Fluor (F, łac. fluorum) Fluor tak jak chlor, brom i jod, należy do grupy fluorowców. Jest pierwiastkiem występującym w związkach jako fluorek, gdyż łatwo wchodzi w reakcje. W naturze w stanie wolnym nie występuje. Najważniejsze minerały zawierające fluor to fluoryt, apatyt i kriolit. Występuje też w roślinach (w liściach brzozy) i w organizmach zwierzęcych (w kościach i szkliwie zębów). Fluor tak jak chlor, brom i jod, należy do grupy fluorowców. Jest pierwiastkiem występującym w związkach jako fluorek, gdyż łatwo wchodzi w reakcje. W naturze w stanie wolnym nie występuje. Najważniejsze minerały zawierające fluor to fluoryt, apatyt i kriolit. Występuje też w roślinach (w liściach brzozy) i w organizmach zwierzęcych (w kościach i szkliwie zębów).

Działanie fluoru Działanie fluoru Obecność fluoru w niskich stężeniach (poniżej 100 ppm) [ang. parts per million] w ślinie lub płynie tkankowym powoduje powstawanie w szkliwie fluoroapatytów w miejsce hydroksyapatytów Obecność fluoru w niskich stężeniach (poniżej 100 ppm) [ang. parts per million] w ślinie lub płynie tkankowym powoduje powstawanie w szkliwie fluoroapatytów w miejsce hydroksyapatytów Ca 10 (PO 4 ) 6 (OH) 2 + 2F - → → Ca 10 (PO 4 ) 6 F 2 + 2OH -

Działanie fluoru Fluor wpływa hamująco na: Fluor wpływa hamująco na: Tworzenie płytki bakteryjnej Tworzenie płytki bakteryjnej ATP-azę błony bakteryjnej przenoszącą protony ATP-azę błony bakteryjnej przenoszącą protony Transport glukozy przez błony komórkowe bakterii kwasotwórczych Transport glukozy przez błony komórkowe bakterii kwasotwórczych

Fluor występuje w postaci fluorków Fluorki – sole kwasu fluorowodorowego. Powszechnie wykorzystywane jako dodatki do past do zębów (oraz specjalne płyny do fluoryzacji) ze względu na wzmacnianie szkliwa. Fluorki – sole kwasu fluorowodorowego. Powszechnie wykorzystywane jako dodatki do past do zębów (oraz specjalne płyny do fluoryzacji) ze względu na wzmacnianie szkliwa.

Fluor może docierać do szkliwa dwiema drogami: endogenną endogenną egzogenną egzogenną

Fluoryzacja endogenna O fluoryzacji endogennej mówimy wówczas, gdy fluor dostarczany jest stale w odpowiedniej (optymalnej) ilości do wnętrza organizmu. Taki fluor jest najlepiej przyswajalny. Źródłem fluoru endogennego może być woda pitna, sól spożywcza, mleko lub tabletki. O fluoryzacji endogennej mówimy wówczas, gdy fluor dostarczany jest stale w odpowiedniej (optymalnej) ilości do wnętrza organizmu. Taki fluor jest najlepiej przyswajalny. Źródłem fluoru endogennego może być woda pitna, sól spożywcza, mleko lub tabletki.

Fluoryzacja endogenna Zymafluor - krople 0,114% Rp. 0,114 % sol. Zymafluor in guttis op.1 S. 4 krople na ¼ szklanki wody pić 1 raz dziennie.

Fluoryzacja endogenna Czynną metodą fluoryzacji endogennej jest podawanie tabletek z NaF. Ten rodzaj profilaktyki powoduje redukcję próchnicy w granicach 40% pod warunkiem systematycznego stosowania (ok. 200 dni w roku) przez wiele lat (do ok. 12 roku życia). Czynną metodą fluoryzacji endogennej jest podawanie tabletek z NaF. Ten rodzaj profilaktyki powoduje redukcję próchnicy w granicach 40% pod warunkiem systematycznego stosowania (ok. 200 dni w roku) przez wiele lat (do ok. 12 roku życia).

