Regionalne badania konsumentów usług turystycznych Warszawa XI 2009 MINISTERSTWO SPORTU i TURYSTYKI POLSKA ORGANIZACJA TURYSTYCZNA

KONCEPCJA ZINTEGROWANYCH BADAŃ RUCHU TURYSTYCZNEGO DOŚWIADCZENIA WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI BADAŃ RUCHU TURYSTYCZNEGO W KRAKOWIE I MAŁOPOLSCE W LATACH dr Krzysztof Borkowski dr Renata Seweryn

Potrzeby zamawiającego: określenie szacunkowej liczby ODWIEDZAJĄCYCH krajowych i zagranicznych na danym obszarze, określenie szacunkowej liczby ODWIEDZAJĄCYCH krajowych i zagranicznych na danym obszarze, określenie szacunkowej liczby TURYSTÓW krajowych i zagranicznych na danym obszarze, określenie szacunkowej liczby TURYSTÓW krajowych i zagranicznych na danym obszarze, określenie szacunkowej liczby ODWIEDZAJĄCYCH JEDNODNIOWYCH krajowych i zagranicznych na danym obszarze, określenie szacunkowej liczby ODWIEDZAJĄCYCH JEDNODNIOWYCH krajowych i zagranicznych na danym obszarze, charakterystyka odwiedzającego oraz turysty krajowego i zagranicznego (m.in. środek transportu, miejsce noclegu, wydatkowane kwoty, ocena pobytu itd.), charakterystyka odwiedzającego oraz turysty krajowego i zagranicznego (m.in. środek transportu, miejsce noclegu, wydatkowane kwoty, ocena pobytu itd.), ranking najczęściej odwiedzanych miejsc, atrakcji czy produktów turystycznych, ranking najczęściej odwiedzanych miejsc, atrakcji czy produktów turystycznych, charakterystyka rynków zagranicznych (co najmniej x-ściu) istotnych z punktu widzenia przyjazdowego ruchu turystycznego, charakterystyka rynków zagranicznych (co najmniej x-ściu) istotnych z punktu widzenia przyjazdowego ruchu turystycznego, dodatkowo – zestawienie tabelaryczne danych dotyczących odwiedzających krajowych i zagranicznych o motywach służbowych. dodatkowo – zestawienie tabelaryczne danych dotyczących odwiedzających krajowych i zagranicznych o motywach służbowych. oszacowanie wielkości i struktury ruchu turystycznego

Jedną z ważniejszych kwestii badawczych w turystyce jest… określenie globalnej wielkości i struktury ruchu turystycznego w danym miejscu i w danym czasie ruch turystyczny stanowi o funkcji turystycznej, a zatem także ekonomicznej danego obszaru

w różnych okresach różnymi sposobami wg różnej metodologii W Polsce podejmuje się w tym względzie wprawdzie różne próby szacowania, ale… dokonywane są one na podstawie badań i pomiarów prowadzonych materiały źródłowe okazują się niespójne w swojej istocie, a tym samym niemożliwe jest przeprowadzenie na ich podstawie dokładniejszych analiz czy porównań

Niezwykle istotnym z punktu widzenia wymagań współczesnej gospodarki turystycznej jest zatem… opracowanie metodologii STAŁEGO ZINTEGROWANEGO MONITORINGU STRUMIENIA RUCHU TURYSTYCZNEGO w skali mezo- i makroekonomicznej Ponadto w związku z przystąpieniem Polski do strefy Schengen zachodzi konieczność dostosowania metodologii badań do wytycznych UE odnośnie tworzenia statystyki turystyki

„Kraj (region), który nie potrafi się policzyć, na rynkach świata nie może się liczyć”

Szczęśliwie od 2003 r. Kraków i województwo małopolskie kontynuują nieprzerwanie badania ruchu turystycznego z zachowaniem tego samego narzędzia i metody

W 2008 roku badania ruchu turystycznego zaczęły także prowadzić miasto Łódź i województwo łódzkie wyraźny znak zacieśniania się więzi (integracji) na poziomie ROT-ów dowód na zrozumienie przez władze samorządowe miast i województw jaką szansę dla turystycznego rozwoju dają badania diagnostyczne

