Dzieje pisma i książki na przestrzeni wieków

Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Skalmierzycach Opracowała: klasa VI Uczennice: Karolina Boczula Gabriela John Aleksandra Kukułka Sara Majerz Wiktoria Stawska Karolina Wawrzyniak Weronika Wawrzyniak Opiekun: Katarzyna Onisczuk na podstawie prezentacji Miejskiej Biblioteki Publicznej w Iławie i stron:

MEZOPOTAMIA

Mezopotamia

Trzy rodzaje rylców używanych do pisania po glinie

PISMO KLINOWE TABLICZKA GLINIANA

Płaskorzeźby, rzeźby i malowidła - Mezopotamia

Sargon Wielki, zwycięzca Sumerów Dekoracja z pałacu Dariusza I w Suzie Srebrna płyta z pismem klinowym opowiada o królu Persji Dariuszu I, panującym w latach p.Chr.

Stela z kodeksem Hammurabiego - fundament sztuki babilońskiej. Na tej steli wyryty jest tekst kodeksu. W górnej części występuje relief, który przedstawia Hammurabiego stojącego przed bogiem Mardukiem - umacnia prawa nadane społeczeństwu babilońskiemu - prawo odwetu - słynne "oko za oko, ząb za ząb". Stela - stojąca pionowo płyta kamienna, często z inskrypcją.

Napisy wykonane pismem klinowym w kamieniu

Bogowie Sumeru Świątynia - zikkurat

Mapa świata STAROŻYTNY EGIPT FARAONÓW

Bogini Seszat między faraonem i Thotem – fragment reliefu

Hieroglify wyryte w kamieniu

Hieroglify w świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari Urna kanopska z głową Hapi, Nowe Państwo

Pismo hieroglificzne

Księga umarłych - Papirus pisarza Ani

Pismo demotyczne – do robienia zwykłych notatek Karta papirusu z pismem demotycz nym

Rycina przedstawiająca drzewa papirusowe - Cibora papirus.

Papirusowe żniwa Zwoje papirusu

Zwój papirusu po rozwinięciu, widoczne są ślady łączenia arkuszy papirusu.

Siedzący Skryba Malowany wapień, początek V. dynastii, ok p.n.e.

Piórko Trzcinowe Trzcinowy pisak ze śladami inkaustu z II w. n.e. Narzędzie to wprowadzili do Egiptu Grecy. Karta papirusu z pismem demotycznym

Szkoła w starożytnym Egipcie

STAROŻYTNY EGIPT bóg Thot

Atena – bogini mądrości, sztuki, wojny sprawiedliwej, opiekunka miast np. Aten.

Szkoła w starożytnej Grecji Mapa przedstawiająca zasięg wpływu kultury greckiej w starożytności

Fenicjanie w czasach starożytnych FENICJA

Alfabet fenicki – 1400 lat przed Chrystusem

Detail of the Sarcophagus of Ahiram, 13th century B.C (National Museum of Beirut)

Fenickie wynalazki zostały rozpowszechnione przez kupców podróżujących w basenie Morza Śródziemnego. Monety fenickie Mydło Pismo

Alfabet grecki i rzymski

Napis w j. łacińskim w kamieniu Fragment monumentalnego napisu rzymskiego z czasów panowania cesarza Trajana z pocz. II w. p.Chr.

Kursywa rzymska była pismem stosowanym na co dzień

Modlitwa „Ojcze nasz” zapisana cyrylicą

Psałterz Chludowa – Ruś Kijowska IX w.

Kapsa służyła do przechowywania i transportu książek. Na zewnątrz znajdowała się tabliczka z opisem zawartości pojemnika. Kapsa ze zwojami

Tabliczka woskowa Grecy i Rzymianie wyrabiali tabliczki z drewna, najczęściej używano do tego dębu, cyprysu, palmy, bukszpanu, cedru i drewna cytrynowego. Powierzchnią zapisywaną była warstwa wosku otoczona drewnianą ramką. Zaletą i jednocześnie wadą tego podłoża była możliwość powtórnego pisania po uprzednim starciu zapisanej warstwy wosku.

Rylce Do pisania na tabliczkach służyły rylce (stylusy), niekiedy o fantazyjnych kształtach, wykonane z różnych materiałów: metalu, drewna lub twardej trzciny. Rozmiary stylusów były rozmaite, a kształtem przypominały najczęściej duży gwóźdź. Mogły też służyć jako broń, stylusem bronił się Juliusz Cezar przed zamachowcami w idy marcowe.

W ćwiczeniach i zawodach sportowych uczestniczyli chłopcy i mężczyźni.

Wyższa edukacja w starożytnej Grecji

Sparta w starożytnej Grecji - nauka dziewcząt

Płaskorzeźba przedstawiająca półkę z książkami

Biblioteka prywatna Rzymianina

Rzymskie przybory pisarskie: stylus, pióra i kałamarz. Rzymski list ok. 100 n.e.

Mnisi podczas pracy w skryptorium

Od zwoju do kodeksu

Naciąganie pergaminu za pomocą pumeksu

Złoty kodeks pułtuski Ewangeliarz płocki Jedna ze stron kodeksu

Inicjał N Inicjał D

Ręczne zdobienie ksiąg

Chrystus tronujący, miniatura całostronicowa z Sakramentarza Tynieckiego, XI w., rękopis pergaminowy Dekret Gracjana ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej KUL

Mnich pracujący przy kopiowaniu. Po prawej stronie kopisty widać księgę, którą przepisuje. Średniowieczny skryba podczas pracy.

Klasztorna biblioteka

Biblioteka średniowieczna - książki z łańcuchami

Rysunek przedstawiający przygotowywanie barwników potrzebnych do wykonywania kolorowych obrazków i napisów.

Na pergaminie pisano początkowo trzciną, a około V w. n.e. piórami ptaków, najczęściej gęsimi były one specjalnie przygotowane, czyli ścięte i rozszczepione na końcu.

Szkoła w średniowieczu

Nauka śpiewu w szkole parafialnej

Nauczyciel przemawia do uczniów – żaków. W tle uczeń, któremu nic nie wchodzi do głowy.

Jan Gutenberg

XV-wieczna drukarnia

Kartka z Biblii Gutenberga

Fragment tekstu

Wytwarzanie papieru

1. Mielenie składników i czerpanie sitem (ilustracja pierwsza od lewej). 2. Suszenie arkuszy (ilustracja środkowa). 3. Liczenie gotowych arkuszy (ilustracja pierwsza od prawej). Drzeworyt japoński przedstawiający produkcję papieru. W jej skład wchodziło:

Jan Kochanowski podobizna z nagrobka w Zwoleniu

Jan Kochanowski na rycinie z XIX wieku

Mikołaj Rej „A niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają.”