Fluoryzacja endogenna Fluoryzacja endogenna W przypadkach zwiększonego ryzyka próchnicy, można podawać dzieciom tabletki: od 6 miesięcy do 3 roku życia – 0,25 mg F (0,5 mg NaF) dziennie od 6 miesięcy do 3 roku życia – 0,25 mg F (0,5 mg NaF) dziennie powyżej 3 roku życia – 0,5 mg F (1 mg NaF) dziennie powyżej 3 roku życia – 0,5 mg F (1 mg NaF) dziennie

Fluoryzacja endogenna Natrium fluoratum - 1mg Rp. Natrium fluoratum 0,001 in tabl. op.1 S. Ssać 1 tabletkę 1 raz dziennie w przerwach między posiłkami.

Fluoryzacja endogenna Natrium fluoratum – 0,5mg Rp. Natrium fluoratum 0,5mg in tabl. op.1 S. Ssać 1 tabletkę 1 raz dziennie w przerwach między posiłkami.

Fluoryzacja endogenna Zymafluor - 1mg Rp. Zymafluor 0,001 in tabl. op.1 S. Ssać 1 tabletkę 1 raz dziennie w przerwach między posiłkami.

Fluoryzacja endogenna Zymafluor - 0,25mg Rp. Zymafluor 0,25mg in tabl. op.1 S. Ssać 1 tabletkę 1 raz dziennie w przerwach między posiłkami.

Fluoryzacja endogenna Przeciwwskazania Nadwrażliwość na fluor lub inne składniki preparatu, niemowlęta do ukończenia 6 m.ż. Środki ostrożności Nie stosować, jeśli zawartość fluoru przekracza 0,7 mg/l w wodzie pitnej lub 0,01 mg/m3 w powietrzu atmosferycznym. Ostrożnie stosować u dzieci z niewydolnością nerek, moczówką prostą i cukrzycą. Działania niepożądane Może wystąpić przemijające zaczerwienienie skóry, pokrzywka. Długotrwałe stosowanie dawki 2 mg dziennie może wywołać przebarwienie szkliwa zębów (fluoroza). Interakcje Związki wapnia (także produkty mleczne), magnezu i glinu osłabiają wchłanianie fluoru z preparatu (należy zachować 2-godznną przerwą między podaniem preparatu oraz leków zawierających te pierwiastki). Uwagi U małych dzieci należy stosować preparat pod nadzorem osób dorosłych oraz przestrzegać zalecanych dawek. Zaleca się podawanie preparatu przez co najmniej dni w roku.

Fluoryzacja egzogenna (kontaktowa) Ten rodzaj fluoryzacji polega na bezpośrednim kontakcie szkliwa zębów wyrżniętych ze środkami zawierającymi fluor, takimi jak płukanki, pasty do zębów, żele i lakiery. Ten rodzaj fluoryzacji polega na bezpośrednim kontakcie szkliwa zębów wyrżniętych ze środkami zawierającymi fluor, takimi jak płukanki, pasty do zębów, żele i lakiery.

Fluoryzacja egzogenna Większość stosowanych obecnie preparatów zawiera : fluorek sodu (NaF) fluorek sodu (NaF) monofluorofosforan sodu (MFP) monofluorofosforan sodu (MFP) aminofluorek (organiczny związek fluoru) aminofluorek (organiczny związek fluoru)

Fluoryzacja egzogenna Fluoro - żel Rp. 2% Fluoro-żel op.1 S. Niewielką ilość żelu nanieść na szczoteczkę do zębów. Szczotkować 2 min. Wypluć. Nie płukać jamy ustnej przez 30 min. Stosować raz na dwa tygodnie.

Fluoryzacja egzogenna Wskazania Leczenie próchnicy początkowej, nadżerek nietypowych, ubytków klinowych, przy obnażaniu szyjek zębów po usunięciu kamienia nazębnego, po oszlifowaniu koron, przy noszeniu protez częściowych oraz aparatów ortodontycznych. Przeciwwskazania Nie stosować w rejonach, w których zawartość fluoru w wodzie pitnej przekracza 0,7 mg/l. Nie stosować częściej niż raz na 2 tygodnie. Żelu nie należy stosować u dzieci poniżej 6 r.ż.

