Czy moje Dziecko mówi poprawnie? – charakterystyka mowy Dziecka przedszkolnego Logopeda mgr Iwona Strzelczyk

Jak wyglądają poszczególne ETAPY ROZWOJU MOWY Dziecka przedszkolnego?

- okres melodii (0-1 roku życia): a, e, niekiedy i, m, b, n, t, d, j - okres wyrazu (1-2 r.ż.): y, o, u, p, pi, ń, ś, k, ki - około 3 r.ż.: ę, ą, mi, f, w, fi, wi, ś, ź, ć, dź, g, gi, h, l, li, ł, Rzadko występuje już głoska /r/ częściej zastępowana jest przez /l lub j/, mogą pojawić się już głoski /s z c dz/, ale zastępowane są jeszcze raczej miękkimi głoskami /ś ź ć dź/ - około 3-4 r.ż.: wymienione wyżej oraz /s, z, c, dz/, może, ale nie musi pojawiać się już gł. /r/ - pod koniec 4 r.ż.: r, zaczynają pojawiać się głoski /sz ż cz dż/, mogą być jednak sporadycznie jeszcze zastępowane /s z c dz/ lub rzadko /ś ź ć dź/ - między 4 a 5 r.ż.: /sz, ż, cz, dż/ oraz utrwalone /r/ - dziecko 6-7 letnie: nie powinno mieć już problemów artykulacyjnych. Powinno już prawidłowo realizować najtrudniejsze głoski. Ponad to dzieci mają już opanowaną prawidłową technikę mówienia. Kolejność pojawiania się głosek [wg L. Kaczmarka]:

W jaki sposób wspomagać rozwój mowy Dziecka przedszkolnego w domu /w grupie? Przykłady ćwiczeń o charakterze zabawowym pomocne w pracy Nauczyciela oraz aktywizujące Rodzica do twórczej zabawy ze swoim Dzieckiem

- literatura dziecięca - dawanie Dziecku szansy na obcowanie z kulturą /przedstawienia teatralne, koncerty dla Dzieci/ - bycie wzorcem językowym dla Dziecka: dużo opowiadamy, relacjonujemy czynności domowe, spacer, drogę do przedszkola; to tzw. „zalewanie mową” - motywacja/pochwała za każdy językowy sukces - dbanie o kontakt z innymi dziećmi / interakcje z dorosłymi - ograniczenie bodźców wizualnych na rzecz bodźców słuchowych /przemyślany dostęp do telewizji oraz szeroko pojętych urządzeń elektronicznych/ - słuchowiska np. seria Bajki Grajki

ĆWICZENIA LOGOPEDYCZNE STYMULUJĄCE ROZWÓJ MOWY DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

Pierwszą grupą ćwiczeń wspomagających rozwój mowy są ĆWICZENIA SŁUCHOWE wykorzystaniem bodźców niewerbalnych. - rozpoznawanie dźwięków instrumentów - rozpoznawanie głosów zwierząt - rozpoznawanie różnych dźwięków z otoczenia - rozpoznawanie dźwięków wysokich i niskich - różnicowanie rytmu - różnicowanie liczby dźwięków Drugą grupę stanowią ćwiczenia rozwijające słownictwo, ćwiczenia w budowaniu zdań i dłuższych wypowiedzi, np. historyjki obrazkowe Trzecia grupa to ćwiczenia rozumienia wypowiedzi i ćwiczenia pamięci słownej.

ĆWICZENIA ODDECHOWE - proponujemy dziecku zabawę „Spacer na łące”. Dziecko wyobraża sobie że jest na łące. Podchodzi do każdego kwiatka i wącha go - pobiera powietrze nosem zatrzymuje wdech i wypuszcza powietrze nosem - zabawa „Huśtanie misia na brzuchu”. Prezentujemy ćwiczenie; leżymy na plecach, na brzuchu umieszczamy książkę, a na niej siedzi miś. Robimy wdech i brzuch uwypukla się; wydech i brzuch opada - łączenie ćwiczeń oddechowych z ćwiczeniami gimnastycznymi. Wdech wykonujemy z jednoczesnym podnoszeniem rąk, wydech połączony z powolnym krzyżowaniem rąk z przodu lub opuszczaniem w dół - zdmuchiwanie kartki papieru z gładkiej powierzchni - zabawa ze słomką, przenoszenie kawałków styropianu do kubeczka, dmuchanie na styropian w wykorzystaniem słomki

- dmuchanie na kłębuszki waty, papierowe kulki, piłeczki - „balonik” naśladowanie dmuchania balonu - dmuchanie na piórka tak, aby nie spadły - „zmarznięte ręce” dmuchanie na ręce -„czarodziejski obrazek” każde dziecko otrzymuje kartkę, na której jest kropla tuszu, dziecko dmucha na nią przez słomkę tak, aby powstał czarodziejski obrazek -liczenie na jednym wydechu (ciągiem) np. kwiatów, wron…

ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE NARZĄDY ARTYKULACYJNE: ĆWICZENIA RUCHÓW DOLNEJ SZCZĘKI - opuszczanie i unoszenie dolnej szczęki - ruchy dolnej szczeki do przodu i do tyłu - przesuwanie dolnej szczęki w lewą stronę a następnie w prawą - opuszczanie i unoszenie dolnej szczęki w dwóch fazach: umiarkowane opuszczanie a następnie maksymalne - wykonywanie ruchów żucia; uczestniczą w nich: dolna szczeka, wargi i policzki - dolnymi zębami chwytamy górną wargę

ĆWICZENIA WARG - zakładanie wargi dolnej na górną i odwrotnie - cmokanie - dmuchanie ( wargi ściągnięte w kształcie dzióbka ) - wprawianie usta w drganie ( parskanie) - nadymanie policzków i powolne wypuszczanie ustami lub nosem - wargi wysuwamy do przodu i kierujemy raz w jedną raz w drugą stronę - wargi wysuwamy do przodu i wykonujemy ruchy okrężne (raz w jedną i w drugą stronę) - górnymi zębami nadgryzamy wargę dolną - utrzymujemy między wargami ołówek - ściągamy usta jak przy samogłosce /u/ a następnie spłaszczamy cofając kąciki /e/ - ssiemy wargę górną a następnie dolną - przytrzymanie wargami kartki papieru, którą inne dziecko/Rodzic próbuje wyciągnąć - obrysowywanie palcem kształtu ust przez inne dziecko/Nauczyciela/Rodzica (uczulanie warg) - łączymy wargi płasko i rozciągamy jak przy głosce „i” - wymawianie samogłosek i u, a następnie a, e, o, i, y

ĆWICZENIA JĘZYKA - uczulanie języka (leciutkie dotykanie go palcem Dziecka ) - wysuwanie i chowanie języka - przesuwanie języka od kącika do kącika warg np. samochodowe wycieraczki - wysuwanie języka daleko na brodę i unoszenie go do nosa - oblizywanie warg przy szeroko otwartych ustach - liczenie zębów językiem - wylizywanie talerzyka posmarowanego konfiturą, czekoladą itd. / lody / lizaki - podawanie twardych pokarmów: marchewka, jabłko, kalarepka, seler itd.

Dla Nauczycieli Wychowania Przedszkolnego polecam: JARMARK LOGOPEDYCZNY Wybór zabaw wspomagających mowę przedszkolaka MARIOLA MALKIEWICZ wyd. Harmonia TRENING SŁUCHU Ćwiczenia rozwijające percepcję słuchową u dzieci J.GRABAN, R.SPRAWKA wyd. Harmonia

Serdecznie dziękuję Państwu za uwagę. mgr Iwona Strzelczyk logopeda tel