,,Ocalić od zapomnienia” Historia Zamku w Pruchniku Autor: Gabriel Mikłasz

Pruchnik leży u Pogórza Karpackiego w paśmie wzgórz przemysko-rzeszowskich. Miasteczko rozwinęło się w południowym lekko nachylonym stoku w dolinie rzeki Mleczki. Znaleziska archeologiczne świadczą o istnieniu życia ludzkiego na terenie okolic Pruchnika już w okresie neolitu. Pierwsze wzmianki o Pruchniku pochodzą z połowy XIV wieku. Założycielem Pruchnika był Kostko,,Słoneczkowic” herbu,,Korczak”. W 1436 roku Piotr, Aleksander i Jan Rozborscy - synowie Kostka przenoszą siedzibę rodu z Rozborza do Pruchnika. Tu osiedlają się na zamku i przyjmują nazwisko Pruchniccy oraz herb Korczak jako godło miasta.

Szkic zamku z II połowy XIX wieku (w zamku mieszkało kilka pokoleń). W 1524 r. zamek oblegli Tatarzy, którzy przed zamkiem zostali rozgromieni. Dane historyczne mówią, że zamek w Pruchniku został usytuowany na wschód od miasteczka nieopodal miejsca, gdzie stykały się granice Węgierki, Pruchnika i Tyniowic, na nizinnym terenie oblanym od wschodu wodą i otoczony podmokłymi łąkami, po północnej stronie ostrogi Jarosław – Pruchnik. Na północ od zespołu zamkowego usytuowany został zespół dworski w otoczeniu resztek parku krajobrazowego, z którego pozostał dwór i spichlerz. Do dnia dzisiejszego zachowała się tylko baszta – basteja, skrzydło zachodnie zamku (którego północna część przy baszcie jest w stanie postępującej ruiny) i część kurtyny północnej wraz z dostawionym do niej budynkiem mieszkalnym. Zamek w całości był zbudowany z kamiennej cegły.

Walory zabytkowe pozostałości zespołu zamkowego z końca XVI wieku w Pruchniku pomimo fatalnego stanu technicznego są nadal cenne i unikatowe. Obecny stan obiektu wymaga niezwłocznych działań zabezpieczających. Jest to ostatnia szansa na ratunek i rewaloryzację połączoną z adaptacją do współczesnych potrzeb społeczeństwa. Odpowiednią funkcją dla zespołu (baszty) może być: - funkcja kulturalna typu np. galeria - muzealna np. z eksponatami broni - turystyczna z punktami widokowymi na górnych poziomach Na terenie parku proponuje się zaprojektować amfiteatralne miejsce dla występów artystycznych w plenerze na tle zespołu zamkowego. Uważam, że mogłoby się to przyczynić do promocji miasta również z unikatową, zabytkową, drewnianą zabudową domów. Warto ratować zamek --- basztę !!!

Dziękuję za uwagę! Źródło informacji zostały pobrane z książki,,Pruchnik Studia Dziejów Miasta i Okolic” pod redakcją Mariana Wolskiego