Do przetargów ogłaszanych przez samorządy lokalne (kryterium wyboru wykonawcy jest w 100% cena oferty) stają firmy komercyjne, badające wszystkich, wszystko, wszędzie itd., a dysponujące ograniczoną wiedzą na temat specyfiki obszaru pod względem turystycznym Zalecanym jest włączenie do badań OŚRODKÓW AKADEMICKICH z ich potencjałem naukowym W chwili obecnej w badaniach turystyki w Małopolsce aktywnie uczestniczą trzy szkoły wyższe, a w 2010 r. dołączą jeszcze dwie

Międzyuczelniany Zespół Ekspertów Małopolskiej Organizacji Turystycznej prowadząc badania ruchu turystycznego od 2003 r. wypracował pewne NARZĘDZIA badania zjawisk turystycznych (Tadeusz Grabiński, Renata Seweryn Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Krzysztof Borkowski, Leszek Mazanek, Anna Wilkońska Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej)

Ze względu na nierównomierność natężenia wielkości ruchu turystycznego nawet w stosunkowo krótkich okresach losowy charakter próby badawczej może spowodować nadmiar lub niedomiar liczby pomiarów w specyficznym okresie badań najbezpieczniej jest korzystać z kilku możliwych źródeł danych i na ich podstawie wprowadzać niezbędne korekty liczba odwiedzających może być przeszacowana lub niedoszacowana

Źródła danych wykorzystywane przez zespół do opracowania strumienia ruchu turystycznego:  badanie desk research  wywiady bezpośrednie Badanie desk research – analiza źródeł wtórnych Analiza wszelkich dostępnych danych i informacji, m.in.:  oficjalne (publicznie dostępne i nie tylko) statystyki, w tym dane GUS, US w regionie, służby celnej, portu lotniczego  rozmowy z osobami obsługującymi ruch turystyczny w regionie, np. przewodnicy, gestorzy bazy (noclegowej, gastronomicznej, atrakcji), organizatorzy czasu wolnego  raporty z wcześniejszych badań ruchu turystycznego Wywiady bezpośrednie – przeprowadzenie ankiety (rozmowy z respondentem przy wykorzystaniu kwestionariusza) Ankieta musi zostać przeprowadzona: wśród konkretnej liczby odwiedzających krajowych i zagranicznych wśród konkretnej liczby odwiedzających krajowych i zagranicznych w konkretnych (wybranych) punktach w konkretnych (wybranych) punktach w konkretnym czasie w konkretnym czasie BADANIE MUSI BYĆ PORÓWNYWALNE „…wraz z analizą wyników, wnioskami i tendencjami w tym zakresie od X roku”

Jedna z metodzastosowanych w trakcie badań przez krakowski międzyuczelniany zespół ekspertów polegała na sekwencyjnym „tuningu” szacunków wielkości populacji i wielkości próby Jedna z metod zastosowanych w trakcie badań przez krakowski międzyuczelniany zespół ekspertów polegała na sekwencyjnym „tuningu” szacunków wielkości populacji i wielkości próby pierwsza edycja badań: metodą ekspertów z jednoczesnym wykorzystaniem różnych informacji zewnętrznych określono wielkość ruchu turystycznego, a na jej podstawie – wielkość, miejsce i czas pobrania próby kolejna edycja badań: poprzednio oszacowane rozmiary ruchu turystycznego wykorzystano do ustalenia wielkości, miejsca i czasu pobrania próby i dalej – rozmiarów ruchu itd. – proces ten powtarzano sekwencyjnie coraz to bardziej precyzyjny obraz strumienia ruchu turystycznego

Kolejną zmetod szacowania wielkości ruchu turystycznego była tak zwana „bramka pomiarowa (ewidencyjna)” Kolejną z metod szacowania wielkości ruchu turystycznego była tak zwana „bramka pomiarowa (ewidencyjna)” „bramka” („okno”) – wybrane miejsce, dla którego prowadzona jest wiarygodna, pełna ewidencja ruchu turystycznego („wizyt”) Bi, np. popularny obiekt turystyczny (Kopalnia Soli w Wieliczce, Muzeum Książąt Czartoryskich itp.), dla każdej zdefiniowanej bramki wprowadzono do kwestionariusza ankietowego odrębne pytania kontrolne – np. „Czy byłeś lub będziesz w Kopalni Soli w Wieliczce, Muzeum Książąt Czartoryskich...”, ustalono liczbę ankietowanych, którzy twierdząco odpowiedzieli na pytanie kontrolne ni, ogólną liczbę ankietowanych w i-tym okresie Ni, a następnie wyznaczono wskaźnik ui = ni/Ni, oszacowano liczbę odwiedzających ogółem w i-tym okresie Ai w oparciu o proporcję wskaźnika ui do ogólnej liczby wizyt w bramce Bi ui – Bi 100% – Ai Ai = Bi x 100/ui

