750 LAT MIASTA KOSZALIN WIKTORIA BALCERZAK

POŁOŻENIE KOSZALINA Koszalin jest miastem na prawach powiatu w północno- zachodniej części Polski w województwie zachodniopomorskim. Jest drugim co do wielkości miast na Pomorzu Zachodnim i największym miastem regionu Środkowopomorskiego. Koszalin jest położony na Pobrzeżu Koszalińskim, nad rzeką Dzierżęcinką oraz nad jeziorami takimi jak Jamno i Lubiatowo Północne.

23 maja 1266 – Koszalin otrzymał prawa miejskie na prawie lubeckim. Pierwsze godło miasta przedstawiało założyciela miasta, biskupa kamieńskiego Hermana von Gleichena. Godło to znajdowało się na pierwszej dużej pieczęci Miejskiej, wykonanej wkrótce po założeniu miasta.

HISTORIA MIASTA KOSZALIN W 1214 r. książę pomorski Bogusław II nadał wieś Koszalin (łac. Cossalitz), koło Góry Chełmskiej, w ziemi kołobrzeskiej klasztorowi w Białobokach k. Trzebiatowa W 1248 r. wschodnia część ziemi kołobrzeskiej z Koszalinem przeszła na własność biskupów pomorskich (kamieńskich), dając początek biskupiemu księstwu kamieńskiemu.

Nabywając wieś Jamno (1331), część jeziora Jamno wraz z mierzeją i grodem Unieście (1353) Koszalin uzyskał bezpośredni dostęp do morza, uczestnicząc intensywnie w następnych wiekach w handlu morskim jako członek Hanzy. W 1582 roku ukończono budowę zamku-rezydencji książąt pomorskich. W 1690 wielki sztorm zamulił Jamieński Nurt, co zakończyło funkcjonowanie miasta jako portu morskiego. Prawie całe miasto spłonęło w pożarze w 1718 r. i od tego czasu miasto rozwijało się bardzo powoli. W 1816 r. w Koszalinie umieszczono stolicę rejencji koszalińskiej (obok szczecińskiej i stralsundskiej ) wchodzącej w skład prowincji Pomorze państwa pruskiego. Miasto stało się w tym samym roku również siedzibą powiatu Fürstenthum, w 1872 przemianowanego na powiat Köslin. W 1859 r. ukończono budowę linii kolejowej Koszalin – Stargard jako część linii do Gdańska.

W 1890 r. przeniesiono tu szkołę kadetów z Chełmna. W kwietniu 1933 w jej miejscu powstał Narodowosocjalistyczny Instytut Wychowawczy (NPEAs; jeden z trzech pierwszych w Rzeszy) - rodzaj nazistowskiego gimnazjum realnego zakończonego egzaminem maturalnym. W latach w mieście funkcjonowała komunikacja tramwajowa. 1 kwietnia 1932 miasto wyłączono z powiatu Koszalin i przekształcono w powiat grodzki.

Na mocy ustaleń konferencji w Poczdamie Koszalin znalazł się w Polsce. W lipcu 1945 r. administracja polska rozpoczęła proces wysiedlania dotychczasowych mieszkańców miasta do Niemiec. 9 maja przybył z Gniezna pierwszy transport 500 polskich osadników. Niemców wysiedlono z Koszalina ostatecznie do końca 1947 r.

SYMBOLE KOSZALINA Koszalin tak jak wiele innych miast ma swój herb, logotyp, a także hymn. Logo prezentuje, że Koszalin jest pełnią życia. To znaczy, iż miasto ma do przedstawienia ciekawą propozycję aktywnego wypoczynku. Herb i hymn zaś mają za sobą sporą historię.

HISTORIA HERBÓW KOSZLINA Historia herbów Koszalina sięga roku Od tamtego czasu nasze miasto zyskało pięć różnych wizerunków znaku rozpoznawczego.

