Proces programowania zagadnienia teoretyczne c.d. metody

Struktura funkcjonalna programu rozwoju (układ tworzony przez elementy wydzielone ze względu na funkcję pełnioną w strukturze programów) cele scenariusze instrumentarium układ instytucjonalno- podmiotowy

Cele – mają charakter strategiczny, oznaczają perspektywiczne zamierzenia, optymalizujące wykorzystanie potencjału i sytuujące region (kraj) w korzystnej pozycji w przyszłości Scenariusze – opis możliwych dróg osiągania założonego celu, natomiast wybór konkretnej drogi wyznaczany jest istniejącymi w danym czasie uwarunkowaniami Instrumentarium – obejmuje konkretne instrumenty (narzędzia) oddziaływania i metody mówiące o sposobie ich użycia (za pomocą czego i w jaki sposób podmiot polityki może oddziaływać na określone dziedziny), do których należą: instrumenty administracyjne, promocyjno-informacyjne, ekonomiczne

Układ instytucjonalno-podmiotowy – zespół instytucji i organizacji, których celem działania jest sterowanie rozwojem, wraz z występującymi pomiędzy nimi powiązaniami i oddziaływaniem na otoczenie zewnętrzne Układ instytucjonalno-podmiotowy – zespół najważniejszych podmiotów gospodarczych i instytucji sfery regulacyjnej

Metody Analiza Strenghts Weaknesses Opportunities Threats – analiza szans i zagrożeń występujących w otoczeniu oraz słabych i mocnych stron; wszystkie czynniki mające wpływ na bieżącą i przyszłą pozycję dzieli się na: (1) zewnętrzne oraz mające charakter uwarunkowań wewnętrznych, (2) wywierające negatywny wpływ oraz mające wpływ pozytywny. Otrzymujemy więc: zewnętrzne pozytywne + (szanse), zewnętrzne negatywne – (zagrożenia), wewnętrzne pozytywne + (mocne strony), wewnętrzne negatywne – (słabe strony)

Analiza SWOT + - czynniki zewnętrzne szanse zagrożenia czynniki wewnętrzne mocne strony słabe strony

Metody scenariuszowe – scenariusze stanu otoczenia dalszego (makro): optymistyczny, pesymistyczny, najbardziej prawdopodobny, najmniej prawdopodobny; scenariusze stanu otoczenia bliższego (mikro) metoda Portera

Przykładowa budowa scenariuszy stanów otoczenia: Scenariusze stanu otoczenia mają w założeniu charakter jakościowy; oceny potencjalnej siły wpływu poszczególnych procesów występujących w otoczeniu na organizację oraz szacowania prawdopodobieństwa wystąpienia tych procesów w określonej przyszłości dokonuje się na podstawie wiedzy twórców scenariusza, obejmujących procesy tak mierzalne jak i niemierzalne 1.Identyfikacja i opracowanie listy czynników otoczenia (ekonomiczne, regulacyjne, polityczne, międzynarodowe, technologiczne, demograficzne, społeczne) mających wpływ na organizację 2. Analiza tendencji w otoczeniu: (1) ocena siły i kierunku wpływu danego czynnika na organizację (-5 … +5); (2) ocena prawdopodobieństwa wystąpienia danego czynnika (-1 … +1) 3. Ustalenie średniej siły wpływu poszczególnych czynników w wyróżnionych sferach otoczenia 4. Uporządkowanie trendów (wzrost, stabilizacja, regres) wg. poszczególnych scenariuszy 5. Ocena wyników oraz ustalenie szans i zagrożeń dla organizacji

Analiza tendencji w otoczeniu np. ekonomicznym: czynniki w otoczeniutrendsiła wpływuprawdopodobieństwo dynamika PKBwzrost 30,2 stabilizacja -10,5 regres/spadek -40,1 stopa bezrobociawzrost -10,1 stabilizacja -10,3 regres/spadek 30,1

Ustalenie średniej siły wpływu poszczególnych czynników i uporządkowanie scenariuszy scenariusz optymistyczny elementy scenariusza optymistycznegosiła wpływu PKBwzrost 3 stopa bezrobociaspadek 3 średnia 3+3=6:2=3 scenariusz pesymistyczny dynamika PKBspadek -4 stopa bezrobociawzrost -1 średnia -4+ (-1))=-5:2=-2,5

scenariusz najbardziej prawdopodobny czynniki w otoczeniuprawdopodobieństwo siła wpływu ujemna siła wpływu dodatnia trend PKB0,5-1 stabil. stopa bezrobocia0,3-1 stabil. średnia-1+(-1)=-2:2=-1 scenariusz najmniej prawdopodobny czynniki w otoczeniuprawdopodobieństwo siła wpływu ujemna siła wpływu dodatnia trend PKB0,1-4spadek stopa bezrobocia0,1-13 wzrost/spadek średnia-4+(-1)=-5:2=-2,53:1=3

opt pesymistyczny najmn. prawd. Najb. Praw. Ocena wyników ustalanie szans zagrożeń

