sport – 60% 10.Ciekawe lekcje – 60% 11.Przygody, podróże – 53%

12.Ciekawa praca zawodowa – 46% 13.Zabawa – 44% 14.Czas wolny od obowiązków – 42% 15.Książki – 36% 16.Spokój, brak trudności – 35% 17.Internet – 28% 18.Gry komputerowe – 23% 19.Sława – 18% 19.Kino, teatr, koncerty – 18% 19.Bogactwo, dobrobyt – 18% 19.Zakupy – 18% 20.Telewizja – 14% 21.Modne ubrania – 12%

Wartości cenione przez naszych uczniów najwyżej: (każdy ankietowany miał wskazać jedynie trzy, jego zdaniem najistotniejsze, wartości) 1. Rodzina – 35 wskazań 2. Zdrowie – Bóg – Przyjaciel/przyjaciółka – Dobre oceny w szkole – Uczciwość – Ojczyzna – Wykształcenie – 6 9. Sport – Pomaganie innym - 4

CIEKAWOŚĆ POZNAWCZA pierwszy krok do sukcesu Ciekawość poznawcza jest naturalnym dążeniem człowieka do poznawania świata, poszukiwaniem prawdy o rzeczywistości. Dla prawidłowego rozwoju dzieci ważne jest środowisko bogate w bodźce stymulujące (edukacyjne): - rozmowa, czas, uwaga, „wyjaśnianie” świata - rozwijanie pasji i zainteresowań - wprowadzanie w świat kultury (literatura, czasopisma, muzea, wycieczki krajoznawcze, teatr, film, muzyka, różnego rodzaju wydarzenia kulturalne itp.) Ignorowanie potrzeb dzieci w tym zakresie może skutkować znacznym wygaszeniem u nich ciekawości poznawczej.

pochodną ciekawości poznawczej MOTYWACJA - pobudza nas do działania i pozwala w tym działaniu wytrwać („siła napędowa”) Jeśli dzieci podejmują szkolne aktywności wyłącznie dla nich samych, dlatego, iż uważają je za wartościowe (ważne poznawczo, przyjemne, atrakcyjne) mamy do czynienia z motywacją wewnętrzną. Jeśli dziecko angażuje się w jakieś działanie ze względu na zewnętrzne korzyści (zyskanie nagrody, uniknięcie kary), mówimy o motywacji zewnętrznej. UWAGA! Jeśli dziecko motywowane wewnętrznie jest jednocześnie poddawane presji zewnętrznej (silne nagradzanie, grożenie karą, stosowanie przymusu), to jego motywacja zmienia się na zewnętrzną, co prowadzi do utraty przyjemności czerpanej z danej aktywności.

Motywacja wewnętrzna współwystępuje z: - wysokim poziomem przyjemności czerpanym z nauki - większą ciekawością świata - niższym poziomem lęku przed szkołą - skłonnością do podejmowania nowych wyzwań - lepszymi osiągnięciami w nauce - Najlepsze skutki edukacyjne przynosi rozwijanie u dzieci motywacji wewnętrznej (np. poprzez rozwijanie ciekawości poznawczej czy atrakcyjne formy nauczania)

INTELIGENCJA, ZDOLNOŚCI nie gwarantują sukcesu Inteligencja - zdolność rozumienia, uczenia się oraz wykorzystywania posiadanej wiedzy i umiejętności w sytuacjach nowych. Rozwijanie zdolności i kompetencji szkolnych jest ważnym elementem budowania sukcesów. Dzieciom należy zapewnić odpowiednią pomoc, jeśli występują u nich jakiekolwiek trudności edukacyjne.

KSZTAŁTOWANIE CHARAKTERU warunkiem koniecznym dla osiągnięcia powodzenia w realizacji postawionych sobie celów Charakter – względnie trwałe właściwości psychiczne, odpowiedzialne za powstawanie postaw wobec innych ludzi oraz wobec samego siebie. Charakter należy kształtować od najwcześniejszego dzieciństwa!

Jakie cechy charakteru decydują o sukcesie?

WYTRWAŁOŚĆ - pełne zapału oddanie konkretnemu celowi, wola realizacji podjętych postanowień - umiejętność radzenia sobie z trudnościami i niepowodzeniami - dążenie do wytyczonego celu pomimo pojawiających się problemów

ENTUZJAZM - emocjonalne zaangażowanie w realizację wytyczonego sobie celu, pasja i radość tworzenia

OPTYMIZM - skłonność do dostrzegania we wszystkim dodatnich stron i wiara w pomyślny rozwój wydarzeń

SAMOKONTROLA - umiejętność powstrzymywania instynktownej lub nawykowej reakcji i wybierania skuteczniejszego działania

SUMIENNOŚĆ - dokładne i rzetelne wykonywanie swoich obowiązków, wywiązywanie się z podjętych zobowiązań Osoby sumienne charakteryzują się silną wolą i dużą samodyscypliną; potrafią dobrze zorganizować sobie pracę, są rzetelne i punktualne.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ - świadome przyjęcie na siebie konsekwencji swoich działań Odpowiedzialność osiąga się poprzez wyrobienie: - samodzielności - umiejętności podejmowania decyzji - radzenia sobie z trudnościami

ELASTYCZNOŚĆ - umiejętność dostrzegania alternatywnych rozwiązań problemów, myślenia nieszablonowego, radzenia sobie w nowych sytuacjach

WDZIĘCZNOŚĆ - poczucie obdarowania, otrzymania jakiegoś dobra od innych Naturalnym efektem wdzięczności jest umiejętność dziękowania. Przeciwieństwem jest postawa roszczeniowa, egoistyczna; poczucie, że coś nam się należy.