Fluoryzacja egzogenna Fluormex - płyn Rp. Fluormex 10mg/1,0 in sol. op.1 S. 6 kropli nanieść na szczoteczkę do zębów. Szczotkować przez 3 minuty. Wypluć. Nie płukać przez 30 minut.

Fluoryzacja egzogenna Fluormex - żel Rp. Fluormex 12,5mg/1,0 in gel. op.1 S. Niewielką ilość żelu nanieść na szczoteczkę do zębów. Szczotkować przez 3 minuty. Wypluć. Nie płukać przez 30 minut.

Fluoryzacja egzogenna Wskazania Z. Profilaktyka próchnicy, niedorozwój twardych tkanek zębów, nadwrażliwość szyjek zębowych, odwapnienie szkliwa. Zabieg jonoforezy fluorkowej. Preparat stosuje się również na wrażliwe powierzchnie zębów w następstwie stosowania klamr, szyn, protez, aparatów ortodontycznych, a także po korekcie zgryzu urazowego. Preparat jest przeznaczony dla dorosłych i dzieci powyżej 5 r.ż. Przeciwwskazania Nie stosować w rejonach, w których zawartość fluoru w wodzie pitnej przekracza 0,7 mg/l. Nie stosować częściej niz raz na 2 tygodnie. Preparatów nie należy stosować u dzieci do ukończenia 5 r.ż. Uwagi Przed rozpoczęciem fluorkowania szkliwa zębów należy usunąć kamień nazębny.

Toksykologia fluoru Fluor jest pierwiastkiem o małym zakresie dawki terapeutycznej. Oznacza to realne niebezpieczeństwo przedawkowania. Fluor jest pierwiastkiem o małym zakresie dawki terapeutycznej. Oznacza to realne niebezpieczeństwo przedawkowania. Nadmiar fluoru prowadzi do zahamowania aktywności wielu układów enzymatycznych (m.in. fosfataz i esteraz) wskutek łączenia się z Ca, Mg, Fe, Zn i Cu. Ponadto hamuje przemianę węglowodanów w cyklu Krebsa oraz pobieranie jodu i syntezę tyroksyny. Nadmiar fluoru prowadzi do zahamowania aktywności wielu układów enzymatycznych (m.in. fosfataz i esteraz) wskutek łączenia się z Ca, Mg, Fe, Zn i Cu. Ponadto hamuje przemianę węglowodanów w cyklu Krebsa oraz pobieranie jodu i syntezę tyroksyny.

Toksykologia fluoru Fluoroza Fluoroza zębów jest zaburzeniem pochodzenia rozwojowego. Jest ona określana jako stan patologiczny, powstały w wyniku nadmiernej ekspozycji zęba na związki fluoru w okresie rozwoju szkliwa. Nadmierna podaż fluoru powoduje gromadzenie się w skupiska kryształków apatytu, które w rezultacie odpadają od szkliwa.

Toksykologia fluoru Dawka letalna Dorośli – 15 mg/kg masy ciała Dorośli – 15 mg/kg masy ciała Dzieci – 5 mg/kg masy ciała Dzieci – 5 mg/kg masy ciała Dawka subletalna 1mg/kg masy ciała 1mg/kg masy ciała

Toksykologia fluoru Objawy zatrucia ostrego (występują po około 1 godzinie od spożycia). Są to: - nudności - bóle brzucha - wymioty - wzmożone ślinienie, łzawienie, pocenie - bóle głowy - biegunka - osłabienie

Pierwsza pomoc Należy jak najszybciej podać duże ilości mleka i wywołać wymioty. Trzeba natychmiast zawiadomić szpital i przywieźć pacjenta w celu płukania żołądka. W razie opóźnienia trzeba podać dożylnie glukonian wapnia i środek wymiotny. Prędkość działania jest bardzo ważna, gdyż fluor szybko się absorbuje. Należy jak najszybciej podać duże ilości mleka i wywołać wymioty. Trzeba natychmiast zawiadomić szpital i przywieźć pacjenta w celu płukania żołądka. W razie opóźnienia trzeba podać dożylnie glukonian wapnia i środek wymiotny. Prędkość działania jest bardzo ważna, gdyż fluor szybko się absorbuje.

DZIEKUJEMY ZA UWAGE