Metoda Portera Porter proponuje analizę sektora działalności poprzez zbadanie pięciu czynników/sił kształtujących jego atrakcyjność dla bieżących i przyszłych inwestorów (analiza pięcioczynnikowa/analiza pięciu sił) Czynniki kształtujące sytuację konkurencyjną wewnątrz sektora: 1. Siła przetargowa dostawców i możliwości wywierania przez nich presji na przedsiębiorstwa sektora 2. Siła przetargowa nabywców i możliwości wywierania przez nich presji na przedsiębiorstwa sektora 3. Rywalizacja między przedsiębiorstwami sektora 4. Groźba pojawienia się nowych producentów 5. Groźba pojawienia się nowych substytutów

Groźba pojawienia się konkurentów zależy od: wysokości barier atrakcyjności sektora możliwości represji Sektor Liczba konkurentów Struktura udziałów w rynku Mapa grup strategicznych Bariery wejścia dla sektora siła oddziaływania dostawców zależy od: siła oddziaływania nabywców zależy od: stopnia koncentracji sektora dostawcy stopnia koncentracji sektora nabywcy uzależnienia jakości produktu finalnego od uzależnienia jakości wyrobu finalnego od jakości wyrobu dostawcy niepowtarzalności wyrobu dostawcy niepowtarzalności produktu łatwości i kosztu zmiany dostawcy dużego udziału dostawcy w tworzeniu zysku producentów w sektorzenabywcy możliwości podjęcia przez dostawcę produkcji możliwości podjęcia przez nabywców produkcji wyrobu finalnegowyrobu ostrości walki konkurencyjnej w sektorze dostawcównabywców Groźba pojawienia się substytutów zależy od: atrakcyjności sektora wieku sektora szybkości zmian technologicznych

Metoda burzy mózgów – wąskie grono specjalistów, swobodne wymieniający w dyskusji myśli i poglądy na zagadnienia będące przedmiotem programowania próbując uzgodnić swoje stanowiska, metoda zespołowa tworzenia pomysłów w procesie przewidywania, słabą stroną tej metody jest dominacja autorytetów, której usiłuje zapobiec metoda ankietowania ekspertów (metoda delficka). Liczy się każdy pomysł, natomiast wybieramy te, które mogą być zastosowane w praktyce

Metoda delficka – opiera się na wywiadach indywidualnych, odpowiednio przygotowane kwestionariusze dla ekspertów są prezentowane uczestnikom procesu wnioskowania w kilku turach, przy czym w każdej kolejnej iteracji następuje selekcja odpowiedzi, w rezultacie czego mogą zachodzić modyfikacje w pierwotnych ocenach poszczególnych ekspertów, mamy więc do czynienia z wieloetapowym procesem poszukiwania zgodnej opinii grupy ekspertów, dotyczących zdarzeń mających nastąpić w przyszłości, na ogół mamy do czynienia z anonimowością ekspertów. Bierze się pod uwagę zbliżone/podobne odpowiedzi, metoda bardzo kosztowna, angażuje czas i finanse

Metoda drzewa celów – drzewo rozwoju gospodarczego i społecznego regionu jest graficznym przedstawieniem struktury celów, które uznane zostały za priorytetowe przez społeczność regionu, a tym samym niezbędne do zrealizowania w danym regionie; jest ono silnie skorelowane z wiodącymi funkcjami gospodarczymi regionu

wizja cel nadrzędny/strategiczny 1 (obszar priorytetowy) cel nadrzędny/strategiczny 2 (obszar priorytetowy) cel nadrzędny/strategiczny 3 (obszar priorytetowy) cel pośredni / operacyjny 1.1 cel pośredni / operacyjny 1.2 cel pośredni / operacyjny 2.1 cel pośredni / operacyjny 2.2 cel pośredni / operacyjny 3.1 cel pośred ni / operacyjny 3.2 zadanie zadanie zadanie zadanie zadanie zadanie zadanie zadanie zadanie zadanie zadanie 3.2.2