CHOROBA NOWOTWOROWA DOROSŁYCH JAKO SYTUACJA TRUDNA, KRYZYSOWA I MOŻLIWOŚCI RADZENIA SOBIE Z NIĄ

Czym może być choroba? poważnym zakłóceniem sytuacją o szczególnym znaczeniu wyzwalającą opór przed jej przyjęciem (mechanizmy obronne) może nie mieć większego znaczenia (łatwość wejścia w rolę chorego) może oznaczać karę, przeszkodę...

Czym jest choroba? To sytuacja trudna stres. Stres to transakcja między – sytuacją, chorobą a podmiotem. Chory ocenia sytuację czy choroba stwarza wymagania przekraczające możliwości poradzenia sobie (zasoby).

Rola chorego Przyjęcie roli chorego uzależnione jest od – sytuacji życiowej, lęku, doświadczenia, radzenia sobie z trudnościami przed zachorowaniem. Predyspozycje, umiejętność korzystania z przywilejów, wypełnianie obowiązków.

Adaptacja do sytuacji potrzebny jest adekwatny obraz choroby – przekształcenie go na zadanie do wykonania potrzebny jest czas mechanizmy obronne przebieg ma swoja dynamikę obraz choroby może ulegać zmianie.

Źródła zmian Diagnoza lekarska samopoczucie opinia rodziny inni chorzy na tą samą chorobę literatura środki masowego przekazu żal po sobie zdrowym żałoba – opłakanie zdrowia

Przewidywania słabego stylu radzenia sobie izolacja społeczna niski status socjoekonomiczny uzależnienie od alkoholu lub narkotyków psychiatryczna przeszłość wcześniejsze doświadczenia z rakiem (śmierć bliskiej osoby) ostatnia strata sztywność i brak elastyczności w stylach radzenia sobie pesymistyczna filozofia życia brak wiary w możliwość poprawy zwiększenia obowiązków.

Mechanizmy obronne Podział na represywne i sensytywne. Mechanizmy represywne – zapobiegają dostrzeganiu niebezpieczeństwa choroby przez selekcję lub zniesienie spostrzegania albo spostrzeganie niezgodne z rzeczywistością zaprzeczanie wyparcie tłumienie projekcja racjonalizacja

Mechanizmy obronne Mechanizmy sensytywne – prowadzą do zmniejszenia niebezpieczeństwa choroby przez „zmierzenie się z nią”, lepsze jej poznanie, mobilizację środków do walki, umacnianie nadziei selektywne przetwarzanie informacji zachowania magiczne rozszczepienie obrazu choroby zabezpieczanie się ucieczka w marzenia

Potrzeby – deprywacja w chorobie nowotworowej potrzeba bliskości potrzeba kontaktu emocjonalnego potrzeba seksualna

Ważne Podwójna hierarchia potrzeb rzeczywista – wyznaczona przez siłę poszczególnych potrzeb w określonym momencie życia deklaratywna – odpowiedź na określone wymagania społeczne, w deklaracjach ranga potrzeby jest pomniejszana. Prowadzi do: tłumienia, ukrywania zachowań seksualnych przed samym sobą i otoczeniem.

Czy można mówić o rozwoju poprzez/ dzięki chorobie? Rolę odgrywa: Wola życia Odkrywanie zasobów Możliwość zatrzymania się w biegu.

Rola psychologa/ lekarza szanować indywidualność słuchać pozwalać na dyskusję wspierać emocjonalnie, informacyjnie akceptować mechanizmy obronne odwracać uwagę szukać wspólnie z pacjentem zasobów proponować różne techniki terapeutyczne prowadzić psychoterapię

Czym jest posttraumatyczny wzrost? Znaczącą, korzystną zmianą w poznawczym, emocjonalnym i behawioralnym życiu pacjenta. Jest to wynik walki chorego z traumatyczną sytuacją

Zmiany pozytywne percepcja siebie relacje interpersonalne filozofia życia

PTG - wzrost mądrości życiowej Refleksja i działanie w równowadze Wiadomo co jest wiadome a co nie jest Wiedza kiedy działać a kiedy się wycofać Akceptacja niewiadomych i paradoksów

Cechy sprzyjające PTG całościowe spostrzeganie wydarzeń zdrowie psychiczne przed zachorowaniem aktywność, ekstrawersja, optymizm poznanie nad emocjami otwartość na doświadczenia wewnątrz-sterowność nadzieja motor wsparcia

Śmierć bliskiego jako czynnik wzrostu konfrontacja z własnym życiem, sensem, własną śmiertelnością przejawy wzrostu – nie odkładanie na potem, troska o własne zdrowie cieszenie się i radowanie – smucenie się i inne niekochane emocje