ZWIĄZEK pomiędzy odczuciami pokonsumpcyjnymi (wspomnieniami z podróży) a opinią na temat odwiedzonego terenu Istotną kwestią, na którą zespół próbował znaleźć odpowiedź w badaniach był ponadto Uzasadnionym wydaje się w tym względzie zastosowanie CUSTOMER RELATIONSHIP MANAGEMENT, a dokładniej wykorzystanie CRM do zbierania informacji i kształtowania relacji z zagranicznymi turystami odwiedzającymi Polskę i mieszkańcami Polski podróżującymi turystycznie po kraju

Rys. 1. Efekt formuły CRM w zintegrowanych badaniach ruchu turystycznego

krótki kontakt z turystą odwiedzającym krótki kontakt z turystą odwiedzającym oddzielenie badań ilościowych od jakościowych z zachowaniem identyfikacji respondenta oddzielenie badań ilościowych od jakościowych z zachowaniem identyfikacji respondenta obniżenie kosztów pozyskiwania danych obniżenie kosztów pozyskiwania danych zwiększenie wiarygodności danych – informacje przekazywane przez samego respondenta zwiększenie wiarygodności danych – informacje przekazywane przez samego respondenta pozyskiwanie pogłębionych opinii eksperckich od osób odwiedzających region pozyskiwanie pogłębionych opinii eksperckich od osób odwiedzających region pozyskiwanie informacji w różnych konfiguracjach pytań bez konieczności prowadzenia żmudnych przygotowań pozyskiwanie informacji w różnych konfiguracjach pytań bez konieczności prowadzenia żmudnych przygotowań Zalety formuły CRM:

metoda CRM pozwala na pozyskanie informacji od turysty na temat destynacji już po powrocie do miejsca stałego zamieszkania (na poziomie motywacji intelektualnej), a nie w trakcie trwania podróży (na poziomie motywacji emocjonalnej) Stwarza to nowy wymiar prowadzonych badań, gdyż Badania tą metodą prowadzone są od 2009 r. wśród turystów odwiedzających Małopolskę przy pomocy dotychczasowej ankiety i zgłoszenia do programu „FAN”. Każdy z uczestników tego programu deklaruje chęć współpracy z regionalnym koordynatorem badań CRM i zobowiązuje się do zwrotnego kontaktu po powrocie do domu

FANUM PROFANUM (pro/przed + fanum/okręg poświęcony) strefa tego co jest świeckie SACRUM (to co święte) Rys. 2. Strefa specjalna – sacrum, fanum, profanum

pomiar wielkości (w tym dyspersji) ruchu turystycznego w obrębie trzech stref Krakowa: Kolejnym narzędziem badania zjawisk turystycznych w ujęciu ilościowym jest 1.budynek Sukiennic – ciągły pomiar liczby osób przechodzących przez jego dolny poziom kramów, z rozliczeniem przejść zgodnie zasadą układu cybernetycznego wejście – wyjście; w pomiarze uwzględniono kierunki (osie) przejścia 2.obręb płyty Rynku Głównego 3.obręb murów Starego Miasta (planty) W każdej strefie pobierana jest próba reprezentatywna dotychczasową ankietą z zastosowaniem wcześniej opisanej formuły i deklaracji CRM

ZAŁOŻENIA stałego zintegrowanego monitoringu ruchu turystycznego

Istota zintegrowanego monitoringu ruchu turystycznego polega na… identycznych, tak samo obliczanych na każdym poziomie systemu akcjach, w których wykorzystywane są w ten sam sposób zebrane informacje (dane) wejściowe (ilościowe i jakościowe) połączenie na zasadzie „puzzli” (przy wykorzystaniu tej samej metodologii) wyników pomiarów uzyskanych na niższych szczeblach (lokalnym, regionalnym) w jak najbardziej kompletny obraz zjawiska w skali całego kraju a następnie…

Można to osiągnąć: WOJEWÓDZTWO POWIAT GMINA MIASTO MIEJSCOWOŚĆ Rys. 3. Badanie zjawisk ruchu turystycznego w regionach administracyjnych zgodnie z regułą „ OD SZCZEGÓŁU DO OGÓŁU ” Ranking możliwości pod kątem: - możliwości dostępu do badanego miejsca, - fizycznej możliwości poboru próby (danych, przeprowadzenia wywiadu, ankiety itd.)