Ta pierwsza pieczęć miasta Koszalina wykonana została jeszcze przed rokiem Średnica pieczęci wynosi 68 mm i przedstawia figurę biskupa Hermana von Gleichen'a, który przyznał miastu samorząd oraz sprowadził kolonistów. Jest to rodowy herb hrabiów von Gleichen'ów, z których pochodził biskup Kamieński w latach i fundator Koszalina, Herman. Takie wyobrażenie i godło najstarszej pieczęci miejskiej wykorzystywane było przez władze miejskie do 1440 roku.

Drugie godło, późniejsze, bo z pierwszej połowy XIV wieku, wprowadzone także przez niemieckiego biskupa kamieńskiego, do którego Koszalin należał, przedstawia według reguł ikonograficznych położoną na misie ściętą głowę św. Jana Chrzciciela, patrona biskupstwa pomorskiego-kamieńskiego.

Trzecie godło to pieczęć z pierwszej połowy XIX w. przedstawia głęboką jamę, w której umieszczona została głowa św. Jana Chrzciciela. Nad głową zamieszczono motywy kwiatowo-liściaste, przypominające kielich, ponad którym umieszczona została infuła biskupia. Kielich sprawia wrażenie hełmu, a infuła klejnotu, tym bardziej, że w jedną i drugą stronę dookoła tarczy znajdują się splecione liście akontu, niby labry heraldyczne.

Czwarty herb wprowadzono z dniem 31 sierpnia 1938 roku. Niemieckie władze nazistowskie wprowadziły nowe godło miejskie, przedstawiające dużą literę „Z" z dwoma kółkami po boku. Wprowadzenie tego godła nie posiadało żadnego historycznego uzasadnienia. Zmianę wizerunku argumentowano domniemaniem, że jakoby duża litera „Z" z dwoma pierścieniami po bokach była skrótem dawniejszego herbu z głową św. Jana Chrzciciela.

Piąty i jak na razie ostatni herb ustanowiony został uchwałą władz miejskich z dnia 10 lutego 1959 r. Przedstawia rycerza na koniu, trzymającego w prawej ręce chorągiew pomorską, a w lewej tarczę z herbem piastowskim. Autor projektu, dr Tadeusz Przypkowski, nawiązał do wizerunku na pieczęci Bogusława II z dokumentu z 1214 roku, w którym pojawia się pierwsza znana wzmianka dotycząca Koszalina.

HISTORIA HYMNU KOSZALIŃSKIEGO „Pieśń o Ziemi Koszalińskiej" jest autorstwa Władysława Turowskiego. Została po raz pierwszy zagrana jako hymn Koszalina 20 września w 1958 roku przez hejnalistę z wieży gmachu byłego Urzędu Wojewódzkiego przy ul. Andersa. W dwa lata później pierwsze takty melodii stały się sygnałem wywoławczym koszalińskiej rozgłośni Polskiego Radia, stając się nieoficjalnym hymnem całego regionu. Pieśń włączyły do swego repertuaru wszystkie chóry województwa koszalińskiego, a w 1958 roku oficjalnie uznano ją za hymn wojewódzkiego miasta Koszalina. Od początku lat 90. skrócona wersja hymnu rozpoczyna każdą sesję Rady Miejskiej w Koszalinie.

WAŻNE, INTERESUJĄCE OBIEKTY W KOSZALINIE Płomienne ptaki Hasiora Wjeżdżających do Koszalina od strony Sławna zaintryguje z pewnością stojący na wzgórzu monumentalny ciąg metalowych konstrukcji przypominających pługi, skrzydła ptaków i rydwany jeźdźców. To pomnik, którego twórcą był Władysław Hasior - jeden z najwybitniejszych i najoryginalniejszych polskich artystów współczesnych. Ogromne rzeźby uchodzą za symbol współczesnego Koszalina. Stworzone przez artystę w 1977 r. Płomienne ptaki stanęły samotnie na pustym wzniesieniu, tuż za rogatkami miasta. Dziś w tle pomnika o oficjalnej nazwie Tym, co walczyli o polskość i wolność Ziemi Pomorza znajdują się nowoczesne budynki Politechniki Koszalińskiej. Awangardowa twórczość Hasiora trwale wpisała się w historię sztuki współczesnej.

