Bezrobotni absolwenci szkół wyższych i ponadgimnazjalnych w województwie pomorskim Joanna Witkowska Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku Ogólnopolska konferencja naukowa Społeczne wyzwania edukacji statystycznej Gdynia, 18 marca 2016 r.

Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 System edukacyjny (na wszystkich jego poziomach) nie jest dotychczas efektywnie wykorzystany i zaangażowany w zaspokajanie potrzeb rynku pracy i kreowanie atrakcyjnego kapitału ludzkiego. Wyzwanie: Poprawa jakości kształcenia na wszystkich poziomach z uwzględnieniem sygnałów płynących z rynku pracy Cel: Efektywny system edukacji 2

` Monitoring – narzędzie realizacji założeń Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego Bieżąca analiza danych dotyczących sytuacji społeczno-gospodarczej regionu w odniesieniu do osób młodych sprzyja podniesieniu skuteczności i efektywności przedsięwzięć na rzecz młodzieży realizowanych zgodnie ze Strategią Rozwoju Województwa Pomorskiego - Regionalnym Programem Strategicznym „Aktywni Pomorzanie Regionalnym Programem Strategicznym „Aktywni Pomorzanie”. Dzięki monitoringowi sytuacji w obszarze rynku pracy i edukacji prowadzone działania w ww. przedsięwzięciach mogą być na bieżąco dostosowywane do aktualnych potrzeb i uwarunkowań.

Dlaczego potrzebne jest monitorowanie? W województwie pomorskim poziom bezrobocia osób młodych (w wieku lata) jest 2,5-krotnie wyższy niż ludności ogółem (w wieku 15 lat i więcej). Źródło: Opracowanie własne WUP w Gdańsku na podstawie danych Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (Eurostat). 4

Dlaczego potrzebne jest monitorowanie? W bezrobociu rejestrowanym udział bezrobotnych do 30 roku życia w ogólnej liczbie bezrobotnych w województwie pomorskim przekracza 30%. Źródło: Opracowanie własne WUP w Gdańsku na podstawie MPiPS-01. 5

Od 1 lipca 2014 r. do 30 czerwca 2015 r. do ewidencji bezrobotnych napłynęło osób, w tym osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki (absolwenci). Wśród bezrobotnych absolwentów udział osób bez zawodu przekracza 30%. Źródło: Opracowanie własne WUP w Gdańsku na podstawie MPiPS-01, załącznik 3. Dlaczego potrzebne jest monitorowanie? 6

Ponad połowa bezrobotnych absolwentów posiada wykształcenie zawodowe, a co czwarty – wykształcenie wyższe. Źródło: Opracowanie własne WUP w Gdańsku na podstawie MPiPS-01, załącznik 1. zawodowe 52,8% 7 wyższe 24,5%

Absolwenci na rynku pracy W latach Urząd Statystyczny w Gdańsku i WUP Gdańsk współpracowały przy realizacji badań pozwalających zdiagnozować zjawisko bezrobocia absolwentów szkół (wyższych i ponadgimnazjalnych) w województwie pomorskim. Inspiracja do prowadzenia wspólnych badań: potrzeba monitorowania sytuacji w szkolnictwie ponadgimnazjalnym oraz wyższym w odniesieniu do wymagań rynku pracy; porównanie liczby absolwentów z zarejestrowanymi bezrobotnymi, w różnorodnych przekrojach, nakreśla pełniejszy obraz sytuacji na rynku pracy i jednocześnie sprzyja podejmowaniu działań zapobiegających niekorzystnemu zjawisku bezrobocia wśród ludzi młodych. 8

Absolwenci na rynku pracy Wspólna praca opierała się przede wszystkim na pozyskaniu i zestawieniu danych z różnych źródeł: System Informacji Oświatowej (MEN), sprawozdanie o studiach wyższych (GUS), sprawozdanie o liczbie kandydatów i przyjętych na studia stacjonarne i niestacjonarne (MNiSW), dane wygenerowane przez powiatowe urzędy pracy województwa pomorskiego z Systemu Informatycznego Syriusz. 9

Bezrobotni absolwenci szkół wyższych Źródło: Opracowanie własne WUP w Gdańsku na podstawie badania „Bezrobotni absolwenci szkół wyższych w województwie pomorskim w 2013 r.”. 10 Ogólna liczba zarejestrowanych bezrobotnych absolwentów pomorskich szkół wyższych do 27 roku życia w 2013 r. wyniosła osoby. Kierunki studiów o największej liczbie bezrobotnych absolwentów w 2013 r. Pedagogika i zarządzanie dominowały wśród bezrobotnych absolwentów, również w 2012 roku.

Bezrobotni absolwenci szkół wyższych Źródło: Opracowanie własne WUP w Gdańsku na podstawie badania „Bezrobotni absolwenci szkół wyższych w województwie pomorskim w 2013 r.”. 11 Średni odsetek zarejestrowanych bezrobotnych absolwentów pomorskich szkół wyższych w 2013 r. wyniósł 6,9%. Kierunki studiów o największym udziale bezrobotnych w liczbie absolwentów w 2013 r. (kierunki studiów z liczbą absolwentów 100 i więcej osób)

Bezrobotni absolwenci szkół wyższych Źródło: Opracowanie własne WUP w Gdańsku na podstawie badania „Bezrobotni absolwenci szkół wyższych w województwie pomorskim w 2013 r.”. 12 Kierunki studiów o najmniejszym udziale bezrobotnych w liczbie absolwentów w 2013 r. (kierunki studiów z liczbą absolwentów 100 i więcej osób)

Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych Źródło: Opracowanie własne WUP w Gdańsku na podstawie badania „Bezrobotni absolwenci szkół ponadgimnazjalnych w województwie pomorskim stan na 31 maja 2015 r.”. WyszczególnienieAbsolwenci ogółem Udział w ogółem w % OGÓŁEM ,0% Zasadnicze szkoły zawodowe2 7109,9% Licea ogólnokształcące a) ,4% Licea profilowane1080,4% Technika b) ,5% Szkoły policealne ,8% Absolwenci według typów szkół (bez szkół specjalnych) w roku szkolnym 2013/2014 a) Łącznie z liceami ogólnokształcącymi uzupełniającymi. b) Łącznie z technikami uzupełniającymi oraz szkołami artystycznymi ogólnokształcącymi dającymi uprawnienia zawodowe. 13

Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych 14 Absolwenci w roku szkolnym 2013/2014 według obszarów kształcenia Źródło: Opracowanie własne WUP w Gdańsku na podstawie badania „Bezrobotni absolwenci szkół ponadgimnazjalnych w województwie pomorskim stan na 31 maja 2015 r.”.

Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych kształcących w zawodach w roku szkolnym 2013/2014 – przystępowalność i zdawalność egzaminów (OKE) Źródło: Opracowanie własne WUP w Gdańsku na podstawie badania „Bezrobotni absolwenci szkół ponadgimnazjalnych w województwie pomorskim stan na 31 maja 2015 r.”. a) W szkołach policealnych - dotyczy także egzaminu dyplomowego, w szkołach artystycznych ogólnokształcących dających uprawnienia zawodowe - dotyczy wyłącznie egzaminu dyplomowego. b) Łącznie z technikami uzupełniającymi oraz szkołami artystycznymi ogólnokształcącymi dającymi uprawnienia zawodowe. Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych Wyszczególnienie Absolwenci którzy przystąpili do egzaminu potwierdzająceg o kwalifikacje zawodowe a) którzy zdali egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe a) udział absolwentów, którzy zdali egzamin w ogóle przystępujących OGÓŁEM ,6% Zasadnicze szkoły zawodowe ,4% Technika b) ,3% Szkoły policealne ,2% 15 W Pomorskiej Izbie Rzemieślniczej Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Gdańsku w 2014 r. do egzaminu czeladniczego przystąpiło młodocianych absolwentów, egzamin zdało absolwentów – zdawalność wyniosła 88,2%.

Bezrobocie absolwentów ponadgimnazjalnych szkół zawodowych Źródło: Opracowanie własne WUP w Gdańsku na podstawie badania „Bezrobotni absolwenci szkół ponadgimnazjalnych w województwie pomorskim stan na 31 maja 2015 r.”. Bezrobocie absolwentów ponadgimnazjalnych szkół zawodowych Wyszczególnienie Absolwenci ogółem (rok szkolny 2013/2014) Bezrobotni absolwenci, którzy zdali egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe a) (według stanu na 31 maja 2015 r.) Udział w % OGÓŁEM ,0% Zasadnicze szkoły zawodowe ,1% Technika b) ,3% Szkoły policealne ,8% a) W szkołach policealnych - dotyczy także egzaminu dyplomowego, w szkołach artystycznych ogólnokształcących dających uprawnienia zawodowe - dotyczy wyłącznie egzaminu dyplomowego. b) Łącznie z technikami uzupełniającymi oraz szkołami artystycznymi ogólnokształcącymi dającymi uprawnienia zawodowe. 16

Absolwenci a zapotrzebowanie rynku pracy W 2015 r. w całej Polsce realizowane było badanie, które pozwoliło opracować prognozę zapotrzebowania na zawody na regionalnych i lokalnych rynkach pracy. W badaniu w oparciu o ekspercka wiedzę pracowników powiatowych urzędów pracy dokonano między innymi klasyfikacji zawodów do trzech kategorii wyróżnionych ze względu na prognozowaną relację między popytem a podażą pracy: -DEFICYT (zawody, w których zapotrzebowanie pracodawców przewyższy dostępność pracowników), -RÓWNOWAGA, -NADWYŻKA (zawody, w których liczba chętnych do pracy będzie większa niż liczba ofert pracy). 17

Absolwenci a zapotrzebowanie rynku pracy W DEFICYCIE znalazł się szereg zawodów, w których kształcenie odbywa się w ponadgimnazjalnych szkołach zawodowych. Nie zawsze jednak przyczyną deficytu jest zbyt mała liczba absolwentów. Jedną z głównych przyczyn deficytów jest niedopasowanie kompetencji kandydatów, w tym absolwentów, do potrzeb pracodawców (problem „jakości absolwenta”) oraz niechęć młodych do podejmowania pracy w zawodzie wyuczonym (brak wcześniejszej znajomości realiów pracy). 18

Absolwenci a zapotrzebowanie rynku pracy W NADWYŻCE jest szereg zawodów, w których kształcenie odbywa się w szkołach wyższych. Najczęściej podawaną przyczyną prognozowanej nadwyżki była zbyt duża liczba absolwentów. Osoby młode często wybierają kierunek studiów i szkoły popularne w danym czasie, bez uwzględnienia informacji o zapotrzebowaniu rynku i możliwościach podjęcia pracy w wyuczonym zawodzie. 19 Na uwagę zasługuje obecność na liście zawodu, w którym kształcenie odbywa się w technikach i szkołach policealnych – Technik informatyk.

Dziękuję za uwagę Joanna Witkowska Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku Wykorzystane w prezentacji badania WUP Gdańsk:  Badania bezrobotnych absolwentów szkół wyższych i ponadgimnazjalnych, ,  „Barometr zawodów” – prognoza zapotrzebowania na zawody w 2016 r., , Ogólnopolska konferencja naukowa Społeczne wyzwania edukacji statystycznej Gdynia, 18 marca 2016 r.