Wydawać by się mogło, że ze względu na:  możliwość dostępu do środków budżetowych w celu finansowania prac badawczych w danym miejscu,  możliwość dostępu do środków unijnych w celu finansowania prac badawczych w danym miejscu,  fizyczną możliwość analizy i syntezy badanego zjawiska (raporty itd.) WOJEWÓDZTWO POWIAT OD OGÓŁU DO SZCZEGÓŁU Rys. 4. Badanie zjawisk ruchu turystycznego w regionach administracyjnych zgodnie z regułą „ OD OGÓŁU DO SZCZEGÓŁU ” MIASTO MIEJSCOWOŚĆ GMINA

Ponieważ jednak „centrum” nie jest w stanie przeprowadzić w dolnych warstwach struktury ciągłych, prawidłowych pomiarów (poboru próby) pracę tę musi wykonać gospodarz terenu, czyli podstawowy szczebel struktury, w oparciu o stale przebywające w danym miejscu przeszkolone w tym zakresie osoby

Jeżeli: wielkość próby i sposób jej pobrana na najniższym poziomie będzie nieodpowiednia mniejsza wiarygodność, większe uogólnienie większe uogólnienie na poziomie wyższym fałszywy obraz zjawiska większe RYZYKO RYNKOWE

Ponadto ze względu na:  możliwość syntezy zjawisk na poziomie krajowym/narodowym,  możliwość analiz porównawczych polskich zjawisk ze zjawiskami innych krajów, w tym zwłaszcza krajów konkurujących na rynku turystycznym Europy, świata lub innej interesującej badaczy destynacji turystycznej,  możliwość zapobiegania zjawiskom społecznie niepożądanym wiążących się z recepcją ruchu turystycznego w Polsce,  możliwość prezentacji kompleksowego wizerunku polskiej turystyki przyjazdowej, tak pod względem pomiaru jakościowego, jak i ilościowego WOJEWÓDZTWO 2/B WOJEWÓDZTWO 1/A WOJEWÓDZTWO 16/R WOJEWÓDZTWO ??/?? PAŃSTWO JEDNOSTKI STRUKTURALNE SZCZEBLA CENTALNEGO Rys. 5. Badanie zjawisk ruchu turystycznego w regionach administracyjnych zgodnie z regułą „PUZZLI”.

Ponieważ przeprowadzenie badań reprezentacyjnych ruchu turystycznego wymaga dużych prób, a zatem jest dość kosztowne, natomiast pieniądze na prowadzenie badań występują na poziomie struktur administracji samorządowej nie jest realne finansowanie badań poza lub na styku tych struktur Istnieje jednak możliwość dowolnego aglomerowania odczytów wykonanych na poziomie szczebla podstawowego i stworzenie KAŻDEJ POŻĄDANEJ KONFIGURACJI TRANSADMINISTRACYJNEJ – obejmującej region turystyczny o wspólnej, wyraźnej i wyjątkowej ofercie/propozycji sprzedaży (USP)

Hipotetyczne możliwość aglomeracji danych pobieranych w obszarach administracyjnych państwa na poziomie lokalnym (EFEKT SYNERGII) do opracowań marketingowych, promocyjnych, naukowych w zakresie regionalnym (region jako produkt turystyczny) Rys. 6. Hipotetyczne możliwość aglomeracji danych pobieranych w obszarach administracyjnych państwa na poziomie lokalnym (EFEKT SYNERGII) do opracowań marketingowych, promocyjnych, naukowych w zakresie regionalnym (region jako produkt turystyczny)

