* Od kiedy rozwija się mowa dziecka? Aparat mowy rozwija się już w okresie prenatalnym, na który składają się: -Aparat oddechowy ( płuca oskrzela, tchawica) - Aparat fonacyjny ( krtań, struny głosowe) - Aparat artykulacyjny ( jama gardłowa, ustna, nosowa) - Kształtuje się mózg, OUN KRZYK JEST PIERWSZYM KOMUNIKATEM DZIECKA!

Mamo wpływasz na mój rozwój! W okresie prenatalnym każda kobieta ma wpływ na prawidłowy rozwój swojego dziecka. -każdy kieliszek alkoholu zabija szare komórki, które są bardzo potrzebne do rozwijania OUN. - Według badań u kobiet pijących w czasie ciąży, zwiększone jest ryzyko urodzenia się dziecka z FAS ( syndrom poakloholowy)

- Różyczka przebyta przez matkę w okresie ciąży zwiększa ryzyko uszkodzenia ucha środkowego u dziecka ( ślimaka), który powoduje niedosłuch. Dalszym następstwem niedosłuchu może być m.in. mowa bezdźwięczna. - Infekcja intymna u matki np. opryszczka, wpływa na rozwój Ośrodkowego Układu Nerwowego u dziecka. Możliwe powikłania to Opóźniony Rozwój Mowy, niedosłuch. - Przyjmowanie antybiotyków przez matkę, może mieć skutki uboczne. Leki z grupy antybiotyków mogą upośledzić rozwijanie OUN u dziecka

Mamo zatem, dbaj o siebie przed ciążą jak i w trakcie jej trwania! -zdrowo się odżywiaj- pij więcej soków, najlepiej pochodzenia naturalnego. Jedz dużo owoców i warzyw. - W trakcie infekcji staraj się leczyć naturalnymi sposobami ( domowe syropy, inhalacje, ziołowe herbaty) - Dużo spaceruj, odpoczywaj i relaksuj się jeśli tylko możesz. Nadmiar stresu wpływa negatywnie na rozwój OUN twojego dziecka.

Jak kształtuje się mowa dziecka od 1 dnia jego życia? W jaki sposób możemy ją stymulować?

Fazy kształtowania się mowy (za L. Kaczmarkiem) OKRES MELODII Trwa od 1 dnia do 1 roku życia dziecka. - Etap głużenia ok. 2-3 m.ż – odpowiada mu moment podnoszenia główki dziecka, pojawiają się dźwięki tylnojęzykowe (ggggg).Nieświadome wypowiadanie dźwięków WAŻNE Dzieci niesłyszące też głużą. - Etap gaworzenia ok. 6-7 m. ż. pojawia się wtedy kiedy maluch zaczyna samodzielnie siedzieć. Dziecko zaczyna świadomie odtwarzać dźwięki słyszane z otoczenia. W tym okresie rozpoczynamy stymulowanie rozwoju mowy u swojego dziecka.

Zachęcamy maluszka do gawożenia np. bababa, mamama, kilkakrotnie powtarzając, czekać na odpowiedź. Uczymy bić „brawo” robić „papa”. Dziecko zaczyna rozumieć, że polega to na wzajemnym wypowiadaniu dźwięków. Etap ten pojawia się z reguły wtedy, kiedy dziecko zaczyna samodzielnie siedzieć. Pod koniec okresu melodii dziecko zaczyna stawiać pierwsze kroki, wtedy może wystąpić przez 2-3 tygodnie zatrzymanie rozwoju mowy jest to naturalne, gdyż dziecko zaczyna się koncentrować na rozwijaniu chodzenia. W tym okresie pojawia się partykuła „nie”. Obserwujemy także czy nasz maluszek lokalizuje źródło dźwięku (odwraca głowę za dźwiękiem, głosem), czy patrzy na osobę mówiącą.

OKRES WYRAZU Pod koniec okresu melodii ok. 1 roku życia pojawiają się pierwsze wyrazy z reguły rzeczowniki, zaczyna rozumieć mowę. Następuje rozwój języka czynnego, dziecko posługuje się echolaliami tzn. powtarza za dorosłym ( w późniejszym okresie może to świadczyć o autyźmie). Pojawiają się czasowniki, przymiotniki, może też pojawić się przysłówek. Dziecko wypowiada wszystkie samogłoski : a, o, u, e, y, i oraz spółgłoski m, n, t, d, k, ś, ź, ć, dź. Okres wyrazu trwa od ok. 1 roku życia do ok. 2r. ż. Pod koniec tego okresu pojawia się okres zdania.