INTELIGENCJA SPOŁECZNA - zdolność do rozumienia zamiarów, emocji, motywów oraz działań innych ludzi, a także umiejętność skutecznej współpracy, komunikowania się - zdolność do poznawania samego siebie

POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI fundamentem życiowych sukcesów Poczucie własnej wartości to postawa wobec samego siebie, w której można wyróżnić trzy obszary: 1. Przekonania na swój temat, samoocena. Jaki jestem? 2. Uczucia kierowane do siebie samego. Czy lubię i akceptuję siebie? Czy uważam, że zasługuję na miłość? 3. Zachowania wobec siebie, sposób traktowania siebie samego. Czy dbam o własne potrzeby?

Poczucie własnej wartości kształtuje się już we wczesnym dzieciństwie i jest procesem rozłożonym na całe życie człowieka, Buduje się poprzez: relacje z innymi ludźmi – rodzicami, rodzeństwem, rówieśnikami, nauczycielami i innymi osobami znaczącymi aktywność własną – świadomą pracę nad sobą

Bezwarunkowa miłość i akceptacja dziecka przez rodziców (osoby znaczące) jest fundamentem jego poczucia własnej wartości Kocham i akceptuję dziecko dlatego, że istnieje Ono jest jedyne i niepowtarzalne

Zaburzenia poczucia własnej wartości są wynikiem komunikatów podważających wartość dziecka, jakie otrzymuje ono od osób znaczących Wobec przeróżnych oczekiwań czy sposobów wychowania, dziecko jest przekonane lub podejrzewa, że wartość jego jako osoby zależy od różnych czynników zewnętrznych lub konkretnych działań czy umiejętności. W takiej sytuacji dziecko stara się sprostać wymaganiom. Chce zadowolić rodziców, by znowu poczuć się kimś wartościowym i kochanym. Staje się człowiekiem zewnątrzsterownym. Dziecko traktuje siebie tak, jak my je traktujemy!

Dzieci o zaburzonym poczuciu własnej wartości: - często są smutne, mają tendencję do zamykania się w sobie, - czują zawstydzenie - cierpią na brak pewności siebie - są nadmiernie krytyczne wobec siebie - mogą podejmować działania destrukcyjne czy autoagresyjne - nie wierzą we własne możliwości - nie podejmują wyzwań, wysiłku - pozwalają się wykorzystywać - nie bronią swoich praw

- potrzeby innych przedkładają nad własne, - czasem maskują niską samoocenę, przesadnie manifestując siłę lub kierując swoją wrogość i frustrację na innych - swoje braki kompensują arogancją, zarozumiałością lub agresją - unikają ambitnych celów lub stawiają zadania powyżej swoich możliwości - są nieśmiałe i unikają wystąpień publicznych - zwykle przypisują sobie winę lub porażkę, a ewentualny sukces tłumaczą czynnikami zewnętrznymi („Miałem szczęście”)

- generalizują pojedyncze niepowodzenie na wszystkie swoje działania i cechy osobowości („Jestem beznadziejny”, „Nic mi nie wychodzi”) - łatwo wycofują się z działania po napotkaniu pierwszej trudności - na krytykę reagują silnymi emocjami - są nieufne - nadmiernie koncentrują się na swoich błędach, porażkach, wadach - nie doceniają własnych zalet, umiejętności i talentów - porównują się z innymi na swoją niekorzyść - przejawiają tzw. „głód miłości”, mają dużą potrzebę akceptacji, pochwał i uznania ze strony innych

- ignorują własne potrzeby - mają wobec życia postawę minimalistyczną, nie realizują swojego potencjału - nie są asertywne, mają trudności z wyrażaniem własnego zdania - Dzieciom z zaburzonym poczuciem własnej wartości jest bardzo trudno osiągać sukcesy

Jeśli chcę, aby moje dziecko odnosiło sukcesy - Kocham je i akceptuję bezwarunkowo. - Stawiam wymagania, by w ten sposób kształtować jego charakter. - Przekazuję wartości i zaspokajam potrzeby rozwojowe. - Stymuluję jego ciekawość poznawczą. - Staram się o wykształcenie u dziecka motywacji wewnętrznej. - Dbam o rozwój zdolności, pomagam przezwyciężać trudności edukacyjne.

Dziękuję za uwagę Bogusława Haber - pedagog