Podsumowanie

na podstawie zajść przeszłych, znając dystrybucję możliwości przyszłych, można obliczać prawdopodobieństwo tego, co nastąpi Z pomocą w rozwiązaniu problemu przychodzi ponadto formuła Bayesa Równolegle z tą formułą obowiązuje zawsze zasada ex nihilo nihil fit oprócz zera wiadomości niczego się z informacyjnego zera nie wydobędzie Istotę zintegrowanego monitoringu ruchu turystycznego w Polsce wyjaśnić można popularnym sloganem „myśleć globalnie – działać/realizować lokalnie”, a syntetyzować CENTRALNIE

Dlatego też usilnie apelujemy o dołożenie wszelkich starań aby stworzono „REJESTR BAZOWY ZAJŚĆ PRZESZŁYCH” celem obliczania prawdopodobieństwa tego, co nastąpi Rejestr ten powstać może jedynie przy wcześniejszym opracowaniu i wprowadzeniu do stosowania: standardów pomiaru, listy indykatorów, systemu poboru próby, przechowywania i zasad syntezy danych w celu uzyskania obrazów ruchu turystycznego w Polsce

Dziękujemy za uwagę dr Krzysztof Borkowski dr Renata Seweryn

Wybrane cele zintegrowanego badania zjawisk ruchu turystycznego: 1.Pomiar ilościowy – szacowanie wielkości ruchu turystycznego, 2.Pomiar jakościowy – ocena opinii konsumpcyjnej i postkonsumpcyjnej turystów przyjeżdżających do danej destynacji, w efekcie końcowym – ocena Polski jako „produktu turystycznego” 3.Dopasowanie właściwości produktu do potrzeb odwiedzających, tak krajowych, jak i zagranicznych (polskiego i obcego pochodzenia) 4.Dostosowanie produktów i ich cen do możliwości ekonomicznych poszczególnych segmentów rynku turystyki przyjazdowej do Polski/regionu 5.Stworzenie możliwości zaoferowania produktu w odpowiednim miejscu, czasie, ilość i jakości oraz zakupu na odpowiednich warunkach 6.Dystrybucja informacji o własnych produktach turystycznych w destynacjach turystycznych (regionach, województwach) i w Polsce 7.Wdrożenie rozwiązań mających na celu wspomaganie wymiany informacji w branży turystycznej 8.Wskazanie kierunków i narzędzi promocji Polski oraz konkretnego regionu/województwa jako produktu turystycznego 9.Wykreowanie profesjonalnego oraz w pełni modyfikowalnego systemu pomiaru zjawisk turystycznych w oparciu o jednolite indykatory/wskaźniki 10.Wypracowanie metody aproksymacyjnej dla przyszłych zjawisk opartej na danych faktycznych pochodzących z pomiaru monitoringowego i analizy zdarzeń przeszłych i wiedzy eksperckiej osób analizujących informacje

Założenia zintegrowanego badania ruchu turystycznego w Polsce proponowane przez zespół: Sugerowane poziomy administracyjno – przestrzenne integracji badań ruchu turystycznego w skali kraju: miejscowość  miasto  gmina  powiat  województwo  makroregion np. Karpaty  Polska Do analizy (w tym również pozycjonowania destynacji) potrzebne jest porównywalne tło – dla kraju – inny kraj, dla regionu – cały kraj lub do analizy porównawczej wynik obszaru np. regionu konkurencyjnego Stały odczyt i magazynowanie informacji tymi samymi: narzędziami, według tych samych metod, gromadzenie danych aktywnych z lat poprzednich w celu określenia trendów sekularnych Niczym nieskrępowany dostęp do bazy danych Zachowanie autonomii pomiaru, analizy, syntezy Obniżenie udziału własnego w kosztach pozyskiwania i magazynowania danych Generowanie bazy danych na poziomie szczebla podstawowego systemu, gdyż gospodarz wie „najlepiej” i panuje nad swoim regionem odpowiadając jednocześnie za wiarygodność i czystość próby Możliwość przeprowadzenia aktywnej (np. sezonowej, kwartalnej itp.) analizy obszaru całego kraju z uwzględnieniem regionów nie[i]objętych tymi badaniami

