Wykłady z wirusologii weterynaryjnej ułożone zostały tematycznie i zawierają minimum informacji jaką powinni przyswoić przyszli lekarze weterynarii. Przykłady ostatnich lat – wybuchy pryszczycy na Wyspach Brytyjskich, SARS, ptasia grypa, świńska grypa, gorączki krwotoczne, Nipah, przesunięcie granicy występowania choroby niebieskiego języka oraz wiele innych zjawisk zmuszają do zapoznania się podstawowymi właściwościami wirusowych czynników zakaźnych. Zwłaszcza, że służby weterynaryjne odpowiedzialne są nie tylko za zdrowie i dobrostan zwierząt, ale również stoją na straży zdrowia publicznego. Poniższe e-wykłady zawierają tę podstawową wiedzę, ale z oczywistych względów nie zastępują wykładów prowadzonych na żywo i należy traktować je jako materiały pomocnicze w wygodnej, dostępnej w każdej wolnej chwili, formie. Dlatego zapraszam wszystkich do uczestniczenia w cotygodniowych spotkaniach w każdy piątek o godz w Auli IV w budynku 23 Marcin Bańbura

pryszczyca pęcherzykowe zapalenie jamy ustnej choroba pęcherzykowa świń pomór bydła pomór małych przeżuwaczy choroba niebieskiego języka choroba Aujeszky TGE

wścieklizna zakaźne zapalenie nosa i tchawicy pomór świń rzekomy pomór drobiu niedokrwistość zakaźna koni wirusowe zapalenie tętnic koni wirusowe ronienie klaczy

białaczka bydła choroba Gumboro ospa owiec i kóz wiosenna wiremia karpi wirusowa posocznica krwotoczna łososiowatych na 61 chorób zakaźnych zwalczanych z urzędu - 36 wirusowych

influenza SARS choroba Zachodniego Nilu Orthomyxoviridae Coronaviridae Flaviviridae Nipah Paramyxoviridae

DNARNABIAŁKOREPRODUKCJA Podstawowy dogmat biologii

AnimaliaPlantaeFungi*ProtistaMonera** Eukariotyczna, wielokomórkowa Eukariotycz- na wielo- lub jednokomór- kowa Eukariotycz- na wielo- komórkowa lub formy kolonii Prokario-tyczna jedno- komórkowa Ś c i a n a k o m ó r k o w a Brak ściany komórkowej Zwierzęta człowiek RoślinyGrzyby pleśnie drożdże Algi pierwotniaki Bakterie, sinice archebakterie K R Ó L E S T W O P o d z i a ł SubkomórkowaBrak ściany komórkowej de novo Virales?

Autotrofy fotochemo Heterotrofy fotochemo Producenci reducenci i konsumenci Hypotrofy (pasożyty wewnątrzkom.) Pasożytnictwo i patogennośćKS Pasożyty energi Ścisłe pasożyty układu Lipmanna Podział mikroorganizmów i struktur subkomórkowych na podstawie różnic funkcji

Podział mikroorganizmów i struktur subkomórkowych na podstawie różnic struktury Struktury jednokomórkowe lub zespoły komórek samoistne w środowisku (mikroorganizmy) Struktury subkomórkowe niesamoistne - komórkowo-zależne (wirusy i czynniki subwirusowe) Eucaryotae glony, śluzowce, pleśnie, grzyby niższe i wyższe Prokaryotae Sinice, eubakterie, mykoplazmy archebakterie Riketsje i chlamydie Wirusy klasyczne Wiroidy SatelityPriony- subkomór kowe czynniki pasażowal ne

ProkaryotaeEukaryotae Archaebacteria Eubacteria Photocyta Plantae Chromista Archaezoa Eocyta Animalia dsDNA

WirusyRNADNA dsDNA ssDNA dsDNA RT ssRNA(+) ssRNA(-) dsRNA ssRNA(+) RT Astroviridae Caliciviridae Picornaviridae Coronaviridae Arteriviridae Flaviviridae Togaviridae Filoviridae Paramyxoviridae Rhabdoviridae Bornaviridae Arenaviridae Bunyaviridae Orthomyxoviridae Birnaviridae Reoviridae Retroviridae Asfaviridae Herpesviridae Iridoviridae Poxviridae Adenoviridae Papillomaviridae Polyomaviridae Circoviridae Parvoviridae Hepadnaviridae Rząd: Mononegavirales Rząd: Nidovirales

Kryteria klasyfikacji wirusów Typ kwasu nukleinowego Klasa kwasu nukleinowego Występowanie odwrotnej transkryptazy Występowanie otoczki Segmentacja genomu DNA lub RNA ss, ds, (+), (-) RT

Grupa I: dsDNA virusy Grupa II: ssDNA virusy Grupa III: ds RNA virusy Grupa IV: ssRNA”+” virusy Grupa V: ssRNA”-”virusy Grupa VI: RT-RNA virusy Grupa VII: RT-DNA virusy

Definicja wirusa 1. Wirion zawiera tylko DNA lub RNA 2. Reprodukcja zachodzi w procesie syntezy de novo 3. Wirion nie wykazuje wzrostu i bezpośredniego podziału 4. Wirion nie ma w genomie informacji dla syntezy systemu umożliwiającego wytwarzanie energii (układu Lipmanna) 5. Wirion wykorzystuje rybosomy komórki gospodarza co przesądza o jego bezwzględnym pasożytnictwie

genom kapsyd otoczka Ogólna budowa wirionu genom otoczkowego nagiego

Liczba podjednostek (kapsomerów) w dwudziestościennym kapsydzie 10x(n-1) 2 +2 n=6 adeno 5 herpes 4 reo 10xT+2 T=25 adeno 16 herpes 9 reo