Amfiteatr pod "chipsem" Amfiteatr im. Ignacego Jana Paderewskiego w Koszalinie należy do największych w Polsce. 4,5 tys. widzów zasiadających na trybunach osłania dach wyjątkowej konstrukcji. Zbudowano go w 1973 r. Autor projektu, prof. Jan Filipkowski zaproponował przykrycie widowni elipsowatą, łukowato wygiętą połacią, mającą jedynie dwa punkty podparcia. Dach ma 100 m długości i blisko 60 m szerokości. Ze względu na kształt bywa nazywany "chipsem". Jego szkielet wykonano z grubych stalowych rur, stalowe jest również pokrycie, a mimo to konstrukcja robi wrażenie niesłychanie lekkiej. Linowe odciągi nie podtrzymują jej, a jedynie zabezpieczają przed poderwaniem przez gwałtowniejsze wichury. Inna architektoniczna atrakcja amfiteatru to ruchomy dach nad budynkiem sceny. Po zmianie położenia może służyć jako ekran do projekcji filmowych

Gotyckie mury miejskie ( ) Gotyckie mury miejskie, ceglane ( , częściowo rozebrane na pocz. XVIII i XIX w., zachowane we fragmentach, częściowo rekonstruowane). Neogotycki kościół św. Józefa Oblubieńca ( ) Neogotycki kościół św. Józefa Oblubieńca Jest to kościół murowany, z czerwonej cegły, jednonawowy, na rzucie prostokąta. Wieża nad nawą konstrukcji stalowej, ażurowa, z dzwonem.

Domek kata Domek kata a obecnie siedziba Teatru Propozycji "Dialog", jest gotycką kamienicą powstałą w XV wieku. Kat wykonywał swoje funkcje do roku 1893 na tzw. Wzgórzu Wisielców. Zabytkowy budynek Straży Pożarnej Budynek Straży Pożarnej powstał w 1928 roku, prawdopodobnie w miejscu, w którym w 1718 roku wybuchł największy w historii Koszalina pożar. Najbardziej charakterystycznym i jednocześnie najwyższym elementem budowli jest znajdująca się po zachodniej stronie wieża. Służyła ona strażakom jako ściana do ćwiczeń wysokościowych. Budynek do dzisiaj pełni swoją pierwotną funkcję.

Zespół kolejki wąskotorowej Koszalin-Świelino (1898–1905) Zespół kolejki wąskotorowej Koszalin-Świelino ( ): linia kolejowa, budynek stacyjny, parowozownia. Sanktuarium na Górze Chełmskiej Kaplica pełniąca funkcję sanktuarium diecezjalnego nawiązuje do średniowiecznej tradycji kultu chrześcijaństwa na Górze Chełmskiej. Kaplica z obrazem Matki Bożej Trzykroć Przedziwnej została poświęcona 1 czerwca 1991 roku przez papieża Jana Pawła II. Wcześniej, na przełomie XII i XIII wieku, w tym miejscu zbudowano kaplicę pw. Najświętszej Marii Panny, która była miejscem licznych pielgrzymek.

Wsie, których już nie ma Bogatym zbiorom koszalińskiego muzeum warto poświęcić trochę czasu. Na specjalną uwagę zasługuje zwłaszcza skansen kultury jamneńskiej. W zabytkowej zagrodzie rybackiej przygotowano wystawę Wyspa kulturowa. Wieś Jamno pod Koszalinem. Społeczność zamieszkująca podkoszalińskie wsie Jamno i Łabusz miała swoją specyficzną kulturę, obyczaje, obrzędy i sztukę. Była słowiańską enklawą otoczoną morzem niemieckości. W 1945 r. w ramach powojennych przesiedleń potraktowano ją jak ludność niemiecką i zmuszono do opuszczenia swoich gospodarstw. Mieszkańcy Jamna i Łabusza wyjechali wówczas do Niemiec. Pozostała po nich tradycyjna zabudowa oraz szereg niepowtarzalnych sprzętów i narzędzi stanowiących wyposażenie domów i zagród. Ruiny Zamku Książąt Pomorskich ( ) Ruiny Zamku Książąt Pomorskich, zachowane jedno skrzydło ( ).

