,,Powstanie Styczniowe w sztuce i malarstwie" Autor:Krzysztof Kwieciński

Wszystkie ważne wydarzenia z historii Polski miały swoje odzwierciedlenie w wytworach kultury, (malarskiej,literatrze i muzyce). Nie inaczej było też z Powstaniem Styczniowym, którego kolejną rocznicę wybuchu niedawno wspominaliśmy (22/23 stycznia 1863r.).

Powstanie Styczniowe w malarstwie Jan Matejko ,,Polonia" Na obrazie Polska to zakuwana w kajdany młoda kobieta, ubrana w czarną suknie. Aktu zakucia ma dokonać trzymający młotek w prawej dłoni młody kowal, pochylający głowę z rezygnacją. Jego pracy przyglądają się dwaj oficerowie: jeden w mundurze rosyjskim, a drugi w pruskim. O fakcie, iż wszystko to dzieje się po upadku powstania styczniowego, informuje powieszony w głębi pomieszczenia Manifest Rządu Narodowego z wyraźną datą 1863. Aleksander Sochaczewski, Branka Polaków do armii rosyjskiej w 1863 Autor w swojej pracy ukazał tzw. ,,Brankę" czyli przymusowy pobór do armi, który stał się bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania.

Powstanie Styczniowe w malarstwie Maksymilian Gierymski, Patrol powstańczy – pikieta. Przedstawiona scena jest jak gdyby syntezą sytuacji w jakiej znaleźli się powstańcy. Zagubieni pośród piaszczystej okolicy, pełni niepewności czekają odzewu na oddany wystrzał, szukają swoich i wypytują o wroga. Sytuacja ta nosi na sobie piętno jakiejś absurdalności, niemożności wyjścia z zaklętego kręgu. Juliusz Kossak, Bitwa pod Ignacewem. Kossak przedstawił na obrazie jedną z potyczek powstania styczniowego - bitwę pod Ignacewem 8 maja 1863, podczas której oddział Edmunda Taczanowskiego zaatakowany został przez wojska rosyjskie pod wodzą generała Andrzeja Brunnera. W potyczce zginęło 160 Polaków.

Powstanie Styczniowe w malarstwie Stanisław Witkiewicz, Powstaniec zabity Obraz jest odzwierciedleniem sytuacji po upadku Powstania Styczniowego. Zabity powstaniec to Polska, która została zdeptana, a jej los pozostawiony samej sobie. Aleksander Sochaczewski, Pożegnanie z Europą,1894. Obraz ma znaczenie symboliczne, Sochaczewski uwiecznił szereg znanych Sybiraków, zesłanych w różnych zsyłkach, w tym siebie - postać stojącą przy słupie granicznym z prawej strony - mężczyzna patrzący na słup.

Powstanie Styczniowe w literaturze „Gloria vicitis” Eliza Orzeszkowa Opowiadanie utrzymane jest w konwencji baśniowej. Świadkami walk, cierpień i nadziei są leśne drzewa. Orzeszkowa chciala pokazac odwieczna prawde „gloria victis” – „chwała zwyciężonym”. By w ten sposób przekazać dziejowe znaczenie czynów powstańców, ale także docenienie ich przez historię. Była to ocena powstania styczniowego z perspektywy jego klęski.

Powstanie Styczniowe w literaturze ,,Omyłka" Bolesław Prus ,,Nad Niemnem" Eliza Orzeszkowa ,,Wierna rzeka" Stefan Żeromski ,,Rozdzióbią nas kruki, wrony.." ,,Echa leśne" Stefana Żeromski

Powstanie Styczniowe w poezji Adam Asnyk „W dwudziestopięciloetnią rocznicę powstania 1863 roku” Narcyza Żmichowska ,,Bóg z Wami" M. Romanowski ,,Czy wiosna?" Alojzy Feliński ,, Boże coś Polskę"

Powstanie Styczniowe w muzyce Utwory o Powstaniu Styczniowym: ,,Pieśń 1863 " ,,W krwawym polu" (w tle) ,,Biały krzyż" ,,1864" ,,Marsz, marsz Polonia" ,,Marsz powstańców" ,,Marsz Czachowskiego"

Dziękuje za uwagę!!! Krzysztof Kwieciński