Sugerowane przez zespół rozwiązania systemowe: System analizy ankiet działający w technologii klient-serwer – wszystkie operacje (wprowadzanie danych, ich obróbka, druk wyników) są/winny być wykonywane zdalnie poprzez witrynę internetową System analizy ankiet działający w technologii klient-serwer – wszystkie operacje (wprowadzanie danych, ich obróbka, druk wyników) są/winny być wykonywane zdalnie poprzez witrynę internetową Winna być zagwarantowana możliwość parametryzacji analizy (dla wybranych podzbiorów ankiet), eksportu danych, wykonywania niezależnych/autonomicznych obliczeń statystycznych Winna być zagwarantowana możliwość parametryzacji analizy (dla wybranych podzbiorów ankiet), eksportu danych, wykonywania niezależnych/autonomicznych obliczeń statystycznych Narzędzie pozwala/ć winno na prace zespołową (ankieterzy, analitycy, decydenci) przy minimalnej lub żadnej centralnej koordynacji działań. Narzędzie pozwala/ć winno na prace zespołową (ankieterzy, analitycy, decydenci) przy minimalnej lub żadnej centralnej koordynacji działań. Narzędzie powinno zezwalać na natychmiastową identyfikację odpowiedzialnych za pobrane dane, co oznacza błyskawiczną eliminację osób nieodpowiedzialnych i tym samym zachowanie czystości próby Narzędzie powinno zezwalać na natychmiastową identyfikację odpowiedzialnych za pobrane dane, co oznacza błyskawiczną eliminację osób nieodpowiedzialnych i tym samym zachowanie czystości próby Narzędzie powinno zezwalać na wykorzystanie do współpracy wszystkich w Polsce ośrodków akademickich w ramach analiz zleconych przez władze regionalne i centralne, jak również analiz własnych naukowców dla potrzeb rozwoju indywidualnego Narzędzie powinno zezwalać na wykorzystanie do współpracy wszystkich w Polsce ośrodków akademickich w ramach analiz zleconych przez władze regionalne i centralne, jak również analiz własnych naukowców dla potrzeb rozwoju indywidualnego Narzędzie powinno zezwalać na obciążanie informacyjne narzędzia (ankiety) w dół, tj. na dodawanie do istniejącej ankiety (z zachowaniem rdzenia dla zapewnienia porównywalności z innymi jednostkami) pytań własnych, dodatkowych, specyficznych dla danego regionu (obszaru badawczego) Narzędzie powinno zezwalać na obciążanie informacyjne narzędzia (ankiety) w dół, tj. na dodawanie do istniejącej ankiety (z zachowaniem rdzenia dla zapewnienia porównywalności z innymi jednostkami) pytań własnych, dodatkowych, specyficznych dla danego regionu (obszaru badawczego)

Efekty końcowe prawidłowo funkcjonującego systemu badań zintegrowanych:  Opracowanie metodologii monitoringu ruchu turystycznego z wykorzystaniem badań ankietowych  Wypracowanie ogólnopolskiego (europejskiego) zestawu wskaźników jakościowych i ilościowych (indykatorów) zjawisk ruchu turystycznego  Opracowanie modelu szacunków aproksymacyjnych wielkości ruchu turystycznego  Integracja środowiska naukowego i intensyfikacja badań nad nowymi metodami pomagającymi zbadać jakościowo i oszacować ilościowo ruch turystyczny  Wykorzystanie Internetu i programów komputerowych do pobierania, przechowywania, syntetyzowania, analizowania danych pochodzących z monitoringu i modułem obliczeniowym działającym w środowisku internetowym  Wiedza globalna (syntetyczna) o analizowanym zjawisku (pozycja centrum) z możliwością zejścia typu „zoom” na poziomy niższe z zachowaniem ostrości obrazu (w zależności od jakości „pikseli” badań na poziomach niższych: województwo, powiat, gmina, miasto, miejscowość)  Możliwość uzyskania obrazu (nieostrego – mgła informacyjna) obszaru niezbadanego, przy wykorzystaniu między innymi:  Możliwość uzyskania efektu „synergii” z pomierzonych danych w obszarach sąsiednich i ogólnopolskich wskaźników /indykatorów  Wypracowanie autoryzowanej informacji kwartalnej (optymalnie byłoby, aby była ona wiedzą miesięczną) dostępnej dla żądnych tej wiedzy dziennikarzy  Wypracowanie podwalin strukturalnych, systemowych i informatycznych dla przyszłego, samodzielnego Ministerstwa Turystyki.