Pałac Ślubów Kamienica ta wzniesiona została pod koniec XVI w. W jej narożnikach znajdują się starsze elementy, ostrołukowe blendy z przełomu XV i XVI w. Uległa ona zniszczeniu w wielkim pożarze miasta w 1718 r. Do 1945 r. była użytkowana jako kamienica mieszkalna. W latach przeprowadzono remont i adaptację wnętrz na potrzeby Muzeum Okręgowego. Od 1982 r. funkcjonuje jako Pałac Ślubów. Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Bogurodzicy (2006 r.) Ta cerkiew greckokatolicka jest świątynią nowoczesną. Do jej budowy przystąpiono w 1998 roku - a zakończono ją w 2006 roku. 24 czerwca tego samego roku cerkiew została poświęcona. Wewnątrz świątyni znajduje się współczesny ikonostas.

Kościół ewangelicko - augsburski św. Gertrudy Ten niewielki kościółek zbudowany w roku 1383 na planie ośmioboku nawiązuje swoim kształtem do jerozolimskiego Grobu Pańskiego. Pierwotnie w średniowieczu pełniła rolę kaplicy cmentarnej, lecz od roku 1534 jest własnością Kościoła Ewangelickiego. W tym bowiem roku na sejmie w Trzebiatowie społeczność Pomorza przyjęła reformę Kościoła Marcina Lutra. Funkcje sakralne obiekt pełnił do roku 1945, a od początku XX wieku był własnością Parafii Staro luterańskiej. Po kilkudziesięciu latach od zakończenia drugiej wojny światowej, a konkretnie 7 maja 2000 roku kaplicę podniesiono do rangi kościoła i dziś pełni funkcję świątyni w Parafii Ewangelicko - Augsburskiej w Koszalinie. Jest to wyjątkowy obiekt zwany "Perłą Pomorza", ośmioboczny, zbudowany z cegły i nakryty gwiaździstym, ośmioramiennym sklepieniem.

Pomnik gen. Władysława Sikorskiego. Pomnik wykonany z szarego granitu ustawiony jest na czterostopniowym, owalnym podwyższeniu i kwadratowej, granitowej podstawie. Jest to wysoki granitowy słup zwieńczony orłem Wojska Polskiego z 1939 r. Na czołowej stronie granitowego słupa umieszczony został odlew głowy gen. Władysława Sikorskiego w rogatywce. Poniżej głowy generała na czterech ścianach pomnika znajdują się cztery tablice z treścią nawiązującą do II wojny światowej. Dwie kolejne tablice również nawiązujące treścią do II wojny światowej umieszczone zostały na podstawie pomnika. Dodatkowo na ścianach pomnika wyryte zostały symbole, daty i napisy nawiązujące do życiorysu generała. Zespół parków miejskich (1 poł. XIX, XX w.)

ZABYTKI W KOSZALINIE A o to kilka z wielu koszalińskich zabytków: - Dworzec kolejowy - Katedra - Ratusz - Gmach Poczty Głównej - Szpital - Góra Chełmska

Dworzec kolejowy DAWNIEJDZIŚ

Katedra DAWNIEJDZIŚ

Ratusz DAWNIEJDZIŚ

Gmach Poczty Głównej DAWNIEJDZIŚ

Szpital DAWNIEJDZIŚ

Góra Chełmska DAWNIEJDZIŚ

BIBLIOGRAFIA Źródła, z których czerpałam informacje to: Oficjalna strona Koszalina Grafika Google pl.wikipedia.org