OKRES ZDANIA Początkowo zdania są dwuwyrazowe, z czasem stają się bardziej rozwinięte. Pojawiają się także zdania złożone. Ok. 75%wypowiedzi dzieci 2,5 letnich to zdania, często agramatyczne. Powinno wypowiadać wszystkie samogłoski, spółgłoski zmiękczone a także w, f. W tym okresie substytucja dość długo traktować można jako normę, natomiast deformacja głoski nie jest uważana za normę w żadnym okresie życia. 2,5-letnie dziecko wymawia samogłoski (wyjątki nosowe ą, ę) i większość spółgłosek (wargowe: p, b, m – zmiękczone: pi, bi, mi; wargowo-zębowe: w, wi, f, fi; środkowo-językowe: ś, ć, ź, ń, ki, gi; tylno- językowe: k, g, h; przednio-językowo-zębowe: t, d, n; przednio-językowo-dziąsłowe: l).

OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ Trwa od 3- 6 r. życia Charakterystyczne dla mowy trzylatka jest r wymawiane jako l, j, rzadziej ł, upraszczanie grup spółgłoskowych (drzewko-dzewko, trzymam-cymam), brak wyraźnych końcówek wyrazów, a także nieznaczne zmiękczanie spółgłosek, które na tym etapie powinno stopniowo zanikać. Trzylatek wypowiada się już zdaniami jednak często nie są one poprawne pod względem gramatycznym. Częste są metatezy (przestawki) zarówno głosek, jak i sylab (np.. lokomotywa- kolomotywa) a także kontaminacje (łączenie dwóch wyrazów w jeden).W wieku 3 lat prawidłwo wypowiada ś, ź, ć, dź. Dziecko 4letnie posługuję się już głoskami s, z, c, dz, natomiast 5-latek artykułuje sz, ż, cz, dż a także r. 6-latek posiada pełni ukształtowany system fonetyczno – fonologiczny (dziecko doskonali wymowę głosek). W razie jakichkolwiek wątpliwości należy zgłosisić się do specjalisty.

1. Wykonuj z dzieckiem ćwiczenia oddechowe utrwalające prawidłowy sposób oddychania. Pamiętaj jedno lub dwa ćwiczenia dziennie w przewietrzonym pokoju. - Dmuchanie na kulkę z waty (przesuwanie jej po stoliku) - Dmuchanie przez słomkę na małą plastikową piłeczkę itp. 2. Wykonuj z dzieckiem ćwiczenia usprawniające pracę narządów artykulacyjnych oparte o zabawy fonacyjne i artykulacyjne - Wąż syczy – sssssss, pszczoła bzyczy – bzz bzz - Samolot leci – uuuuu (dzióbek z warg) i ląduje iiiiiiiiii (szeroki uśmiech) - Parskanie jak konik, następnie kląskanie językiem - Cmokanie - Pociąg jedzie – fu fu fu (górne zęby dotykają dolnej wargi) itp.

3. Naśladujcie odgłosy otoczenia: - Autko brym, brym, zegar tik- tak, coś spadło -bam, ktoś się przewrócił bach itp. - odgłosy wydawane przez zwierzęta (np. be be, mu mu, pi pi), warkot silnika samochodu, alarm przejeżdżającej straży pożarnej 4. Kiedy dziecko „ po swojemu” nazywa jakiś przedmiot lub komunikuje się niewerbalnie (pokazuje go) – nazwij głośno przedmiot, czy czynność, o którą mu chodzi. 5. KĄPIEL SŁOWNA – mów do dziecka przy wykonywaniu każdej wspólnej czynności: ubierania, jedzenia, oglądania obrazków, rysowania, zabawy- nazywaj przedmioty, czynności i emocje. Staraj się mówić powoli, prostymi słowami, nie używaj spieszczeń!

6. Zadawaj dziecku krótkie, proste pytania prowokujące do mówienia. Jeśli nie potrafi na nie odpowiedzieć – Ty to zrób. 7. Wykonujcie wspólnie różne czynności. Opowiadaj o tym, co robicie. 8. Czytaj dziecku książki. Rozwijają i wzbogacają zasób słów także wyobraźnię. 9. Dbaj o poprawne wypowiedzi, pamiętaj twoje dziecko cię naśladuje! 10. Nie wyręczaj dziecka w mówieniu. Nie przerywaj mu kiedy chce coś powiedzieć 11. Ważne, aby dziecko miało kontakt z innymi dziećmi i dorosłymi – to wzmocni w nim potrzebę komunikowania się. 12. Nie wymagaj od dziecka, aby mówiło głoski, na które fizjologicznie nie jest gotowe.